|
loading...|
|
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 2, Number 45. 04 March 1865 |
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
t
TE
"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "
No. 45. ] NEPIA, HATAREI, MAEHE 4, 1865. [VOL. 11
HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI
MAI.
TENEI te 10s. a Nikora te Whakaunua kua tae
mai mo te nupepa i a ia mo tenei tau e haere nei.
Na Nguha hoki nga herengi 5s. 6d. tenei kua
tae mai, ko nga toenga ia o ana moni mo tenei
tau.
TE mahi a Waikato i mua ai he kohuru i
a Ngatikahungunu; tana mahi inaianei
hoki he kohuru ano. Tana kai ma Ngati-
kahungunu i mua ai i Kai Uku he paru-
paru; tana homaitanga inaianei hoki he
paruparu ano. Ta matou whakaaro e kore
e puta te tinihanga a taua iwi i tenei kai-
nga— ka mohiotia hoki to ratou ahua.
Otira tenei ano etahi hapu o konei e kore-
rotia ana e rere ana ki runga ki nga mahi
porangi a Waikato, e rere tonu ana ki roto
ki te kaha o te kai hopu i a ia. Ko te
Hapuku i hoki mai i te huarahi i tera mau-
nga ona i a Waikato; kowai hua ai e puta
ia i tenei maunga ona, mehemea ra he pono
nga korero e kiia nei kua tahuri ia ki te
Hau Hau. Na ko te ture o te Hau Hau
he patu tangata. He oranga ranei kai roto
i te patu ? He painga ranei mo Heretau-
nga kai roto i tena mahi ? E pouri ana
matou ki ena iwi e whakamomori ana i a
ratou. Mahue marire ana nga ritenga pai
o to tatou kainga o mua iho rere kau ana
ki runga ki nga ritenga o te tangata ke hei
whakakuare i a ia. Me te manu e poapoa-
tia ana e te tangata kia patua te rite. Ekore
e ngaro te whakaaro o nga morehu o Wai-
kato i haere mai ai ki Heretaunga nei.
Kua mate mai ia i tona kainga, kua rirori-
ro ona taonga, ona parau, ona kaata, ona
hoiho, ona aha noa atu; kua pakaru ona
whare, ona mira, kua mate rawa ia. Ka-
tahi ka titiro mai nga kanohi ki te kainga
ora ki Heretaunga, ka puta te hae o tona
ngakau ka mea kia haere mai ki konei.
Tana whakaaro pea e penei ana, —" hoake
tatou ki tena kainga whakararu ai kia mate
tahi hoki tera iwi to tatou hoa riri o mua.
Na te pu o te pakeha i ora ai i a tatou i era
takiwa; ko tenei ma te pu o te pakeha ano
e patu i tenei takiwa, katahi ka ea o tatou
mate. " Koia ai i haere mai ai ki konei
me ona mate, he taware i a Ngatikahungu-
nu. Otira e he ana tona whakaaro. Ko
ia anake ano e mate ki te pono he riri ki
konei, ratou ko nga iwi e porangi ana ki
te rere ki runga i a ia. Koi whakarongo
koutou he ritenga aroha tona ritenga ki a
koutou. Ekore ano e puta te aroha i
te puhaehae ki a koutou e noho ora nei,
i to ratou ritenga patu hoki. Ina-
hoki e ki ana kia whakomatea katoa-
tia nga maori ekore e tahuri ki a ia.
Ana! he patu tenei! he mea kia whaka-
rongo te katoa ki a ia; ko ia hei rangatira
whakatakoto ritenga mo nga iwi. Kua
kitea tona whakaaro inaianei tonu ano. Ina-
hoki e haere mai ana tetahi pakeha i Wai-
pukurau i te 23 o nga ra o Pepuere nei,
ratou ko ona hoa maori tokorua, ko Hemi
ko Heremia, no te Wairoa. No te taenga
mai ki taua hunga i te kainga o te Hapuku
ka hopungia te pakeha e etahi tangata
tokorua o taua iwi, ka arahina ki ro whare,
ka ki atu ki nga hoa maori o taua pakeha;
—" He kapara maua; mehemea na o matou
pirihi i hopu te pakeha nei, penei ka mate,
ka tapahia te kaki " Ka ki atu nga hoa
maori o taua pakeha; —" E ki ko to koutou
tikanga tenei i haere mai ai koutou, he
kohuru i te tangata e haere noaiho ana i te
huarahi, kaore he aha atu ki koutou, kaore
he aha?" Katahi ka karangamai; —" Ko
to matou ture tenei. " Koia kei a ia ! Ko
tona ture tena he patu ! he kohuru !! E
ki ana taua iwi kaore he mea e ngaro ana i
ta na atua, e kite ana e ia i nga mea katoa.
Tena mehemea he pera, he aha ra i kore ai
e puta wawe mai tena atua i te pito tima-
tanga o te riri ka whakaatu pea ki a ratou
te rironga o tona kainga, o Waikato ? Me-
hemea i pera ka ki matou he atua aroha ia
ki a ratou. Ko tenei he atua hohuru
tangata ia. Otira kaua he ki he atua ta ra-
tou, he teka noaiho na te tangata. Ki te
ai he atua ko Hatana ano pea a ia kua
tukua ki waenganui o ratou whakaporangi
haere ai i te tangata. E ki ana hoki te
Karaipiture; —" He kai kohuru ia no te
timatanga ano; ki hai ia i mau ki te
pono, ta te mea hoki, kaore rawa he pono i
roto i a ia. I te mea ka korero teka ia, ka
korero ia ki ona: he kai poka teka hoki
ia, ko te matua hoki o te teka. " Ki te
tohe te tangata kia tahuri ia ki ana ritenga,
e taea hoki te aha ? nana ano ia i kohuru.
Heoi kaua rawa a Ngatikahungunu e
porangi ki te tahuri atu ki nga ritenga po-
hehe a taua hunga. Tena ranei e taea e
ratou te iwi nui rawa o te ao katoa, a
Ingarani ? Te iwi i a ia te pu, te paura,
te tangata, te matauranga, te aha noa; te
iwi toa ekore rawa e whakamutua tana riri,
ka pa ra ano kia taea tana i tohe ai, kia riro
i a ia te otinga; te iwi kaore ano kia mate
noa o mua iho. Tena e mate i te Hau
Hau ? Kua tae mai hoki te rongo no
Ingarani inaianei, i nga tima i muri mai. E
ki ana kua tumau te whakaaro o te Ka-
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
wanatanga o Ingarani kia whakakahangia
te riri i "konei i enei takiwa e takoto ake
nei kia we te mutu, kia we te noho pai ano
te kainga i runga i nga ritenga o te rangi-
marire o mua. E ki ana e meatia ana kia
tukua mai etahi hoia a ko ake nei. Ka
mutu, he ki atu tenei ki a Ngatikahungunu
ki te mea e hiahia ana ratou ki te mate me
rere ki runga ki te Hau Hau. Otira ki te
mea e hiahia ana kia noho tonu i runga i te
ora kaua e tahuri atu, engari me pana taua
hunga teka kia hoki. Koi ki koutou amuri
ake nei kaore he kupu ako atu ki a koutou.
WHANGANUI.
KAORE he tino korero o Whanganui.
Kaore he parekura ki te pakeha o muri
nei. Ko te Tianara ratou ko nga hoia
1000 kua tae ki te awa ki Patea.
Engari ua nga maori te riri, na nga ta-
ngata o Hori Kingi. Ko Pehi, te ranga-
tira o te Hau Hau, i Ohoutahi e noho aua;
ko nga maori Kuini ratou ko Hori Kingi
i tetahi kainga i raro iho i te taha o te awa
e noho ana, e tiaki aua i te awa koi heke
mai te Hau Hau ki te taone. Katahi ka
tuhia atu e Hori Kingi te pukapuka ki a
Pehi kia whakarerea taua mahi porangi te
Hau Hau kia tahuri mai ki te houhou i te
rongo. Ka whakahokia mai e Pehi heoiano
te mea e pai ai ia kia houhia te rongo ko
Hori Kingi me nga maori Kuini katoa kia
tahuri atu ki te Hau Hau. Muri iho ka
mau i nga maori Kuini te 14 nga tangata
o te Hau Hau, he kai toro i te pa. Ko
ena i whakahokia oratia atu ki o ratou
hoa, no te mea kua puta te kupu o te
Tianara kia kaua ratou e timata i te riri,
engari ma tera. No muri no te 15 o nga
ra o Pepuere ka haere mai etahi o te Hau
Hau ki te patu i nga hunuhunu o nga
maori Kuini, kaore he mea i mate, engari
toko wha o te Hau Hau i mate rawa. No
te 16 o nga ra ka riri nui tonu ratou.
Waiho atu e te karere i haere mai ki te
kawe korero ki te taone e riri tonu aua.
E ki aua 300 nga maori Kuini, 200 o te
Hau Hau. Tena ma tatou e rongo i te
korero i tetahi tima apopo ake nei.
No te Taitei te 23 o nga ra o Pepuere
nei ka rere mai a te Kawana i te Kawau i
runga i tetahi manuwao, e haere ana ki
Po Neke, ki Whanganui hoki.
TARANAKI.
E korerotia ana tena tetahi tohu kua
whakaputa atu ki nga whenua i te taha
tonga o Warea i Taranaki. E ki ana no
Ngatikahungunu, no Waikato, no Ngati-
ruanui hoki taua ope, e 300 o te tangata.
Ko tetahi ope kua tae ki Waitara, ko Re-
wi te rangatira, He riri ano pea tenei ki
taua kainga i huihui ai nga tangata ki reira.
Haere atu ana te Wara rangatira hoia, me
nga hoia 300 ma te takutai haere ai hei
kai toro—i hoki mai i te ritenga ki Warea.
He tokoiti noa nga tangata i kitea e ratou,
engari nga ahi e ka ana i uta i tawhiti he
maha. Ko etahi o te hoa riri kua kitea i
muri nei i Ratapihipihi e wha maero te pa-
mamao atu i te taone—he kai toro pea
ena.
HE WHARANGI TUWHERA MA NGA
HOA TUHI MAI.
Patangata, Pepuere 22, 1865.
KI A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI.
E hoa tukua atu ki te Waka Maori taku
reta kia rongo mai oku hoa maori, oku hoa
pakeha hoki.
Tenei ka tae a Waikato me Ngatimatepu
ki a te Hauke nei ki te kawe mai i te Hau
Hau ki a te Hapuku raua ko tona taina ko
te Haurangi, me to raua na iwi katua. I te
te kau ma waru o nga ra o Pepuere i tae
mai ai taua iwi ki te kawe mai i to ratou
Atua me to ratou karakia hou hoki he wha-
kauru ki runga ki a te Hapuku raua ko
tona taina ko te Haurangi. Kua karakia
katoa enei iwi e wha, ara ko Ngaiterangi-
koianake, Ngatitemanawakavva, Ngatitepa-
kipaki, me Ngaiteawaateatua—kua huri
katoa. Ko tenei karakia kua mahue, me
tana Ratapu kua mahue, kua whiti tenei
tana Ratapu kei te Hatarei. Ka huri te
whakaatu, he whakaaro tenei naaku mo
tenei mahi tinihanga a Waikato. Na, e
hoa ma, e oku hoa pakeha, maori, katahi
te mahi kino ko nga mahi a nga hu kuare
he kawe mai i ona matenga, i ona whakama
i runga i era mahi i te whakatu Kingi. No
te kitenga ka mate ia, ka ora tonu tatou
me o tatou nei whenua, me a tatou nei pa-
keha, me a tatou nei reti, me o tatou nei
kakahu, katahi ka mahia mai he mahi ke
ano, koia tenei ku riro nei a te Hapuku
i nga mahi a Waikato. E hoa ma ekore
ano e mau nga tangata kuare i enei korero
na; —" Tahuri mai ki te Atua nei. Ki te
tahuri koe kua puta te motu nei, ko te pa-
keha ka mate katoa; ko nga maori i taka
ki waho ki te taha Kawana ka whakamatea
tahitia raua ko te pakeha. "
Kei muri o tenei haere ka whakatika
mai a Waikato e 500 tangata, e rima rau
hoki nga pu. He pono tena kupu.
Na RENATA TE PUKUTUTU.
Te Aute, Pepuere, 1865. -
KI A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI.
Tenei kua kite ahau i tenei mahi kino i
te kohuru o Taranaki i te nupepa o te 4 o
Pepuere. Ara. i te kohurutanga i a Henare
Ngakoti, i taua wahine hoki i a Riua me
ta raua tamaiti whangai. Ehara rawa
tenei i te whakaaro totika ma te tangata.
O
Kati ra ka tango hoki ra ki nga oha a nga
tupuna me kai. Inahoki te kore he ta-
puke ora noa i te tangata i te rua. Pera
rawa ake o matou tupuna i mua kaore kia
kite i tetahi painga. Tena ko tenei kua
kite rawa i nga mahi pai katahi ka hoki
ki nga mahi a Hatana mahi ai. Ka ki
iana te tangata he whakanene no te pakeha,
ki a ia, kaore; he tika hoki no te ritenga
na koua i mate ai te tangata. Kanui te
oho oho o te kiri ki tenei mahi ki te ko-
huru. Ma tona kimi he atua ke atu mona
e aha ai ? e ora ai ranei ? Kaore. Ka
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
tika tana mahi ka ora ia, ka mahi kino ka
mate ano. Inahoki e tu a whakahihi aua
te ahuatanga. Katahi ka ki mana noa e
haere Akarana. Tena ra ma tatou e titiro
atu i konei; ka rite ki tana katahi tatou
ka mahara he tika. E hoa ma kia mau ki
te whakahaere i a tatou kia ora tonu ai
tatou i enei takiwa e takoto ake nei.
Naku, na to hoa aroha
Na NGUHA.
Wairoa, Pepuere 12, 1865.
KI A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI.
E hoa, taia ki te nupepa kia rongo nga
tangata ko te ra tenei i mate ai taku hoa a
Hariata tuahine o Toha. Ko tona mate
he mate kino rawa; i kohia nga kiko i
mua muri iho ka mate. Kaore i ora i te
mahi a te takuta. No tona matenga ka
waiata: —
Tenei e muri ahiahi takoto ki te moe,
He tini te whakaaro te wawata o roto.
Kia hoki mai whakatipu, ekore hoki mai
He korongoatuatu ki wanga ra.
Tenei tetahi. Ko nga iwi o roto o te
Wairoa kai te mahi kai ma te anahera, ma
te Hau Pai Marire. Tona iwi porangi ano
tenei ko Ngatikahungunu i mua te mahi
nei ki tenei takiwa.
Na te WATA te WHENUA NUI.
[Kaore i ata marama nga kupu o te
waiata i roto i to pukapuka e Wata.
Engari ka tuhi mai koe kia marama nga
reta. E ki ra ia kai te mahi kai nga ta-
ngata ma te anahera parau nei ! Koia kei
a ia u ana, u a taua atua, e hemo kai ana.
Hua noa he atua ia me huri noa mai tena
hanga te kai. Kaore, me mahi a tangata
ano ia. ]
HE WHANAKO HIPI. —I te patu hipi hei
kai ma ratou nga maori e mahi mai nei ki te
whakaheke rakau i Mangaone. E ki ana
na te Whitimoa, na Patene ranei aua hipi.
Rokohanga atu e kainga ana e aua ko-
roke. E korerotia ana ko Kipa te-
tahi o ratou. Ko nga kiri i hunaia koi ki-
tea. No te whakapaetanga atu ka ki mai
he hipi puihi no te mea e roa ana nga
waero. Tana rupahu ! Mehemea he hipi
puihi ehara i a ia, na te pakeha ano; tera
ano e kitea ka whiua mai ano. Otira he
parau, kaore tahi he hipi puihi o kona.
He ahua tonu no te hipi, ka ngaro a ka
• kitea ano. Kowai hua ai heoi nei ano nga
hipi kua mate i aua whanako ko enei anake.
Ko tana mahi tonu ano pea ia. Inahoki i
tera tau i kitea ano etahi o ratou e pera ana
ano. Katahi ka ki mai i reira ai na etahi
o a ratou kuri i kai, ka mea mai hoki ka
tupato ratou ki a ratou kuri mo muri iho.
Na ka mahi ano. Engari he kuri waewae
rua nana tenei patunga. Ko tenei me
whakamutu tenei mahi koi raru te tangata
pera apopo ake nei. Ekore rawa hoki e
pai kia tukua tenei mahi kia nui haere ana.
Nawai ra i manawanui ka hoha hoki.
KARANGATIA! KARANGATIA!
TENEI TE HAERE NEI nga kaipuke taonga
A a te HUTANA raua ko te EAWINI i roto
i nga marama katoa. Heoti nei ano te whare e
uta tika tonu mai ana i Ingarani i te hanga nei i
te Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.
Nga kahu huruhuru o tenei whare mo te hotoke,
he mea uta tonu mai i Kotarani; nga hate, no
Marikena tonu mai hoko. Ko te Tupeka o tenei
whare he hira ke noa ake i to etahi whare te pai
—ki te tangohia i te pauna kotahi ka hoatu noa
he paipa hei puranga.
Ko nga piwhi e iwa pene, tae ki te 11 pene, mo
te iari; he kara mau—ki te mea ka whakama-
tauria tera e hoki tonu mai te tangata ki te hoko.
Ko nga kai katoa hoki kei konei e takoto ana;
ko te huka kaore he kirikiri i roto.
No mua noa atu ano tenei whare, ehara inaia-
nei; ehara i te mea tupu ake i te po kotahi me te
harori te ahua. No konei hoki i ngaware ai te
hoko; be mohio hoki no ona tangata ki ana mahi,
ki te tango mai i te kahu pai, i te kahu iti te utu
o rawahi.
Na te HUTANA raua ko te EAWANI.
HE HOKO WHAKAWATEA-
TANGA ! !
TE RITE O NGA KAKAHU E HOKONA
ANA INAIANEI
£ 6 O O O ! ! !
KUA WHAKAITIA NUI RAWATIA
TE UTU O
NGA KAKAHU KATOA
I TE WHARE O
TE PARAONE I NEPIA.
KO te PARAONE e mea atu ana kia rongo
ona hoa maori, pakeha hoki, ko te whakaiti
rawa e ia nga utu o ana taonga i roto i enei wiki
e ono e takoto ake nei; he mea hoki kia we te pau
atu i roto i tena takiwa ona taonga huhua kia
watea tora whare mo ana hanga e haere mai nei
mo te hotoke.
Ka timata te hoko i te Parairei, te 3 o Maehe.
WHARE HOKO KEI TUTAE-
KURI.
HE mea tenei naku kia rongo nga tangata
maori o Tutaekuri, o hea atu, kua tu i a
maua ko taku boa tetahi WHARE HOKO i ko atu
o te Arawhata i Tutaekuri. Ka tangohia tonutia e
maua nga TAONGA PAPAI katoa a te pakeha,
ara; —
Nga kai, huka, ti, aha noa nei.
Nga kahu tane, wahine, nga kakahu katoa hoki.
Nga piwi kareko, nga kaone, nga aha noa atu.
Nga paata, nga toki, nga hapara, nga mea rino
katoa.
Ko te utu o enei taonga katoa e rite tonu ana ki to
te taone, hei raro iho ranei.
Haere mai, matakitakitia.
Na HEKITA PIKAKA ma.
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
PANUITANGA.
KUA whakatu TOA HOKO i te Wairoa e au,
e te tangata e mau nei tona ingoa ki raro
iho nei. Na he mea atu tenei kia rongo mai nga
tangata o taua kainga ko nga hanga katoa kei a
au e tu ana i enei takiwa e takoto ake nei, ko
etahi enei; —
He Huka, he Ti, he Paramu, he Maati, he aha
atu
Nga Kahu tane katoa
Nga Kahu wahine katoa
Nga Kahu tamariki katoa
He Puutu, tu ke, tu ke
He Hapara, he Toki, he Paata, me nga mea rino
katoa
He Tera, he Paraire, me nga mea hoiho katoa
He Hinu popo mahunga, he Winika, he Pikara
kai nei, he aha noa atu
He Rari—he kai porotaka, huka nei
Me etahi atu taonga e kore e taea te whakahua.
Heoi nga taonga e mauria ana e au ki taku whare
ko nga taonga papai anake. Ko taku ritenga
tenei, ara; —
KO TE HOKO KIA NGAWARE, KIA WE TE HOKI MAI
NGA MONI O NGA TAONGA.
Ko te mahi tui Hu hoki kei taua whare aku.
Ko te tangata e hiahia puutu ana, ka hohoro te
oti pai i a matou.
Na PIRIKETI PERENITIHI
me ona hoa.
HE PANUITANGA.
HE ki atu tenei ki nga tangata Maori katoa
i a ratou oku hanga e takoto ana, kaore
ano kia rite, Na, no te mea e hoki wawe ana
ahau ki Ingarangi, he ki atu tenei ki aua tangata
Maori, me whakarite katoa mai aua hanga i mua
mai o te tahi o nga ra o Maehe o tenei tau, A, ki
te kore aua hanga e rite i mua mai o taua ra ka
tamanatia kite aroaro o te Kaiwhakawa, Ko te
tangata mana e kohikohi ana taonga, kei aia katoa
hold nga ritenga, ko Erueti Hemara o Waipu-
reku,
Na TEONE REWITI.
Ngawakatatara,
E RIMA PAUNA HEI UTU.
KUA HAERE KE tetahi hoiho uwha; ko
te parani he penei 3 kai raro iho i nga
huruhuru o te kaki; e haere ake ana ki te 5 tau;
ko te tu, he tu a pouri, whakauruuru ai te huru-
huru ma ki roto. Erua enei nga tau e ngaro ana;
e hapu ana i te ngaronga. I whanau mai i tetahi
pakeha i Nuhaka taua hoiho.
Ko nga moni i runga ake nei ka hoatu ki te
tangata mana e mau mai te ua hoiho ki a KAPENE
RATA; ki a te RATA ranei i Mangakuri.
Hanuere 26 1865.
ERUA PAUNA HEI UTU.
KUA HAERE KE i te kainga o te Paraone i
Mata Pirau tetahi hoiho RAHO POKA
whero; kaore he wahi ma; nga waewae me nga
turi he pango; ko te parani tenei kei te taha
katau o te kaki i raro i nga huruhuru; kua hu-
ngia katoatia nga waewae; ko te whiore he poto.
Ka riro nga moni i runga ake nei ki te tangata
mana e mau mai ki Mata Pirau.
TURANGA TERA HOIHO.
E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki
nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo
mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta-
utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite
marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea
hanga noa. Ko te ritenga o te utu e ngaware ana.
Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria
mai ki a ia.
Heekipiri rori.
PANUITANGA.
KIA rongo mai nga tangata maori o Heretaunga.
Kua whakatuheratia e au taku whare hoko
wati i tetahi taha o te rori i te ritenga ki te Whare
Kawanatanga i Nepia. Tenei kei au nga meka-
meka wati, nga ringi, nga aha noa atu. Ka
pakaru te wati a te tangata me mau mai ki au
maku e hanga. He tohunga rawa au ki taua
mahi. Kua maha oku tau e mahi ana i taua mahi
i Ranana, te taone nui e noho mai nei te Kuhu i
Ingarani.
He tupeka hoki tetahi kei taku whare hei hoko.
Na HEEMI.
Nepia, Hanuere 19, 1865.
PANUITANGA.
KO aku hanga i taia atu nei au na runga mai i
te kaipuke i a te NEPIA kua pau tenei te
hoko—ekore hoki e toe i te papai o aua hanga.
Ko tenei he taonga hou enei kei au i tenei takiwa
na runga mai i etahi kaipuke maha; ekore e taea
te tatau. Ko taku karanga ano i mua ra, koia ano
tena; ka kore te moni i a koutou, ahakoa tena,
me haeremai ano koutou ki te matakitaki—tena te
rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki mai ki te
hoko.
E hiahia ana au ki te hoko taewa; mate tanga-
ta e whai taewa ana e haere mai ki taku whare,
maku e hoko.
Na te HATANA.
TAHUTI MAI! TAHUTI MAI!
TENEI nga hanga e makaia noatia ana e au;
ehara i te tikanga utu ona utu. Ko nga
hanga katoa o te pakeha, ina anake kei au—nga
paraikete, nga hate, nga tarau, nga kahu raumati,
nga kahu hotoke, nga kai, nga tupeka, nga aba
noa atu. Ko te ahua he pai anake; ko te utu he
iti noaiho—he mea hoki naku kia we te riro, i
whakaititia ai. Ma koutou e haere mai ki te ti-
tiro; ahakoa hoko, kore ranei, me haere tonu mai-
Na te NOURE
Kei Hekipiri Rori.
WHAKARONGO MAI.
ME haere mai nga maori, me nga manuhiri
puta mai ki Nepia nei, ki taku whare ma-
takitaki ai ki aku hanga hou. Ara ko nga TERA
WAHINE; ko nga TERA TANE; nga PA-
RAIRE; he papai anake, he iti ano hoki te utu.
Tenei hoki nga Hate, nga Tarautete, nga Koti,
nga Ringi, nga Piwhi, me nga aha noa atu. Kei
taku whare enei hanga e tu ana, ko te whare e tu
ana i tetahi taha o te rori i te toa hou o te Hutana.
HAERE MAI KI IE MATAKITAKI.
WHAKARONGO!!
E MEA ana a WIREMU RAETEPONE, o
\_\_ Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai
ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka,
te aha noa atu hoki a te tangata maori.
Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakehai
kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.
PANUITANGA.
HE pakeha hoko i nga kai maori nga tangata
kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara,
i te witi, i te aha noa.
Ko te WATA ratou ko KENERE
ko WATA ano.