![]() |
Te Haeata 1859-1862: Volume 3, Number 7. 01 October 1861 |
![]() |
1 1 |
▲back to top |
TE HAEATA
TE UTU MO TE TAU }
KOTAHI 2s 6d} " Tatou ka haere i to Ihowa Maramatanga." { TE MO TE PUKAPUKA
KOTAHI 3d
VOL. III.] AKARANA, OKETOPA 1, 1861. [No. 7.
MARAMATAKA MO OKETOPA.
Hei te 4 o nga ra Hua ai te Marama.
Hei te 19 o nga ra Kowiti ai te Marama.
1 i Turei
2 Wenerei
3 Tarei
4 Parairei
5 Hatarei
6 Ra Tapu Waiata 30, 31.
7 Manei
8 Turei
9 Wenerei
10 Tarei
11 Parairei
12 Hatarei
13 Ra Tapu Waiata 68.
14 Manei
15 Turei
16 Wenerei
17 Tarei
18 Parairei
19 Hatarei
20 Ra Tapu Waiata 102, 103.
21 Manei
22 Turei
23 Wenerei
24 Tarei
25 Parairei
26 Hatarei
27 Ra Tapu Waiata 120—125.
28 Manei
29 Turei
30 Wenerei
31 Tarei
E taia ana Te Haeata i te tahi o nga ra
o nga marama katoa.
Te utu mo tenei niupepa hia rua hereni
mo te Tau te kau ma rua nga niupepa e
taia i te tau kotahi.
Ko nga tangata e mea ana kia taia o ratou
whakaaro ki tenei niupepa, me tuhituhi a ratou
pukapuka ki te Kai-Tuhi o Te Haeata, ara ki a
Te Patara, kei Onehunga. Ko te tangata
e hiahia ana kia taia tona panuitanga ki
te Haeata nei, me kawe i tana pukapuka kia
Te Wirihana ki te Whare Perehi o "The
New Zealander," ma Te Wirihana e whaka-
rite utu mo te panuitanga ka taia.
TE HAEATA. \_\_\_
AKARANA, OKETOPA 1, 1861.
NGA TIKANGA E MUTU AI TE
WHAWHAI.
NA RONGOMAU.
o. Kia tika te Mahara ki te Whenua.
Kahore he pai o te whenua takoto kau.
Kihai te Atua i hanga i te whenua, hei
takoto kau. Kia mahia e te tangata, kia
nohoia, e te tangata, te pai ai. I tukua
mai o koutou tupuna e te Atua, hei noho
i tenei Motu. Mei tika ta ratou noho,
mei kore te kino, penei, kua kapi i a kou-
tou; nei ra, takoto kau ana te nuinga.
Koia nga iwi ke o tawahi i titiro mai ai i
ena tau kua mahue nei, i whakaaro ki te
nui o te whenua e takoto kau una, ki
te torutoru o te tangata e memeha haere
ana, na, ka mea, "Maumau te whe-
nua mo te takoto kau, me tuku etahi o
tatou hei noho" Whakaaro ana a Inga-
rani ki ona Mihinare kua tae ke mai, kei
haere mai he iwi ke, whakararuraru ai i
a tatou, koia ratou i haere mai, hei noho
i te whenua, hei tiaki i a tatou, hei wha-
karangatira i a koutou. Na, mea ana
nga Pakeha, ko etahi o te whenua nei,
mo ratou, ko etahi, mo koutou. E tika
ana, ina hoki, i tukua mai ai tenei whe-
nua e te Atua ki a koutou, kia whakaka-
paia e koutou, otiia, kihai kapi i a koutou,
koia i tika ai, kia kawea mai tetahi iwi
ke, hei whakakapi i tetahi wahi; e tika
ana kia haere mai nga Pakeha o Inga-
rani, no te mea, no reira nga Mihinare,
nga pukapuka, nga taonga, kua riro mai.
Otiia, e kore nga Pakeha e mea, kia ta-
ngo maori i te whenua, kahore; e mea
ana, kia hoko marie i tetahi wahi mona.
Ka pai tena : 1 mua, i te haerenga o
nga tangata o Iharaira ki Kenana, kihai te
Atua i mea kia hokona taua whenua e
ratou, kahore; i mea te Atua, me tango
noa, me patu noa nga tangata o reira, he
iwi kino hoki. Waihoki, i nga tini hae-
renga o nga iwi ki nga tini whenua, ki-
hai i mea kia hokona. E tango noa ana,
noho noa iho ana, riro noa atu ana i a
ratou. Tena ko tenei, he tino atawhai
no Ingarani ki a koutou, i mea ai, me
utu tetahi wahi o to koutou whenua.
Otiia, kei mea koutou, kia nui noa atu te
utu; kahore, kihai koutou i utu i te-
nei whenua. No te Atua ano nga whe-
nua katoa, mana e tuku ki tana iwi i pai
ai. Nona hoki nga iwi katoa. Kahore hoki
he pai o te whenua, na te mahi i pai ai.
Hoko ana te Pakeha i tetahi whenua e
takoto kau ana. na, e iti ana te utu; oti-
ia, ka tahuri ia, ka paamutia tana whe-
nua, ka taonetia, ka waputia, ka kaipu-
ketia, na, kaiahi ka tino pai tana whe-
nua, kaiahi ka nui te utu me ka hokona
atu e ia ki tetahi Pakeha ke; otiia, e hara
i te utu mo te whenua, he utu ia, mo
nga mahi, mo te paamu, mo te taone, mo
te wapu, mo nga kaipuke, mo nga mahi
katoa, i pai ai tana whenua. Koia ahau
ka mea ai, kaua e mea, kia nui te utu,
na te Pakeha hoki te nuinga o te mahi,
heoti ano ta koutou, he tuku atu i te
whenua takoto kau, kia ngawari te utu,
kia haere mai ai te Pakeha hei whakara-
ngatira i a koutou.
Otiia, tenei te mea e raruraru ai kou-
tou, e he ai koutou, ko a koutou he ano
ki o koutou whenua. Kahore ano i ata
rile te whakaaro o te tangata ki etahi
whenua. Koia ahau ka mea ai, kia tika
te mahara ki tena. Hohoro te whaka-
rite marie i te mea e watea ana. Me»
komiti marie, me whakarite marie nga
whenua katoa, o ia kainga, o ia kainga.
Nga tangata o tenei kainga, e whakarite
marie ana i to tera tangata wahi, i to tera
tangata wahi, me nga tangata o tera kai-
nga, o tera kainga, e pena tonu ana. A
kia tuhituhi hoki ki te pukapuka nga
ingoa o nga tangata, me nga ingoa o tona
kainga, o tona kainga, whakatikaia hoki
nga rohe, kia ata takoto. Otiia; kaua e;
tautohe; kia mahara, e nui ana U; whe-
nua, e nui ana mo tena tangata, e nui
ana mo tena,e nui ana mo koutou katoa. E
hara hoki te whenua i te tino taonga nui,
kia tautohetohe ai te tangata ; koia ahau
ka mea ai, ka kore te rite i te komiti ma-
rie, me waiho marie, aua e tohe, aua e
whawhai, e kore e rile i te whawhai,
waino kio takoto tonu ana. Tenei ake
pea te rite ai. waihoki, ka haere mai te
taua, hei tango i to koutou oneone, tukua
![]() |
2 2 |
▲back to top |
TE HAEATA.
atu, kaua e whakawhatiia, tukua atu, tu-
kua atu, e kore rawa e riro. Ahakoa,
nohoia ana e ia, ngakia e ia, kaingatia ana
e ia, e kore rawa e riro i a ia, tenei ake,
tenei ake, heoti ano te whakaaro mou i
naianei, ko te tangata hia ora, ho te tangata
hia ora, e kore e mate te whenua, e kore
hoki e riro te whenua, ienei ake ia te hoki
mai ai ki a koutou. Kei te ki mai pea
te tangata, "Me pehea ka hoki mai ai.
me ka tuku noa ahau i taku kainga."
Na, tenei taku whakaaro, ka kore te rite
tetahi mea i te komiti, a, e kore ano hoki
i rite i te whawhai, na, me komiti nui nga
Rangatira.
TE HAHI MATUA.
Ko tehea te Hahi Matua ? Mea ana te
Pikopo, ko te Hahi o Koma te Hahi
Matua. Tana kupu tenei, e kauwhautia
haeretia ana ki nga wahi katoa. Tana
karangatanga tonutanga tenei, nana tonu
ano, kei tana " te Hahi Matua." Otiia,
e hara, he whakapehapeha nana, e wha-
kanui kau ana ia i tana Hahi, he tito hoki
nana.
Oti, ko tehea te Hahi Matua ? Kei ta
matou, te Hahi tuatahi, te Hahi i whaka-
turia e nga Apotoro, te Hahi i tupu ai
nga mahi katoa kua tutuki mai nei ki a
tatou. Ko tehea te Hahi tuatahi ? Ko to
Hiruharama te Huhi tuatahi. Titiro hoki
ki Nga Mahi a nga Apotoro: i tu te Hahi
tuatahi ki Hiruharama, ki ta Nga Mahi,
(upoko tuarua). I ki hoki te Karaiti ki
ana akonga i tona kakenga ki runga,
"Kia kaua ratou e haere atu i Hiruha-
rama, otiia kia taria te mea i korerotia i
mua e te Matua," (Nga Mahi 1. 4.) Na,
tatari ratou ki reira, a puta rawa iho
tana i mea ai, ara, ko tana Wairua Tapu.
Ka ki ratou i te Wairua, kauwhau tonu
iho ana ratou i reira, iriiri ana nga
tangata i reira, whakaturia ana te Hahi
tuatahi i reira. " Noho tonu iho hoki
ratou i tenei ra i tenei ra i te temepara,
kotahi tonu ano te ngakau, a whawhati
taro ano i ia whare i ia whare, kai ana i
a ratou kai i runga i te koa, i te ngakau
tapatahi : e whakamoemiti ana ki te
Atua, e paingia ana hoki e te iwi katea.
Honoa ana hoki e te Ariki i nga ra katoa
ki te Hahi he hunga mo te ora." (Nga
Mahi 2. 46, 47.• Na, ko te Hahi Matua
tenei, ko te tuatahi hoki, ko te Hahi
mataati tenei, ta nga Apotoro i whakatu
ai. Ko te punu tenei i pupu ake ai nga
wai ora e rere nei ki nga wahi katoa. Ko
te take tenei i tupu ai te Rata nui nei
nana nga manga e whatoro nei ki nga
topito o te ao. Ko te whaea tenei, nana
nga Hahi katoa; whanau mai ana i a ia
nga Hahi o Anatioka, o Koriniti, o Kara-
tia, o Epeha, o Roma, o hea., o hea. Puta
mai anu te kupu a te Ama i reira, me
ana kai whakapuaki hoki, no reira hoki
Hiruharama
Roma.
Anatioka
Hurai
Panapa
Panapa Paora
TE KARAKIA WHAKAPAKOKO O TE
HAHI O ROMA.
Wiwi
Paranihi (France)
(Mount Anis)
![]() |
3 3 |
▲back to top |
TE HAEATA.
TE IWI O A IA NGA KARAIPITURE
NGA MAKAPE
HE KORERO TENEI MO TETAHI
MAHI MIHINARE KI NGA KARENS
Ingarani
Burmah
![]() |
4 4 |
▲back to top |