|
loading...|
|
Te Haeata 1859-1862: Volume 2, Number 11. 01 February 1861 |
Abstract 
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE HAEATA
TE UTU MO TE TAU }
KOTAHI 2s 6d} " Tatou ka haere i to Ihowa Maramatanga." { TE MO TE PUKAPUKA
KOTAHI 3d
VOL. 11.] AKARANA, PEPUARE 1, 1861. [No. 11.
MARAMATAKA MO PEPUARE.
Hei te 9 o nga ra Hua ai te Marama.
Hei te 25 o nga ra Kowiti ai te Marama.
1 Parairei
2 Hatarei
3 Ra Tapu Waiata Io, 16, 17.
4 Manei
5 Turei
6 Wenerei
7 Tarei
8 Parairei
9 Hatarei
10 Ra Tapu Waiata 30, oi, 32.
11 Manei
12 Turei
13 Wenerei
14 Tarei
15 Parairei
16 Hatarei
17 Ra Tapu Waiata 80, 8", 83.
18 Manei
19 Turei
20 Wenerei
21 Tarei
22 Parairei
23 Hatarei
24 Ra Tapu Waiata 110, 117, 118.
25 Manei
26 Turei
27 Wenerei
28 Tarei
E taia ana Te Haeata i te tahi o nga ra
o nga marama katoa.
Te utu mo tenei niupepa hia rua hereni
mo te Tau te kau ma rua nga niupepa e
taia i te tau kotahi.
Ko nga tangata e mea ana kia taia o ratou
whakaaro ki tenei niupepa, me tuhituhi a ratou
pukapuka ki te Kai-Tuhi o Te Haeata, ara ki a
Te Patara, kei Onehunga. Ko te tangata
e hiahia ana kia taia tona panuitanga ki
te Haeata nei, me kawe i tana pukapuka kia
Te Wirihana ki te Whare Perehi o "The
New Zealander," ma Te Wirihana e whaka-
rite utu mo te panuitanga ka taia.
TE HAEATA.
AKARANA, PEPUARE 1, 1861.
TE WHAWHAI KI TARANAKI
Ko nga rongo enei i tuhituhia mai e te
Rangatira Henera o nga hoia e whawhai
ana ki Taranaki. Ko te "Karoraina" te
puki i homai ai enei korero.
No te 23 o nga ra o Hanuari i tuhituhia
mai tana pukapuka. Ko te ra tena i huaki
mai ai nga tangata Maori ki nga maioro e
i keria ana e nga hoia. No te atatu i kitea
ratou kua tae ki reira. Na, ka oho nga
hoia ka whawhai, a e rua haora i wha-
whai ai. Ka hinga te hoia, ka hinga te
tangata Maori.
Ko nga mea mate rawa o te hoia,
tokorima ; ko nga mea i tu noa ki te pu,
kihai i mate rawa, kotahi tekau ma tahi.
Ko nga Maori i mate rawa ki te po, e
toru tekau ma ono; ko nga mea i tu kino
rawa, muri iho ka mate, tokotoru; toko-
rua i tu kino, otira ekore pea e mate.
Whakaraua oratia ana enei tokorima;
rongoatia ana nga mea kihai i mate.
Tanumia ana e te hoia nga tupapaku i
mahue i te tangata Maori i te whatinga.
Tokorua rangatira i kawea ki te taone
nehua ai, ko Paora Te Uata raua ko Wi-
remu Hoeta Kumete.
I te whatinga ano, ka mahue nga pu,
nga aha, nga aha. Arumia ana e te hoia,
puhia haeretia ana, a, ka tata ki Huirangi,
ka rongo nga hoia ki te tetere kia hoki
mai ratou ki o ratou maioro. Muri iho
pea ka mate etahi o nga tangata i whara,
kihai i hopukia.
! Ko nga ingoa enei o nga tupapaku i
mohiotia: —Ko Paora Te Uata, ko Te
Wikiriwhi, ko Raniera, no Ngatitukorehe;
ko Hohaia Te Makaiti, ko Wiremu, ko
Patara, ko Te Mata, no Te Matawaka;
ko Tungou Heremakimaki ko Wiremu
Hoete, ko Matauhaura, no Ngatihaua;
ko Hami Te Hui, ko Wanakore; ko
Werahiko, no Ngatimaniapoto; ko Wi-
remu Hoeta Kumete, ko Kiwi. no Ngati-
mahuta; ko Hori, ko Hemi Kuka, no Te
Atiawa; ko Te Ratimana Hiwi, no Ngati-
raukawa.
Kotahi tekau ma waru nga tupapaku
kihai i mohiotia te ingoa.
E pai kia matau wawe te tangata Maori
ekore e taea e in te roromi te mana o te:
Kuini, e whawhai noa nei ia.
TE AROHA TUATAHI.
" Tenei ka noho, ki te (ake o te Kara
Whakatau rawa iho, taku noho ki raro ra;
Whakamau te titiro, te ao, ka riaki,
Na runga ana mai, te hiwi ki Takapuna,
I raro ra Kawana, e aroha nei i au, e
Toro mai to ringa, kia hari-ruia,
Ra tika-mauru, (e aroha i au, e.
KA mahi a Te Heuheu! He mihi nana
ki nga Pakeha i tana kitenga i te Haki, i
tonoa e te Kawana ki tona kainga ki Taupo
i te tau 1850. Hari ana te ngakau o taua
kaumatua ki tona taonga, tangi ana te
aroha, toro ana te ringa kia hari-ru, hei
tohu mo te kotahitanga, hei whakamau i
te aroha o tetahi ki tetahi. Nga mahi o
te aroha tuatahi !
[ Ka tika ha te tangi a Te Heuheu ki ona.
hoa, ki te kiri ma. ki tona taonga hoki. I
pera katoa hoki nga iwi Maori i te wa i
mua, he tangi tonu tana ki te Pakeha hei
hoa mona, hei kawe taonga ki nga kainga,
hei whakarangatira i tona whenua. Kua
mohio i reira nga rangatira me nga iwi
katoa heoiano te taonga nui, he Pakeha,
heoiano nga ritenga pai, ko nga ritenga a
te Pakeha,—pai ana tana karakia, ona
ture, pai rawa tana Rongo Pai mo te
wairua, me ana mea maha mo te tinana,
ka matenuitia katoatia e te tangata Maori.
Heoi ano te Kuini mo te motu nei e ai ta
te Maori i tera wa, ko WIKITORIA anake.
Whakaae katoa ana ki a ia hei Kuini, ki
tona mana kia eke mai ki runga ki nga
iwi katoa, ki nga ture o Ingarani hei ture
mo te motu nei, ki te Kara o Ingarani hei
tiaki i te iwi. Noho ana nga iwi katoa
ki raro ki tona whakamarumarunga, whiti
ana te ra, marama ana te ao, ora ana ngu
i tangata, mau ana te rongo o nga iwi pa-
kanga, noho rangimarie ana nga kainga,
ara ana nga whare karakia, hua ana nga
mara, ta ana nga kura mo nga tamariki,
haere mama ana te tangata, i te mahi a
te parau, a te okiha, a te hoiho, moe
mahana ano nga waerere me nga potiki i
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE HAEATA.
roto i te rererua, nga utu o te witi, o te
kaanga, o te riwai, o te kuao atawhai, i
whiua ki te kainga Pakeha. Ka nui te
pai: marama ana tetahi, marama ana
tetahi; hari ana te Maori, hari ana te Pa-
keha; whiwhi ana te Maori ki nga rawa a
te Pakeha, kai ana te Pakeha i nga ka: a
te Maori ; manawareka ana te Maori,
manawareka ana ta Pakeha. Nga hua o
te aroha tuatahi!
Ka tika hoki te kupu a nga tangata o
Rangiaohia ki a Kawana KEREI, ara, a
Hoani Papita ma, i te tau i hoki ai a Ka-
wana Kerei ki Ingarani, i 1835. I penei
hoki, "Haere, e hoa ! Ekore hoki matou
e wareware ki tou aroha me tou atawhai
whakaharahara ki a matou i Rangiaohia.
Ekore hoki matou e wareware ki nga
taonga i homai nei e korua ko te Kuini,—
ko te kaipuke, ko nga kaata, ko nga
hoiho, ko nga parau, me nga tikanga
papai katoa o te Pakeha. Nau i pai
ui to matou whenua, i nui ai o matou
taonga. Ekore ano hoki e mutu to ma-
tou aroha me to matou whakaaro ki a koe,
ake, ake'
Te tuturu tonu ai tenei aroha tuatahi!
Te mau tonu ai 1 Kahore matou i te mo-
hio kei te mau tonu. Te whatutoto o te
ngakau, te putunga mahara, kua motuhia
pea, kua maringi, kua mate. Kua puta
ke pea te whakaaro o te waerere, kua
kore te aroha ki te ngakau. Ina me te
ahua, tahuri ke ana nga kanohi kahore e
titiro mai, puritia ana te ringa kahore e
wa torona mai, kaiponuhia ana te ihu
kahore e tukua mai, huri ana ko te tuara,
kahore e aro mai.
" Taku noho noa, (aka tirotiro noa
I waenga i te noho, e.
Te hoa hoki ra, i piri mai ki au
I o (aua moenga, e.
Moe ke ana koe, moe huri ana au,
Moo mata (u tonu.
Waiho nei taku ate (uaki kau atu ai:
Na wai ranei tenei tikanga hou ?"
Nawai ranei te aroha tuatahi i momotu?
Akuanei ko ki mai te Maori, ''Nau ra,
na te Pakeha, nau hoki nga tikanga o te
motu nei i whakaputa ke." Kahore, ekore
matou e whakaae ki tena kupu. Kahore
matou i mohio na matou, na te Pakeha.
Tena, te wahi o te Pakeha kua rere ke?
Kua mutu koia taua hoatu i nga ritenga
o te Atua, tana kauwhau i nga kupu wha-
kaora? Kua mahue koia tana mahi ako i
te Maori? Kua wahia nga whare-karakia,
kua whakakahoretia nga kura? Nonahea?
Kua kaiponuhia atu ona mea whakama-
hana, ona kai papai, ana mea i matenuitia
e te Maori ? Kahore. Kua tahuri ia ki
te tahae whenua? No wai te kainga i
tangohia noatia e ia? Panuitia, kia rongo
te ao katoa, kia tahuri mai hoki te ao
katoa ki le whakawa i taua he. Kua ma-
hue koia to te Kuini mahi tiaki, mahi ata-
whai? Kaa mutu koia tona aroha ? Kahore,
kore rawa, e mau nei ano, ekore hoki e
mutu tona aroha ki ana tamariki Maori.
Akuanei ka utua mai enei kupu e te
Maori, ka mea mai, "Erangi, katahi ma-
tou ka mohio ki nga tikanga o te Kuini; i
kuare matou i mua, kihai i matau, he
mana tango whenua, he mana tango
tikanga, he mea whakakahore i te ranga-
tiratanga o te Maori, tona mana ; he
tamariki matou i mua, kua kaumatuatia
inaianei, kua mohio ki nga ritenga o te
Kawanatanga." Kati ra ma tana, he
kupu poauau ena kupu. Kahore i rere
ke to Kuini tikanga no te timatanga ra
ano taea noatia te wahi e tu nei tatou.
To mua tikanga, to aianei ano. Tona
mana, ehara i te mana tango whenua,
ehara hoki i te mana whakaiti tangata;
engari, he mana tiaki tana mana, tiaki
ana i te motu katoa, kei whakaeke mai ki
konei nga iwi ke., ara, nga Wiwi, nga
Merikana, a wai ranei. Kei peratia tatou
e te Wiwi me tana ki Tahiti, ki Tonga-
tapu hoki. Kua peratia ano, ki to nga
mea mohio, me i kore te mana o te Kuini.
He mana tiaki hoki tona mana i te tangata,
kei tukinotia tetahi e tetahi, kei tahaetia
nga mea o tetahi e tetahi, kei i atua tetahi
e tetahi. Heoi ano te tikanga o te mana
o te Kuini. Hei aha i wehingia ai? Hei
aha i whakakinongia ai? Hei aha i wehe- i
wehea ai nga iwi, i motuhia ai te aroha, i
matoke haere ai te aroha tuatahi? Engari, I
me whakarere enei whakaaro kuare, kia 1
mau ai te aroha ia tatou. Aua tenei tika-
nga wehewehe e tukua kia kake haere i
roto i a tatou. Engari me hoki ki te aroha
tuatahi.
" Ka hongi a Maru, ka hongi ki a Uenuku,
Ka hongi a Uenuku, ka hongi ki a Maru,
He apiti, he uanga."
"Ko te hunga kua oti te hono e te
Atua kei wehea e te tangata.*' Koia tenei,
e te whanau, he mea marena tatou, kua
honoa hoki e le Atua, kia iwi tahi hoki.
Kaua e wehea, erangi te tikanga kotahi.
To te Atua tenei, aua tatou e takahi i to
te Atua tikanga aroha, tikanga whakaora.
" Na. tenei ano te mau nei te whakapono,
te tumanako, te aroha, enei e toru ; na,
ko te mea nui rawa o enei ko te aroha."
'•'' Toro mai to ringa, kia hariruia,
Ka tika-mauru, te aroha i au, e.""
\_\_\_\_\_\_\_\_\_ •\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_'\_\_\_\_\_\_\_
HAINA. I
KUA mau te rongo ki Uaina (China). Te
mea i whawhai ai ratou, he Tiriti, i wha-
kariteritea e te Rangatira o Haina, e te
Karere o Wikitoria, e te Karere o Rui
Naporiona, mo te hoko, kia hokohoko
mai kia hokohoko ata i a ratou mea. Ka
whakaaetia rawatia nga korero mo te
Tiriti e ratou katoa ; ka oti te tuhituhinga
o te Tiriti, me te tuhituhinga o a ratou
ingoa e ratou ki taua Tiriti, me te whaka-
piringa o te Hiri o Haina, o Ingarani, <
Paranihi, kia pono ai, ka mea ratou kato:
kia rite a ratou mahi katoa ki tana Tiriti
Muri iho ka poka ke te ritenga o K
Rangatira o Haina, ka teka ; ekore e
mahara ki ana korero kua oti te tuhituhi
e ia ki taua Tiriti; ekore e rite ana mahi
ki te Tiriti. Ka anga, ka whakawareware,
ka he: a, he noa iho. No reira ka riri te
Karere o Ingarani raua ko te Karere o
Paranihi ki te Rangatira o Uaina, mo tona
teka, mo tana whakarerenga i ana korero
i whakaaetia e ia kia tuhituhia ki taua
J Tiriti. Paia ana eia nga awa kei tapoko nga.
I kaipuke hokohoko ; na ka whawhai ratou
ki reira. Ka tonoa nga Karere ki Inga-
rani ki Paranihi, ka tukua te iana kia
haere ki reira whawhai ai, kia whakaoti
ai i tana mahi tinihanga. Na, kua iro
wawe ia, kua mea, He aha te mea e mau
ai te rongo, e hoki ai te taua ki luropi ?
i Ka karangatia e raua nga utu ; na, wha-
kaaetia ana e ia, a ka mau te rongo.
Otira, ekore e tioki wawe te taua, kia
rite ra ano nga utu, kia puare nga awa,
kia tika te hokohoko nga kaipuke; mo
reira ka hoki ai te taua ki luropi.
Tihema 25,1860.
E HOA, E TE PATARA.—
Tenei ano taku Korero ki a koe ; ki te
pai koe kia tuhituhia ki te Haeata, me
tuhituhi. No te rua tekau ma rima o ngu
ra o Tihema ka turia te Kirihimete. Ki
te rere atu, pa atu ka huihui matou ki
reira e rua rau hoa.
Nga rangatira i whakatika ki te korero:
ko Herewini Nganiho, ko Karaka Tomo,
ko Karaipu Kuri, ko Wiremu Te Wheoro,
ko Tamati Maioha, ko Nunaia, ko Paora
Titoko, ko Te Pirihi Te Whare, ko Iraia
Te Au, ko Taraipina Te Remu, ko Para-
tene, ko Te Poata, ko Hoera, ko Tamati
Te Rangi:—ko nga rangatira tenei i wha-
katika ki te korero. Ko ta ratou korero
tenei, kia mahia nga mahi o te Rongo-pai,
kia aroha ki te Pakeha, kia atawhai ki te
Pakeha, me te Pakeha kia aroha ki nga
tangata Maori. Heoi ano.
Na HOHEPA OTENE.
US KARAKIA RERE KE.
Ki ta nga Karaipiture, ko te Karaiti
anake te Atua e karakiatia, me tuturu ki
a ia nga turi katoa, me whakaae ki a ia ngu
arero katoa. Ki ta te Pikopo, me koro-
piko ano ki nga whakapakoko, ki nga
ahua tangata, me inoi ano ki aua moa.
Ki ta nga Karaipiture, ko te kaha nui i
runga i te Rangi, i raro i te whenua, kei
a Ihowa anake, ko ia te Atua kaha rawa
Ki ta te Pikopo, kei te Popi te kaha nui,
ko ia te kai homai ture, mo whakarongo
ki a ia nga katoa katoa, a rongo ana ana
tangata ki ana whakahaunga, tahuri ke
ana i a te Atua. Ki ta nga Karaipiture^
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE HAEATA.
kei a Ihowa anake te tikanga e ora ai, e
mate ai ranei te tangata. Ki ta te
Pikopo, ma te Popi ano e mea kia ora ka
ora, mana e moa kia mate ka mate. Ki
ta nga Karaipiture, he mea whaka-
rangatira te whakapono, " Ma te pono
ano hoki koutou ka rangatira ai." E
akona ana, e hoatu ana i nga Karaipiture
ki nga tangata katoa e to whakapono kia
kite i te pono, kia rangatira ai. Rere
ke ana ta te Pikopo, kaiponuhia ana nga
Karaipiture i ona akonga, kei marama te
whakaaro, kei mohiotia nga he o taua
Hahi teka noa. E matou ana hoki ka
korero nga tangata i nga Karaipiture,
ekore hoki e tu tena karakia, ka kitea
hoki te rerenga ketenga. Katahi te mea
he! Kaiponuhia ana nga kupu whakaari
a te Atua, nga kupu whakamarama mo
roto i nga pouritanga, nga kupu whaka-
marie i roto i to mamae, te hoatu ai ki
ona akonga hei oranga ngakau. Ko te ho
nui rawa ake koia tenei, ki ta nga Ka-
raipiture, " Ko te Karaiti te katoa i roto
i te katoa' te Arepa, te Omeka, te tima-
tanga me te whakamutunga. Ki ta taua,
nona anake nga toto e ma ai nga kino
katoa a te tangata; nona anake te ingoa
e ora ai tatou; ko ia anake te kai whaka-
tika, te kai whakatupu, te kai hoko o te
tangata, mo tenei ao, mo tera ao utu.
Kere ke ana ta i." Pikopo, apiti ana nga
mahi a te tangata ki ta te Karaiti, tukua
ana te Karaiti ki raro, hapainga ana tona
whaea ki runga ake i a ia, whakaiti ana
i a te Karaiti, whakanui ana i a Meri.
He whakahuatanga kotahi te ingoa o Ihu,
ko te ingoa o Meri ka rangona tonutia,
waiho ana te Karaiti kia noho, inoi
ke ana ki a Meri me nga Apotoro. Ki
ta nga Karaipiture, me whaki a tatou hara
ki te Atua anake, kei a ia anake hoki te
murunga haru. Ki ta te Pikopo, me whaki
nga hara ki nga minita, ma ratou hoki e
muru. Heinati te poauau ! e whakaturia
ana te tangata ki to te Atua turanga. K
mea ana nga Karaipiture, me kai katoa te
hunga whakapono i te taro me te kapa o
te Hapa Tapu kaiponuhia ana te kapa e
te Pikopo, kai ana ko ia anake tona ko- i
tahi, ekore e homai ki nga tangata. Mo
enei mea i mea ai matou, he karakia rere .
ke te karakia Pikopo. Tirohia enei ko- !
rero, te tika ranei, te he ranei; otiia e
tika ana. " Whakamatautauria nga mea
katoa; kia u ki te pai."
NGA MEA E HAERE MAI ANA.
E HAERE mai ana a kaumatua, a hina, a
koroheke, a piko, a pohe, a toritori, a
mate, ekore e taro ka tae mai. Ka tae
mai te ra e takoto ai tatou ki ite mate, e
waiho tatou i ta tatou poroporoaki, ki nga
hoa ka mahue, e tangihia tatou enga hoa;
ka tae mai te kawhena, ka haeremai hoki
nga kai amo kia amohia ai tatou ki te
urupa ; ka tae mai te po e moe roa oi
tatou; ka tae mai hoki te kai tiki mai i te
i wairua kia arahina atu ki tera ao, me te
Anahera o te Ariki ka tae mai, me tana
tetere ka tangi, ka rongo hoki tatou me
i nga tangata katoa o te ao; ka tae mui
I hoki te ra e ara ai nga tangata i to male.
i e rewa ai nga rangi i te ahi, e pau ake ai te
whenua me ana mahi, me te ra e tu ai nga
tangata katoa ki mua o te nohoanga wha-
kawa. Ka tae hoki te Karaiti ki le wha-
kawa i te ao katoa, ka haria mai hoki nga
pukapuka kia whakawakia nga tangata ki
nga mea kua tuhituhia ki reira. Ka tao
mai ano he oranga tonutanga mo to hunga
tika, mo U; matenga tuarua mo to hunga
he. Kei ui, ko ahea? Ekore e mohio
te ra, to haora o puta mai ai, otiia kei te
haere mai i ahau e tuhituhi ana, i a
koutou e korero aua i ienei pukapuka.
Kei whakahawe, kei mea he roa. Ekore le
Ariki o whakaroa ki Iana kupu whakaari,
ekore e rite ki ta etahi e ki nei he wha-
karoa, engari e manawanui ki a tatou,
kahore hoki ona hiahia kia mate etahi,
engari kia tae katoa mai ki te ripeneta.
Tena kia whai whakaaro, tirohia nga mea
e haere mai ana, kei wareware? ki enei,
kia rile nga mahi, kei rokohanga mai e
aua mea i roto i te kuaretanga e noho
ana; engari kia mau tatou "i runga i te
rangimarie, te whai ira, te whai koha.'"
"NUI ATU TO MURI TO MUA HE."
KA maha nga kupu whakarite mo te
tangata e taka ana i runga i te whakapono,
e hoki ana ki nga mahi o te ao. He tote
ia kua hemo tona ha, " he rakau tomuri,
hua kore, ka rua nei nga matenga, he mea
kua unuhia ake i nga pakiaka ; he ngaru
pua no te moana, te huka to ratou wha-
kama; he whetu haereere noa, te pouri
korekore kua whakai hea mo ratou, ake.
ake, ake." He whare; hoki kua o:i te
whakapai, kua peia a Ratana ki waho,
muri iho Ka hoki mai ia ki tona whare me |
etahi atu wairua kino nui atu te kino i
tana. Katahi ka ki rawa tana whare i te
he, "nui atu to muri i to mua." He J
kupu ako enei kia mohio ai tatou ki to
tikanga o te tangata e whakarere ana i
"TE RUMA I ROTO UAWA."
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE HAEATA.
mahara, ka titiro marama ki nga mea o te
ao, ka whai kaha ki te pana atu i aua
mea. Kua mate koutou i o te ao raru-
raru ? No to koutou ngoikore ki te inoi i
roto i te wahi ngaro to koutou he. Tena,
kia kaha koutou ki tenei mahi, kia whai
kaha ai koutou, kia toa ai ki nga mahi
he katoa, kia haere marama hoki koutou,
ano he tamariki no te maramatanga.
TO TATOU TAUIRA.
KUA whakatakotoria he huarahi mo tatou
e te Karaiti, kua whakaaturina hoki taua
ara ki a tatou. Otiia, kua takahia te hua-
ra hi e ia, kua haere hei tauira ma tatou
tona aroha tenei ka whakakitea nuitia mai
te ara ki te ora, ka tu hoki hei kai arahi
i roto i taua ara. Ka kite tatou i te ahua
pai o te whakapono, e tu nei. e ora noi,
e haere nei, e mahi nei, ara, ko te Ka-
raiti. Tirohia, e nga tamariki, tana wha-
kaaro ki ona matua, ahakoa nui ia, Tama
ia o te Runga Rawa, kihai i turi ki nga
kupu o ana matua, e toru tekau ana tau
e noho ana ki a raua, rongo tonu ana ki
a raua. To koutou tauira na!
He male, he rawakore to tetahi. Tiro-
hia te Karaiti, kahore ona wahi e uru-
ngatia ai (ona mahunga, otiia, kahoro i
amuamu, kahore i pouri, tatu tonu ana le
ngakau. Ka ngoikore koutou ki nga
mahi pai, maharatia tona kiha—kihai i
noho, kihai i okioki, haereere tonu ana
ki le mahi i nga mahi whakaora tangata,
pau ana ana ra i nga mahi pai. Ka
ngoikore tetahi ki te inoi, me titiro ki a ia,
ara po ana ki te inoi, maranga ana i te
ata po kia tomo ia ki te wahi ngaro.
Tirohia tana mahi atawhai i nga tangata
whakapono, horoia ana nga waewae o nga
akonga, whangai ana i nga mea mate kai,
whakaora ana i nga turoro, kimi ana i nga
mea i ngaro. Kei wareware tatou ki te
atawhai ki te tangata. Tirohia taua mana-
. wanui ki nga tawainga, ki nga kino
katoa a te tangata. Kahore i utua te
kino ki te kino. Kei runga kei te ripeka e
iri ana, na te tangata i titi ki reira, kihai
i puta he kupu riri mana, engari inoi ana
ki le Atua mo ana kai kohuru. Kei oho
tatou ki te riri. Kei a ia he tauira mo
nga mahi katoa a te tangata. Kahore he
tikanga pai, i tika kia whakaritea e tatou,
kahore i tauiratia mai e te Karaiti. Ka i
ruarua te tangata kia mahia le mea i kite |
ai tona whakaaro, kia kauaka ranei, tera '
kei a ia te tauira, ma titiro ki a ia. Me
penei, "I pehea te Karaiti?" Na, ka kite i
tatou i te mea tika mo tatou. "Kua
waiho iho ia hei tauira ma tatou, kia aru i
ai koutou i ona hikoinga."
TE AKA O TE KAWANATA.
HE pouaka te Aka, he mea hanga, he
kohai te rakau: te roa, e rua nga wha-
tianga me te hawhe, te teitei me te wha-
nui, kotahi whatianga me te hawhe. He
I mea whakakikorua ki te koura a roto a
waho hoki. He niao ano tona, he mea
I hanga ki te koura, a tawhito noa, he mea
! whakapaipai huki. E rua nga mowhiti
koura ki tetahi taha, e rua ki tetahi taha,
he kuhunga mo nga rakau amo, kia ai
hei maunga mo te Aka. Ko le taupoki
he koura ano, whakaritea iho ko le tau-
' poki whakamarie. Kei nga pito o. rua o
te taupoki whakamarie he kerupi kei
tetahi pito, kei tetahi pito, o raua mata
anga ana ki a raua, ho parirau hoki o
raua, e roha whakarunga ana, me te uhi
ano i te taupoki whakamarie, piko ana
rana, anga ana whaka-te-taupoki whaka-
marie o rana nei mata.
Kei runga kei te taupoki whakamarie
te tohu o Ihowa e noho ana.—puia mai
ana te reo o Ihowa ki tona iwi i reira,—
haere ana nga tohunga ki tera wahi ki
te rapu tikanga i a Ihowa. No konei ;
tana kupu ki a Mohi, " Ka puta atu hoki i
ahau i roto i te kapua ki runga ki te
taupoki whakamarie."—
Me tera hoki kei Te Tauanga 7. 89. :
"A, te haerenga atu o Moni ki roto ki te
tapenakara, na, ka rongo ia ki te reo o
tetahi e korero ana ki a ia i runga i te
taupoki whakamarie."
Nga mea i roto i te Aka, ko te oko mana
i rongoatia, ko te tokotoko o Arona i
pihi, ko nga papa i tuhituhia ki nga ture
e te ringa a Ihowa. Na, whakaturia ana
te Aka kei roto kei te wahi tino tapu, he
ruma nohinohi kei roto rawa kei le teme-
para, he wahi pouri hoki, kahore he
matapihi, kihai i whitingia e te ra.
He mea tapu rawa hoki le Aka, ta le
mea ko te tohu ia o te nohoanga o Ihowa,
I nga haerenga kotoalanga a Iharaira.
haere ana te Aka i roto i a ratou. I uhia
hoki ki tetahi kakahu papura, ka ata
I amohia e nga tohunga i mua i te iwi, me
te wehi ano ki a Ihowa.
Te taenga atu o nga kai amo i te Aka !
ki Horano, te tukunga atu hoki o nga
wae o nga tohunga e amo ana i te Aka ki
le taha o te wai, puranga ana nga wai
ano he taiepa kohatu, tuhera ana he hua-
rahi mo nga tamariki o Iharaira kia whiti
atu, tu marie ana nga tohunga me te Aka
I i waenganui a Horano, a poto noa te iwi
i katoa te whiti ki tena taha, katahi ka
| piki ki uta, a rere ana te wai i tona hua-
rahi.
I I te haerenga o Iharaira ki te patu i a
Heriko, i mauria te Aka i mua i te iwi,
; ko te Aka ki mua-ko te ope ki muri, kia
matau hoki nga tangata e haere tahi a
Ihowa to ratou Atua i a ratou.
I le taenga o nga Hurai ki Kanani,
whakaturia ana te Aka ki roto ki te tape-
nakara ki Hiro: tu ana kei reira a taea
noatia nga ra i a Eri tohunga, katahi ka
hapainga atu i roto i te ope i haere atu ki
te whawhai ki nga Pirihitini, ka hua ma
te Aka kia haere tahi i a ratou ka toa ai
ratou. Otiia kihai i tika te whakaaro
hinga ana ratou, riro ana te Aka i nga
Ihowa
Rawiri
Hiruharama
Opere-eroma Kiti
Maunga Hiona.
Papurona
Hurai
NGA WHAKAWAINGA.