|
loading...|
|
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 1, Number 3. 11 July 1863 |
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI
KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "
No. 3. ] NEPIA, HATAREI, HURAE 11, 1863. [VOL. I.
KUA taia, i tetahi wahi atu o tenei
nupepa, he reta na Toha o te Wairoa;
he mea korero i te whawhai o nga
tangata o tena kainga.
Ta matou ki, ta te kuare, tera ke he
tikanga mo te whawhai i enei rangi o
te matauranga, o te maramatanga o te
ngakau. Ko te makutu me kati atu
ano i nga rangi o te makutu, o te kuare-
tanga. Kaua tera hanga, te wairua o
Hatana, e tukua mai ki roto ki te
Whakapono noho tahi ai. Kaore,
tenei te hapai nei i aua ritenga pohehe.
E kore matou e whakapono atu ki
nga tangata o te waha ki uta o te
Wairoa e tino whakaaro ana ratou ki
te matenga o Rangimataeo he makutu.
Tena ratou kei te mohio ano he mate
kongenge noa tona mate. Ko te tino
take o te whawhai tera te takoto ke
marire pea—he mauaharatanga no
mua, he aha ranei. Ko te ki makutu
nei, he ki whakatarunatanga noatanga
iho. Ko taua iwi he iwi karakia hoki,
e kiia ana—otira, ki ta matou, he iwi
whakapehapeha ia. Tena pea te wairua
o Rangimataeo e titiro pouri iho ana ki
ta ratou mahi. Mehemea e taea ana e
ia te hoki mai ki te ao nei, tena ano ia
e whakahe i a ratou. Engari, me
whakarere i ta ratou pakanga; me
hohou te rongo; no te mea he hanga
rere noa mai te mate—kaua ia e kara-
ngatia, e kimihia.
Ko matou, ko nga pakeha, i pena
ano i mua ai, i te wa o te kuaretanga.
Otira, no muri iho ka kitea te he o ena
whakaaro, a, he mahue anake—me te
kake haere ano hoki i runga i te wha-
kaaro pai. Mehemea i mau tonu ki
ena mahi pohehe, penei kua kore e
taea te oranga e noho nei matou inai-
anei.
Ko tenei, e pouri ana matou ki nga
hoa o te Wairoa e rere huhua kore noa
ana ki runga ki te mate ki runga ki te
mahi maumau tangata.
Engari me ata whakaaro ratou, ka
whakarere atu.
[No muri iho i te tanga o nga korero o runga
atu ra kua tae mai tetahi pukapuka na Toha,
he mea whakaatu mai i te hounga o te rongo i
aua iwi o te "Wairoa nei. Heoi, ka tika hoki ra,
ka hoki ake ki te aomarama to reira tangata.
Ko taua pukapuka, a Toha nei, ma koutou e
. kite kua oti nei te ta i roto i tenei nupepa.
E miharo nui ana matou ki te mahi a te
Hemara ki te tini i tenei kora, koi toro haere; a,
tera ano hoki e whakamiharotia e nga iwi katoa
ano hoki. Ko te tu tangata tena hei manaakitanga
ma te tangata, hei ako i te noho pai i tena kai-
nga, i tena kainga. ]
No Akarana enei korero na. No te
Hatarei, te 13 o nga ra o Hune, ka
tae mai etahi tangata maori ki te taone,
ki Akarana, ki te hoko i a ratou poaka,
ki te hoko taonga hoki ma ratou i nga
pakeha. Mohiotia ana e nga pakeha
tetahi o ratou, ko Apano te ingoa, ko
ia i roto i te taua i muru i te Kura a
te Koti i te 23 o nga ra o Maehe kua
hori atu nei—a, tangohia ana e taua
taua te perehi ta pukapuka, me etahi
atu hanga. Ka mutu, no te kitenga i
te taone e haere ana katahi ka hopokia,
ka kawea ki te whare herehere. Ko
Apano anake te mea i mohiotia i roto i
taua tira hokohoko. Tera atu pea etahi
o taua taua muru nei i roto i a ratou e
haere ana, kaore i mohiotio.
No te 16 o nga ra o Hune ka wha-
kawhakia taua tangata mo tona tahae-
tanga i te perehi, me nga hanga atu.
He maori ano etahi i roto i te Whare
Whakawa, e whakarongo ana. Heoi,
uiui ana, a, ka tukua ki te whakawa-
kanga o te Hupirimi Kooti—hei reira
rawa te • whakaritea he tikanga mona
mo tona hara,
Ko tetahi korero hoki no Akarana,
he mea kite na matou i roto i nga
nupepa mai o reira. Ara ia. Kotahi
te tangata maori, no Waikato, i tae ki
te whare o te Kawana, i Akarana nei
ano, korero kino ai kia te Kawana; a,
ki atu ana kia haere atu ki waho, kia
kaua hoki e noho i te taone nei—a,
haere ana; He tu a pokanoa hoki no
tona ahua.
He kai ruri whenua taua tangata ko
Neri tona ingoa no Waikato.
HE WHARANGI TUWHERA MA NGA
HOA TUHI MAI.
Ko te tangata e hiahia ana mana anake e
• tango i tana nupepa, kaua ia e hui tona wha-
kaaro ki ta nga pa, e pai ana; me homai e ia.
kia kotahi te kau herini, ka rite ai te nupepa,,
ki a ia mo te tau kotahi.
Ka tuhi mai te tangata tuhi mai, kia marama
. rama nga reta, me nga ingoa o nga kainga, a
nga tangata, kia mohiotia ai.
Wairoa, Hune 24, 1863,
KIA TE MAKARINI RAUA KO WHITI
MOA—
E hoa ma, tenei taku korero kia
rongo mai korua. Ko nga tangata o
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
te Wairoa kei te whawhai. He wha-
whai kino, kaore e rongo te take. He
matenga no Rangimataeo, ki ana he
mea makutu. Ki ana nga tangata o
runga i te tupapaku kia whakangaromia
te tangata nana i makutu, me tona
hapu katoa. Puta noa nga iwi o runga
o te Wairoa kotahi ano to ratou wha-
kaaro. Ko matou i ki atu kia whaka-
rerea to ratou whakaaro, ki hai i rongo;
me nga Minita, ki hai i rongo; me te
Pihopa, me nga Kai-wakaako, me
matou, me nga rangatira, ki hai i rongo.
Heoi, ko matou, ko nga iwi o waho
nei, eke ana ki runga ki te taha e wha-
kangaromia ana, hei awhina mo taua
tangata i whakapaea nana i makutu,
mo tona hapu hoki. Kei te tatari
matau kia ratau, ki te taenga mai ki te
pa o taua iwi; heoiano ka puhia tonutia.
Kua whakaaetia e matou te whawhai,
he tohe hoki no ratau. Kotahi rau
erima te kau ratau, nga tangata o
te waha kiuta, tana hapu kotahi te
kau; kotahi rau matau nga tangata o
waho nei, hei awhina mo ratau, kua tae
ki to ratau taha—ko matou, ko nga kai
titiro, kei wahi ke. Heoiano, he
whakaatu tenei kia rongo mai korua ki
te he o tenei iwi kua tae ki waenganui
o te Whakapono. E mau tonu ana
tenei mahi hiriri i te ingoa, e mau ana
ano ki te whakahua i te makutu. Heoi
ano, ka huri tenei, ka tu tenei.
Kei te aha nga Kai "Whakawa, e
ngaro nei. He ui atu tenei mo nga
Kai Whakawa, mo te Kura hoki. Kei
te tatari matou ki nga mea erua.
Whakaatutia mai kia mohio ai matou
ki te take i ngaro ai i roto i tenei tau,
kia wawe te mutu te mahara atu. Ka
huri tenei.
Ka tu tenei mo nga korero o te
nupepa nei kua tae mai kia matou, a
koutou ritenga. E pai ana. Tenei
hoki taku, kia rongo mai koutou, he
hiahia noake kia eke atu ki runga ki
to koutou ritenga, he mea naku ekore
au e rapu ki etahi tangata, ki etahi pa;
ko taku tenei, kotahi au kia kotahi
hoki te nupepa ki au. Engari ko te
utu mo te nupepa ki au me whakaatu
mai. Kaua e huia te mea ki au.
Kanui hoki toku pai ki taua ritenga
—heoiano.
Na to korua hoa aroha
\_\_ NA TOHA.
Patangata, Hune 24, 1863.
Kia HEMI WURU, —
E ta tenarakoe. Tenei tau reta ka
tae mai ki a au—a, e pai ana a au ko-
rero mai kia matou katoa ki nga maori.
Na, e hoa, kua whakaae au ki nga
pauna moni e rima ma te pa kotahi;
engari, kaori he moni i tenei taima—
ko te whakaae e hoatu nei ki a koe
inaianei.
Heoiano. Naku, na
PAORA IKATERE.
No Patangata, Hune 23, 1863.
Kia HEMI WURU, —
E hoa kua tae mai tau nupepa kia
matou. E pai ana tau tono mai kia
whakaaetia e matou te rima pauna. E
hoa, na taku pa tena whakaaetanga.
Me ki mai koe kia hoatu nga pauna e
rima, ka hoatu ano e au. Kia hoki
mai i a koe taku reta ka hoatu ai. Kaore
au e mohio atu ki a etahi pa tana wha-
kaaetanga.
Ka huri.
Na RENATA PUKUTUTU.
KI TE KAI TUHI O TE " WAKA MAORI. "
Waipukurau, Hune 2, 1803.
E HOA, TENA KOE, —
Tenei ka tae mai nga mahi pai o te Ture i
whakakitea; koia ka rongo i nga mahi he.
Koia ra tenei nga mahi tika, ko te atawhai o
Paora Tuhaere ki Rarotonga; ko te atawhai o
nga tangata o Petane ki tena waka tahuri ki
Ketekete rau. Koia hoki kamu te pai o ena ri-
tenga a te maori: ina nga tikanga he a te maori,
ko te ritenga o Taranaki—tetahi, ko te ritenga
hianga o EGA tangata haere hoiho i kona, i Nepia.
E tika ana kia akona mai te tikanga hianga o te
tangata hianga te ngakau.
E hoa kanui taku pai mo tenei ritenga a au i
whaki mai nei kia utua nga nupepa e tae ana
mai ki a au—kua oti i a au tena kupu a hau.
Na HORI NIA NIA.
[Tena atu te roangaiho o ta Hori reta, otira, ho
korero anga ke atu ia—kaore e tika ki te nu-
pepa nei. ]
——o——
Wairoa, Hurae 1. 1863.
KIA TE HUPARITENETI.
He panuitanga tenei i nga korero o te wha-
whai a tenei iwi a Ngatikahungunu kia raua
Ngatikahungunu, ko te kainga kotahi ano ko te
Wairoa.
Ko te take o taua whawhai mo Rangimataeo,
he rangatira o waenganui o tenei awa. he mate-
nga, kiia ana he mea makutu na Mitipara, ki
aua kia patua taua tangata me tona hapu katoa;
no reira matou, nga iwi o waho nei, ka eke kiru-
nga ki te awhina i a ratou, he iti hoki no ratou,
tetahi, kua mahue atu i mua aua mahi kuare,
korero parau. Kua kite nei hoki i nga korero o
te Atua nui o te Rangi; kua whakaaetia i te
hiringa kia whakarerea te rewera, ae kau i reira,
muri mai ka hoki ano ki ana mahi he o mua;
no reira i hui atu ai matou ki te awhina i taua
tangata.
Kotahi ratapu ki muri ka mutu taua whawhai.
He mea paku nei kua hinga ratau me matau.
Otira ki ta matau whakaaro kua tika to ratou
he, me te mate hoki mo ratou. Kia runa hoki
miniti ki muri e ngaro atu ana a te Hemara, kua
hinga ano. He nui te miharo o matou i muri iho
i taua putanga o te Hemara; nana nei i mutu ai
taua kino. Na te Hemara i mutu ai, i ora ai
nga tangata, o tenei kainga. Heoiano, mau e
tuku atu ki te perehi kia tukua ki te " Waka
Maori, " kia kitea ai nga he o tenei whenua, kia
kite hoki nga hoa pakeha.
Mehemea ko te minita maori anake, kua raru,
matou nga tangata o tenei whenua. Heoi.
Na TOHA.
*** Tenei ano etahi reta maha a etahi tangata
atu otira ekore e o ki tenei nupepa.
NGA RONGO, ME NGA AHA NOAIHO O KO-
NEI.
PETANE. —Kua rongo matou ki te paraki ki
Petane kua whakaaraia e etahi tangata noaiho
o kona. Kua rongo hoki matou ki te whakaaro
o nga tangata totika katoa o "Heretaunga mo ru-
nga i taua mahi—nga tangata rangatira e wha-
kapaingia ana e matou hei hoa mo matou. E
mea ana ratou he hanga noaiho taua mea, he
mahi tamariki; ekore e tika kia tirohia atu taua
mahi e te tangata ngakau pakari. Kiia ana ko
tetahi ritenga o taua mea he oha ki na te Moana
Nui.
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
TE AUTE. —He kupu tenei mo te mahi a nga
koroke i te Aute ra e Runanga nei ratou i runga
i nga Pakeha o reira; a, tangohia iho ana te
hoiho a tetahi tangata o reira. Na, kia rongo
mai ratou ekore rawa ano tenei hanga e tika.
Mehemea ko te Runangatanga anake i runga i
nga Pakeha e he ana ano ia; tena ko te Runa-
nga, ko te pa o nga ringa hoki ki runga ki te ta-
ngata me ona taonga, he mea tino he rawa atu
tenei—he tahae rawa ano. Kauaka rawa ratou
e ki kaore he huarahi ke atu e taea ai te he a nga
Pakeha kia ratou, (ki te ai he ano); e hoki mai
ui he ritenga mo a ratou kai ka pau, (ki te ai kai
ka pau ano ia). Kaua rawa tenei ki. Mehemea
e kawe ana nga he ki te aroaro o nga tangata
kua whakaritea hei kai hurihuri i nga he, tera
tonu ano ra e marama—tera e oti i runga i te
pai. Penei, utu rawa atu nga Pakeha, ekore e
hamama tona waha; no te mea, e riro ana ona
moni i runga i te whakaritenga mariretanga o te
Ture—tona Ture i whakamana ai i tona tamari-
kitanga ake ano. Ko tenei, me ki atu e matou,
mo runga i enei tu mahi, me whakamutu. Heoi
ta matou inaianei, engari mana e puta mai he
korero ke atu i te tangata kua tonoa hei uiui ki
taua he, katahi pea ka anga ano matou ka kore-
ro ano.
NEPIA. —E whakaritea ana, e te Kawanatanga
o te Motu nei, tetahi hunga hei Pirihi mo te Mo-
tu katoa; kia pera hoki me Otago me Merepone,
me etahi atu kainga o te Pakeha. Ko te tikanga
o tenei hanga i whakaturia ai, he tiaki noaiho i
nga kainga; he tami i nga he; he hapai i te
Ture, kia noho ora ai te tangata. He mea tika
kia tu ano etahi tangata Maori ki taua mahi, ki
te pai ratou. Ko nga mea mo Nepia na te Roari
Ahere i kawe mai i te hokinga mai i Otako. E
waru te kau takitahi ratou, he mea tiki atu ano
i konei ki Otako—te whenua e huhua ana te ta-
ngata. Ka huia ki nga mea o konei, e uru ana
ki roto i a ratou, ka kotahi rau. Ka haere aua
Pirihi i runga hoiho katoa, kia tere ai te haere-
ere ki nga kainga i tawhiti ki te kawe korero, ki
te aha atu-.
PAWHAKAIRO. —Hei te 15 o nga ra o tenei
marama (Hurae) ka hui nga iwi o Heretaunga ki
Pawhakairo ki te whakawhetai i te Mira a
Tareha, ratou ko Ngatikahungunu—ara, ko
Ngatiparau, ko Ngatihinepare, ko Ngaiteupokoiri.
Tera e tokomaha pea nga pakeha e tae atu ki
taua Hakari.
NGA KAIPUKE U MAI ki NEPIA
Hune 29—Te Roari Ahere (Lord Ashley), he tima, 296
tana, no Weretana mai, no Otako. Tokorima nga tane
eke mai; tokotoru nga wahine, me nga tamariki toko-
rua. Ko nga pakeha hoki no Otako i kawea mai hei
pirihi mo konei, 80 ratou.
Hune 29—Te Paraingi Puhi, (Flying Fish), 33 tana.
No Akarana mai. Nga utanga he rakau kanikani, he
taonga, he rakau whakatupu. Nga tangata eke mai
tokotoru.
Hune 29—Te Tawera, 55 tana;. No Akarana mai. Nga
utanga he taonga, he waipiro, he huka, he ti, he aha
atu.
Hune 30—Te Ekiheria, (Excelsior), 50 tana. No Aka-
rana mai. Nga utanga he rakau kanikani 17, 000 putu,
51, 000 tingara rau whare nei, he aha atu.
Hurae 4-Te Tarapini, (Dolphin), 30 tana. No Pawati
Pei. Ko te Pihopa o Waiapu me tona whanau nga
tangata eke mai.
Hurae 5—Te Hi Pirihi, (Sea Breeze), 70 tana. No Aka-
rana mai. Nga utanga be rakau kanikani, 31, 000 putu,
he tingara rau whare nei 10, 000, he huka, he paraoa 81
tana, ne aha noa atu. Nga tangata eke mai, toko-
whitu nga tane kotahi te wahine.
Hurae 5—Te Tipi, (Gipsy), 12 tana. No te Wairoa.
Nga utanga he kaanga, he taewa. Kotahi te wahine
maori eke mai,
NGA KAIPUKE KERE ATU I NEPIA.
Hune 26—Te Tirana, (Zillah), 68 tana. I rere atu
Akarana. Nga utanga atu ne waipiro, he witi. Kotahi
te tangata eke atu i konei.
Hune 29—Te Roari Ahere, (Lord Ashley), 296 tana.
rere ki Akarana. Nga utanga atu, 300 hipi. Toko-
whitu nga tane, i eke atu, kotahi te wahine.
Hurae 6—Te Tarapini, (Dolphin), 30 tana. I rere ki
Pawati Pei, Akarana atu.
ORAITITANGA O TETAHI TA-
NGATA I TEMERERA.
HAERE atu ana i tona kainga tetahi
tangata o Temerera ki ro ngahere ki te
pupuhi haere i te manu, i te kuri ano,
o tena whenua. He ata i haere atu ai.
Ko ia anake i tona haere; otira, he hoa
ano ona, ko ona kuri erua. E whai
haere ana aua kuri i muri tonu i ona
waewae. Tena tona kuri e paingia
rawatia ana e ia ka mahue atu i te
kainga—ko te kuri toa, kaha rawa
tena. Tangi noa taua kuri kia haere
tahi i tona ariki, kaore i tukuna—herea
ana, mahue ana ki muri. Ko nga mea
i mauria ehara i te mea hei whakaora
i a ia i nga kuri kai tangata o te nga-
herehere, engari he mau noa. Me-
hemea i whakaaro ia he mate kei mua,
penei, ko te kuri i mahue te mea hei
haere—te mea kua kitea noatia e ia te
kaha, te aroha nui ki a ia, ki tona ariki.
Heoi, haere tonu te tangata ra. Haere
tonu, me te pupuhi haere, nawai ra, ka
ki tona peeke i te manu. Kotahi te
kuri i puhia e ia, he Tia te ingoa—he
kai ano na te tangata. Whakama
rawatia ana ki runga ki te rakau;
tohutohu rawa, ka waiho iho—e mea
ana mo te ata ka tono i tetahi o ona
mokai ki te tiki. Ko te hokinga mai i
hold mai ai. Ka whano puta ki waho
ki te parae, ka kitea, i tetahi taha o te
huarahi e haere atu nei ia, erua nga
mea e puratoke mai ana iroto i te wahi
ururua. Mohio tonu ia he kanohi kuri
kai tangata e rarama mai ana. He
Kouka te ingoa—he kuri ahua rite ki
te Taika nei. Katahi ka whakaaro, —
" Aue ra; he mate tonu tenei! " Ki
te hoki ki muri he mate, ki te haere
tonu atu ki mua he mate ano. Kia toa,
e tama e; kia toa! Kei te ngakau toa
anake he oranga mou! Katahi ka
tuku iho te pu ki runga ki te tahau o
te ringa maui takoto ai; ko te koro-
matua o te ringa katau ki te whakaara
i te kuha ki te kati pupuhi—he mea
ata whakaara marire koi rongona e te
kouka ra. Ka haere atu hoki te koroa
o taua ringa ano ki te napihanga. He
pu maeneene noa taua pu—kaore i
koakatia i roto; ma reira e kino ai
akuanei. Heoi, haere tonu te tangata
ra. Ki hai i takitaro—etoru tonu
hikoinga waewae — hamama ana te
waha, rere ana te whakamataku o te
raratanga; ko te rerenga mai o te
kouka ra i tona nohoanga. Katahi ka
puhia, kaore i mate. Kei hea ra ona
kuri ? Tera te oma ki ro ngahere ao
haere ai i te whakamataku. Katahi ka
whakarere atu i te raparapa o te pu;
parau noa ki te whakaruke, tomokia
mai ana e te kouka, mamau kau ana
taua tokorua; aue ra! kei raro kei te
whenua te tangata ra, e anga ana te
takapu ki runga! Ko te kouka ki
runga ake e whakangunu ana te noho.
Tera te toto ka pipi mai i te rapehanga
a nga matikuku, ka heke haere atu i
nga kaokao o te tangata ra. Ko tetahi
waewae ki te anganga rarapi ai—me-
|
|
4 4 |
▲back to top |
•
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
hemea tonu ko ona roro e aohia ana ki
waho. Katahi ka he nga whakaaro, ka
ahua haurangi te ngakau; ko nga
kanohi, kape tonu i te toto. Tohe
tonu te tangata ra; te ngehe, te aha.
Ko te uaua o nga ringa ki te nonoti i
te korokoro, ki te hapai atu i te upoko
o te kouka, e tohe ana ki te ngau i a ia.
Nawai ra i kaha te tangata ra, i kaha,
i kaha, ka ngehe hoki; ka tatata rawa
te waha o te kouka ki tona kanohi. Ko
nga whatu mumura o te kouka ki te
titiro tonu iho ki roto ki nga kanohi
toto kau o te toa e takoto ra; nawai
ra i hangai te titiro, ka titaha hoki; me
te mea e whakama ana ki tona mahi
kohuru. Heoi, kua ruhi rawa te ta-
ngata ra; tohe noa, tohe noa, a, ka
mate tenei. E tuku ana i tona
hinengaro ki te po; ko te taniwha horo
tangata nei, ko te mate, e kapo ana i
tona tangata. Katahi ka whatiwhati
mai i roto i te ururua; ka rongona he
pahu kuri; katahi ka hoki ake te wha-
kaaro o te tangata ra ki te ao marama.
Ki hai i whai taro ka waea te ururua e
tetahi kuri taumaha rawa; me te
whenua tanuku te taunga iho kirunga
ki te kouka nei, a, takahuri haere atu
ana taua tokorua ki tahaki. Heoi ra; ka
ora te tangata, ka hold ake i te waha o
te parata. He aha kia korerotia ai te
meatanga i ora ai? Tena koutou e
mohio ko tona kuri i mahue atu ra.
No te haerenga mai o te tangata i te
ata ka tangi tonu tona kuri i muri i a
ia, me te mea e mohiotia ana he mate
kei mua i tona ariki. Okeoke tonu,
kukume tonu i tona mekameka; ko te
motunga i motu ai; ko te haerenga mai
ki te kimi i tona ariki; rokohanga mai
ka hemo—nana i ora ai i te mate kino
ra.
WHAKARONGO!
E MEA ana a WIREMU RAETEPONE, o
Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai
ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka,
i te aha noa atu hoki a te tangata maori.
Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha,
kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.
Waipawa, Hune 26, 1863.
HE RONGOA WHAKAMATE KURI.
KIA mohio nga tangata katoa kua oti e au te
whakatakoto he rongoa kuri ki Rangihoua,
ki Tawara. Heoi me tupato te tangata haere ki
tana kuri.
Na TOHA.
Wairoa, Hune 25, 1863.
PANUITANGA.
E MAU tonu ana te tangata, e tu iho nei tona
ingoa, ki tona mahi whakarite i nga ritenga
o te Katimauta, mo nga kaipuke u mai, me EGA
kaipuke rere atu—ahakoa, kaipuke pakeha, maori
ranei.
He kai hoko hoki ia i nga kai maori katoa, witi
nei, aha nei, me ka tukua mai ki a ia hei hoko.
WIREMU REKENA.
Nepia, Hune 11, 1863.
TURANGA TERA HOIHO.
E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki
nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo
mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta-
utangatera pai o Ingarani mai. He mea whakarite
mariri e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea
hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana.
Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria
mai ki a ia.
Heekipiri rori,
Nepia, Hune 25, 1863.
PANUITANGA.
HE pakeha hoko i nga kai maori nga tangata
kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara,
i te witi, i te aha noa.
Ko te WATA ratou ko KENERE
ko WATA ano.
Nepia, 13 Hune, 1863.
HE TAONGA.
Katahi ano ka tae mai i Ingarani.
TENA, kei te Toa a te Hutana, raua ko te
Eawini, i Nepia nei, nga parakete whanui,
matotoru rawa—he mea hou tonu mai no rawahi
mo te hotoke nei.
£ s. d.
Nga parakete whero, mo te mea Kotahi... 1 00
Nga mea ma, mo te mea kotahi...... 15 O
Nga mea puru, mo te mea kotahi...... 14 O
Nga kaawhe, he mea pai rawa—huruhuru
anake—mo te mea kotahi... 1 00
He maha noa atu o etahi taonga atu—he huka,
he tupeka, he aha, he aha. He mea ngawaro
anake te hoko.
Na te HUPANA raua ko te EAWINI.
HePuutu! HePuutu! HePuutu!
HEOI te Whare Puutu tino pai, tino kaha ra-
wa, tino ngaware hoki te hoko ko te whare
o Reatana kei Nepia nei—i tetahi taha o te rori
i to whare o te Kawanatanga e tu ana.
Ka, hiahia te tangata ki te hoko Puutu me anga
ki taua whare hoko ai—ara, ki te whare o
REATANA
Nepia, Hune 10, 1863.
Kia rongo mai nga tangata Maori.
E HOKO tonu ana au i nga kai Maori katoa, i
nga Witi, i nga Haniana, i te Taewa, i te
aha atu, me ka kawea mai ki te taone nei.
He huhua noa iho nga taonga, me nga kai Pa-
keha, kei taku whare e tu ana hei hoko.
Na TE HATANA.
Nepia, Hune 10, 1863.
KO TE TOA HANGA O WAIPUKU-
RAU.
MO TE HOKO INAIANEI,
50 PEA PARAKETE pai rawa; he mea wha-
nui ia, he mea taumaha
He huhua noa atu nga kakahu katoa, mo te ho-
toke nei, kei reira e tu ana; he mea kaiwhiri ma-
me mai
50 pihi o te PIWHI puru nei—he mea tino pai.
12 pihi o te PIWHI taua nei.
24 POKE whai kakau ano; he mea hanga
na Karingi.
48 PATITI; he mea hanga ano na Karingi.
100 KAKAU poke papai rawa.
NA WETARIKI TAROUA.
HE mea ta na HEMI WURU, i te -whare ta o te
Haaki Pei Herara, ki Nepia, i te Hatarei i
nga rua wiki katoa—tena rua wiki, tena rua
wild.