TE



 WAKA MAORI O AHURIRI.

  

       "KO  TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 33. ]      NEPIA, HATAREI, HEPETEMA   3, 1864. [VOL. II.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                   MAI.



TENEI nga moni kua tae mai mo tenei tau a

Ihaia  Hutana  10s., a Hirini Okeoke  10s., a

Hamuera  Kahukoka 10s., a te Herewhitau 10s. —

tenei hoki te 10s. a Hemi Miha o Te Kopi, Wai-

rarapa.

  Me korero te Mina ki nga pakeha e mahi rakau

ana i roto i tona awa; ekore ratou e mohio, ekore

hoki pea e kitea, tona, panuitanga ki te Waka

Maori mehemea  ka taia. Koia hoki me tona

 tera, mana ano e korero ki aua pakeha a kau e

 ki nei tera—rae kawe ranei ia ki te nupepa

pakeha.

   Tenei te reta whakahoki a Ihaia Hutana mo

 nga taonga a nga pakeha mo te hoko e taia atu

 nei. Na, kia rongo mui koe. heoi tonu ano te

 ahua o tenei hanga o te nupepa. Ko ena hanga

 i taia atu na, he mea kia, mohio te tangata e

 hiahia ana ki tenei mea, ki tena mea—he mea

 kia mohiotia e ia te whare hei haeretanga mai

 mona. Ehara i o, matou ena panuitanga, na nga

 pakeha ia nana nga taonga; he mea utu na

 ratou i taia ai, tena tanga, tena tanga — he

 tikanga hoki ia no te hoko. Na koia hoki me

 nga pakeha e karanga, nei he kai hoko ratou i te

 witi, i to kaanga, i nga kai maori atu, ehara i te

 mea he whakahihi no ratou; engari, he mea kia

 mohio te tangata i te witi, i te kaanga, i te aha,

 ki te whare e hiahia ana, ki aua kai. Koi titiro

 he a Ihaia Hutana a muri ake nei ki aua panui-

 tanga.

   Ko Matene Kuta e hiahia ana ki te hoko tera.

 Engari me anga ia ki te pakeha nana nga tera.

 Me homai ranei ia i ona moni ki te tangata haere

 mai ki Nepia, mana e boko.

   E ki ana a Nopera kia taia ra ano e matou tona

 reta katahi ia ka utu i te nupepa. Na kua hoatu

 e matou he nupepa ki a ia i mua ra ano, kaore

 hoki tera i tahuri ki te utu—heoi, he hoha anake

 matou, whakamutua ana te hoatu nupepa mana.

 Katahi nei hoki tera ka tahuri mai ka whaka-

 riterite rawa mai i te korero ki a matou ! Ekore

 matou e pai ki tenei ritenga. Mehemea kua utu

 ke atu ia hu tika tona tuhi mai. Otira te tino

 tikanga i kore ui matou e pai kia taia taua reta,

 hu mea koi waiho hei whakatupu mauahara—

 ekore hoki e tika kia waiho te nupepa hei ara

 tautohe. Ko taua reta kua ngaro—mana e pai

 mai, a Apiata, kia tuhia mai  tetahi, hei reira

 matou  ka ata rapu i te tikanga.

   Kei hea ra ano nga moni a Hori Kio Kio o

 Kairakau mo tenei tau? Nana i ki kia hoatu he

 nupepa mana—na, me  hohoro te whakarite kia

 tika ai tana tono. Ko Hoera Rautu  hoki, ko

 Wiremu  Paekohe, ko Wi te Rua Maunga, me

 homai anake ena i te moni mo tenei tau e haere

 nei. Ko Wiremu  Patene hoki tetahi i tono nu-

 pepa mana; ki mai ana kia hoatu te nupepa ka

 uta ia—no  te hoatutanga he kore anake. Ka

 kore e hohoro te puta mai ka whakamutua te

 haere o nga nupepa  ki a ia. Ehara hoki tenei

 hanga i te mea rongo taima.





 E  TA MA, tenei te ngakau te rapu nei. Ka

 noho ka titiro whakamuri atu matou ki nga

 whawhai, ki nga raruraru, ki nga pourita-



 nga, ki nga aha atu, o tenei motu i muri

mai o te taenga mai o te pakeha, te kitea

hoki e matou te putake nana i whakatupu

nga be e mate nei tatou inaianei, me te mea

nana i whakatangata ke te pakeha raua ko

te maori.



  I toka taenga mai ki tenei moutere pai

tonu toku ngakau ki nga tangata i roko-

hanga mai e au i konei e noho ana. Ki

hai au i mea kia riri ki a ratou, kia takahi

ranei i a ratou, kia aha ranei, kia aha ranei.

Ta aku i hiahia ai, kia noho tahi i runga i

te aroha, i te pai, tetahi ki tetahi; kia ako

au i a ratou i nga ritenga e pai ai ratou, e

puta ake ai i roto i te kuaretanga i roko-

hanga mai ai e au e noho ana, kia rite ratou

ki au ano te whairawa me te ora. A, kai

te hiahia hoki au ki enei ritenga pai inaianei

ano—he   nui toku hiahia pera e mau nei.

 Me titiro ki te tohu o to te pakeha ngakau

i runga i te whakaaro o te Kawanatanga

 mo  nga tangata o Tauranga. Ki  hai i

 whakaaro te pakeha no roto i te whawhai

 ena tangata; ki hai i whakaaro kua mate

 ona whanaunga i a ratou te patu, ko te

 aroha-anake kia puta tana i whakaaro ai.

 No konei ka whakaorangia ratou, ka hoatu

 he purapura hei whakatupu kai ma ratou,

 ka waiho atu te nuinga o te whenua ki a

                                             

 ratou ano, ka whakatumautia etahi wahi ki

 a ratou, ki a ratou tamariki, ake, ake, ake

 atu—kia kore e taea e nga tamariki te ho-

 ko atu i aua wahi me ka nui haere te pake-

 ha i tetahi whakatupuranga, koi noho mate

 i muri iho. Ka  rangatira nga tamariki i

 ena whenua ka  whakatumautia atu ki a

 ratou, no te mea ka kake nui tonu te ri-

 tenga o aua wahi i te takiwa e nui haere ai

          

 te pakeha. Ma te pakeha hoki e whakanui

 te whenua e nui ai; ka kore he pakeha hei

 noho, hei aha hoki te whenua? kaore ra,

 hei oneone noaiho—he rarauhe anake tana

 koi, he moni i kore.



   Ae ra!  E  hiahia ana au kia kake taku

 hoa maori; kia puta  tona ingoa i roto i

 nga iwi o te ao. Kei hea rawa te tangata

 mana tenei e whakateka? Kahore ra he

  tangata. Otira kaore ano  tenei kia tino

               TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

taea e au nga ritenga pai e hiahia nei au.

Ahakoa manawanui noa au, ahakoa tupato

noa au, kua tupu ake ano te tautohe, te

puhaehae, te whawhai marire ano. He aha

ra i penei ai ? Ki hai tenei hanga te tanga-

ta i kiia hei hanga tautohetohe, hei hanga

whawhai, tetahi ki tetahi, me te kuri nei

ano te ahua. Taukiri koe te Maori! nga

uri o Maui!   E hoatu ana he pai ki a

koutou; e meatia ana kia hapainga tou

ingoa ki roto i nga iwi o te ao—he  rere

anake i a koe !

   Otira ko te tino take i tupu mai ai nga

 he, me nga kino, ki ta matou titiro, ko nga

whenua  kaore ano kia puea ake i roto i te

maoritanga; nga  iwi e  pupuri  tonu

 ana i  nga tikanga o namata. Otira,

 e kore e oti tena taha o te korero i tenei

 nupepa; waiho, hei tera nupepa whakaoti

 ai.





 TENEI matou  ka rongo ki etahi maori e

 korero ana kua whakahengia, e nga pakeha

 o Ingarani, te tikanga o te Kawanatanga o

 tenei motu ki nga maori. E ki ana meake

 whakahengia ai a Kawana   Kerei e te

 Kuinitanga, ka whakatikaia nga maori; ko

 te whenua ekore rawa  e riro tetahi wahi.

 Nawai rawa enei korero horihori i ako ki a

 ratou ? Na te hau noa atu ano pea.

   Na, me whakatikaia e matou ena korero

 kia ata tika, koi tinihangatia tonutia kou-

 tou e te tangata rupahu.

   Kua tae mai nga rongo o Ingarani ina

 tonu nei—i nga meera o  reira mai. He

 tika ano te korero i roto i te Runanga o te

 Kuinitanga mo te whawhai i Niu Tireni

 nei—he  kimi i te take o te kino ki konei.

 Heoi, mahia ana e ratou, whakaotia iho ana

 ko te mana o  te Kuini, o te Ture, me

 hapai ki runga i tenei motu—kia  kotahi

 Rangatiratanga, kia kotahi Ture, ko to te

 Kuini anake. Ko  te tikanga o Kawana

 Kerei kia tangohia etahi o nga whenua o

 nga iwi tutu, kua whakaaetia hoki tena.

 Engari ko te aroha, e nui ana te aroha; e

 mea ana kauraka e hunaia rawatia nga iwi

 tutu; kauraka   e tangohia  katoatia te

 whenua; ko te iwi i iti te hara, kia iti te

 whenua e riro; ko te iwi i nui te hara, kia

 nui te whenua e riro. A, ko te tikanga

 ano tena a Kawana Kerei; e rite tonu ana

 tona whakaaro ki to te Kuinitanga. Tena

 ano ra nga pakeha o Ingarani i mea kia

 kauaka rawa atu te whenua mauria; otira

 kaore i puta ta ratou whakaaro i te tokomaha

 te pehi. Ko tenei, kia rongo mai koutou, ka

riro ano etahi wahi whenua o nga iwi tutu;

ka hapainga ano te Ture o  te Kuini hei

pehi i nga tutu, i nga kino katoa o konei,

kia kore rawa e tupu ake i muri, kia noho

rangatira te tangata—pakeha, maori hoki.



  Tera  ano pea matou  e  hoki ki enei

korero i tetahi nupepa.





HE  WHARANGI TUWHERA  MA NOA

         HOA  TUHI MAI.

                         Akuhata 24, 1864.

KI TE WAKA MAORI, —

  Kua  kite matou i tau reta e Morena. Kaore

he korero. Kua oti nga tikanga i roto i te Pa-

whakairo; kua korerotia i roto i nga hui katoa

ki kona te he o taua tikanga Kingi. E tohe tonu

 ana ratou ki taua tikanga; kati, me waiho ratou

i kona haere ai, mana e tahuri mai ki to tatou

 tipuna, ki a te Kuini. Ko nga ritenga kua kore-

 rotia i mua. Kaore he kiminga ritenga inaianei.

 Ka rere te weta o te Kingi, me ona wahi katoa

 kua riro i te ringa o Aitua.

           NA NGA TANGATA o MOHAKA.



                 Pourerere, Akuhata 18, 1864.

 KI A TE KAI TUHI O TE WAKA  MAORI, —

   E hoa tenakoe. Ko te take o tenei reta i tuhia

 atu ai tenei kua kite au i etahi korero i roto i nga

 nupepa ki au. Tenei te korero i rongo ai ahau

 ko te hokonga whenua a Tareha i te Kaweka.

 Tenei hoki tetahi, ko te hokonga a te Hiratau

 i Manawatu; ko te hokonga a Ngaitahu i Wai-

 nui oru tetahi. Na, kua kite ahau i te hokonga

 whenua i tenei hokonga hou e hokoa na ano ki a

 te Kuini i te takiwa o te Kingi maori nei. Kei

 te pehea nga runanga nana nei au i tiki mai i

 nanati toku kaki; nga tangata nei a Morena, a

 te Paraone, a Rota, a Karaitiana, a Karauria, a

 Matenga Ruta o Waikato, a Apiata, a Paora Ro-

 piha, a te Herewini ? Me haere ena tangata, kua

 tuhia nei ahau o ratou ingoa, ki te nanati i te

 kaki o Tareha, o te Hirawanu. o Ngaitahu i Wai-

 rarapa, kia mohio ahau he kaha to ratou ki te

 tiki i ena nga moni. Na te ahua iti pea i au i

 haka mai ai koutou i tenei haka na: —

        Toroa e! Toroa whakapai tangata!

        Huia e! Huia tangata kotahi!

 —I  waiata ai i tenei waiata hoki, na: —

        Ki kona te rahurahu tupu noa mai ai,

         Kia piki ake au ki runga te kiritoi.

   Na, e ta ma, ko te take o tenei korero i whaka-

 houtia ai be whakahoutanga ano no te hoko

 whenua inaianei. Huritu.

   He kupu ke tenei, he whakapai noku ki nga ko-

 rero a Tamatea i te nupepa o te 9 o Hurae, a

 Paora hoki ratou ko tona iwi ko Ngatipahauwera.

 E tama, e Paora, ka pai koutou ko tou iwi, ka

 noho ki te mana o te Kuini. E Pitiera Kopu, e

 Paora te Apatu, e whakapai atu ana ahau ki a

 koutou. Inahoki, no koutou anake nga tipuna

 ingoa nunui nei, a Tamatea, a Kahungunu. Koia

 hoki tenei, kia mau ki te oranga o te pani, o te

 pouaru, o te rawakore, o nga tamariki hoki.

 Heoiano. Na to koutou hoa aroha.

   E Hemi Wuru. Tukua atu e koe toku reta ki

 te Waka Maori kia rongo mai o tatou hoa maori,

 pakeha hoki—kei hoha koe, tukua katoatia atu.

                Na EREATANA TE KURU.



                    Pourerere, Akuhata, 1864.

 KI A HEMI WURU, —

   E ta, tukua atu e koe taku reta ki te Waka

 Maori kia kite o taua hoa maori i Mohaka.

                 TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

  E hoa ma, e Ngatipahauwera, kua puta au ki

te moana, kua mau te tatua o to koutou tipunai

o te Kahu o te Rangi, i te tu o ta koutou panu,

ki te pai. Tenei hoki tetahi putanga o oku ki te

moana. Ka puta te kohu i runga o Mataariki

ka ki oku tipuna; —" haere tatou ki te moana,

inahoki he aio tukituki; inahoki nga hina o te

taha e takoto mai ra i te moana. " Inahoki to

koutou hoa a Tareha; ta te taha tana putanga e

mau  na ki te pai—tona kotahi anake. Tena ko

nga  tangata o Heretaunga nei be whakahihi

anake te mahi  mo  te Kuinitanga. E boa, e

Toha, e ki ana koe ka tata te maro nga ringaringa

a te taha Kawanatanga. Na, naku ake tenei ki,

kua maro ano nga ringa o te taha Kawanatanga;

inahoki kua pepeke nga  ringaringa o te taha

 Kingi—kua motu nga ringa, kua motu nga wae-

 wae, kua motu te hope, kua motu te tinana, ko

 te upoko anake e tatau nei o to tipuna o Aotearoa.

 Hei pu aha, hei paura aha ma taua? te noho noa

 iho ai taua, te mahi pai, te noho noa iho.

   Kei te kimi noa, kei te rapa noa au i te wairua o te

         piri noa,

   O te piri noa ki te Kawana; a, hei aha ? a, hei aha ?

   Ka takoto te Kingi maori; e! ka hikitia!

   E! ka hapainga! E! ka whiua ki te waitai!



   Te Kingi i tawhiti, e! whakarongo mai ra!

   Ka whai au i te tonga o te ra;

   Ka tu au ka korikori, ka tere mohe mohe te huia—a!

         kai mauiui.

   Aha ma taua ta taua nei mahi ? manawa.

   Kei te tukituki te tau o taku ate ki a te wehi, wehi ki

        te whenua.

   Aha ma taua ta taua nei mahi ? Aha ma taua ta taua

        nei mahi ?

 —Hei  aha ina ma  taua a te Kingi maori ana

 haka e haka atu nei i Heretaunga, nei ?



                         Na MORENA.

     WAIRARAPA.





                          Akuhata 11, 1864.

 KI A HEMI TE MIHA, —

    E koro, tenarakoe. Tenei te kupu kia rongo

  mai koe—kua mate a Wereta. Ko te mate ra

  tenei; kua riro katoa ona pihi whenua i te ta-

  kutai mo tona he ki Wainuioru. Riro ake £800

  pauna rae nga pihi whenua hoki o te Wereta; he

  mea tono marire na nga tangata o Wainuioru ki

  a te Kupa kia hoatu nga wahi whenua  o to

  matua. He  mea tohe hoki na te Kupu kia

  whakaaetia e te Wereta: whakaaetia ana a te

  Wereta—heoi, no konei pouri ana a te Wereta.

  No  te kitenga o te iwi, o te Kupa hoki, ka pouri

  a te Wereta katahi ka whakahokia mai nga wahi

  whenua  o te Wereta—otira, ko etahi i pai, ko

  etahi kaore i pai, ki te whakahoki mai. Heoi,

  ko matou ko a taua matua, ko te Manihera te

  Kehu, ko Raniera te Iho, ki hai i pai ki te wha-

  kahokinga mai; no te mea  be mea ata tono

   marire, he mea ata hoatu marire hoki i te ra e

   whiti ana. Otira tenei ano te tino whakaaro i

   kore ai au e pai. ara matou, he tupato no matou;

  he penei na—taihoa, amua, amua ka taunutia a

   te Wereta, he whakamokaikai ta ratou mahi ki a

   te Wereta. Kati te kupu ki a koe; mau e mohio

   iho. Te whakahoki tika ki ta matou nei wha-

   kaaro ma te Kawana e whakahoki mai nga

   kainga o te Wereta, kaore e pai ma te iwi nei.

   Titiro iana ki nga mate o mua; ka mate i te

   matenga, ka whakaorangia, ka waiho tena hei

   ki whakakuare mo muri iho.

     Heoi, ma korua ko te Aruhe e haere atu ki a te

   Makarini.

     Na to tuakana papa.

              Na HEREMAIA TAMAIHOTUA.

   [KUA taia e matou tenei reta a Heremaia Tamai-

   hotua; tenei hoki ta matou kupu, ara—kaore

   matou e mohio ana ki te take i mea ai aua ta-

   ngata ki nga whenua a te Wereta. Ko ena wahi

   i waihotia e te Kawanatanga i te takutai, nana

    ake ano, na te Wereta. Kua tango te iwi nei, a

   Ngaitahu, i te moni mo a ratou whenua i Wai-

    nuioru—kia peheatia atu hoki ? Kati pea ki a

 atou. ]

       WHARE       WHAKAWA.



KIA rongo mai nga tangata maori katoa o Here-

taunga  nei. He  panui atu  tenei kia mohio

koutou ki nga ra e tu ai te Kooti Whakawa o te

Kemara  ki nga kainga e haere ana e tera.

  Ara, ko te ra Whakawa i te Puketapu, hei te

Wenerei tuatahi i roto i te marama—ia marama,

ia marama. Ko te ra Whakawa i Petane, hei te

rua o nga Wenerei i roto i te marama—ia mara-

ma, ia marama. Ko te ra Whakawa i Wai pureku,

hei te toru o nga Wenerei i roto i te marama—ia

marama, ia marama. Ko  te ra Whakawa i

Awhe raka, hei te wha o nga Wenerei i roto i te

marama. Heoi.

  Na be mea atu tenei ki a koutou mo te ai he a

 te tangata e hiahia ana e koutou kia whakawakia.

 ma koutou e haere atu ki a te Kemara ki te

 kainga e tata ana ki a koutou. E wha hoki enei

 kainga hei turanga whakawa—kei mate haere

 mai koutou ki Nepia nei, i te whenua roa.





 KUA     NGAKO    tetahi kau puru, (tourawhi

       nei); he whero  te kara, he par anei penei

      kei te papa. I kitea ano taua puru

  era mamma  i te taha ki te nga-

 /   /     i  herehere i te Whakapirau.



   Ku  hoatu e au kiu kotahi pauna te kau herengi

 ki te tangata mana e whakahokia mai ki au ki

 O kawa.

                         Na RAURI.





         KUA        NGARO

 TETAHI  WAKA  TOTARA; e toru pakihiwi

     maro  me te hawhe te roa; he titi rino, ma-

  totoru nei, kei te ta; he peeti whero, me te horu,

  kei nga matatatata. Makue utu te tangata mana

  e kitea ka mau mai ki au i Nepia nei.

                          Na te IETI.





      PANUITANGA.

  TENEI kei au nga hoiho e rua e noho ana kei

      te Pohue, kei roto kei o matou hoiho. He

  rahopoka tetahi o aua hoiho, he  wahiue tetahi.

  Ko te ahua o te uha he tu a kohinahina, tangata

  pu nei, he parani kei te peke katau, kaore e ata

  marama; he parani hoki kei te tuara, kei muri i

  te maunga tera, he penei 3. He whero te raho-

  poka, he maunga taura kei te kaki, ma tonu. Ka

  kitea e te tangata nana me haere ake ki au.

                           Na KIPA.

    Pohue, Akuhata 13, 1864.





          [Advertisement. ]

   KIPA    wishes it to be known that there are now

         (August 13), at the Pohue, 2 stray horses

   running amongst the natives' horses of that place

   —one  a gelding and the other a mare  (or filly. ) •

   The latter is an iron grey; indistinct brand on

   right shoulder; also a brand on the back, behind

   the scat, thus3. The  gelding is a buy, with

   white marks of rope on neck. The owner can re-

   cover hia property by applying to the advertiser

   at the Puhue.



   KUA    MAKERE   i te Wenerei, te 3 o nga ra o

          Akuhata, i te Heekipiri Rori  i Nepia,

   tetahi mea whakamau  here kaki wahine nei, rue

   te tiki maori nei te ahua rite. He koura o waho

   o taua hanga, he kohatu  tu a pouri nei i roto.

   Tokorua nga ahua wahine kai runga i te kohatu e

   puku ake ana; he mea whakairo aua ahua ki te

   kohatu ma, pau katoa nga tinana.

      Ka kitea e te tangata taua mea, ka mauria mai

   ki te whare o Hemi Wuru i Nepia, ka utua ia mo

    tona kitenga.

      Nepia, Akuhata 8, 1864.

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

     AKIHANATANGA



I  RUAHINE             I TUTAEKURI

               HE HOIHO,



    HE KAU. HE  HIPI. PIE AHA ATU.

 EHOA     MA, tena au kei te whakatu i taku aki-

       hana, i to Whare Paparikauta i TE PERETI

TUTAEKURI i roto i nga marama katoa—ia marama,

 ia marama. He akihana hoko Hoiho, Kau, Hipi,

 Poaka, me etahi atu mea ora; tetahi, he tarutaru

 kai hoiho noi, he kaanga, me nga parau, me nga aha

 noa ahu whenua nei.

   Ko tu tangata e whai hoiho ana, aha atu ranei,

 mo to hoko me pa wawe mai ki a au ki Nepia nei.

   Te utu maku, mo te Kai-hoko akihana, kia ko-

 tahi herengi i roto i te pauna Kotahi, rae ka riro

 mai; ka rua pauna, ka rua herengi—heoi nei ano

 te utu.

   Te utu mo te nohoanga o te kau, o te hoiho ra-

 nei, i roto i te taiepa i to po kotahi, he hikipene

 mo te po kotahi. Te tangata pirangi ki te waiho

 tona hoiho, kau ranei, ki roto i te taiepa me pa

 mai ki au, ki re pakeha nana te paparikauta ranei

 reira ano. Engari, mo  te hoiho, kau ranei,

 kaore e riro, kia rima herengi e homai ki te Kai-

 hoko mo te whakaaritanga.

             Na te IENIHI,

                          Kai hoko akihana.

 KARANGATIA!  KARANGATIA!





  TENEI TE HAERE  NEI nga kaipuke taonga

  1   a te HUTANA raua ko tu EAWINI i roto

  i nga marama katoa. Heoti nei ano te whare e

  uta tika tonu mai ana i Ingarani i te hanga nei

  i te Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.

    Nga kahu huruhuru o tenei whare mo te hotoke,

  he mea uta tonu mai i Kotorani; nga hate, no Ma-

  rikena tonu mai hoki. Ko te Tupeka o tenei whare

  he hira ke noa ake i ro etahi whare te pai—ki

  te tangohia i to paunu kotahi ka hoatu noa he

  paipa hei purunga.

    Ko nga piwhi e iwa pene, tae ki te 11 pene,

  mo te iari; he kara mau—ki te mea ka whakama-

  tauria tera e hoki tonu mai te tangata ki te hoko.

    Ko  nga kai katoa hoki kei konei e takoto ana;

   ko te huka kaore he kirikiri i roto.

     No raua noa atu ano tenei whare, ehara inaianei;

   ehara i te mea tupu ake i te po kotahi me te

  harori te ahua. Ko konei hoki i ngaware ai te

   hoko; he mohio hoki no  ona  tangata ki ana

   mahi, ki te tango mai i te kahu pai, i te kahu iti

   te utu o rawahi.

         Na te HUTANA raua ko te EAWINI:





        PANUITANGA.

   HE     pakeha hoko i nga kai maori nga tangata

          kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara,

    i te witi, i te aha noa.

           Ko te WATA ratou ko KENERE

 ko WATA  ano.





     E WHA PAUNA HEI UTU.

   KUA      haere ke atu i Petane, i te timatanga o te

          raumati o tera tau (1863), tetahi hoiho

   uwha, He whero marama nei te kara; ko te pa-

   ra  kei te pakihiwi maui, he penei P; ko te wae-

   wae maui o muri he ma; he taika kei te rae. Ko

   te tangata mana e mau mai taua hoiho ki a te RO-

   TERA, Pakeha, kei te taha o te whara karakia o

    te Katorika i Nepia nei, ka riro i a ia aua pauna

     e  wha.

                     Na te ROTERA.

      Nepia. Hurae 19. 1864.

 TAHUTI MAI! TAHUTI MAI! !

TENEI nga hanga e makaia noatia ana e au;

      ehara i te tikanga utu ona utu. Ko nga

hanga katoa o te pakeha, ina anake kei au—nga

paraikete, nga hate, nga tarau, nga kahu raumati,

nga kahu  hotoke, nga kai, nga tupeka, nga aha

noa atu. Ko  te ahua he pai anake; ko te utu he

iti noaiho—he  mea hoki  naku kia we te riro, i

whakaititia ai. Ma koutou  e haere mai ki te ti-

tiro; ahakoa hoko, kore ranei, me haere tonu mai.

                   Na te NOURE

                           Kei Hekipiri Rori.





  TURANGA TEKA HOIHO.

 E   MEA   ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki

      nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo

 mai ratou e haere tonu mai anu ki a ia nga uta-

 utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite

 marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea

 hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana.

   Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

 mai ki a ia.

    Heekipiri rori.





   WHAKARONGO               MAI.

 HE     Tangata hoko Hoiho, Poaka. Pikaokao ho-

        ki, te tangata e mau nei tona ingoa ki raro

  iho.

    E hiahia ana a ia kia rua nga hoiho mana inai-

  anei tonu ano. hei to i tetahi kaata mana noa nei.

  E kore ia e pai ki to hoiho hoki iho i te rima pu-

  tu, me te wha inihi, te teitei.

                TEONE TANA.

                              Te Whataapuka.

   Nepia, Hurae 21, 1864.





   ERIMA PAUNA HEI UTU.

  KUA   NGAEO  tetahi hoiho TOURAWHI. E

         haere ake ana ona Tau ki te wha ko te

  parani be penei   i roto i te porotaka, kei te

  pakihiwi maui; kaore ano kia eketia. Ko te ki-

  tenga i muri nei kei te taha ki Maraekakaho.

  Ka  utua  e an ki te  rima pauna  te tangata

  inana e kawe mai taua hoiho ki au i roto i te ma-

  rama kotahi i muri iho i tenei ra.

                       Na te HANITA.

    Nepia, Akuhata 13, 1864.





         WHAKARONGO

  E  MEA  ana a WIREMU RAETEPONE o

        Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai

   ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, ite Poaka,

   i te aha noa atu hoki a te tangata maori.

     Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakeha.

   kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.





  HE HOKO! HE HOKO! HE HOKO!

   KATAHI     ANO  au ka ki atu ki aku hoa maori,

         e hoko nei matou, tenei nga taonga tini noa

   iho kei au. Katahi ano aku hanga i ki ai au he

   pai rawa. He mea tae hou mai hoki ia i runga i

   te kaipuke i a te ' NEPIA. ' Ekoro ano e taea te

   tatau. He aha kia korerotia ai; engari ma kou-

   tou e haere mai ki te matakitaki—ahakoa, kore te

   moni i a koutou me haeremai ki te matakitaki;

   tena te rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki-

   mai ai ki te hoko. He utu iti te utu. Ko te pa-

   raikete ma, he mea ano 12s. mo te mea kotahi;

   he mea ano 15s.; he mea ano 18s.

                      Na te HATANA.