TE KARERE O PONEKE



Ko te kai rapu, ko ia te kite.



[VOL I,  MANE, 12 o HURAE 1858,  NO. 35]



The "KARERE O PONEKE" is pub-

lished every Thursday morning.

TERMS OF SUBSCRIPTION;- Twenty

Shillings per annum, payable half-

yearly.

TERMS OF ADVERTISING;- Three

pence a line for the first insertion of

all advertisements, and Two pence a

line for every subsequent insertion.

Advertisments wil be continued and

charged for until counter-ordered:

such orders in writing, as also all Ad-

vertisements (in English) will be re-

ceived at the INDEPENDENT Office,

Lambton-quay, on Tuesdays, at any

time before 4 o'clock, p.m.



HE KIWI! HE KIWI!

EHOA MA, e nga kaiwhakangau
Kiwi, tahuri mai. Ko au tenei 
hiahia ana ki etahi Kiwi kia hopukia
mai e koutou—hei te mea ora.

Kei te pai o te manu te ritenga mo
nga utu: otira, ko te utu ano tenei
pai ai au:—

Mo te mea rahi ......... £200

Mo te mea iti ............ 100

Ma te pai o te manu ka whakanuia
ai nga utu, ma te kino ka whakaititia
ai. A, e pai ano kia maha nga kiwi
—kia rua te kau noa atu—e hokoa
katoatia e au.

NA TE PURA.
Poneke,
4 o Pepuere, 1858.





WAIRARAPA 
Mira-huri-paraoa o Papawai.

Kua oti e matou ko nga tangata

te whakarite, a kua riro mai i

au na runga mai i te ritenga rihi, te

Mira-huri-paraoa i Papawai.

Ko nga utu mo te hurihanga witi
e rite ana ki o nga mira o Poneke,
ara, he hereni me te hikipene mo te
puhera. Kei te makete hoki te ri-
tenga mo nga utu e hoatu ai e ahaua
mo nga utu witi o kawea mai aua mo
te hoko.

Kia rongo mai nga tangata noho o

te taha ki te rawhiti o te mira, he
huarahi pai tera o anga: mai ana ki to
mira ra te pito ki runga o te kainga o
Te Merihana. Kia rongo mai hoki
nga tangata o Kerei Taone, e kohi-
kohi moni ana ahau hei whakaoti i te
huarahi tika mai i nga paamu-iti o
Wairarapa.

Na TAMATI HUKA.

(Thos, Hooker.)
28 o Hune, 1858



PANUITANGA.

He Hoiho kei te haere i Rangi-

tikei nei. E wha nga tau o taua

hoiho; ko te ahua he whero. Ehaere

tahi ana me tana kuao. Me haere

mai tetahi tangata nona tetahi hoiho

kua ngaro, ki te titiro: ki te tika nona

ka whakaae au kia riro atu i a ia te

hoiho nei me tana kuao. Ko nga utu

mo te hopuranga, mo te ahatanga

ranei, mana ano e whakarite.

NA RAUPARAHA TE RINGA

Rangitikei,

15 o Pepuere, 1858



KO TAHI TE RAU PAUNA

NO TE MEA, Kua tahuti tetahi
herehere i te Whare-herehere o

Poneke, ko Hoani Wuru tona ingoa,
he Pakeha—no te ata o te 7 o nga
ra o tenei marama i oma ai. Ki te
hopukina taua pakeha, a Hoani Wuru,
e tetahi, ka arahina mai ai ki te Kai-
tiaki o te Whare-herehere o Poneke,
ka hoatu ki a ia, hei utu mo taua ho-
pukanga, nga moni, ko tahi nei te
rau pauna.



NA; KO NGA RITENGA ENEI O TE AHUA O TAUA
HOANI WURU:

Ko ona tau 44, ko te ikeike 5
putu 8 inihi—he mea ahua karererere
te kanohi, e atamangu ana te maka-
we; ko nga kanohi, he atamangu-
mangu. I tana omanga ai, ko ona
kakahu, he puru haikete, he wetikote
ahua pango; he tarau koruroi, he
potae wairaweki, mangumangu, me
tetahi wahi ripona, e roa ana, kei muri.

WILLIAM FITZHERBERT,

Kai Tuhituhi o te Kawanatanga.

Te Whare Tuhituhi
o te Kawanatanga,
Poneke, 8 Hune, 1858.





E AHU ANA

Ko Wharekauri, hei te
te 15 o Hurae, ko tera
kuna papai, ko
RERI KEREI,
Ko te tohunga tenei ko

ARANA.

o
TE KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu ko ia te kite.
MANE, 12 o Hurae, 1858.
TE ITI O TE NUPEPA.
WHAKARONGO mai, whakarongo mai,
o te hunga korero nupepa. Whaka-
rongo mai koutou, o nga kaumatua e
rapu ana i nga ritenga pai o te rangi-
marie. Whakarongo mui koutou, e
ri! ka taitamariki e kimi '1);^.e;^^ uri i to
1;ua^'a:ii o io n1;'^t;1U1^1^11gi^,. Winika- i
rongo mai, e te 11HI1g;^ kaio;! ?. whaka.. I
;.pakau; eka anu ki ti inu!!! p^^1^t^ui. 1
Tenei, e ta whanui;, tei;;!)! ma;; hei '
1;u1^1!1:^;1ga ui;», o koutou !1ii1^!!g;1.;^o,— i
tone! tetahi I.:ori;ro inei ti rou au ia a ma ;
o ^koutou ^vI!ak;!.:;i^o. '
T";;ei te '«.uka o enei korero, ko 1;' iti i
o tenei Nupepa. Kri to ;;!;ir^ noi 'io ;
raia a Riwai Te kini. Tirohia, e imu '
;:ia. ui!;^ kupu. ;ae t.oI1^'1g;I r;ana kia '
^vh;^k;^:i^1';^ ::;;;i p;.a;i o to tai;)!! Ka'-
roi-^, ia ai [aia I;;:pu, '- nui ;;oa
r.ko i ta tatou 'u;?;'??, u hoko uri I»
HU}';';':^ pi.!;:'^:;:;, e toru ria. vp:;u";ni;.;;
nui, rihe I;-?:! ki !i' atu o i;'. ;;:!ou "
A!:.I, ki.'! 'e t;i:;'. O!ira, o ha:: ti- '.'e-
!.i ;o a;!i o nau kui Ia)!;;) o :;"ai '
:.^i^^';^ (i;';!^'!;;!, ko;;^ ia;!;'! ^O;.'-. Te- ;
i.;, ko ;o Hupe;»;;. nai;';'!, A:;O 1-:^':; ';a;i ,
I-;;! hako. Na kanoi i i;! ai;) ai ;i' piu-
't:1.1i^'^1 :u;i o te i;!;';;! a 'ieni.'!; i;'. ;e ' :i-
kei;^ >.;; 'e ;"1;;11]g:. nui ;; I;' T;:!r;i i
kai mahi o te perehi taua reo; tena ko
te reo maora e pakeke ana. Naianei
i nui ai nga utu mo to matou perehi-
tanga i tenei nupepa.
Teitei ano tetahi kupu a Riwai. "Me
tohe atu kia whakanuia ake kia pera
tahi te nui me te nupepa pakeha."
Heoi, tenei te kupu whakahoki mo
tera. Waiho maure kia ata pau ano
te tau i whakaritea hei mahinga mo
tenei nupepa iti, kia rite ano ki nga
ra whakamutunga o Tihema i kara-
ngatia ra hei taima whakatakotoranga
i;tu. Kaua e poka ke he tikanga i
waenganui o te tau, kei raruraru;
mrangi hei te timatanga o te tau hou
e tuhoto ake, hei nga ra o Hanuere
'18-3!.). He reira ma ata hurihuri, me
u;;', vt!;akur to. Ki to matou whaka-
aro ko te wahi pai toua hei timata i
te!;;hi^ rinenga pera.
Kore ! k;a maharu koutou. Kotai]!
to;,.u te huarahi e tika ai tenei mahi,
a'';;, !;o to 'm;a wawe o nga utu mo
;e".i..-^ t;ri h"i i;h;i, ra ano i whakarita^
;:':. Ki to ti;? tera, kei hea 'ne moni hei
mui. .';^'1Ug.1^^i i;'.: i te oroi;, ui;'^:'!;;;-'.:":.
<' i;h;.!;i nuke;';! n;ikr?;;i. I;o ::'.'.;':[', '.;;:'.','",.
-—I;o iti hei^ ;") ';a;i ki;! I;;!-;",;;^
1 e! I U 11'.''^1 & pi': i ia Iti (11 10 ti)'^;! .i,
'..o [o ^u;^;^,'r."i;;; i o u;;;! kui I;'.!:' (I; i
io pa;t;ir-;;^ ae.' h!ri:i ''.-:;:' " " :'-' !u;;-
'i'!!.'! I'.';:!', t:i mo;; ;i1;;i!1, ;i t;u';'!, mo;iti;r."-
'!i;h;i i; 1;'^';^, k;i ta kiia UKI r;;;i pe;^ nga
ia;!, rite 1.;k:)R1;;1!;:{;-,!!g;^ r;i o ngu
kui ^!(^'1>(^ to 1^i;;^^^;^. Ma i tuaru ki te
-I'';? i;;-;^ k;;i tioi;.) o tari ;1^pt^;);^ pa-
:^:,^1i^1. ;;^:^^i, kihi 'n;iu takiato [[[ (i nga
makama o Hune te ta mai i r,enei nu-
pepa iti rawa ma tatou; mo tohe atu
kia wi! akau niti ake, kia pera tahi to
nui me te nupepa pakeha.
1. Kia hoatu ai etahi o nga korero
ki reto.
2. Kia tika ai hoki ta tatou utua ai;,
i taua nupepa ki te hikipene. Kei
maumau kau a tato"! nei moni ki
tenei mea iti.
E rangi, moi whakaaturia mai ki a
tatou te tuke i nui ai te utu, penei,
kua makama.
Ko enei nupepa ia o enei makama
e ono kua mutu nei, ma utu ano e
tatou ki te hikipene.
Na ku kite iho koutou i te he o aku
kupu, tuhia iho ki tenei nupepa ; a ki
te tika i etahi o koutou aku kupu,
tuhituhia atu i o koutou na kainga
ki taua muanga i Poneke, kia whaka-
nu;;i «ka ta tatou nupepa i t,e marana
o Hane, rau era makama, mu era tau.
hi;i. tana rukanga e whakahe, mai ta
tatou, e pai ana. Me mutu i konei.
Na, io koutou hea rroha,
i, Na RIWAI TE AHU.
KORORARi^.KA.
I TI': [''kraire, i ta 29 o nga ra o
Hanuere, ku n«?a te kupu a Maiti!
i;'. OPI ti.iki i ak;i korero ki rato i 1';;'.^
ri;;.';;"';';' a;i, ko;a rr,ei eai';;! o aku.
k^^^!^.^r«. wau e hoatu ki reto i tunu.
:"'" 11' ';'',
i '.
;'. o!-:;; !".;;i e korero {Ui.^., e hako ana
i '^u;'! I:'^^;^'p^. !a.' vh;i ki' ;iro ;;rou:.;;'.
1'ar;t^;1e Kuwi;! ki ngu tangai';;"a ku-
ira, kia huihui ki te putake o te Karu,
ka u;.'.!; ;i Maihi ki te n'.^uua!nu waina;
ka h;,,are ki te 1;p.!.:ik^..^ o te rakau, k;i ;!U
aki tei!;.! kupu. Ka huriu.i e ahau to
nao;;, o ; i:!hri rakau ki ;i w;,i :' '"va^'.!;;
ka oho nga 1^a!!g;'.'ir^^ kaoa, ka r;;e;;.-
Ko te v,^1;:^.kako;;^tiit;U1ga ki nga Tura
o Ku;:;!. Kotuhi ka ine;i ika Uanga-
.;:ea, Toua ra ko koe, e te Kuihi.
ao ;;" u;'! ['rhi;ko m;ei ;' roha nai
ki ia i:: o tenei T;npep11. ia ka ^-:;i utu i
^vI1?k^^:;^^' ? N.1, nui noa ;;ke i ta
;k!;iu 1i^;i^^;1a o hoka u;'! i?; an!;e;;;i
i;:.kri;^, i" ;oru nai '"i!;;;-.-';;^; nui, ko
to ;;';', ;^:<;1 '':ui ki te utu o ia tatou,
Ia te 1';ki;te!^.
na ra ko koe, e te Xa^vuu>.^—hare."r
' ' "> T" ' ' 'i ' ' '"
rHAO ..,.;vrai..
ia ^:kin;g!i ..i;.^ au rango e p^";tan1Ai
mihi . ,a'.;!';;!^ n:o te mahi a o reira
^^1;;g,,^^^; a, ko ngu n;ahi e rangona
niu, etia;'^ i ia pai anake, to whakahe-
i!';I 11 mai haki atahi; a, rei reira ka
;'.':".::. ia :; ^..,i ^^p;) ;i iaua ia»";, anga;!
:;'. ; '' '; '. .:i '.^'^:'. ri " ';; TUHOU 'ia', te
i,'::-^ '': ;);,:. ui!'';) e 'i:^;';i^^:^'11a K;:a e
Te -^..;^:^ e au ;;i ''ohi te ; ai ki u, ra-
i'':-, ,1,.; .^h:^,^,^1;:>:1^1a, 'te pari ki to

TE KARERE O PONEKE.
3
he, he pakanga; a, ma te ahuwhenua
e arai atu nga whakaaro kino i te nga-
kau o te tangata. E hari aua matou
no te mea ka rongo nei matou kua
tino tahuri nga tangata o Hauraki ki
te ngaki i o ratou whenua i te wa kua
pahure nei. I mua, kihai i rite ki era
atu iwi to ratou mahi parau, inaianei,
kua timataria e ratou tenei mahi. Ko
nga tangata   ia o Kauaeranga o Wai-
o-tahi i tino uru, ko ratou hoki kua
whiwhi ki nga hoiho papai mo tera tu 
mahi. Ma te mahi o te hoiho e nui
ai te ngakinga  o te tangata. Koia
matou ka mea ki o matou hoa i Hau-
raki kia rohe tonu ratou ki to whaka-
tupu hoiho; ar;',., i na;' hoiho papai, i
nga '!!ea e kaha ;ina ki te to i te par;hu
i te kiatu. Rui ana koia nga hoiho
rhriki, kaha kore, e va Ia ra Keikei;^ tonu
tia nei e o Hutoi; hoa maora', e whiwhi
'koia te tangata ki te aha ki ena tu
hoi!")':--':' Engeri te mea kaha e whaka-
^k^i11;^, ana ano ki te hiahia io
tangata ki ;e whakaeke, a, ka waiho
ano hoki ho' mahi Ihi kia maha rau te
tanga nona Kuai! ano i te kupu
kotahi 'Ki to hunga mohio.
Heoi ra. ka muia nei Io matou ko-
rero ki ieni ui'-';! i tenei takiwa.—Ka-
aer^ ^taoi':.
noho nei ratau i 101010^110! whenua :
ahakoa kino nui e kore e whakanuia
e Ngatiraukawa.
Na ou hoa aroha nui,
Na MANAHI TAURUA,
Na HENARE TE WAITUA.
Kei te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Waikawa, 1858.
E hoa,
E hiahia ana ahau kia tukua
atu aku korero ki te nerehi kia kite
a Tahi;; iti Wi1^pnu^ Uho, e notia "ina ki
to Aro Pa. ',} hoa, e^^"po e tika. au;".
to whakahe ki inga k:orero a Ter^?;'.)-..
To Roiho, ne ne mai ^111101-0 koe i
karero nai huki i au henga. Na ka
ui RA hoki au ki a koe, rena, na te
Wh".r<^1T;ou^ i mau ai a Ohaki puta
Ki au. na Ngati-
mea ki ti;.;!) ahi!-;:':;i.
- ' O"
ra u k;iv,-;i ano te!:a whenua i TO a u ai,a
e mau mei ano i naianei. N2, e hoa,
ka tika tonu kupa porai;! a N;anr;i^-
kawa -'ai ^ 'ai. '.i',;:-;.;-.ui mo Okioi, puta
mua, :; .:, .a:
o wi;;- ia. !,'
Oi io Kai Tutu o {e Karera o Poneke.
Otiki, ;8^58.
He uta tenei mo nga kupu whakahi
a nga tangata o Ohou mo nga ritinga
maori. E ki ana te tuatahi o aua
tangata, He hanga noa iho nga ta. !
ngata e noho ana i reto i nga pakeha
i Poneke, i Amapaea, e noho he ana. '
He; utu tenei mo tena kupu. Kei to :
^vhai^at.;^;)gati.^. r;inei koe i naianei ki te i
" i
pakeha, ki te mahi i ana maiti, ko kou !
ranei te kai whangai i nga ta;ng;ita i
mauri o Poneke, puta noa ki Tawa!)!? ;
Mehemea ko koe te kai tioata kai ma
ora ui:", iwi e noho mai r;i i roti» i te !
pukaha ka tika ui I ;u kupu pokanoa Ii.
ki ;a ^p.11itut1i kau i ou whakaaro, i o ''
komou titi! ranei, ki a au. ''- 'o poka-
noa koe, he ?t1;^;';1gi. Ina hoki ;r".ehi
ki:!;;';! a nga tangai;", ano o taua hu;);"..
E ki mai nei kia ^^^h^!k^;1^;^;!go atu nga
tangata ki a r,."K:i: Ihu"! pokai!;.a,
whakahi hoki. E i!;';;'.'; ami tana ku-
pu. E whakaika ;a!;i ki I,,- in.goa o te :
1^;;upaI^;^h;I, te 1^an1;n;'!^a rroha ihi nei
ki to taketake i ona !na''.', ino te- aro;!;;.
nui aia ano ki ^'.na iwi e whakaha nini
uri. Ina koki taua kupu na. He
^tore :e maka ;i te R;1Upa^^1^;^. I!'.'
pero ia Ngatiawa. He pakani ^kehi'.
ia Ngatiraukawa. Tetehi kuau ui;) 1"
rah".i poaka a to Rauparaha, na;;;; i
whakarkrata, 'ko!ahi ka rarata, k;u;;hi
to kuau whakahi raea ku tenei I':';;';!.
a?o nenei aia te utu mo era kupi', '.u,
:"t;o Hauwhenua haki ?i:o te ',v1)^ik;u;a-
'in?:ga ki a Ngu.'.!-Rua!ki. Me'1]em.e;^
ki!"^' i aeh;;a ieni.!;! taha o N^01110^,
ki ruto i a koe '.-a;.;', ngaro noa atu koe.
Nei ra, na Nga;koa ano koa k;i oi';-).
inei i tenei okiwa; -ui'.-' ena mahi tioki
e rao51io^i;1 iho ^,1 o' koe, ea ^!i1'.;^^;o1^^
TA taua avi i';!;;;, 'roioi tioki U;IUI;' i
riro atu i ;i k.i? :;;;a:ki' Io inga, u ^.'a"i
..'I.i;r: ^^-;;r;,;;e ao io kau kuini
'.: 'ui '.-:'.; i,:^';.;'. ia puaru, he tari
;.::; a,i;''''),—'^i;;1i;;'^^ he tai";;ar^. e ^:.11?2
atu ia ki te taha ki te tonga, ki te wahi
i te taiepa kaha kua whaupa nei, ki
to aka hou kia wawe to pau nga kai
o taua taiepa, nga taewa, nga kumaru.
Kahoru aue i mahi noa i te witi i tera
takiwa. Ka tata atu taua kau, ora,
punui, ki te taha o te taiepa, katahi
ka takatakahi atu nga waewae, ka ru-
ra atu nga (aringa, ka tupekepeke
atu, ka kaha hoki te uri o taua punui,
katahi ka whakatika tonu atu taua nu-
kru ki te wahi i taua pa i waenganui
po, kia wawe ia te tapoko ki reto i te
maera, kai ai i nga kai o reto. No to
tapokotanga mai ki reto i to taiepa ka
rango ake te tamaiti nei i te waha o te
kau kino nei e ngunguru oia! ana me
te tetea mai huki nga niho ki te kai i
taua tamaiti. Ka whitu nga tau o
taua tamaiti. Ku te ingoa o taua ta-
maiti ko Awa. Katahi te tamaiti ra
ka whakaaro ka mate ia i te kau kino
ra, katahi ka whakaaro, mo aha ra he
orang;i moku, katahi ka tae to ringa-
ringa otaua tamaiti ru ki tana wepu,
1)0 we?", harukeke nei, katahi ka whiua
ai;; ki to kumu o taua kau. Ehera !
kiia pa; ka hoki ano te tuarua, ehera I
k;ia p;i ano. Ka rou ao taua paura ra i te
mamae, kata!]! ka oma rnai, katahi ano
ka tino ka!ia te whiu a taua tamaiti ra,
ka pa ano io wepu ki iaua kau, ehara !
I;;: o;;;a—oma tonu atu, ngaru tonu
niu—o ng:iro nei ano, kahoru ano i
hoia; utu. Kua mato tonu atu pea,
i1uh^ik; te ngaro roa nei.
Ketira to w1i^k;^p;:t^1 kupu kuaro,
I;;;;.ngiv;kri hoki kei ta;k;ih;i te rua!;!
a 11^^ [ai; a;u a katoa o tenei pito.
N.1.^
Na MAO ui.
Kaati nga korero penei, kei waiho hei
, tuko ^;^^n)g;^1^^^. Ue utu enei mo era
! i taia 1(111111. Heoi ra, me mutu i ku-
:;e: : o kore KU e pai kia whakanuia,
; engeri ina v,'11akaoti rawa.
Na KAI TUHI.
7r''7^'<^T'-,-/^ * i"^ 1)'T^^'T"t''r.^^)^T)4
1.. i.. ihe i..-',-i,^ ia; .Iv. .Ia i.'., i A,! Ai A.
;:; '.;' ".'(i;^; 1 ^.na i;;^!.
Ue ki;.':;?, ho?,;i
. ['-: !a Ir,'.}^ v;i; ^taro iho i I;KA ranei i
No tu Tare!, no ?o ai; o :';"('. ra o
[.u;;;;-, i h;ii!.11' ai ;:.:^^ h;;ori o roike-
ta;;:i^;;, o Pukai^!, o I hi; i;-! ^«.o, o Papa-
i,inu, o Ora!-;;"., ae etahi o va.', tangata
o [;h"u"i.ki o Waikato. I tu te huihui
ki Pi: kei ti? upa. E ono,"e whitu ranei
rau nga tangata i tae; he tini nga kai
i Maori i w1^:1^^?^t;1^-nto'^1^1 I"o ptn!^:^' ai?

4
TE KARERE O PONEKE.
tangata o te hui, ara, 3600 nga rohi,
1 kau, 1 poaka, 6 peke huka, me te ti,
me te pata. He taro, he tihi, he pi-
hikete, he ti, nga kai whakatakotoria
ma nga Pakeha i tae ki te matakitaki.
Ko enei kai i whakatakotoria ki runga
ki nga tepu ki roto ki te tahi wharau;
7 kumi te roa o taua wharau: ko nga
moni i utua ai aua kai Pakeha £107.
Kua oti noa atu te whakarite e te
kai whakaako Maori o taua kainga,
kia timataria te mahi a te hui ki te
karakia, ki te kohikohinga moni hoki
mo te Wharekarakia. Na, peratia
ana, a, £25 53. 1d. nga moni i kohi-
kohia; ka mutu, ka wehewehea penei-
tia aua moni; £14 i whakaritea mo
te hanganga o te Wharekarakia ki
Mangere, £12, 63. Ia. mo tera Wha-
rekarakia ki Pukaki.
Ko te tino take i karangatia ai taua
hui, he korero mo Te Ahiwaru e noho ra
ki Puketapapa, ara, kia hoki ranei ratou
ki Waikato ki to ratou kainga tupu,
kia puritia ranei kia noho tonu ki te
whenua e mahi nei ratou inaianei.
Na Koroniria Tokuwaha, o Te Ahi-
waru, i timata te korero; ka mea ia.
Haere mai, Haere mai oku matua;
Haere mai oku teina; Haere mai kia
kite i te pakarutanga o tuku waka.
Muri iho, ka whakatika ko etahi o ona
hoa, ka korero; otiia, kaore i kaha i ta
Paora Tuhaere o Ngatiwhatua, ratou
ko Ihaka Takaanini, ko Hohepa Otene,
ko nga tangata nona te mana o te
whenua. Ka mea hoki ratou, me no-
ho tonu ano ki reira. E rua nga ra i
korerotia ai nga tikanga, katahi ka
tuhituhia ki te pukapuka.—Ko nga
korero enei.
Puketapapa, 
Maehe 26, 1858.
Kua whakaae a Hohepa ki Puketa-
papa kia tukua ki Te Ahiwaru, hei
kainga pumau mo ratou, mo o ratou
tamariki i muri ia ratou, ake, ake; a,
whakaae ana te Runanga o te Ahiwaru
hei kainga pumau mo ratou.
HOHEPA OTENE,
Erueti Hingawai,
tona  tohu.
Ko nga kai titiro;
Ko Te Para,
Ko Tamati Ngapora,

Me era atu 21 nga ingoa.
Na, katahi ka mea nga tangata o
Papahinu, ara, te hunga i whakanohoia 
etahi atu, kia peratia hoki tetahi puka-
puka ki a ratou, na, whakaaetia ana;
koia tenei:—
Puketapapa, 
Maehe 26th, 1858.
Ka tukua e matou, e Ihaka Takaani-
ni, e Mohi Te Ahi-te-ngu, e Hone Te
Muhu, e Te Peipene  Te Tihi, e te iwi
katoa o te Akitai, ko te wahi whenua,
ko Papahinu te ingoa, ki a Ngatihine-
mutu, hei kainga pumau mo ratou, mo
o ratou tamariki, ake, ake.
tona
Na Ihaka Takaanini X
 tohu
Na Mohi
tona
Na Paora Kina X
tohu
Ke era atu Tokowaru.
Ko nga Kai titiro—
Ko Te Para,
Hohepa Otene,
Me era atu Tokowaru.
I te toru o nga ra o te huihuinga
ka korerotia ko etahi o o ratou tikanga
ake, otira kihai i ata oti, waiho ana ma
te huihuinga nui e whakaoti, e meatia
nei meake tu ki Ngaruawahia ki wai-
kato.—Karere Maori.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Turakina, Hune 30, 1858.
E hoa,
Hoatu enei korero kia taia
mai ki te karere maori.
E koro e Panapa Huruterangi, e ta
e Heta Tionga, tena ra korua. E
koro, e Panapa, tena ra koe ngakanohi
o to tuakana kua wehea atu i ahau ki
te mate. Ko Kewetone kua riro atu
ia ki te mate. No te Parairei no te
28 o Mei, 1858, ka mate ia. Ka mutu
nga korero atu ki a korua. Ha Wai-
ata tenei:—
Kore te aroha, komaingo maingo noa, e
koro hoki au e puta ki waho ra, kai whaka
mau au te auahi, ka patua ki tai o Tura-
 kina, ki te hoa ka wehe, kaore i penei to
aroha i ahau me te mokai whenua e mahia
mai nei. Mahi noa atu ra, e te iwi, toi ora e
roa o rangi, e te tutuki me he mate. Ko-
paito, ka pae nei, he aha e whiti ta hau e
tangi kariroatua no te Kohao, te tangata i
to matua ra, ka riro ki pae rau te hoki mai
U a taua. Ka riro tuhoe, ka riro tarapata
aku mana whakaruru ki te ao nei, waiho
nei ki ahau, ko ngarurenga heru ai noa iho
ki te nohoanga.
Ka mutu.
NGA RITENGA O TE HOKOHOKO.
NGA KAI O TE MARA.
Witi, 9 hereni, mo te puhera
(62 pauna.)
Paraoa, 22 hereni, 24 hereni, mo te
rau pauna.
Papapa Witi, 1 hereni 6 pene, mo
te puhera (20 pauna).
Paraoa tuatoru, IO hereni 11 mo te
rau pauna.
Kanga, 9 hereni, me te hikipene
mo te puhera (56 pauna).
Taewa hua kou, 9 hereni, ma
te rau.
Ooti, 8 hereni, mo te puhera
(40 pauna).
NGA KAI KINAKI.
Piwhi, 3 pene mo te pauna.
Kiko Hipi, 4 pene, mo te pauna.
Kuao kau, 5 pene, 6 pene, mo te
pauna.
Poaka ora, 3 pene mo te pauna.
KO ERA ATU MEA.
Pata (hou), 2 hereni mo te pauna.
Pata (tote), 1 pene, mo te pauna.
Hua heihei, 1 hereni mo te kau ma
rua.
Poaka whakapaoa, 1 hereni, 4 pene
mo te pauna.
Tiihi, 1 hereni mo te pauna.
Pipipi, 6 hereni, 9 hereni, te mea
kotahi.
Kuihi, 4 hereni, 6 hereni, te mea
kotahi.
Parera, 4 hereni, o hereni, takirua.
Heihei, 4 hereni, 5 hereni takirua.
Muka papai, 20 hereni mo te rau
pauna.
PANUITANGA.
Ko taku Puruki to kata kua ngaro.
He parani ano tona. Ko tetahi
o nga taringa-roa kua whati—e haere
taringa kotahi ana. Tona kara, he
whero he ma kei te kopu, kei nga
kaokao.
HORI HEREWINI.
Heretaunga,
10 o Hurae, 1858.
I taia tenei Nupepa i te perehi o
MEKENIHI raua ko MIUA, i Poneke.