TE

WAKA MORI O AHURIRI

       "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 46. ]          NEPIA, HATAREI, MAEHE   18, 1865. [VOL. II.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                    MAI.

TENEI  nga tangata e tuhi mai ana kia panuitia

nga hoiho ngaro. Na  he mea atu tenei ekore

matou e pai kia whakakapia te nupepa ki ena mea. 

Tetahi ekore e mohio nga pakeha ki te reo maori. 

Engari  me haere nga tangata  e hiainu pera ana

kia Hemi Wuru  kai taia ki tona nupepa pakeha—

he ritenga ano hoki tona.

   Kua taia ki te nupepa pakeha te utu o te wha-

kawhitianga i Whareama e ki mat nei a Hamuera

 Tangatakino.

   Tenei te reta a Raniera Turoa. Kua pa matou

 ki o pakeha. E ki mai anu ekore raua o hoki atu,

he mahi kino no koutou ki a raua. E mea ana kiu

 whakahokia mai a taua moni i a koutou.

   Tenei te reta a Piko. He whakaatu mai i nga

 iwi, i nga tangata, kua tahuri ki if Hau Hau. E

 kore e o taua reta ki te nupepa nei. Hei aha hoki

 ia?  Mana e kite i te he o tena mahi  apopo ake

 nei, a, ka mahue.

   Hei a Hune nei ka mutu te rua o nga tau o te

 nupepa nei. He tokomaha nga tangata kaore ano

 kia homai  nga moni mo tenei tau e nacre nei.

 Engari nga mea kaore ano kia homai, me hohoro

 te homai; ka kore, meake whakamutu ai te hoatu

 nupepa ki a ratou. Titiro rawa atu apopo ake

 nei, po ! kei hea ra ?



 Ki te taringa whakarongo i tawhi i he mea

 noa pea te matemate o te tangata e mate-

 mate mai nei. E pa kau ana te rongo ki

 te taringa, kaore e hohonu iho ki roto ki

 te ngakau te mamae—no te mea hoki kei

 tawhiti e noho ana, kaore e kitea iho e te

 kanohi. Koia hoki me  tatou, kei runga

 kei te ora e noho ana; ko te rongo kau o

 te mate e puta ana mai ki a tatou; ko te

 ringa o te mate ki hui ano kia pa ki a tatou.

 Tena  pea etahi tangata e noho ahuareka

 ana ki taua hanga, ki te whawhai—na te

 mea ra e ngaro ana i tona kanohi. Mehe-

 mea  ka kite pu i te rau tangata e tawheta-

  wheta ana i roto i ona toto, e ngaoraora

 ana, e aue ana i te mamae, katahi rawa ka

  tau te pouri ki te ngakau; katahi rawa ka

  whakaaro ake pea te ngakau hei aha ra te

 pai kia maumautia enei tangata tokomaha

  ki te mate i runga i tenei ritenga wairua

  kau ?  Ko  te ritenga Kingi ta matou e ki

  nei; he wairua hoki ia—ekore e  taea te

  tinanatanga. Tena iana; mehemea i ata

  puta taua ritenga, noho katoa ana pea te

  motu i raro i a Waikato  raua ko  tona

  Kingi. Katahi ka pehea ?  Katahi ranei

  ka ora, ka noho rangatira te tangata ? Ki

  ta matou whakaaro  katahi ano ka noho

  mate. No te mea kua kitea nga mahi a Wai-

  kato i mua ai. Tona whakaaro i mua, he

  mea kia whai mana ia i runga ake i nga iwi

  katoa; tona whakaaro hoki inaianei, he pe-

  na ano—he  mea kia puta mai i a ia he ti-

  kanga mo te motu katoa. Na te mea he

huarahi ke tana huarahi inaianei. Ko tona

huarahi o mua kua kapi i te pakeha; kua

kore e puta tona whakaaro whanoke inaia-

nei i te Pakeha nana i arai. Na konei ka

anga ka whakangore ki nga iwi kia tahuri

ki tona ito ki te pakeha, kia aia katoatia ki

te moana. Muri iho ka pehea ? ka noho

ra ko  Waikato te tangata. Mehemea  e

                                                    

rite ana te mana o Waikato ki to te Pakeha,

tena ranei e rite ki te Pakeha te manawa-

 nui, te pai marire ? Kaore pea; penei kai

 te whakahianga noa atu ki nga iwi katoa o

                                                             o

 te motu.

   Engari te whakauru ki roto ki nga rite-

 nga ngaware o te Kuini, ratou ano me nga

 tangata katoa o etahi wahi atu e hiahia ana

 ki te whawhai, kia ora ai. kia whai morehu

 ai. Ki nga ture o te Kuini he tangata te

 tangata; ekore  tetahi e kiia hei takahi i

 tetahi ekore tetahi e kake ki runga, ko

 tetahi e hoki ki raro, Heoiano te tikanga

 e hoki ai te tangata ki raro ki to te Kuini

 Ture, he whanako, he kohuru, me etahi he

 atu—he  mea  tika hoki kia kuare te tanga-

 ta he.





      WHANGANUI.

 KUA  tae mai he rongo korero no Whanga-

 nui   Kua  hinga te parekura ki Ohoutahi

 a nga maori Kuini ratou ko te Hau Hau.

• E whitu nga parepare i keria e te Hau Hau

 i waho o to ratou pa—kotahi i te taha ka-

  tau, kotahi i te taha maui, e rua i runga i

 tetahi puke i roto i te motu rakau i mua

  mai o te pa, ko etahi e toru i raro ki te

  whenua raorao i te taha ki nga parepare o

  nga maori Kuini. I tetahi o enei i muri

  nei te haki o te Hau Hau e tu ana. 1 te

  23 o Pepuere ka huaki a Kawana Paipai,

  ratou ko ona  tangata 30, ki tetahi o aua

  parepare i raro nei. Ki hai i taro ka horo

  te pa, mute ana hoki tokoono o te Hau

  Hau—mate  rawa ena. No te ata o te 24

  o Pepuere ka piki nga maori Kuini kotahi

  te kau ma rima ki nga parepare i runga i

  te hiwi—ko Hori Kerei i roto i te 15, ko

  Kawana Paipai, ko Horopapera hoki, No

  te ekenga ki runga ka wehea ratou kei reia

  ratou e te hoa riri—tokorima i mua i haere

  ai, ko te tekau i muri haere ai. Tena te

  rakau nui he mea tua na te Ban Hau i waho

  o te parepare e takoto ana; ko nga pakiaka

  i anga mai ki waho, ko nga peka i anga

  atu ki te pa. Katahi ka rere te tokorima

  ki roto ki nga peka pupuhi ai ki te pa; ko

  te tekau i noho i tua i nga pakiaka. Pu-

  puhi noa mai ra Hau Hau i roto i te pare-

                TE WAKA  MAORI  O AHURIRI.

pare kaore he tangata i mate. Te whaka-

hokinga atu a nga maori Kuini mate rawa

 tokotoru o te Hau Hau. Katahi ka tae

ake 50 o nga maori Kuini hei awhina i te

 15. Katahi ka reia tonutia te whare i roto

i te parepare, rokohanga atu tokowha o te

 Hau Hau e takoto ana kua mate rawa. Ko

 Topine i tahuti i ora ai. Katahi ka tahuna

 te whare ki te ahi, ka karanga a Kawana

 Paipai kia anga ratou ki te parepare i te

 haki. E  riri ana tenei i runga kua huaki

 era i raro ki nga parepare e rua, he whati

 anake nga tangata ki roto ki te toru o nga

 parepare, ki te parepare i to ratou haki, te

 haki o to ratou atua—he  mahara pea kei

 reira he oranga. Na konei a Kawana Pai-

 pai i karanga ai kia anga ratou ki te pare-

 pare i te haki—he mea hoki kua tokomaha

 o te Hau Hau kua hui ki reira. Koia ano.

 Katahi ka rere tonu mai ki raro i te hiwi,

 ka tae mai ki raro ka hui ki roto ki enei e

 pupuhi ana ki te parepare i te haki. Ka-

 tahi ka pa te karanga; —" Whakamutua te

 pupuhi!  Reia tonutia! " Katahi ka reia;

 no te tatanga rawatanga ka rere atu tetahi

 tamaiti o te Hau Hau ki te kukume iho i

 te haki; ka puhia e tenei, kongakonga noa

 tera. Katahi ka kumea  iho te kara, ka

 haehaetia i te kawenga a te whakatakariri,

 pakarukaru rawa ana tera. Heoi, ka whati

 te Hau Hau; no te whatinga ka araitia to

 ratou ara e te Wirihana ratou ko ona hoa,

 ka mate  i konei etahi o ratou. Tena a

 Hakaraia ratou ko ona tangata kua tae ki

 te pa ki Ohoutahi pupuhi ai. Ko te Wiri-

 hana hoki me ona tangata e 50 kua tae ki

 te taha maui o te pa pupuhi ai ki tetahi

 hunga o te Hau Hau i runga i tetahi mo-

 kihi i ro te awa e noho ana. Ka rongona

 i konei te waha tangata e karanga ana mai

 i roto i te Hau Hau; —"Aue!  e Hori

 Kerei!  Ahea te puta ai he maramatanga

 i roto i tenei pouri ? " Katahi ka whaka-

 mutua te pupuhi e nga maori Kuini. Ti-

 tiro rawa atu ka puta mai te wahine a Pehi,

 e hapai haere ana i tetahi kara ma; mea

 ana kia puhia, na te Wirihana i riri. Ka

 mea  taua wahine kia haere ia ki a Hori

 Kerei; katahi ka tukuna atu nga tangata

 hei arahi. Hei konei tonu ka maranga e

• rua nga kara ma i ro pa; no konei ka

 whakamutua  te pupuhi. Heoi, ka haere

  atu ki te pa a Mete Kingi, a te Kepa, a

  Kawana Paipai, a Haimona. Te taenga atu

  ka puta mai a Pehi ki waho, ratou ko ona

  tangata; ko o ratou pu i mahue ki ro pa.

  Ka whakaae  i konei a Pehi kia arahina

  hereheretia ratou ko ona tangata ki Hiru-

  harama. Katahi ka hoki te nuinga o nga

  maori Kuini ki te whakapai whare mo ra-

  tou, mo te Hau Hau—ko Pehi me ona hoa

  i hoki ki ro pa ka mau ano ki o ratou pu.

  Muri iho ka haere atu tetahi o nga maori

  Kuini, ko Arapeta te ingoa, e haere ana ki

  ro te pa o te Hau Hau, ki Ohoutahi, ka

  tutaki i tetahi tangata, ko te Harawira te

  ingoa, ka korerotia mai ki te haere atu ia

  ka mate ia, ka patua. Katahi ka hoki mai

  taua tangata ki a Hori Kingi, ki a Mawae,

  ki a Aperaniko, korero ai; hohoro tonu

  ratou te whakatika ka haere atu ki te pa.

Te taenga ki ro pa ka korero mai a Pehi

ehara ta ratou i te mate rawa kia puritia ai

ratou; mehemea i hopungia a ringaringatia

he tika kia puritia ratou hei herehere. Ko

tenei na ratou ano i puta mai ki waho,

ehara i te pa horo, me haere noa atu ratou

ki etahi wahi e hiahia ai ratou  ki te riri;

engari no runga i tona matenga nei ka ma-

hue e ia a Whanganui, me kauaka he riri

mana ki kona. Otira no muri ka haere ano

ia ki Hiruharama, ratou ko ona hoa 80, me

nga wahine, me nga tamariki maha. Hui

nga mea mate o te Hau Hau te 15. Toko-

rima o nga maori Kuini i tu a kiko—kaore

i rongona he mea mate rawa. Engari a

Hoani  Hipango kua mate. I mate i roto

i te Whare Turoro i Whanganui. I tu i te

uma i te 23 o Pepuere i Ohoutahi. I hemo

i te Manei te 27 o Pepuere.



  Ko  tetahi rongo o Whanganui i puta mai

i muri nei—he pakeha haere mai ma uta ki

Po Neke nana i kawe mai. E ki ana kua

puta a Pehi me ona tangata; he mea oma,

 he mea tuku marire ranei na nga maori

Kuini—tenei  ake te rongo ai tatou.



   Ko te Tianara kua whiti i Patea; e haere

atu  ana me nga  hoia ki Ketemarae, he

kainga maori i raro mai o te maunga nui

 nei, o Taranaki. E ki ana he nui rawa

 nga hoiho, me nga kau a nga maori kei nga

 parae o taua kainga e haere ana. Akuanei

 hei kai ia nga kau ma te hoia.







 No te Taitei, te 16 o Maehe nei, ka tae mai

 tetahi tima no Akarana. He rongo kino

 rawa te rongo o Tauranga—he rongo ko-

 huru, he rongo kai tangata. Ko  tetahi

 kaipuke, he kune, no te pakeha kua riro i

 te Hau Hau  i Tauranga. Tokorua nga

 minita pakeha, i runga, ko te Kapene, ko

 nga Heremana tokowha—riro anake i taua

 iwi te herehere. Ka arahina ratou, no te

 taenga ki Opotiki, te kainga o tetahi o nga

 minita ka arahina ki tetahi rakau whiro i

 reira e tu ana, katahi ka herea te taura ki

 te kaki ka whakatarewatia ki runga; kaore

 ano kia ata mate ka tukuna ki raro ka tua-

 kina oratia te ngakau ka makaia ma nga

 kuri e kai; ka tapahia te upoko ka mau-

 ria e te tohunga Hau Hau ki nga tangata e

 tu katoa ana i reira, ka hapainga ki runga

 ake i nga kanohi o nga tangata kia heke

 te toto  ki roto  ki  nga waha; ko  te

 manawa    i   tapatapahia, otaina  ana

 e  te tokomaha. Ko   tetahi minita e

 ki  ana ratou  taihoa peratia ai  ano —  e

 haere ora ana tena i a ratou. Ko te Ka-

 pene o te kaipuke i tukuna no te mea he

 Hurae ia. Ko  nga heramana kei a ratou

 ano e haere ana, e hangakinotia ana e ratou.

 E  ki ana taua iwi ko te patu ratou i a te

 Wiremu  i Turanga apopo ake nei; e ki

 ana ratou na te upoko o te minita i patua

 ra i korero mai kia patua hoki te Wiremu.



    Na ko o nga ritenga kai tangata o mua

 tenei, ara ko nga ritenga o Maui ka tango-

 hia mai nei. Ko  tona oranga koia tenei

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

mo te motu  nei? Katahi te mahi e tino

kino ai te pakeha apopo tona whakaaro.

He  mea tika kia hunaia rawatia ena tu

tangata—ehara  i te tangata, he huri. Hei

tera nupepa ata korerotia ai, he kapi no

tenei.

  Ko  te Makarini no te ata o tenei ra, o

te 17, i tae mai ai i Po Neke, e ahua ora

ake ana. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_*



     TE HAU PAI MARIRE.

 No te 7 o nga ra o Maehe nei ka hui a

 Ngatikahungunu ki Pakowhai ki te rapu

 tikanga mo nga tira Hau Hau e haere tonu

 mai nei i tenei takiwa ki Heretaunga. Ko

 taua hui na Renata, na Tareha, na Karai-

 tiana, na etahi atu rangatira hoki. Ekore

 e o nga whai korero a nga tangata ki te

 nupepa nei. Engari ko te reo o te hui mo

 te hoki anake te Hau Hau ki ona kainga,

 mo te hoki anake; kauaka rawa o haere

 mai ki Heretaunga whakatutu ai i te puehu.

 No  te mutunga o te korero ka takoto te

 kai ma te maori, ma te pakeha hoki.

   HE KORERO KOHIKOHI NOA MAI.

    PETANE. —Tena  tetahi reta kua kitea e matou

  na te iwi Hau Hau i Tongariro nana i tuhi mai ki

  a te Waka Takahari, ki te runanga o Petane hoki,

  kia hoatu he tingara, he paea kia ratou. E ki aua

  ko to ratou mate tena, he kure paea. Hua noa

  pea ma to ratou atua e hoatu he paea ma ratou—

  e ki ana hoki ratou ka taea e ia nga moa katoa o

  te ao.

   HE MAHANGA, —Kua   whanau nga tamariki o

  Amiria, wahine a Karanama, i Waihua. He tane

  aua tamariki nei, taua tokorua,

    HE TUKU WHENUA. —Kua  hui nga tangata o

  Mohaka  ki te Arakonihi, he komiti tuku whenua

  ki a te Kawanatanga—kei tera taha o Mohaka te

  whenua e tukuna ana. Na te Mokena te hui.

  Tenei te waiata i waiatatia ai, he tangi ki to ratou

  whenua, ara; —

    Maunga tu noa Nga Peke i uta ra e.

    Ka ngaro hoki ra taku whakaruruhau e.

    Taku  kotikoti i hono ki waenga te pahi;

     Kia tu korua i te korero o te toa.

     Utaina atu ra ki te ihu o te waka;

     Tena ka paea ki te awa i Ahuriri.

    I wea koia koe te whakakau mai ai i te whakakau o

          te tai.

    E te Kumi i waho ra, hoake ki uta ra te Kauika tua-

         rua.

     Whakarerea mai ra te kakau o te hoe

     Hei waha i a koe, kei taka te tapu atea e i.

    TE WAIROA. —Ko  te Hau Hau kua tae mai ki

   te Wairoa ki te kawe mai i tonu atua teka ki tena

   kainga o tatou. E korerotia ana he tokomaha nga

   tangata o reira kua rere ki runga ki taua mahi.

   Me nga tangata o te Whakaki hoki kua tahuri

   ano ki taua mahi porangi. Taukiri koe!  nga

   mahi a te tangata—me te tamariki! Puta kau

   mai he tikanga hou, ka rere tonu atu; puta ke

   mai apopo he mea ke, ka riro ano ki runga noho

    ai. E rite ana ki te papapa o te witi, e rere noa ana

   i runga i te hau; ko te witi ano ia, ko te mea

   tikanga e takoto tonu ana, ekore e riro. Engari

    ko Paora, ko Pitiera, kai te riri ki taua mahi. E

    korerotia ana ko tetahi tira kua riro atu ki Tura-

   nga ki te kawe i tona mahi ki reira. Ekore ano

   e ngaro te whakaaro o nga morehu o Waikato e

    whakahaere nei i to ratou tikanga i te motu nei,

    He whakataka taua ano ra to ratou ritenga. Hei

   mate ano mona.



  HE  WHARANGI TUWHERA  MA NGA

            HOA TUHI MAI.

                         Napier, Maehe 8, 1865.

    KI A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI.

      E to matou hoa tena ra koe. Mau e tuku atu

    ta maua nei whakaaro ki te nupepa kia kite ai nga

maori Kuini, me nga maori Kingi o te Pai Marire,

 me nga pakeha e noho atu ra i nga wahi katoa.

 Ta te mea ko nga wahi kua uru ki taua mahi po-

 rangi, ko Taranaki, ko Whanganui, ko Waikato,

 ko Taupo. E mea ana maua ko taua mahi kino

 me waiho atu ano i nga wahi o nga iwi kua uru

 ki taua mahi Hauhau. Ko nga kainga o Taupo

 kua mahi; no  Tauranga tae noa ki Tongariro,

 kai te Wai Mahuna te mutunga mai. E mea ana

 maua ko to maua takiwa kaua e homai tena Atua

 Hauhau  ki o maua rohe—engari me waiho hei

 haerenga mo maua hoa pakeha me o maua hoa

 Kuini maori. No Hinemaiai te timatanga, Orua-

 nui te mutunga, Heoi ano.

                       Na APERAHAMA

                            Na TAHAU.





                   Maketu, Pepuere 28 1865.

 KI a te Makarini, Tumuaki whakahaere takiwa o

 Ahuriri,

   E pa tenakoe. Kua tae mai to boa a Hohepa

 Tamamutu me te Meiha (Major Douglas). Kua

 kite matou i a raua ko tona hoa. Kua korero a

 Hohepa  i nga korero o kona me nga korero o te

  whawhai a te pakeha raua ko te maori. I to

  matou rongonga i una korero o te kohurutanga o

  tatou hoa pakeha ka nui ai to matou pouri mo

  taua kohurutanga o nga maori atua taipo o Tara-

  naki. Na he nui hoki to matou hari mo te hinga-

  nga o te maori i o tatou hoa hoia. Otira ko te

  kohuru ano te mea e pouritia nei e matou. Te

  rua O nga mea pouri nuitia nei e matou ko tetahi

  pane pakeha kei ngu maori taipo e maua atu ana

  ki te Rawhiti. Ko to iwi ko te Arawa kei te

  whanga i taua i wi taipo. Ki te kitea mai ma roto

  i to matou rohe ka taimaha te rerenga o to matou

  ringa ki te hopu i taua iwi. Heoiano; he whaka-

  atu tena i nga korero o konei e tae atu ana ki a

  koutou. Kua kore nga korero karapoti a nga iwi

  Kingi ki a matou ko o matou hoa pakeha. Engari

  tena ake pea nga ra e puta mai ai nga whawhai a

  nga iwi maori ki a matou Ko te mahi ia a to iwi

  a te Arawa e noho atu nei he whakapai tonu i nga

  taiepa mo nga wahine, mo nga tamariki—heoiano.

     E hoa, tena koe. Kia kuha ki te pupuri i to

  tatou iwi i a Kahuhunu. Kua rongo matou kua

   korahi tatau i roto i te maru o to tatou Kuini

   aroha. Hei konei matou whakarongo atu ai.

               Na to hoa

                   Na HENARE  te PUKUATUA.



                                          TENEI! TENEI! TENEI!







   T IENEI nga taonga huhua e hokona ana e au i

        te Toa tawhito a KERE i runga mai o

   PUKEMOKEMOKE       i Nepia nei. Kai te mohio

   ana koutou nga Maori he whare ngaware te hoko

   tenei whare. Ko etahi enei o nga taonga, me nga

    utu, ara: —

     He  Hate Karaimiana, huruhuru nei, taki 6s 6d,

        8s 6d, 10s 6d, 12s 6d, mo te mea kotahi



      He Paraikete ma, taki 15s, 18s, mo te mea ko-

         tahi

     He  Hate Merekena, ewha herengi

      Ha Hate Katene, tu ke, tu ke, taki 3s 6d, 4s 6d,

        5s 6d, mo te mea kotahi



      He  Hate ma, taki 5s, 6s, 7s, te utu

      He Potae Tane, taki 3s 6d, 4s 6d, 5s, te utu



      He Poke etahi, he Hapara, e Kanara, he Kai,

        he aba noa atu.





      Ka tata te puta mai nga kahu hou mo te Ho-

    toke—he Haora etahi, he Kawhe etahi.

                   Na te ROPITEONE.

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

TE PUREI POTI I AHURIRI.









          

     Ki ngu Maori o Ahuriri.

HE     panuitanga tenei kia rongo mai nga hoa

       Maori o Ahuriri e pai ana ki te PUREI

WAKA   MAORI   nei i te 22 o nga ra o Maehe nei

ano. Ko nga moni mo  te waka puta ki mua e

rua pauna; mo te mea i muri tonu te kau here-

ngi—me  maori anake nga kai hoe.

  Ko  te utu mo te whakatapokoranga o te waka

 e rua herengi me te hikipene; me utu  ki a te

Mare  te kai whakatapoko, i te ahiahi o te Manei

 te 20 o Maehe nei, i waenganui o te 8 o te 10 o

 nga haora. Me  penei ano  to tangata e hiahia

 purei ana kia tukuna atu ai tona waka.

   Te moana  e hoe ai ka timata i tetahi haki e

 whakaturia ana i waho mai o Manga Mauku i te

 whare tahoata tawhito, ka hoe ki tetahi poito e

 whakanohoia ana ki temoana i te ritenga ki te

 Poraiti, ka hoe ki tetahi taha o taua poito ka taka

 mai ki tetahi taha ka hoki mai ki te haki nei

 ano.

 KIA RONGO MAI NGA MAORI.

 TENEI   kua kawea e au ki roto ki te PAUNA

    i TAUMAHAPU     nga  hoiho kua tuhia ki

 raro nei. Ka kore e tikina wawetia mai e nga ta-

 ngata nana i mua  mai  o te  tuatahi o nga  ra o

 Apereira ka akihanatia i taua ra, ara ka hokona.

   1—He  Rahopoka  pango; te parani i te paki-

       hiwi maui NI; he ma nga waewae o muri

   2—He   Uwha  Whero; koi te pakihiwi ma te

        parani, he karaona

   3—He  Uwha  Whero tu a pouri nei; he ma te

        rae puta iho ki te ihu

               Na te KARAIANA.

                            o Taumahapu.

   Te 8 o Maehe, 1865.



     TOA HANGA HOU.

  TENEI   kua hangaia houtia taku Toa hanga 

       te Heekipiri Rori i Nepia; kua whakanuia

  tenei kia o ai aku hanga hou ki roto. Hou te

  whare, hou hoki nga hanga. Ekore ano e taea e

  au te tatau i nga hanga; ko nga hanga katoa ia

  kei au, kaore he mea i mahue. Ko te utu kei

  tona ritenga tonu, he ngaware tonu.

    Ma  koutou e haere mai ki te matakitaki. Kia

  mohio koutou  ki te whare, kei tona turanga ra

  ano i tetahi taha o te rori i te whare Kawanata-

  nga nei i Nepia. E rua nga matapihi o te whare

  inaianei hei matauranga ma koutou; kotahi tonu

  ia te matapihi i mua ai.

        KIA MOHIO KOUTOU,

                    KO TE

     WHARE    O  N O I H U.



 Whare  Hoko i Waipureku

                  I HUAINA KO



        TE AKA O NOA.

  NO te mea kua tae hou mai he nui nga hanga

      ki a te NOIHU o Nepia nei, no konei ka

   mea ia me kawe atu ki  etahi hei hoko

   ma nga tangata o reira, pakeha, Maori hoki.

     Ko  etahi enei ara; he  Tera, he Paraire, he

   Kipa, he Pata me nga mea rino katoa, he Puutu,

   he Kai, he Kahu, be aha noa atu.

     He mea kaiwhiri anake ano enei hanga nana.

   Ko  te utu, rite tonu ki to te Taone—kaore he

   whakakakenga.

              KIA KIA MOHIO

  Ko ERUERA     PATITANA

               TE  KAI HOKO.

     He  Whare  takotoranga Meera ia.

KARANGATIA! KARANGATIA!



TENEI  TE  HAERE  NEI nga kaipuke taonga

 1. a te HUTANA raua ko te EAWINI i roto

i nga marama katoa. Heoti nei ano te whare e

uta tika tonu mai ana i Ingarani i te hanga nei i

te Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.

  Nga kahu huruhuru o tenei whare mo te hotoke

he mea uta tonu mai i Kotarani; nga hate, no

Marikena tonu mai hoko. Ko te Tupeka o tenei

 whare he hira ke noa ake i to etahi whare te pai

 —ki te tangohia i te pauna kotahi ka hoatu noa

 he paipa hei puranga.

   Ko nga pivvhi e iwa pone, tae ki te 11 pene, mo

 te iari; he kara mau—ki te mea ka whakama-

 tauria tera e hoki tonu mat te tangata ki te hoko.

   Ko nga kai katoa hoki koi konei e takoto ana;

 ko te huka kaore he kirikiri i roro. •

   No mua  noa atu ano tenei whare, ehara inaia-

 nei; ehara i te mea tupu ake i te po kotahi me te

 harori te ahua. No konei hoki i ngaware ai te

 hoko; he mohio hoki no ona tangata ki ana mahi,

 ki te tango mai i te kahu pai, i te kuhu iti te utu

 o rawahi.

      Na te HUTANA raua ko te EAWANI.









 HE HOKO WHAKAWATEA-

       TANGA !!

 TE RITE 0 NGA KAKAHU E HOKONA

           ANA  INAIANEI

     £  6  O  O  O   ! ! !





 KUA  WHAKAITIA    NUI RAWATIA

                      TE  UTU O

        NGA KAKAHU KATOA



                 I TE WHARE O

   TE  PARAONE   I NEPIA.





  KO te PARAONE   e mea atu ana kia rongo

. ona hoa maori, pakeha hoki, ko te whakaiti

  rawa e ia nga utu o ana taonga i roto i enei wiki

  e ono e takoto ake nei; he mea hoki kia we te pau

  atu i roto i tena takiwa ona, taonga huhua kia

  watea toua whare mo ana hanga e haere mat nei

  mo te hotoke.





    Ka timata te hoko i te Parairei, te 3 o Maehe.

 WHARE  HOKO KEI TUTAE-

              KURI.

   HE mea  tenei naku kia rongo nga tangata

    maori o Tutaekuri, o hea atu, kua tu i a

  maua ko taku hoa tetahi WHARE HOKO i ko atu

   o te Arawhata i Tutaekuri. Ka tangohia tonutia e

  maua nga TAONGA PAPAI katoa a te pakeha,

   ara; —



     Nga kai, huka, ti, aha noa nei.

     Ngu kahu tane, wahine, nga kakahu katoa hoki.

     Nga pini kareko, nga kaone, nga aha noa atu.

     Nga paata, nga toki, nga hapara, nga mea rino

          katoa.

   Ko te utu o enei taonga katoa e rite tonu ana ki to

   te taone, hei raro iho ranei.

        Haere mai, matakitakitia.

         Na HEKITA  PIKAKA ma.