TE WAKA MAORI O AHURIRI

       " KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 29. ]        NEPIA, HATAREI, HURAE   9, 1864. [VOL. II

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                   MAI.





TENEI nga moni 10s a "Wi Turoa o Uawa; a To-

ha hoki 10s; me Nirai Runga hoki 10s; mo te

tau hou anake ano.

  E ki ana a Toha kua kore e tae atu tana nupe-

pa mo te mutunga o te tau. Na, kotahi te meera

ki te Wairoa i hapa; tae rawa atu te kai hari

atu i nga nupepa kua riro te pohimana-—engari

na te meera o muri i mau atu nga nupepa mo

taua kainga. Tetahi, kua riro ke mai a Toha ki

Waipatiki noho ai i tenei takiwa—na kona pea

tetahi wahi i he ai. He mea atu tenei ki nga ta-

ngata haereere ki nga kainga maha ekore e taea

te tuku atu i nga nupepa kia whai haere atu i a

ratou ki nga kainga maha— engari ko te kainga

tumau, hei reira te nupepa. Ki te haere ke te

tangata i tona kainga mana ano e whakarite iho

he tangata hei mau, hei tiaki i tana nupepa i

muri i a ia—hei tuku atu hoki ki te kainga i

 haere ai tera.

  Ko  Matene Ruta hoki e ki ana kaore i tae atu

 tana nupepa whakamutunga. Kua ui matou ki

te pohimana o Rangiwhakaoma ki taua nupepa;

ki ana mai taua pohimana kua tae atu ano taua

 nupepa; ki te mea i ngaro, i ngaro atu ki nga ta-

 ngata o taua kainga ano. Otira, tenei kua tukua

 atu e matou tetahi nupepa ki a Matene. Engari

 me ako e Matene ki nga tangata o tona kainga

 kia kaua e tango i tana nupepa.

   Ko Paora Koropura, ko Hoani te Rangikanga-

 iho, me etahi tangata atu e mea ana ki homai he

 pauna mo a ratou nupepa kia puta atu ai i roto i

 nga wiki katoa. Ekore  e taea e matou tenei

 inaianei; engari me kati i nga wiki erua. Me

 homai ko te tekau herengi nei ano. Ko Paora

 Koropura me homai kia tekau ma rima; e rima

 mo te tau kua hori, tekau mo te tau e haere nei

 —me tuku mai ko te pauna, ma matou e whaka-

 hoki te rima herengi ki te upoko Kuini.

   Tenei kua tae mai te pauna (£1) a Hori Nia

 Nia raua ko Renata Pukututu mo a raua nupepa

 o tenei tau—10s. o tetahi, 10s. o tetahi. Me ta

 te Mina hoki tenei kua tae mai 10s. Ko te 10s.

 mo te nupepa i a Raniera te Ihu kua rite i a

 Eraihia te utu.





 HE oranga ngakau tenei i roto i te takiwa

 o te kino nga rongo mahi maori e puta

 aua mai ki a matou. He  tohu ia no te

 matauranga o  te ngakau o etahi o nga

 Rangatira maori o Heretaunga. Inahoki

 a Tareha, e mahi nei ki te hanga i tana

 mira paraoa i Paheru Manihi; he pakaru

 no taua mira, mahia houtia ana. Mehemea

 he tangata whakaaro kore a Tareha, penei

 e waiho aua kia tu noaiho aua me tona

 pakaru noa atu. Ko tenei e kitea ana i te

 whakaaro  o tona ngakau e haere ana i

 runga i nga mahi maori whakawhairawa

 mona. Ko  te Hirawanui tetahi e mahi

 ana ki te hoko whenua, he taki pakeha ki

tona kainga hei homai i nga ritenga wha-

kakakenga mo  toua kainga. Tetahi, ko

nga tangata o Mohaka kua oti nei ta ra-

tou kaipuke hei kawe mai i nga hua o te

uaua  o te tangata ki te taone hoki  ai.

Ekore e ngaro te tohu o te pai i roto i

enei mahi. Ina te kore he wairangi noa

ki nga ritenga Kingi pohehe. E  ki ana

he kaipuke pai rawa taua kaipuke o Mo-

haka nei.



HE WHAKAPAPA  NO NGATIAPA, NO RA-

  NGITANE, NO HAMUA, NO HEA ATU.



Ko  Tanenuiarangi te tupuna o Rangitane

i Hawaiki. I whai ingoa taua iwi ki a ia.

Na, ka whanau ona uri ka nui haere, tae

noatia mai ki a Whatonga i te rua te kau

pea  o nga whakatupuranga. Na, ko

Tamatea, ko Apa Nui, ko Apa Roa, ko

Apa Tiika, ko Apa Koki, ko Apa Hapai-

takitaki, no taua takiwa ano o Whatonga

—ko  Tanenuiarangi ano te tupunga. Ko

Tiki te tupuna o Tanenuiarangi; i heke

iho i te rangi. Kore aua he wahine maua,

katahi ka pokepoke ki te oneone he wahine

mana—ko   te putake mai tena o Tanenuia-

rangi. Heoi, ka rere mai a Whatonga, a

Kahungunu, a Apa Nui, a Apa Roa, a

Apa  Taka, a Apa Koki, i runga i nga

waka, me  to ratou nuinga katoa, ki uta ki

tenei motu nei—ka u ki Turanga. Kua

whawhai  noa mai i Hawaiki, whawhai

 haere mai i te moana, a, u noa mai ki uta

—katahi ka wehea. Ka noho atu a Tamatea

 ki reira. Na, no muri ka tupu a Ngatika-

 hungunu i tona tama, i a Kahungunu. Ka

 haere mai a Whatonga, ratou ko tona iwi

 ko Rangitane, ka haere ki Tamaki, ki

 Manawatu hoki—kaore hoki he tangata o

 te whenua i taua takiwa. No muri rawa

 mai nei ka rere atu etahi ki Arapaoa—a,

 e noho mai nei ano raua ko Ngaitahu.

   Ko Apa  Hapaitakitaki i haere ki Ran-

 gitikei noho ai—no  reira a  Ngatiapa i

 whai ingoa ai, ko Ngatiapa. Ko era Apa

 i noho atu ki Turanga—a, e noho mai nei

 ano ona uri, ko Ngatiapa ano, i tera pito o

 te whenua.

   Heoi, ka noho ka whakatupu, ka tae ki

 a Hamua, he tama na Uengarahupango, i

 te ono o nga whakatupuranga. I konei

 ka wehea, ka whai hapu, ka huaina ko

 Hamua—e  noho mai nei i Ruamahanga,

 puta noa  ki te takutai i roto i era iwi.

 Heoi, ka noho ano a Rangitane, tae noa ki

 a te Rangiwhakaewa, i te rima o nga

 whakatupuranga i muri i a Hamua. Na,

 ka wehea he hapu  ano, ko Ngaiterangi-

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

whakaewa—e  noho mai nei kei Tamaki,

kei Puehutai. Heoi, e rima nga whakatu-

puranga i muri ka tae ki a Ngangahau—ka

rere i konei tetahi hapu, ko Ngatingauahau,

e noho mai net i Puehutai, i Raukawa. He

maha ke nga ingoa o tenei hapu, i huaina

i muri nei, no runga i ona matenga, i ona

tupuna, i ona aha atu. Heoi, etoru nga

whakatupuranga i muri nei ka tae mai ki

 tenei takiwa, i a te Hirawanui nei.

  Ko Kauwhata te tupuna o Ngatikauwhata

 —he  uri no Tanenuiarangi. Ko tetahi o

 nga tamariki o Kauwhata, ko Wehiwehi—

 no reira a Ngatiteihiihi. Ko te tikanga

 hoki o tenei kupu, o te ihiihi, e rite ana ki

 te wehi, ki te mataku; na reira i ki ai ko

 Ngatiteihiihi.

   Ko Rauru hoki tetahi tangata i haere mai

 i runga i nga waka ki Turanga; he teina

 a ia no Whatanga. Ko ia te tupuna o

 Ngarauru e noho mai i Waitotara.



   TAURANGA.

      TE PAREKURA I TE KANGA



   Tena kua  tae atu pea ki a koutou te

 rongo o te Parekura i muri nei i Tauranga;

 ahakoa, me ata korerotia mariretia i te

 nupepa nei.



   I te Turei, the 21 o nga ra o Hune, ka

 whakatika ake i te Papa (he pa hoia i

 reira) nga hoia e rima rau e ono te kau ma

 waru, me a ratou rangatira e rua te kau

 ma  ono. Whakatika  ake ana haere aua, a,

 te Ranga—he  pa maori. Te taenga ki te

 Ranga ka rokohanga iho nga maori Kingi

 i reira e keri parepare ana, e hanga ana i

 ta ratou pa. Rite tonu ratou ki nga hoia

 te maha e ono rau ratou e kiia ana. Titiro

 atu ana te hoia kua araitia rawatia te ara

 i nga parepare kua oti. Kaore kau he pu

 repo a te hoia; ko nga pu raiwhara anake

  ano a ratou rakau. Ko  te hoa riri i roto

 anake i ona parepare e noho ana; ko te

  hoia he haere noa atu taua i te takiwa. Ka

  mutu, no te kitenga mai o te hoa riri i te

  hoia e haere atu aua ka tukua mai etahi o

  ratou hei hunuhunu; otira, ki hai i whai

  taro e pupuhi ana ka whati ano ratou ki

  roto ki ona parepare pupuhi ai. Katahi

  ka tau iho te hoia ki mua tonu o nga pare-

  pare pupuhi ai; ko etahi i toro haere ki te-

  tahi taha, ki tetahi taha. Ka kawe i kona—

  pupuhi aua tetahi, pupuhi aua tetahi. Ka

  rua haora e pupuhi aua ka tata ake etahi

  hoia, e haere mai aua me te pu repo kotahi

  hei awhina i a ratou hoa. Ki hai i whanga

  kia tae rawa ake enei ka puta te hiahia o

  nga hoia kia reia nga parepare—he kawenga

  no te whakatakariri mo  etahi o ratou i

  mate i tera parekura i Pukehinahina i te

  29 o nga ra o Apereira. Katahi ka wha-

  katangihia  te piukara  kia  reia tonutia.

  Heoi, hei konei ka pa te umere o te hoia,

  turi aua nga taringa; te rerenga i rere atu

   ai; hei aha maua te mata a te hoa riri e ri

   tonu ana te rere; Inanoa nei kua eke tonu

   ki runga ki nga parepare; kai roto i nga

  whakaawarua e werowero ana, e patu ana.

   Katahi  ka pipiri tonu  te riri, o tetahi o

   tetahi; otira, ka toru, tae ki te wha pea

   miniti e riri aua, ka whati kino rawa te hoa

riri, ka tahuti—kaore hoki i kaha ki te

houi. Waiho  iho aua 68 o ratou i roto i

nga whakaawarua takoto ai, kua mate rawa.

Ka  pa  i konei te karanga kia whaia;

katahi ka whaia haeretia i te parae e nga

hoia haere hoiho (penei me enei i Pekapeka

nei) me nga hoia haere i raro i te whenua

hoki. He maha nga maero e patua haeretia

aua i te parae ka tae ki nga awaawa hohonu

ka puta nga morehu. Katahi ka hokihoki

mai nga  hoia, ka tahuri ki te kohikohi i

nga tupapaku—ahiahi rawa atu kua 107

kua  tanumia e  te hoia ki roto ki nga

whakaawarua. Etoru te kau ma whitu i

riro herehere mai—e rua te kau ma whitu

o nga herehere i tu a  kiko, he tu kino.

Ekore  e mohiotia  rawatia inaianei nga

mea  o te hoa riri i mate, no te mea ko te

 mahi a te tangata me ka tu he ngoki haere

 ki roto ki te rarauhe, ki nga wahi ngaro

 hoki, whakahemohemo ai; a, ngaro tonu

 atu etahi—ko  etahi kia roa  noa atu ka

 kitea ai. Tena  he nui o tera i mate; ko

 etahi korero kua rongo matou e kiia ana

 204 kua tanumia e te hoia—mana e pono,

 mana e parau, waiho maika. Tahoa pea

 tatou e rongo ki nga ingoa o nga rangatira

 kua mate—e  kiia aua ko Rawiri Tauia

 tetahi. Ko  ia te rangatira o nga maori i

 te parekura i Pukehinahina—heoi ra, kua

 riri ia i tona riringa whakamutunga.

   No  te hoia tokoono nga rangatira i tu,

 kai te ora ano; tokoiwa nga hoia noaiho i

 mate rawa; etoru te kau ma toru i tu a

 kiko, kai te ora ano. Ko te hoiho a tetahi

 rangatira hoia i mate, ko te tangata i ora.

   E kiia ana kua matemate katoa tenei nga

 tino rangatira o taua kainga, o Tauranga;

 kore aua he upoko totika ma ratou me ka

 hiahia riri ano ratou. Heoi ano.





     NGA RONGO O KONEI.

   WHAKAWAKANGA. No te 21 o Hune ka

 whakawakia  a Winiata, he tangata maori

 no te Karamu. He  haerenga no taua

 koroke ki roto ki te whare hoko o te Hu-

 tana raua ko te Eawini i Nepia nei, kitea

 aua te hata huruhuru i runga i te papa e

 takoto ana; katahi ka tangohia ka hunaia

  ki roto ki ona kahu. Kitea ana  e nga a

  pakeha o te whare, tangohia aua; me te

  ripene hoki. Ki  aua taua tangata he

  wahine nana  i hoatu te ripene ki a ia.

  Katahi ka whakawakia; whakaoti anu e

  te Kai Whakawa kia kawea ki te whare

  herehere whakamahi ai i roto i nga ra

  kotahi te kau. Heoi noho aua i te whare

  herehere.

    KAIPUKE RERE MAI. Tena te Kaipuke

  nui o Ingarani mai e taria aua e te pakeha

  i tenei takiwa. Kei runga i taua kaipuke

  nga pakeha 100 e rere mai ana ki ona

  huanga i Nepia nei. Tona ritenga mo te

  kaipuke rere mai i Ingarani kia wha ma-

  rama i te moana ka tae mai ki uta nei.

  Tena  ko tenei totahi ka ono marama o

  taua puke i te moana e ngaro ana; pawera

  ana nga pakeha o konei koi tahuri. Ka-

  tahi nei ano ka tae mai te rongo kua u

  taua puke ki Po Hakene—he mea kai ma

  ratou. Tena  pea kai te rere mai inaianei

   —ka  tata pea te tae mai.

               TE WAKA MAORI O AHURIRI.

  TE KAWANATANGA. E noho aua te hui

o te Runanga o te Kawanatanga i Nepia i

tenei takiwa. E whakatakoto  Ture ana

mo  Heretaunga; me nga tikanga mahi

rori, me nga tikanga maha noa atu e pai

ai, e kake ai, to tatou kainga  a Here-

taunga.



HE  WHARANGI TUWHERA  MA NGA

          HOA TUHI MAI.



             Mohaka, Hune 7, 1864.

KI  A TE KAI TUHI O TE WAKA  MAORI.

   E hoa, —Tenakoe. Tenei taku korero

ki a koe mo to matou kaipuke kua oti te

hanga—he  kaipuke pai taua kaipuke. Na

 ta matou pakeha i hanga, na te kamura.

 I te 27 o na ra o Hune ka toia ki te wai.

 Heoi, karangatia ana e te kamura—" Haere

 mai e kui ma, e koro ma, e nga tamariki,

 kia mene mai koutou kia kite i te haere-

 nga o tenei kaipuke ki te wai; katahi ano

 ka whanau, katahi ano ka  toia. " Tona

 haerenga i rere ai, tau ana i te wai. Ka-

 tahi taua kamura ka mau ki te pounamu

 ka hoatu ki toua tamaiti kotiro pai—ko

 Hana taua wahine—ka ki, " me patu e koe

 ki te ihu o te kaipuke; " a, patu ana, ka hua-

 ina te ingoa ko, "Te Hera Paraiti o Moha-

 ka. " Heoi, maanu rawa, ka mea ano a te

 kamura  kia hipihipi hurei—ka  tangi te

 maori mo to ratou kaipuke, no te mea ka

 oti. ka tae ki Ahuriri ki te kai pipi ma ra-

 tou. Me ake haere atu ia ki Ahuriri tu

 ai. E hoa tuhia atu ki roto ki te Waka

 Maori kia rongo ai o matou whanaunga ki

 tenei kaipuke no nga mokopuna a te Kahu

 o te Rangi e tu nei nga ingoa. Tenei nga

 tangata nana tenei kaipuke; ara, ko He

 nare Pakura, Karaitiana Taonga Kore, ko

 Wiremu  Kingi Whakanakana; ko  nga

 rangatira tena o taua kaipuke. Tuhi ata

 ki roto ki to taua waka o Takitimu.

               Na PAORA REREPU.

   [No te waru o nga ra o Hurae ka tae

 mai  taua kaipuke ki Nepia nei tu ai. E ki

 ana  he kaipuke tino pai rawa atu taua

  kaipuke. ]



             Te Aute, Hune 23, 1864.

  KI A TE KAI TUHI O TE WAKA   MAORI.

    E hoa. Ka tukua atu e  au tenei reta

  kia taia e koe ki te nupepa. Ka kore koe

  e pai mai, heoiano.

    E  hoa, e  te tangata nana  nei tenei

  korero moemoea. Tenei taku kupu ki a

  kae, kia rongo mai hoki koe. Kaore he

  tangata e kuare ana ki te ritenga o tau

  moemoea. Ko  tena manu ko te karoro no

  te moana; ko te kaka no uta, no te nga-

  here. He aha koe te whakahangai tonu

  ai i te korero ? Katahi koe ka ki he moe-

  moea nahau. He wehi pea tou i whaka-

  rere ke ai koe i tenei korero ?  Kaore

  matou  i kuare ki tau moe. E mohiotia

  ana te ritenga o tau moe. Te wehenga o

  te kaka ki roto ki nga karoro, ko nga ta-

  ngata tena i uru ki te Kawana. Ko nga

  mea i kakari atu ki nga karoro, ko nga

  maori Kingi. Ko  tona ritenga tonu tena

  o tau moe. Mau  e ki aua ano te ritenga o

  tau moe, e pai aua. Na, tenei te whaka-

  tauki; —"Ka   roa te po o te makariri. "

  Ka  roa hoki tau moe; ao aua tera, mutu

aua. Katahi te tangata i rite te moe ki

nga whakaaro o  te ao nei, inahoki te roa.

Ka huri.

           Na NGARANGIWHANOKE.



          Te Wairoa, Hune 15, 1864.

KI A TE KAI TUHI O TE WAKA   MAORI.

  E hoa, —Kia  rongo mai koutou ko nga

pakeha. Ko te mahi o te Wairoa inaianei,

ara o te waha ki uta, he tangi anake—

ara, he kai oraora anake mo te matenga i

Orakau. He  nui noa atu nga haka a te

whaea o te Waru, a Riria, mo ana mokopu na

i mate. Na Atareta etahi o aua haka

kai oraora mo te  Kawana  raua ko te

Tianara. He nui noa atu aua mahi o aua

wahine whanoke.

                   Na RANGATIRA.

   [E tika ana u a raua, nga wahine nei,

kia tangihia nga mate, hei putanga mo te

aroha i a raua. Engari  e he ana te kai

 oraora ki a te Kawana raua ko te Tianara.

 Na raua i aha ? Na raua ranei i karanga

  kia mahue i a te Urewera toua kainga, kia

 haere ki Orakau ki te patu pakeha ? He

 patu tangata te tikanga o aua tangata i

 haere ai ki reira; na, hoki aua ki runga

 ki a ratou to ratou whakaaro. Ka  rere

 au ki runga ki te ahi, ekore rawa au e ki

 na te tangata au i tahu. Mehemea i pu-

 ritia e aua wahine o raua mokopuna kia

 noho i te kainga mahi ai i nga mahi

 maori, penei e ora tonu ana; penei kua

 kore he take hei tangihanga ma raua. ]



           Patangata, Hune 29, 1864.

 KI A TE KAI TUHl O TE  WAKA  MAORI.

   E  hoa, tena ta maua utu ko  Renata

 Pukututu  mo te nupepa o tenei tau ki a

 maua e haere ake nei. Ko a toku iwi kei

 muri ake nei ka whakaputaia atu e au;

 me te awhe ono o tena te kau herengi ka

 tae atu na ki a koe. E utu  ana a hau i

 tenei tou ki a koe i te rua pauna mo te tau

 kotahi. Ko te nupepa ki au me hono tonu

 te puta mai ki au i nga wiki katoa.

   Ko  te utu tenei a matou ko toku iwi,

 kei muri i tena te kau herengi ka tae atu

 ua, e wha pauna me te te kau herengi £4

  10s.

                 Na HORI NIA NIA.



  KIA rongo mai nga tangata maori katoa o

  Heretaunga nei. He  panui atu tenei kia

  mohio koutou ki nga ra e tu ai te Kooti

  Whakawa  o te Kemara ki nga kainga e

  haerea aua e tera.

    Ara, ko te ra Whakawa i te Puketapu,

  hei te Wenerei tuatahi i roto i te marama

  —ia marama, ia marama. Ko  te ra

  Whakawa i Petane, hei te rua onga Wenerei

  i roto i te marama—ia marama, ia marama.

  Ko te ra Whakawa  i Waipureku, hei te

  toru o nga Wenerei i roto i te marama—ia

  marama, ia marama. Ko te ra Whakawa

  i Awheraka, hei te wha o nga Wenerei i

  roto i te marama. Heoi.

    Na he mea atu tenei ki a koutou mo te

  ai he a te tangata e hiahia ana e koutou

  kia whakawakia, ma koutou e haere atu

  ki a te Kemara ki te kainga e tata ana ki

  a koutou. E wha  hoki enei kainga hei

  turanga whakawa—kei  mate haere mai

  koutou ki Nepia nei, i te whenua roa.

                TE WAKA MAORI O AHURIRI.

     AKIHANATANGA



I  RUAHINE             I       TUTAEKURI

             HE HOIHO,

   HE KAU, HE HIPI, HE AHA ATU.



EHOA      MA, tena au kei te whakatu i taku aki-

      hana, i te Whare Paparikauta i TE PERETI I

TUTAEKURI i roto i nga marama katoa—ia marama,

ia marama. He akihana hoko Hoiho, Kau, Hipi,

Poaka, me etahi atu mea ora; tetahi, he tarutaru

kai hoiho nei, he kaanga, me nga parau, me nga aha

noa ahu whenua nei. Ko te akihana tuatahi e takoto

 mai nei hei te Hararei, te 6 o nga ra o Akuhata,

e takoto ake nei, ka timata i waenganui ra—i te

 haora o te tina.

   Ko te tangata e whai hoiho ana, aha atu ranei,

 mo te hoko, me pa wawe mai ki a au ki Nepia nei.

   Te utu maku, mo te Kai-hoko akihana, kia ko-

 tahi herengi i roto i te pauna kotahi, rae ka riro

 mai; ka rua pauna, ka rua herengi—heoi nei ano

 te utu.

   Te utu mo te nohoanga o te kau, o te hoiho ra-

 nei, i roto i te taiepa i te po kotahi, he hikipene

 mo te po kotahi. Te tangata pirangi ki te waiho

 tona hoiho, kau ranei, ki roto i te taiepa me pa

 mai ki au, ki te pakeha nana te paparikauta ranei

 i reira ano. Engari, mo  te hoiho, kau ranei,

 kaore e riro, kia rima herengi e homai ki te Kai-

 hoko mo te whakaaritanga.

            Na te IENIHI,

                          Kai hoko akihana.



 KARANGATIA! KARANGATIA!

 TENEI   TE HAERE  NEI nga kaipuke taonga

 a te HUTANA raua ko te EAWINI i roto

 i nga marama katoa. Heoti nei ano te whare e

 uta tika tonu mai ana i Ingarani i te hanga nei

 i te Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.

   Nga kahu huruhuru o tenei whare mo te hotoke,

 he mea uta tonu mai i Kotorani; nga hate, no Ma-

 rikena tonu mai hoki. Ko te Tupeka o tenei whare

 he hira ke noa ake i to etahi whare te pai—ki

 te tangohia i te pauna kotahi ka hoatu noa he

 paipa hei purunga.

   Ko  nga piwhi e iwa pene, tae ki te 11 pene,

 mo te iari; he kara mau—ki te mea ia whakama-

 tauria tera e hoki tonu mai te tangata ki te hoko.

    Ko nga kai katoa hoki kei konei e takoto ana;

  ko te huka kaore he kirikiri i roto.

    No mua noa atu ano tenei whare, ehara inaianei;

  ehara i te mea tupu ake i te po kotahi me te

  harori te ahua. No konei hoki i ngaware ai te

  hoko; he mohio hoki  no ona  tangata ki ana

  mahi, ki te tango mai i te kahu pai, i te kahu iti

  te utu o rawahi.

        Na te HUTANA raua ko te EAWINI.



   TURANGA TERA HOIHO.

  E   MEA  ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki

       nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo

  mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta-

  utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite

  marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea

  hanga noa. Ko  te ritenga o te utu e ngaware ana.

    Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

  mai ki a ia.

     Heekipiri rori.





  TAHUTI MAI! TAHUTI MAI!!

  TENEI   nga hanga e makaia noatia ana e au;

   ehara i te tikanga utu ona utu. Ko nga

  hanga katoa o te pakeha, ina anake kei au—nga

  paraikete, nga hate, nga tarau, nga kahu raumati,

  nga kahu  hotoke, nga kai, nga tupeka, nga aha

  noa atu. Ko  te ahua he pai anake; ko te utu he

  iti noaiho—he  mea  hoki naku  kia we te riro, i

  whakaititia ai. Ma koutou  e haere mai ki te ti-

  tiro; ahakoa hoko, kore ranei, me haere tonu mai.

                Na te NOURE

                            Kei Hekipiri Rori.

   ERUA PAUNA HEI UTU.





KUA      haere ke atu i Tutaekuri, i nga kainga

       pakeha i raro iho o te pereti, kotahi te hoiho

raho poka; he whero marama nei te kara; he ma

tetahi o nga waewae o muri; ko te parani kei te

pakihiwi maui, he penei E; B—na  te mea i huia

nga reta.

  Ko te tangata mana e whakaatu mai te wahi e

noho ana Ł1 mana; ko te tangata mana e whaka-

hoki mai Ł2 mana.

         Ko  tetahi hoki kua haere ke ano.

  He  hoiho pongo; ko te parani he penei H E i

te pakihiwi maui. Ko te tangata mana e whakaatu

mai te wahi e noho ana Ł2 maua, ko te tangata

mana e whakahoki rawa mai ki au Ł4 mana. I

haere atu ano tenei hoiho i taua kainga ano.

                   Na te KURUMU.

   Tutaekuri, Hune 7, 1864.





HE HOKO! HE HOKO! HE HOKO!

 KATAHI    ANO  au ka ki atu ki aku hoa maori,

       e hoko nei matou, tenei nga taonga tini noa

 iho kei au. Katahi ano aku hanga i ki ai au he

 pai rawa. He mea tae hou mai hoki ia i runga i

 te kaipuke i a te ' NEPIA. ' Ekore ano e taea te

 tatau. He aha kia korerotia ai; engari roa kou-

 tou e haere mai ki te matakitaki—ahakoa, kore te

 moni i a koutou rae haeremai ki te matakitaki;

 tena te rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki-

 mai ai ki te hoko. He utu iti te utu. Ko te pa-

 raikete ma, he mea ano 12s. mo te mea kotahi 

 he mea ano 15s.; he mea ano I8s.

                   Na te HATANA





     PANUITANGA.

 HE     pakeha hoko i nga kai maori nga tangata

        kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara,

 i te witi, i te aha noa.

         Ko te WATA ratou ko KENERE

               ko WATA ano.





 E! Ngatikahungunu! E! te tangata

   haere hoiho! whakarongo mai!

 TENEI   nga tera hoiho e wha rua (400) mi

  nga paraire maha, e haere mai nei ki au e

  runga i nga kaipuke e rere mai ana i tenei takiwa

 tonu ano—ko nga rangi tonu enei hei unga mai ki

  Nepia nei.

    Ko te utu o aua tera e rua tonu pauna (Ł2) mo

  te tera kotahi; mo te paraire, e ono tonu herengi

  (6s. ) Kowai te tangata e kopi kau i tenei takiwa,

  kua iti rawa nei hoki te utu o to tera?

    Tenei hoki kei au etahi hanga huhua noa atu,

  ekore e taea te tatau; ara, he poke, he hapara, he

  paata, he kani, he tieni, he tatari, he toronaihi, he

  hama, he wiri, he aha noa atu o nga moa penei.

  Ma koutou  e tiki mai e titiro.

                   Na te POERANA.

    Nepia, Hune 2, 1864.





          WHAKARONGO!

 E MEA    ana a WIREMU RAETEPONE, o

       Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai

  ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka,

  i te aha noa atu hoki a te tangata maori.

    Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha,

  kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.





  HE mea ta na HEMI WURU, i te whare ta o te

    Haaki Pei  Herara, ki Nepia, i te Hatarei i

    nga rua wiki katoa—tena  rua wiki, tena rua

     wiki.