TE HOKIOI, E RERE ATUNA.

       Kia mahara  ra pea e nga Kingi kia akona e nga  kaiwhakawa o te whenua.

               



                  NGARUAWAHIA, MAEHE 24, 1863.

           — 636. —           HE   reta tuku mai na te Kawana  Kerei.

           "Taranaki, Maehe 14, 1863           E aku  hoa aroha, E Tuta, e te Paea,

 e Patara, e Makereta, e aku hoa  aroha katoa kei Ngaruawahia  e  noho  ana, tena koutou,

 kua kite au i ta koutou  pukapuka, kia mate  te kino, kia  tupu ai  te pai, e  tuma ma, e

 kui ma, kia mau  ki te pai, e rite tahi ana hoki aku  whakaaro   mo  te pai.

           Hoi ano, ki oku hoa aroha  me  tahi atu o nga rangatira.



               Ko  te utu o te  reta o te kawana  ka  panuitia ki raro iho  nei:

      " Ngaruawahia, 19 o Maehe 1863. E koro e te kawana,

   Tena  koe, tenei ka tae mai to reta i tuku mai nei i  taranaki ki a matou. E  Pa, ka

 tika to whakaaro mo  te pai, pena ana ano ta matou nei me  tau. E  pa, whakarongo

 mai, kei te raruraru te Iwi mo te whare    o  Wiremu  i te  kohekohe, otira kei te Atua

 te whakaaro mo  enei tini tikanga. Heoi ano. Na ou hoa aroha, na  te Paea, ca Makereta,

 na Tuta, na Patara. „

      Te  tari, Akarana, Pepuere 26-1863. "E  hoa ma, tena korua. He whakaatu te-

-nei naku  kia korua, ka tata tetahi wa-apu tauranga  poti te hanga  e nga  pakeha ki te

maareretanga  o te huarahi  hou ki Manga  tawhiri, he mea  ki a tika ai te harihari i nga

kai  ma  nga  hoia i te paraki. 1 tuhituhia ai e au i te pukapuka nei, he mea kei rapura-

pu  koutou ki te tikanga o ta ratou mahi. Na  to korua hoa, Li a Poata, ki a Taraipine

kei Pokeno.

                 He rongo no  te Whare  a Wiremu i te Kohekohe.



   No te 8 o nga ra, o Maehe 8, 1863. I puta oho rere mai ai kia maua i Rangiriri, i te po

o te wiki, ka tae mai etahi tangata no Pokeno, he korero kia rongo ai nga tangata katoa i te ti

kanga o taua whare; e kia ana e 10 nga ritenga, he Whare Whakawa, e S nga Ruma, he ku

ra, e 2 nga Ruma, 2 hoki nga ruma moenga, 1 ruma mo te tahu kai, ko nga tikanga ia o roto

o taua Whare nui atu, ko te hanga o taua whare he mea karapoti i nga taha, ko waenga, i tu

whera, "ka rongo maua kua ara te whare i te 'konehe, katu mo te wahi tonu, I te ata ka hoe

te Ope, me nga tangata korero kia te Wheoro, tika atu kei te tono kia whakahokia nga papa ki

te IA, tu ai, ki te pihi i a te kuini, kihai tera i ngawari, ka tahi te Ope ka mau ki nga papa ka

toia ki te wai, ka kite tera ka toia kiuta, a hoki mai ana te Ope. no te 16 o Maehe ka hoe ano

te ope, he mahara ake tenei tera ranei e pai e aha rane kei te Atua le whakaaro,

                         TE KORERO O HAITI.

   Imua i te kitenga o tenei wahi o te ao, ka rere tetahi pakeha ko Koromu, te ingoa,

nana i kite Amerika, nana  ano i kite a Haiti, a e noho ana nga  tangata whenua i ru-

nga  i to ratou motu; —   na, i taua wa  ka kitea e tetahi tira Paniora nga koura e mau a

na  ki nga  kaki, ki nga taringa o  taua lwi maori, katahi ka  pataia atu e nga Paniora ki

a ratou, ka mea: —  kei te whea wahi o  to koutou motu  e takoto ana taua taonga? —

na, ka  tohu-tohuria e taua Iwi maori, ka mea: kei te Haua-uru.

   Na, haere ana nga Paniora ki te rapu i taua taonga a kitea ana te taonga i whaia e  o

ratou hiahia, ka tahi ka  komiti taua iwi Paniora, ka  mea: me  patu  tene iwi, kia riro ai

tenei motu ki to tatou Kuini ki a IHAPERA, hoi patua iho tau iwi kiri mangu ka mate,

kariro te whenua te iwi kiri ma, a  kua  nui rawa  te kino  o te paniora ki ta Ihowa titiro

iho, katahi ka tukua mai e  te Atua ko te wiwi hei whawhai  ki te paniora, Na, ka mate

te iwi Paniora me te iwi kiri mangu, ka riro te whenua i te wiwi me tahi atu motu ano, ko-

 -

         3                    TE  HOKIOI.

          4                 TE  HOKIOI.



 ko  te matua; a riro ana ki ta ratou, i uru ano ahau i te whakatakotoranga o nga Ture i Ra-

 ngiaohia, i kite taku kanohi i nga hapu hei noho mo Ngaruawahia, i rongo taku taringa i te

 whakaetanga  aua iwi, a takoto tiraha ana nga Ture, me ta ratou whakaaetanga, a i tera tau 

 hokimai a hau ki te tirotiro i nga iwi e noho ana ki Ngaruawahia, ko te tamaiti anake e no-

 ho ana; kua ngaro atu nga pou o te tikanga, heoi temea i ra ngona e a hau e karangatia ana,

 no te pu o Rewi kotahi tekau marua o nga mano i hiritia; no te pu o Hoani-papita kotahi teka

 u marua o nga  mano i hiritia. no reira whakaro tonu mai matou, aha koa rara te moana, tau-

 patupatu ona huamo, tera ano tepuna Kei te runanga o Ngaruawahia, a tae rawa mai nei matou

 e ko ripo ripo ana te wai o Waikato, ripo atu-ripo mai. ka huri.

    Ka tu ko Tipene Tahatika, ka mea: ka whakahonore ahau ki to korero e tika ana ki taku ki

 kei au te tika ko tena, korerotia ki a rongo nga taringa ki a mohio te ngakau, ka huri.

    ka tu ko te Herewini te Whakaete, ka mea: e tika aua to korero, kua puehu te wai; ko nga

 rangatira i hui ki ngaruawahia kua hoki atu, kua Kore i naianei; kua kimi kau i te putea hei ta-

 kotoranga mo nga taonga—kei   whea ra? ka huri.

   ka lu ko Arama Karaka ka mea: e titiro ana ahau ki nga kupu mo te puaha o waikato, mo

 te tima, mo Manga Tawhiri. Ahakoa papai a koutou kupu, waiho hei whariki mo to tatou hoa mo

 te kawana. ka huri.

   ka tu ko Hori rakau-pango, ka mea: ko taku take i haere mai ai a hau ko mangatawhiri,

 ko te puaha o Waikato, no te mea ko ena kei mua tonu i toku kanohi.

   Ka tu ko Tamati-Ngapora, ka mea: whakarongo; hoi ano taku e whakaaro nei ko te 

 kia marama tonu, wharikitia ki te (papa-taniwhaniwha) kei puehu, kei taka hoki he otaota

 ki roto i taua puna; no te mea e haere mai ana nga tangata o nga whenua ki te inu i taua

 Puna, ko etahi inu i te wai pai, ko ngeomuri tae rawa mai kua puehu te puna kua taku he

 otaota ki roto, hokiana karamea ana ki etahi, e mea ma: e! Kaa Kino te puna ra.

 Na te aha i Kino ai? na to koutou kuare, kanui to koutou he Li te korero tonu i ena tu korero

 kaore koutou i kite kua tae mui a te Kawana kia koutou, i haere mai iaua ki te aha? ki te wha

 whai'. kahore, kaki au i haere mai i runga i te pai, i nga mahi o te maungarongo o te aroha,

 warea iho ano koutou ki ena tu whakaaro, kaore koutou e titiro iho 1 i o koutou he, ka pea a-

 na e koutou ena mea  nunui o te Ture, te whakatete, te pakanga whenua; waiho ana ko te

whakahihi ahi ki te Pakeha hei take hunanga mo a koutou hara. kahuri mutu tena korero. )