TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.



[VOL 1, MANE, 3 o MEI 1858, NO. 26]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



PANUITANGA.

MEHEMEA ka hiahia te tangata
ki te tuhituhi reta kia taia ki
roto ki tenei Nupepa mo tuhi mai

"KI A TE PURA,
KAI TUHI o TE KAREKE o PONEKE."

Otira, ma taua tangata ano e utu
nga kapa e rua, e toru ranei, mo te
mera—kia tika ai te kawenga mai.



HE HOIHO NGARO.

KO TOKU hoiho kua ngaro. He
uwha taua hoiho—he whero te

ahua, he ma te ngutu. Kahore ano
i piri te parani. Ki te kitea e te
tangata ka utua e au kia Rima Pauna.
Naku.

Na TAMATI ERUINI MUKAKA.
Waikanae,

 18 o Pepuere 1858.



HE KAIPUKE TENEI, KO
PAMA,

e rere ana ko Wakatu, hei te 10 o
nga ra o Mei.

Me pa mai te tangata eke, uta tao-
nga ranei, ki a

PETUNE raua ko HANITA.

(Bethune & Hunter.)
Whare Hokohoko,
190 Aperira, 1858.

MOTE HOKO PUKAPUKA.

HE PUKAPUKA enei kei Otaki,
ara, he pukapuka Karaipiture,

ko te tehi wahi o te Kawenata Ta-
whito; ki te hiahia te tangata ki te
hoko, me haere atu ki a Henare Wi-
remu Taratoa hei Otaki. Ko te utu,
e rua hereni mo te pukapuka kotahi.
Ko nga Upoko enei i roto i taua

pukapuka.

Ko nga kai Whakariterite,

Ko Ruta,

Hamuera 1,

Hamuera 2,

Kingi 1,

Kingi 2,

Ko nga Whakapapa o Iharaira,

Ko nga Whakapapa ano.

H. W. TARATOA.



HE KIWI! HE KIWI!

EHOA MA, e nga kaiwhakangau
Kiwi, tahuri mai. Ko au tenei 
hiahia ana ki etahi Kiwi kia hopukia
mai e koutou—hei te mea ora.

Kei te pai o te manu te ritenga mo
nga utu: otira, ko te utu ano tenei
pai ai au:—

Mo te mea rahi ......... £200

Mo te mea iti ............ 100

Ma te pai o te manu ka whakanuia
ai nga utu, ma te kino ka whakaititia
ai. A, e pai ano kia maha nga kiwi
—kia rua te kau noa atu—e hokoa
katoatia e au.

NA TE PURA.
Poneke,
4 o Pepuere, 1858.



HE KOURA!

KO nga pakeha o raro iho nei, he
kai hoko Koura, ki te moni. E
nui ana nga utu e homai ana e ratou.

Ko te POURA ma,
(Wm. Bowler, Son & Co.)
Ko enei hoki,—

Ko TUATI ratou ko KINIROHI ma,

(Stuart Kinross & Co.)
Poneke,
17 o Hepetema, 1857.



PANUITANGA.

He Hoiho kei te haere i Rangi-

tikei nei. E wha nga tau o taua

hoiho; ko te ahua he whero. Ehaere

tahi ana me tana kuao. Me haere

mai tetahi tangata nona tetahi hoiho

kua ngaro, ki te titiro: ki te tika nona

ka whakaae au kia riro atu i a ia te

hoiho nei me tana kuao. Ko nga utu

mo te hopuranga, mo te ahatanga

ranei, mana ano e whakarite.

NA RAUPARAHA TE RINGA

Rangitikei,

15 o Pepuere, 1858

2
TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
MANE, 3 o MEI, 1858.
TE PUKAPUKA-RANGI INGOA.
Me whakahaere tatou i te korero
inaianei ki runga i te Pukapuka-ra-
rangi-ingoa mo te whiriwhiringa.
Kua rongo matou e tokomaha ana nga
maori o Waikanae,    o Otaki, o hea, o
hea, o homai ana i o ratou ingoa kia
tuhituhia i roto o taua pukapuka.
Koia matou i mea ai, me whakamara-
ma i o koutou whakaaro ki runga  o
tenoi tikanga, kia tika ai ta koutou
haere; mu te mea huki, ko to tangata
e pokanoa ana ki te tuhituhi i tona
ingoa, e pouri ia, e iro.
E hoa ma, e nga maori, rite tahi 
koutou me nga pakeha     ki ta te Ture
tikanga. Kua mea matou ki a kou-
tou, kahore he   pakanga   ketanga o
tetahi u tetahi. He ture ano to to
pakeha me ona mea katoa. Na, he
ture ano hoki mo tenei mea, mo te
Pukapuka-rarangi-ingoa. Kite tonu te  
Ture mo te pakeha, mo te maori.  Kia
rongo mai koutou ki te ritenga o tenei 
Ture. Heoi nga pakeha, nga maori
ranei, e tika ana te tuhituhi ingoa ki
roto o taua pukapuka, ko te tangata e
whai whenua aua ranei, e whai whare
ana ranei. Otiia ko te ritenga o te
whenua e rIte ai, ko te pihi whenua e
mau ana ki runga o  te pukapuka a te
Kuini (ara, o te Karaune-karaiti.)
Ko te ritenga o te whare- e rite ai, ko
te wharo e riro ai he utu, ara, ko nga
pauna moni e rima, mo te tau kotahi.
Ki te kahore he whenua penei, he
whare penei ranei, tetahi e kore ia e
tuhituhia ahakoa tino rangatira, tino
tangata mohio, tino tangata pai.
Na, ko te  tuhituhinga  inaianei    he
tuhituhinga noatanga: meake komi-
titia e nga Kai Whakawa. Ma ratou
e titiro: mehemea kua kitea tetahi
ingoa me te pakeha ranei, mo te maori 
Iti!!!-'':, .-'^tio:';.' I'-.10 1 :';[(.', ki''.;!, '^;1'!'.:i1)^^1i!a
taua tu^11.>';'tt;^ ki ti' ;!ro;'.:'^ o ':i:.";a Ki;!
av Hakuku i-'.:.! v/^:ik^;' )o^^;o'i!u o i;! io
ritenga o tona ingo;', a, !<; to ^-i!r!r"
e pono, k;i mura;', 'io ;i;; t!:u:i ingo?, i
te rui^;? ik;i. Noku; ei matou ka wha-
kaatu ;;i: '.enei uka!! 'a oi»; Tare ki ;i
.1^i)^.^tou, kia ki;^ ai koutou o pohehe.
Kei haere noa to tini o te tangata kia
tuhituhia tona ingoa; engari ratou e
whai whare ana, pera mo ta Rawiri
Puaha kei Takapuahia, me ta Tami-
hana Te Rauparaha, ta Matene Te
Whiwhi hoki, kei Otaki.  Auaka nga
tangata e noho maori noa iho ana i
roto i nga whare maori. Ehara ratou
otiia ka whai whenua, he mea wha-
karite na to Kawanatanga, e rite ana
ratou mo te tuhituhi.
Na, ki te hiahia nga tangata kia
tomo mai ki roto u tenei Pukapuka-
rarangi-ingoa, me hanga ratou i to
whare pai, me hoko mo ratou tetahi
wahi whenua kua oti te ruri me io
whakarite e te Kawana, mea whaka-
tupu. pakeha ratou, ka rite ano ki o te
pakeha ritenga.
No te 26 o nga ra o Maehe, 1858, i
hemo ai te tamaiti a Okeroa. Ko to
ingoa o iaua tamaiti ko Pita Hori.
Kanui te aroha o tenei tamaiti, kanui
hoki te pai. Ko nga tau o taua ta-
maiti ka toru.
Tera hoki ona tupuna kei te mae-
mae noa mai ki ta ratou mokopuna,
no te mea i ngaro mai i o ratou ka-
nohi. Na konei i tuhituhia ai he mi-
hinga  ma tona iwi. He tangi tenei
na tona whaea mo taua tamait:
Taku; ite hoki r;i te mihini te mai;;'.;!, i
E ke^^^e;u^;^ ti? tuha w;i ra? 11,
Tu homai ai kia r:pirh;:;i,
Ki te 3i;i1^;n.'ok() e manatu ue!;
He tianga in;e;;;i 110:1 i te taringa,
He ika anu au k;i 1i;1^h;^e ha—
Te tauaki ki te rakau tanu.
A e ruaiara aku ringaringa
Ki te whakakopa mai toku manawa;
E k; ^]vap;^ua, '.ne he 1^au1;ah;>ka1K^.,
Kia manura tatau aweawe takitu !
K;ura i te weherua i a ia maunga
E tu mai ra, o te kaita hei runga
O T;^u^varer^^o—
Ko aku taumata e noho ;';.
Ia hoa ma, kia mah;;;a tatou ki te
matenga o tenei tamaiti, :io te mea i
kaero i runga! te pai, i te 1-01151030^0.
Na Ti' NAHA "i'!-; -'1^01-^x^1,
-"'-.',I HA?!! IOKA TA;! EA.
——————(;O ————-
^."(,^ /;' K«I /';'.''.' '-' !'()ti^h°^.
Whanganui,
Aherira -2^, 1^8.
'ia te av i i anau,
Tena koutou. Kua
haki UKU erau i Pohehe. Iaua ora
ahau. Kotai;! kanu! te rroha o te
Atua ki ahau ! Kua kite ahau i nge,'
rota o ngu tangata !na"ri i reto i te
Karare o Po!!ike, Aherira 19—"Ko'
ta
te Tura "—mo era atu. Kahika—-pa-
pai : ka rongo nga tangata ki aua ti-
kanga pai". k;i o"^ rato^. Kia. kaha
koutou ki to mimi!' i a koutou wha-
kaaro, kia tohe p;i nga tangata,.
kia noho {'-ai rato^, kia whakaaro ki
to Atua—ki;'. ^^v!1aka1^eI^u;^ te kino.
Kua hari {.«ki"! ?;;';;1]^^in1 ino to mahi
pai o te tamu. o to Pura. Me hapai
ia—ma reira ku. mui haere ai te Ka-
rera Mauri—ka nui hakre ai hoki ta
koutou rango pai i tenei v,hunua—
kaute ai hoki koutou ki nga tangata
o Ingar;^ui.
Kia kuhi'., kia ka';'.,, e te Whanau '
Kia u koutou ki nga mei?^ pai—kia
-,v11itk;^i^roa tonui;;! ;.:. Paora ki nga Ro-
ma "WhaktU^iiia;^i!;.;.!!gia te kino—kia
u ki te pai."
Na to ai;;tua rroha,
N;ITI ^^w.
Otiki, 9 o ropurre, 1^58.
KIA Ta PU I:A.
E hoa, !:ih.u i!:ka whakaaro e hoatu.
kia ^^i^^'^iU!a ai i" tatou .Karare, hei
matakitaki i!:') ;;;;!. o tuna whanaunga
p^ke1^^, rao o iaua v,^I:;^na!r.]ga mahri
Utoki, ..."i hoa ;ri?,; o ;:!.;;' r;;!;matira o te
Pihanga. MEI»)!-!, w!;;1!,^^i^ongo mei
koutou katoa ki [';ku whakaaro ka
tukua atu noi " ar; ki to tatou Karare,
I;!;! tn:^;akit(;ki tiho roa koutou, Inei
v>^ha!^:u.i1& tiho i;;?, koutou. Ki taku'
i whakaaro k.i Inihua ani nei o au, mo
tenei ka' kino, whakariho ri u a, mo te
Waipiro. E noa ma, kiia mohio tatou
i io timatanga o to papa1^ikauhi ki
Otiki i puta aue taku kupa whaka-
kino i reira ino tenei kai kino mo te
! kvaipiko. No te timatanga o taua
i i ^^
{ whare ka tae atu tuku reto ki a te
^
I Harav,^ira, Minita. I mra mai tana
; hunu mo aira utu hoki tetehi reia aku.-
i *'
i ki nga raugat^^^a o Poneke; muri iho
ka haor^ atu ki te Wh",re Whakawa
o tu aira i tr:ieke. No 13 e Aherira
i ?e i;:^ '^3 i t;.o ahi ai au ki taua
Whare Whakawa. I'»;) toku kitenga
i ;'- to .^ira ki', t;;ai ai; k:i me;;, atu ki a
ia, ia hoa, e p;ih.ri r.ua au ki to pa-
p^;rak^;^11'i e mahi ihi i O!:hi. Ka-
tahi ka rera rnai ta;u a;!pa, E hoa
I;o hoe ^^!u'.k^ pea e kino ano. ki tena,
hai, i!;;^ neki kua 1-011^0 au he nui
nga tangata haurangi o Ohaki. Ko

TE KARERE O PONEKE. 3
nga kupu mai tena a te Hira ki a au.
Ka tahi au ka whakahoki atu i ana
kupu, ka mea, E hoa, ko nga tangata
e haurangi ana i naianei o rito 
ana ratou ki nga tangata puremu, ta
te mea e kai kino ana ratou. Ko aku
kupu atu enei ki a te  Hira. Na, i
naianei i te tau 1858, ka tuaruatia  atu
nei! ino oku kupu whakakino mo tenei
kai whakarihariha  mo te Waipiro. E
hoa ma, e nga rangatira o te Runanga
maori, whakarongo katoa mai koutou.
E mea ana te kupu a to tatou Ariki,
e kore te hunga huarangi me te hu-
nga inu u kite i te rangatiratanga o
te Atua. No konei ka mea au me
waiho atu tenei kai kino, kohuru
tangata, te Waipiro i nga Taone pa-
keha kia mohiotia ai te whakahaere
i tenei kai kino kaua e homai ki
nga Taone maori. Tena iana, kia ata
titiro mai koutou ki nga kinonga o
taua kai.  Kihai a te Waitere Kata- 
tore i mate i te whawhai, na te Wai-
piro.  Ka tahi ano ia ka mate ara,
na tona hoa whawhai, na Ihaia Kiri-
kumara i whangai ki te Waipiro; no
tona haurangitanga    katahi ano ia ka
kohurutia e tona hoa e Ihaia. Ehoa
:na, kanu! to na a;u rarura:'.: i-;!''' enei
wharo kai wapi;';;.
Heoi, u;;ki:, na to koukou ho;', ^'oha,
Na .1-11:; ia i::?, u A Ta Ti-:?":^;-:.
?u te Kiu Tuhi o />' Ku .''("re' >' Po!i!:ke.
' av ['i; a" ">'iv ;u 'ta"? pi» " ia'.''"»
I * (I, i ai'. — 're*, h^^^^^^'*^^/ ,/, ia ,*-—.
E ina,
Ha kupu teno! iho to matou
whare. Tenei ianei he kite:nga ako
noku kua pakaru io matou v,"h;ire, ka
I ua te ua, ka v;ht^,knpiri];1i!i kau nga
tangata ki te wahi maru noho ai; ka
puta te hau ku airo tonu nga kanohi
: ki runga. Ho tokomaha ano nga
tangata kahupo e tainuri ki te hanga
'.vhare.
Na to hoa,
Mu io prero o ;a ae.'.
Tenei tohu ai; ;.;.ka.i.ro Ih;i '..^.'0;^ ,.a.i
tautaia ki te Karare o ^1.:^k; I;o-
>na^a1^;itaki ma ^^<'u, ?oi ^^^.^1-1^ ;-.'
nga 'ritenga?^: o t,e pake!;-., Ki raku
whakaahro, mo rau pio.' ia te;";..
;< tangia, tena tuna;;;.;-!; 'i. i; 1'^.^!-.:';-^;;
'v ahakoa tutua, :au<^;'^;:^, u::.:^. '1^.:.^, ai:.;;
:..? ,.
RI ui to te Kuini Wi;. -' "o—aia, ia-
1-^ ko te nai o ?." ui-'-- '- ' u"
tira kei to utu i tona nupepa, ko te i
tutua ano kei te utu i tona nupepa. I
E kore e pai kia whakakahor^^ nga
tangata e hiahia aua ki nga tura.
£-100^^110. i
Na MIHAEA ^^^^^1'^!^.
KI ir Kai tu u te Karera o Puneke.
Mratangata, Manawaru, I
1 Aherira, 1858. I
E hoa, e te Pura, Tena koe. Kua
tr.e mai au kupu ki a matou ki ou
hoa «.roha, kua rongo matou, kua kite )
hihi i au kupu. E whakaae inahoki i
toku ngakau ki au kopu -whakarita, i
Na, kia rongo koe ki taku mo au ku-
pu whakaute. Kei te tau pai te
waka, e rangi ko nga tangata e !
hae;^ atu ana ki taua waka, ko
etahi e hakre tika atu ana, ku etehi
e Inei o he atu aua; no te mea kua
tokomaha ke nga tangata kua wha-
karare i to tatou waka. Na konei au
i mea ai ko te waka e kore e pakaru,
akeake; e rangi ko nga tangi?ta—
tera o ngoikore hakre: no te mea
hei^ ko te tangata maori kihai i ahu
atu i to puna o te mohiotanga, aro, i te
kura: mei ahu atu i te kura kua mo-
hio matou ki te whakaute i nga ri-
nenga pai o te pakeha, atawhai i te
pani, i 13 rawakore, i te matapo, i te
kopa: no te raea hoki na te Atua i
; ako iho ki toua iwi pakeha enei kupu
: atawhai a kua akona mai hoki e kou-
tou ki a matou aua kupu ano. Heoti,
kaare :!";ei hoki e mahuna aua e ma-
tou. I te aha ianei ?—i te tuare ano
o matou ngakau ki te kimi tikanga
mo matou. Heoti ano aku kupu atu
mo au kupu whakaute—mau hoki e
i tahi iho ki te Korero.
I Tenei tioki uku mo a Te Kawana
Paraone. Ka tika tana kupu e mea
i nei ia, ki te kape te tangata i te tupe,
: o. ka ;.;ai: ki te rakau hei pata i a raua
; ^ha'^:;.^ugata. penei kua tika ta tahu-
I ^:";A!i;r^ atu o nga t:angata i raro iho i
'. ia v:a:i, o te Kuini, ora. ki te kape?»
i te 'rira ?tio te panuitanga hoki -a, to
; Inoi', matua aro!;^ a Kawana Par&o;)e
' ma te tangata tohe paku i ^^vaeI}ga-
! nui o e!ai rehe i tuhia noi ki tenei
! Kari.re ^'ao!'!. Heoti ra aku. mo nga
kav. ti Kawana Pari:oke.
; ea to hoa ^'."'hu,
' Na '[';.: '-' AIRA
KAHARUNGA.
HE WAIATA MO TI": HIKA,
Ae iana I','11/1 i a e.
Na Te Hope tuna! Waiata i homai
kia taia ki to Korero hoi tirohanga
ma ona hoa tangata paori :—
Muriapo, aia moe hiir:,
Ko au anake mea nei te t;iu
E huaki ana i te karikamo.
Whiua te tinana U ^^;^ng^ita^vhiti.,
Tenei ra to wairua,
Mataiapo nei, na te himu i mrawhiti,
Nau e te tau te ',vaihot;^ug;1 nei ruhi ai;
Mahira iho ana, ka taiwheru au I-: te
whare,
Te eke atu e—
I te Inatat;^p^Itapu au nahi,
Te wak;i i ;i 1° ^'ana,
E rete ana rai wahira.
Kawe i au nga !I^;^;^^1!:a^1a1^ai,
Atu ki tawhiti:
Waiho ine poro;ti;; ki te auha'.!
E rare atu ra.
Homai rroha kia tangi atu au uhono:;
Whakatau r;rA;i iho te uratin;i ki to
mariki;
Titoko tonu ake,
He weku"» pati! mai ua te Hiha:
Tangata Ingo kino,
Nana au koi w11;^]<;^p;^T1i,
Pai ano au i te tu;1.t;^hitu;1^n o to kowhiti.
Whiti mai ki te whitu,
Ka hokena noa e te Roimata
A!^.{o^toe.
Maehe 8. 18.5$.
I Haere e taku ret;i ki Poneke kia
] taia ki te perehi. Whangrongo mai
I e oku hoa Maora. He aha te pai
I kia hanihani tatou ki nga utonga
omu^. Kua rongo ki te Xatihama kua
whakatupapakutiate ngakau. Tirohia!
Teharoniki te 4 o nga Upoko, te ."> o
nga rhrangi.
E hoa ma, he kupu ano tenei. Ko
nga tangata o Heretaunga e noho aua
i runga i te Wairua o to whenua. E
tika ana, ko to wahi tenei i pai ai te
mata—ko te rr:ato {eue?, !<:) rutunga,
I ko te mamaotanga.
i
I NA HARAWIR«,A TUTAKA.
Ki te Kai Tuhi u {e Kar'-!'" /' Poneke.
I P<.^,tkak^:;^iki,
I E ha,
'. Ka te ra :^ v;ar;! ;;; u: h;are
i e U' M;ea; i te } ;- ?:;:': ha: ri. o te Po.
i ''
) Ka aera to,^ -ia;'.':' i te ^.i; k?i. ango
I ae i ae tangi, 1.:;^;^'^ ^^1 io wahine,
I Ka aha ake au ^ ao nae; ka WIKI

4
TE KARERE O PONEKE.
tuheratia e au te toa o te whare, ka
titiro atu au ki te marama o te ahi.
Ka puta matou ki waho, ka tae atu ki
te taha o taua whare. Ka titiro atu
au, ka aroha ki toku matua, wahi iti
nei kua wera i te ahi. Heoi, ko te
tini noa iho o te taonga i pau i te ahi
—he pounamu, me te tini noa atu o
te taonga o te Keha.
Heotiano,
Na TIPENE TE RAHA
Ki te Kai Tuki o te Karere o Poneke.
Rangitikei, Maehe, 1858.
Haere ra e taku reta ki te kai tuhi-
tuhi o te Karere o Poneke. E hoa,
tena ra koe. E Te Pura, e te tangata
kua waiho hei mahi mai i nga ritenga
pakeha, hei whakahe i nga ritenga
pohehe o tenei hanga o te tangata
maori. Ka tahi au ka mohio kei
runga to whakaaro kei nga ritenga o
te Kawanatanga. Kei rite te whakaaro
o te tangata ki te Pepe: ahakoa i
roto te pepe i te rakau, e pouri ana
ia, kua puta ki waho, kua kite i te
maramatanga—te whakaaro he mara-
matanga tenei—muri iho kua pohehe,
kua rere atu ia ki roto ki te kapura,
kua mate. Waihoki kei te pera te
whakaaro o te tangata inaianei. Kia
mahi ano te tangata ki runga ki tona
tupuna whenua, ka tahi ano ka mo-
hiotia e mahi ana ia ki nga ritenga
pakeha.
E oku whanaunga pakeha, e oku
whanaunga maori huki, tena ra kou-
tou! E te hunga e mahi ana i te
pono o te Karere, e te hunga huki e
hoatu tika ana i o koutou reo ki te
Kaituhituhi o tenei Karera, Tena ra
koutou 1
Heotiano:
Na TE HEMARA RAUKAWA
TE RANGITAKAWAWE.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Ohara, Maehe, 1858.
E hoa,
Tenei ano toku whakaaro
hei tirohanga mo oku hoa maori, pa-
keha hoki. He mea pai to ngaki kai.
E kore e rangona te tangata ki te
noho noa iho, ma te kai ka rangona
ai. E oku hoa aroha i roto i te Ture
o to tatou Atua, kotahi anake te tika-
nga hei whakanui ma tatou, ko te
Whakapono. Ko te aroha tetahi, ko
te atawhai tetahi, ko nga mea enei e
pai ai te Atua. Ko toku whakaaro
tenei, me karanga atu nga manuhiri,
ahakoa ope tutua, aha koa ope ranga-
tira, me karanga ko to ratou kainga
kia kotahi tonu. Whakarongo mai
ano. Ko te mea i. tino ahuarekatia
ai e au te nupepa ko te whakamarama
mai i nga ritenga o te Hokohoko.
Heoti ano ka mutu.
Na APERAHAMA TE HAUPATU
TE RANGIWHAKARUHI.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
E hoa,
Tena koe. Ko aku korero
enei hei matakitaki mo oku kanohi
kuare.
Kua tae mai te pakeha ki tenei
motu kua whakaaturia mai e ratou
nga ritenga pai hei mahi ma o
matou ngakau kuare. Titiro kau atu,
tahurihuri kau te mahunga, e kore e
pata te mohiotanga tutua i o nga
rangatira mohiotanga. Ka mea te
tangata maori, He rangatira a ano
oku matua, he aha ra i whakahokia
aku tikanga? Ko te he tonu tenei o
te tangata maori, mana ano ia e wha-
karangatira. Tenei ano te rangatira
ki toku whakaaro, kia atawhai, kia
karanga tangata. Tena, ka kite i te
tangata kanohi, tahurihuri kau te ma-
hunga, he aha te pai o tenei?
Heoiano, ka mutu aku korero.
Na PATERIKI TE RANGITAUKEKE.
Mo te Karere o Poneke.
Waikawa, Maehe 16, 1858.
Whakarongomai e oku hoa maori e
mahi nei i nga mahi pai, e rapu nei i
nga ritenga kua oti te whakatakoto e
o tatou hoa pakeha, kua whiwhiwhia
nei ki nga painga e tumanako atu nei
tatou—ki era painga i runga, me enei
painga e whaia nei e tatou. Ki au
ko nga tangata kua whiwhi ki te mo-
hiotanga, ara, ki to whakaaro, kia
kaha te hapai i te tikanga, makona
tatou ka whakapaingia ai—ka tino
tupu ai nga mea pai i roto i a tatou.
Ae ra! e te Runanga, hapainga to
tatou ritenga, kiu kaha, kia toa!
Heoti ano. Na to koutou hoa aroha,
Na TIMOTI TAHA.
Mo te Karere o Poneke.
Waiwhetu,
Aperira 2, 1858.
E hoa ma, e nga hoa maori o runga,
o raro, o waenganui, tena ra koutou.
E hoa ma, kaua e tautohetohe a tatou
 korero i roto i nga Nupepa, Taku i
 whakaaro ai, te tikanga i whakatako-
toria ai tenei perehi, he kimi i te mo-
heiotanga ki nga ritenga pakeha. K-
I nui toku pai ki te ritenga pakeha.
Na to koutou nei hoa aroha,
Na HARE PARATA.
NGA RITENGA. O TE HOKOHOKO
NGA KAI O TE MARA.
Witi, 8 hereni, mo te puhera
(62 pauna.)
Paraoa, 19 hereni, 20 hereni, mo te
rau pauna.
Papapa Witi, I hereni 6 pene, mo
te puhera (20 pauna). 
Paraoa,  tuatoru,  IO hereni 11 mo te
rau pauna.
Kunui, 10 hereni, 11 hereni, mo te
puhera (56 pauna).
Taewa  hua hou 8 hereni, 16
hereni, mo te rau.
Ooti, 6 hereni, 7 hereni, mo te 
puhera (40 pauna).
NGA KAI KINAKI.
Piwhi, 3 pene mo to pauna.
Kiko Hipi, 3 pene, 5 pene, mo te
pauna.
Kuao kau, 5 pene, 6 pene, mo te
pauna.
poaka ora, -I pene mo te pauna.
KO ERA ATU MEA.
Pata (hou), 1 hereni 2 pene mo te
pauna.
Pata (tote), 9 pene, 11 pene, mo te
pauna.
Hua heihei, 2 hereni mo te kau ma
rua.
Poaka whakapaoa, 9 pene, i hereni,
mo te pauna.
Tuhi, 1 hereni mo te pauna.
Pipipi, 6 hereni, 9 hereni, te mea
kotahi.
Kuihi, 4 hereni, 6 hereni, te mea
kotahi.
Parera, 4 hereni,  5 hereni  takirua
Heihei 5 hereni, 5 hereni takirua.
Muka papai, 20 hereni mo te rau
pauna.
I taia tenei Nupepa i te perehi 
MEKENIHI raua ko MIUA, Poneke,
NIU TIRENE.