TE WAKA MAORI O AHURIRI

 TE  KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 7]      NEPIA, HATAREI, HEPETEMA  o, 1863, [VOL. I.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

               MAI.



Ko  te reta a Pera Tipoki kaore e o ki te nupepa

nei; tetahi he korero kua  tavvhitotia—ino Miti

Para hoki. Ko ta Hori Nia Nia hoki ka taka ki

waho i te huhua o te reta—e kore ano hoki pea e.

tika te ta inaianei, kua tawhitotia hoki.

  Tenei nga moni a te Kura o Porangahau, a  

 Karauria Tewi Rori hoki o te Wairoa. kua tae                                                                                                                                  

mai mo a raua nupepa.

   Ko te reta a Morena, oti rawa te whakariterite

 nga reta o te perehi kia tangia, muri rawa iho he

 kore anake e o. Hei tera nupepa pea.



 E HOA  ma, tenei te korerotia mai nei kia

 matou te ki ki a koutou, a etahi pakeha,

 ngakau kino, meake whakaritea e te Ka-

 wanatanga  kia tangohia a  koutou pu.

 Katahi ra ia te korero ! Ma matou rawa

 ano ranei ienei e whakateka ?  Engari

 pea ma koutou ake ano e titiro te ahua o i

 tena tu korero. E  kore ano  e ngaro te  I

 tohu o te whakaaro pera i roto i te ahua o 

 te pakeha ki te maori i nga takiwa kua

 pahure  atu nei. I ena  takiwa, a, tae

 noatia mai tenei takiwa, he atawhai anake

 ta te pakeha ki a koe. Ka mate koe, ko

 te pakeha hei rongoa, hei atawhai i roto i

 nga whare turoro; ka hauaitu koe, ko te

 pakeha hei whakauwhi; ka hemo kai koe,

 no te pakeha te oranga; ka whai koe ki

 nga ritenga kuare o mua, ko te pakeha ki

  te ako i a koe kia tango koe ki te Whaka-

  pono kia puta ai tou ihu ki te ao; ko te

  pakeha tonu ki te awhina i a koe i runga

  i ou mahi katoa, i nga mahi mira, i nga

  mahi ahu whenua, i nga mahi maha noa

  atu—ko  ia tonu tou hoa aroha o mua iho.

  Ko tenei, ka roa nei e mahi ana i te pai,

  tera ranei e tahuri ohorere noa, take kore

  noaiho, ki a koe ? Kaore pea. He  ko-

  kuru ki te pena ia. Engari pea nga ta-

  ngata nana ena korero ki a koutou e pena,

  mehemea  i a ratou te ritenga. Inahoki,

  kai te wawata  noa. He tika ano ra ia,

  tenei ano etahi tangata  mahara kore  e

  hiahia ana ki te tutu; otira kaore he pu-

  tanga mo ona whakaaro i te nuinga—i te

  Kawanatanga ano hoki.

    Ki te whakaponohia e koutou nga korero

  whakakiki a te pauki rere noa, e kore ano

  e tau te mauri o koutou i te kuhua o te

  korero. Engari me titiro tonu koutou ki

  te Kawanatanga—kei kona he tikanga mo

  koutou. I anga mai i te Kawanatanga te

  ki, katahi ka  whakaponohia  e koutou.

  Heoti ano te hiahia o nga pakeha o tenei

  kainga  ko te pai anake; ko te noho pai

 ratou ko Ngatikahungunu. Ehara hoki i

 te mea ki a koutou anake enei korero o te

 pai e whakaputaina atu ana; kei i a ratou

 whakapakeha  ano hoki ia e korerotia aua.

 Inahoki, kei roto i nga nupepa pakeha o

 konei e mau aua te panui o te whakaaro

 pai o  Heretaunga — o  te pakeha, o te

 maori; kua kitea hoki e nga pakeha o

  etahi atu wahi, kua rongo  katoa ratou.

  Na te aha tenei i peneitia ai, na te kino ?

 hua noa pea na  te pai. Ehara ano hoki

  matou i te Atua, he tangata nei ano matou;

  me koutou  hoki, he tangata. Ko  nga

  whakaaro hoki o tatou tahi, he whakaaro

  tangata ano. E mataku  ana koutou ki te

  mate, e mataku aua hoki matou ki te mate 

  e kore e karangatia noatia, me te hoa pai

  e karangatia ana ki  te kainga: engari,

  maua  ano e rere noa mai, katahi ra ka

  whakamanawanui—e  taea hoki te aha ki

  kona.

    Tena pea koutou e ki mai, na matou

  anake, na nga pakeha o konei, enei wha-

  kaaro o te pai; ko a te Kawana whakaaro

  e pehea aua ranei ? Na, te whakahoki mo

  tena, ko nga panuitanga a te Kawana kua

  taia ki tetahi wahi o  tenei nupepa hei

  titiro ma koutou—kei   kona  te tikanga.

  Me whakairi o koutou whakaaro ki runga

  ki ena panuitanga. Kana e whakarongo

   ki ta te tangata noa atu, ki ta Waikato, ki

   ta wai atu, • no te mea e kore e ahei te

  teka te mea kua panuitia i te aroaro o nga

  iwi maha. Ki te piri koutou ki te pakeha

   kaore he maharaharatanga mo koutou. E

   ngaro iaua, ko te iwi e tutu aua, maua te

   maharahara, te rapu ki a ia. Tena ano

   nga karere o Waikato te ki mai nei pea ki

   a koutou ko te pana te pakeha i a koe, ko

   te tango i to kainga, ko te aha, ko te aha.

   He purau anake. E kore ano  e ngaro te

  ahua  o te kino, o te pai. Kahikatoa te

  rakau  i te putake, kahikatoa atu ki te

   kauru—e kore e rere ke a runga, e kore e

   rere ke a raro, kotahi ano ahua. Ko nga

   toki, ko nga kaheru, ko nga mea  pera

   katoa e  ahei aua te  hanga  hei rakau

   patu, kua purua ki  nga  iwi e wha-

   whai aua ki te Kawanatanga; tena ko

   Heretaunga  nei  e  tuwhera   ana  i

   te panuitanga a Kawana. Na  te aha

   tenei ? na te pai ra; e kore ano hoki e

   ngaro. Kia rongo mai koutou, ko nga ri-

   tenga tango pu, tango whenua, me etahi

   atu ritenga maro, mo nga iwi anake ia e

   whawhai ana ki te Kawanatanga; mauria

    noa mai ana e te tangata mo konei.

      Tae ki tera whakatupuranga, i a tatou

    ka ngaro ki te whenua, tena te titiro wha-

                 TE WAKA  MAORI  O AHURIRI.

kamuri mui o tatou uri ka ki ki te porangi

o te tangata o tenei whakatupuranga; te

kore e kite  i te ara tika, i te ara o te ora

mona—me    tatou inaianei e titiro whaka-

muri atu ana ki nga mahi o nga tipuna,

me  te ki ki te pohe i a ratou.

  Heoi ra, kaua tatou e ohooho noa ki a

tatou nei ano, kaua hoki e whakarongo ki

te korero rere noa mai i te hau. Engari

kia pumau ki a tatou ritenga pai e mau

nei, kia puta rawa to tatou rongo ki nga

whakatupuranga  i muri i a  tatou, ko

"Rauru   tangata tahi. "



HE  WHARANGI   TUWHERA. MA  NGA

          HOA TUHI  MAI.



 Ko te tangata e hiahia ana mana anake e

   tango i tana nupepa, kaua, ia, e hui tona wha-

   kaaro ki ta nga pa, e pai ana; me homai e ia

   kia kotahi te kau hereni, ka rite ai te nupepa

   ki a ia mo te tau kotahi.

 Ka  tuhi mai te tangata tuhi mai, kia marama

   rawa nga  reta, me nga ingoa o nga kainga, o

   nga tangata, kia mohiotia ai.



                    Hurae 29, 1863.

 KIA HEMI WURU, —                 \\

   E ta, tenakoe. Tenei nga nupepa kua

 tae mai ki au. Ka nui toku pai mo nga

 nupepa e tae mai aua ki au. E whakaae

 aua au ki te- te te kau hereni mo

 roto i te tau kotahi. Tenei hoki tetahi

 kupu aku. He panuitanga tenei naku i

 toku whenua, e mea ana au kia retia ki te

 pakeha, ki te pirangi ia tetahi pakeha ki

 taua whenua. Ko nga eka o taua whenua

 e whitu te kau  ma toru nga eka katoa.

 Ko  taua whenua  kei Porangahau; ko

 Karauna Karani te ingoa. Me kawe atu

 e koe kia taia ki te nupepa, kia rongo ai

 oku hoa pakeha, oku hoa maori hoki.

         Na EREATANA te KURU.

                      no Porangahau.



                  Akuhata 19, 1863.

 KIA TE MAKARINI, —

   E taku hoa aroha, tena koe. Tenei ano

 matou te noho nei i runga i te kotahitanga

 o te maori, o te pakeha.

   E ta kua tae mai Ngatikurumokihi ki

 konei, kei te Pou a Waikari Nui, ki Mo-

 haka. Nga  rangatira o roto ko te Teira,

 ko Pikai. Na, no te Wairoa  hui mai ki

 Waihua, Ngatipuku, me  Ngatiwikatea.

 Nga  rangatira, ko Paora te Apatu, ko

 Hapurona, hui katoa ki Mohaka. E hoa

 e rua ra i tungarehu ai, e rua hoki nga ra

 i runanga ai. Te  kupu tuatahi ko te

 kotahitanga o nga tangata o Mohaka ki te

  Wairoa, ki te Pou  a Waikari. Ka huri

  te taha ki te maori, ka kitea kotahi tonu

 kupu whakaaro, kupu tikanga Ture. Ka

 huri, ka tu ko te taha ki te pakeha. Ka

 whakatika  ko  Paora te Apatu; —" ka

 awhina ahau i aku pakeha. " Ka whaka-

 tika ko te Teira; —"ka awhina ahau i aku

 pakeha. " Ka whakatika ko Paora Rerepu;

 —"  ka awhina ahau i aku pakeha. " Ka

 whakatika ko te Awapuni; —ka   awhina

 ahau i aku pakeha. " Kotahi ano te kupu

  ko te kotahi tunga o te pakeha ki nga

  maori o te Wairoa, o Mohaka, o te Pou ki

  Waikari, kotahi ano. Ko te kupu tenei;

ka he te maori, ka kohuru i te pakeha, ka

tukua ki runga i te Ture kia mate tena

tangata kotahi ki te mate. Ki te pena

hoki to te pakeha, ki te pokanoa, me pena

ano hoki, kia kotahi ano Ture. Koia ua

tonu te kupu, te Ture, a matou—heoiano,

whakaaetia ana e te hui.

  Ki  te haere mai etahi maori ki te riri

ki a matou pakeha, ko matou me a matou

pakeha ta matou riri ki nga maori pokanoa.

  Na, tenei tetahi kupu. Ko te hoia kaua

e homai ki enei wahi i whakahuatia nei i

runga ake na.

  E taku hoa e Ma, waiho ma matou ano

e awhina a matou pakeha; he pono tenei

ki a te Runanga  me  nga rangatira. E

 hoa ekore e taea e au te korero, hei ako to

 matou kotahitanga ki te pakeha. Kua

 tuturu tenei ki—heoiano.

   Na te Awapuni, ua Paora, ua Rewi, na

 Paora, ua Hapurona, na te Teira, ua Pikai.



           Wairoa, Akuhata 27, 1863.

 KI TE KAI  TUHI O TE  " WAKA   MAORI, "—

   Kua kite au i tetahi wahi o te reta a

 Ihakara te Haeata. Ko  tana tangata i

 kiia, e Tamihana minita, hei Kai Whakawa

 mo te Kawanatanga. Ko te take o te

 tinihanga kino ko taua tangata, e mahi nei

 i tana kino mo Mitipara—e paua nei, kaore

 nei he take Kua  kite ano ia he mea rera

 noa mai te mate.

                        NA TOHA.



            Purimu, Akuhata 6, 1863.

 KIA Hemi Wuru, —

   Tenei ka hua noa atu te ngakau ki te

 tuhi reta atu ki a koe; ara, he whaka-

 moemiti no te ngakau ki to pai o tau mahi,

 o te perehi i nga korero o ia wahi, o ia

 wahi. Heoi, ko te ngakau ki te whai noa

 atu kia whiwhi tona tinana ki tenei hanga,

 ki te nupepa. Otira, ekore pea e tika i te

 mahara kau; me patu ki te moni, katahi

 ano. E hoa koi mea  koe kei te kore e

 manaakitia tau e whakaatu mai nei; ara,

 kia te 10 hereni mo te nupepa i roto i te

 tau kotahi. Tenei ano au te hiahia nei—

 ara, tera pea e patipati te mahi, ko tetahi

 tau e rite, ko tetahi pea e hapa, na te mea

 he tangata rawa kore au nei. He nui aku

 mate, ko te rawakore, ko te matua kore—

 ko toku tuahine ka mate i te rewharewha,

  ka noho pani noa iho i o te tangata kainga.

  Ehara i te mea he kore kainga; engari,

  kua kuraia e nga matua ki te noho haere

  i o te tangata wahi. Rokohanga   iho

  ratou e te mate, heoi mau  tonu iho te

  aroha ki a  ratou e takoto ake ana i te

  whenua—wairangi  noaiho nga whakaaro

  ki te hoki ki ona wahi. Tena  pea e

  maharatia he kore kainga—he kainga ano,

  engari kia pena te marama me o te pakeha

  kainga i kore. He pena me tetahi mara-

  mara kaore nei tona tu; he huhua noa atu

  ona kara. Kotahi eka, 200 pea nga tangata

  ki tena wahi—kore rawa he  tangata kia

  kotahi noa iho ki runga ki te eka kotahi.

  E pena ana hoki te ahua oku wahi; otira

  ehara i tena nana i whakakore te hoki,

  engari he whai mai ia i te whakapono e

  mau ake aua i a Puhara i Pakowhai. He

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

pai hoki no tera tangata, no Puhara, ho

nui no tona atawhai, no te whakapono

hoki; heoi, rokohanga e te whawhai a Nga-

tikahungunu raua ko  Ngaitewhatuiapiti,

mate ana toku matua raua ko Puhara—

heoi, pukai noaiho matou ko ohu tuahine,

ko oku taina, tae noa ki naianei e pukai

noa nei ano. Ko  te tangata ke kai te

awhina i a matou, 80 eka o te whenua kua

tukua mai ua tona atawhai o tenei tangata,

o Rene  Pirihi Katorika. He  aha ra ka

korerotia, tona atawhai ki enei whanau  

pani—30 pea matou ki nga mea e whakauru !

ana mai inaianei, tamariki anake, te whai

matua. Kati noa pea  matou ko  oku

tuahine, ko oku  taina, hoi noho takiwa i

to ao nei. Kotahi anake e he ai te noho

noa iho, ma nga hau  o te ao—inahoki, e

tahuri noa ana te rau o te rakau i te rangi

pai nei. Tenei ano ra nga whanaunga te

mea  mai nei kia haere atu ki o ratou wahi

 i te Pakipaki. Otiia kua ahua ano au ki

 tera kainga—he kuha. Engari te mea i

 maharaharatia ai ko te mea ia kai runga

 tonu i te toa o Ngatikahungunu  taua

 whenua; koi pera ano mu Pakowhai—na

 reira ka maharaharatia ta ratou awhina i

 a matou kia haere ki reira noho ai. Te

 ara i manakohia ai tena kainga e toku

 hinengaro, ko toku matua, tuahine, toku

 iramutu, kei reira e takoto ana—na reira

 mau tonu toku aroha. Ahakoa, i mate mo

 nga raruraru o taua wahi, hei aha hoki

 maku noi, te mea ka mokaitia, kia kimi te

 mahara ki era whakaaro; heoi ano taku

 ko te aroha ki toku matua nana au i wha-

 kaputa hei tangata. Engari pea kai nga

 tangata nona tera wahi inana e whakahe,

 katahi ano ka  he aku manako  ki tera

 kainga, ki Pakowhai—ma nga mahi pea o

 te ao e ta nei te matau, katahi ka he.

   Otiia, e te iwi, ma koutou e whakahe

 oku whakaaro e tukua am na ki te perehi

 kia rongo ai koutou. Ka mutu i konei.

       Na  NlKORA   NGARANGINGAKAURI.

 [Ka  tuhi koe. e Nikora, i te reta a tetahi

 takiwa atu nei, kia ata hanga marire. He

 roa rawa  no tau reta. Ko  nga kupu

 whakamutunga mo te nupepa nei kua ma-

 hue atu e matou—ehara  hoki i te korero

  tikanga. ]



         Kaimango, Akuhata 26, 1863.

 KI TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI. "—

   Kia rongo mai koutou ki nga mahi o te

  Wairoa. Ko ta mahi a matou, a nga ta-

 ngata o te ngutu awa nei, he mahi riwai,

  he tope wairenga, he mahi kai hei oranga,

  he mahi i nga kai e pai ai te pakeha ki te

  hoko; he noho pai i runga i te rangimarie,

  he aroha ki tetahi, ki tetahi. Ko te mahi

  a nga tangata o te waha ki uta he whaka-

  tipu i te whawhai,, i te kino, mo nga iwi

  e rua—ko  Ngatiwikatea, ko Ngatipuku,

  ko te Apatu. Koia nei nga iwi e kinongia

  ana e nga iwi o te waha ki uta o te Wairoa.

  Ko te putake i kino ai, ko te matenga o

  toua rangatira, o Rangimataeo; kiia ana

  e taua iwi he makutu na Miti Para. Ko

  te mahi a tena iwi he paua i Ngatiwikatea

  i nga ra katoa. He ara te mahi i te po a

  tetahi whakaariki, a tetahi whakaariki, me

  te pu ano ki te ringa. E hoa mau e tuku

atu ki te perehi tenei korero, kia mohiotia

ai.

       NA  AHIPENE TAMAITI MATE.

  [Ko  etahi atu o nga kupu o tenei reta

kua whakarerea e matou, no te mea ehara

i te korero e parekareka ai te tokomaha. ]



     PANUITANGA.

HE  kupu tenei ki nga tangata katoa, kia

matau  ai, ko te Panuitanga i puta i te

Nupepa o te Kawanatanga i te 6 o nga ra

o Akuhata, 1863, hei puru mo te toki, mo

te kaheru, me era atu mea pera, ehara i te

puru ki nga iwi e whakahoa  aua ki te

Pakeha, engari, ki nga iwi anake e wha-

whai ana ki te Kawanatanga.

             Na te Kawana,

                Na G. GREY.

   Akarana,

     Akuhata 19, 1863.



     P A  N U  I T A N G  A.

 E Hoa MA, e nga tangata Maori e ata noho

 ana, e piri aua ki te Pakeha. He kupu

 tenei naku ki a koutou. Kei whakarongo

 koutou ki nga kupu whakawehiwehi a te

 tangata. Engari, kia mohio koutou; ka

 tiakina katoatia e au oku  hoa, ahakoa

 Pakeha ahakoa tangata Maori.

            NA TE KAWANA.

   Akarana,

     Akuhata 14, 1863.



        P  A   N   U  I  T  A  N  G  A.

 KOTAHI  te hoiho uwha, he wherowhero

 te ahua, kei te Karamu e haere ana. Ka

 toru nei nga tau i noho ai taua hoiho ki

 reira. Kua whanau  te kuao; kotahi tau

 me te hawhe o te kuao. Kei te hapu ano.

 Etoru nga waewae ma

   Ki  te kore e kitea te tangata nana taua

 hoiho, me tuku ki te hoko karangaranga

 —kia  rite ai hoki te nohoanga i toku kai-

nga.

             Na KARAITIANA.

         PANUITANGA.

 ERUA  nga hoiho tariana kei te Karamu e

  haere ana. Nga  tohu o tetahi, kotahi te

 waewae ma, kote ahua he wherowhero, te

  parani he penei.

    Ko tetahi, he ahua whero, ma. Ko te

  parani he  penei F. Kua  pokaia aua

  hoiho.

    Ki te eketia te pakeha ranei, te maori

  ranei, no ratou ana hoiho—me haere ki te

  Karamu  whakarite ai i nga ritenga e riro ai.



              Na KARAITIANA.

    P A N U I T A N G A.

  HE panuitanga tenei i te tautohe a Ro-

  maua Takiri raua ko Arapeta Hape. He

  whenua, na te pakeha  i hanga he taiepa

  ki runga ki taua wahi, ki te Pakau Toro-

  hia; na Romana i tango te utu, he kau.

  Tohe aua tetahi nona taua wahi, tohe ana

  tetahi nona. I te 22 o nga ra o Akuhata

  te runanga mo aua tangata. Ko Arapeta

  Hape i tika; riro ana te whenua me te kau

  i a ia—ko te kawe i hoatu ma Romana.

                Na TOHA,

    Akuhata 26, 1863. o te Wairoa.

              TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

         W A I R O A.

No  te ata o tenei ra, te Hatarei nei, ka tae

mai te meera o te Wairoa. E ki ana ko

Henare te Apatari kua ngaro ki te whe-

nua, no nga ra timatanga o tenei marama

i mate ai.







NGA KAIPUKE U MAI ki NEPIA

 Akuhata 19—Te  Waero, Paea (Wild Fire). 38

   tana. No Akarana  mai. Nga  utanga. 1000

   pereki, 30, 000 tingara, 2000 poro rakau hei

   tunga whare.

 Akuhata 20—Te Meeti (Maid), 12 tana. Note

   Mahia mai. Nga utanga 28 kaho hinu pakake.

   20 puhere kaanga. Tokorua nga maori, kotahi

   te pakeha eke mai.

 Akuhata 21—Te  Tarapini (Dolphin), 40 tana.

   No  Akarana mai. He  titi nga utanga, he

   kanara, he pou, he huahua taiepa nei. he rakau

   whakatupu, he paraoa, he aha noa atu. Toko-

   toru nga tangata eke mai.

 Akuhata 21—Te  Tawera., 55 tana. No Akarana

   mai. Na utanga mai 40, 000 putu rakau paraki

   nei mo Nepia, me etahi atu taonga mo Pawati

     Pei.

     

 Akuhata 22—Te Tipi (Gipsy). 12 tana. No Mo-

   haka mai, Nga utanga mai, he witi, he poaka,

   he hamana, he taewa.

 Akuhata 22—Te Hira (Hero), 15 tana. No Mo-

   haka toai, Nga utanga, he witi, he poaka, he

   pikaokao.

 Akuhata 23—Te  Reeri Paata (Lady Bird), 20

   tana, Tararua. No  te Wairoa. Nga  utunga,

   he rakau, he huahua taiepa, he kaanga.

 Akuhata 25—Te  Wonga  Wonga, he tima. 104

   tana. No Akarana mai. Ko nga utanga he

   taonga tini noaiho. Tokorua  nga hoia eke

   mai mo Nepia nei. kotahi te wahine me toua

   tama mo Weretana.

     NGA KAIPUKE RERE ATU I NEPIA.

 Ahukata 19—Te  Hira, 15 tana. Kua rere ki

   Mohaka. Nga utanga atu, 4000 putu rakau

    kanikani, he pihikete he aha atu.

 Akuhata  19—Te Tira (Zillah). 68 tana. Kua

   rere ki Akarana. Nga utanga utu. he poaka

    tote, he kau ora 25. Nga  tangata eke atu,

    tokorua nga tane, kotahi te wahine.

  Akuhata 20—Te Hi Pirihi (Sea Breeze), 70 tana.

    Kua rere ki Akarana. Utaina atu anu i konei

    27 nga kau ora. Kotahi te tangita eke atu.

  Akuhata 25—Te Ehita (Esther), 51 tana. Kua

    rere ki te Rawhiti, Weretana atu. He taonga,

    he waipiro, he kai, he aha noa nga utanga atu.

  Akuhata 25—Te Tarapini  (Dolphin), 40 tana.

    Kua rere ki Turanga. No Akarana nga utanga.

  Akuhata 25—Te   Wonga Wonga, he  tinia, 104-

    tana. Kua rere ki te Rawhiti. Po Neke atu.

    He taonga noaiho nga utanga atu. Tokowha

    nga tane eke atu, kotahi te wahine me tona

   tama.



 KO TE TOA HANGA O WAIPUKU-

            RAU.

           MO TE HOKO  INAIANEI.

  50 PEA PARAKETE  pai rawa; he mea wha-

  nui ia, ho mea taumaha

    He huhua noa atu nga kakahu katoa, mo te ho-

  toke nei, kei reira o tu ana; he mea kaiwhiri ma-

  rire mai

     50 pihi o te PIWHI puru nei—he mea tino pai.

     12 pihi o te PIWHI taua nei.

     24 POKE  whai kakau ano 5 he mea hanga

             na Karingi.

     48 PATITI; he mea hanga ano na Karingi.

    100 KAKAU  poke papai rawa.

            NA WETARIKI TAROUA.

      

  Kia rongo mai nga tangata Maori.

   E   HOKO   tonu ana au i nga kai Maori katoa, i

   nga Witi, i nga Haniana, i te Taewa, i te

   aha atu, me ka kawea mai ki te taone nei.

    He huhua noa iho nga taonga, me nga kai Pa-

   keha, kei taku whare e tu ana hei hoko.

 Ko  etahi enei o nga taonga, ara: —•

   He Parakete ma—he mea nunui, he mea pai

   He Potae—he  mea rere ke te ahua o etahi, o

         etahi

    He Tiakete matotoru

   He Kaawhe huruhuru

    He Hate ma, he mea rere ke te kara o etahi

    He Tarautete mohikena

    He Tarautete pango

    He Tarautete huruhuru, rere ke nga kara

    He peke H uka

    He Hopi, he Tupeka, he Maati, he Paipa, he

          Ti.

  Ma  te tangata e haere mai ki te matakitaki i

enei taonga kia kite ai te ahua pai.

                 Na TE HATANA.



       HE   TAONGA.

      Katahi ano ka tae mai i Ingarani,



TENA, kei te Toa a te Hutana, raua ko te

      Eawini, i Nepia nei, nga parakete whanui,

matotoru rawa—he mea hou tonu mai no rawahi

mo  te hotoke nei



                                                £   s. d.

Nga parakete whero, mo te mea Katahi... 100

Nga mea ma, mo te mea kotahi...... 15  O

Nga  mea puru, mo te mea kotahi...... 14  O

Nga kaawhe, he mea pai rawa—huruhuru

          anake—mo  te mea kotahi... 1 00

   Tenei ano hoki etahi taonga katahi ano ka tae

 ruai i Ingarani, ara; —

    He  Hate Marikena

    He Puru Hate—huruhuru kau

     He  Tarautete Mohikena

     He Piwi huhua noaiho—he  mea tino pai, he

         mea iti hoki te utu

     He kahu wahine—he huruhuru anake. Ko te

          utu, rite tonu ki te katene

    He Kariko, he Huka, he Tupeka momona ra-

           wa, he aha noa atu.

   Ma  te korero e aha ai enei taonga; engari me

 kite rawa ano, katahi ka mohiotia te painga.

         Na te HUTANA   raua ko te E A W I N I.

   Nepia, Akuhata 20, 1863.



   KOTAHI PAUNA  HEI UTU.

 KOTAHI      te hoiho raho poka i haere noa atu

       i Nepia i te whitu o nga ra o Akuhata nei.

 Ko  te kara o taua hoiho he tu a whero, pouri nei;

 ko te parani kei te pakihiwi maui, he penei —

 engari kua ahua ngaro taua parani; he huruhuru

 ma  kai te rae e tongitongi ana, he mea takitaki

 marire; ko nga waewae  kua hungia taua wha.

 Ko  taua hoiho i whanau i te Wairoa.

   Ko  nga moni kua whakahuatia i runga ake nei,

  ka hoatu ki to tangata mana e hopo ki tona kainga

  noho ai, a ka whakaatu ki te tangata nana, a te

                     HUTANA,

                                 o Wharerangi.

    Akuhata 26, 1863.



      PANUITANGA.

  TENEI   katahi nei ano ka tae mai i Ingarani mo

  te raumati.



      2 nga pouaka Potae Tane.

  Ko te ahua he Panama, (rae te kiekie nei ano); ko

  te kara he pouri, he ma, he aha atu; ko te utu 2s

  6d tae ki te 15s mo te mea kotahi. He pai rawa

  enei potae, ko nga mea i te kau ma rima hereni

  (15s) he tino pai rawa atu.

                    Na te HATANA.

    Hepetema 2, 1863.



          WHAKARONGO!

  E MEA   ana a WIREMU RAETEPONE, o

       Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai

  ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka,

  i te aba noa atu hoki a te tangata maori.

    Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha,

  kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.