TE







       "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 48. ]       NEPIA, HATAREI, APEREIRA   15, 1865. [Vol 1

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                   MAI.

TENEI nga moni a te Mina 10s. mo te tau e ta-

koto mai. Engari te Mina e hohoro ana te wha-

kaaro; kaore ano kia ata mutu noa tenei tau kua

takoto ana moni mo tetahi. Ko te mano tangata

kaore ano kia whakarite noa  tenei tau o haere

nei.

   Tenei te 10s. a te Ahita Karari  o te Wairoa.

Tena  ka riro atu tona nuipepa i tenei meera.



Ki  ta matou whakaaro, ki ta te kuare nei,

he iwi kua noho ki runga ki te marama-

 tanga te iwi e noho mai nei i Turanga.

 Hua noa matou ekore ratou e whakarongo

 ki nga ritenga porangi a tenei hunga ko-

 huru, a te Hau Hau; no te mea ka roa

 ratou e noho ana i roto i te maramatanga

 o te Rongo Pai, ka maha nga tau e akona

 ana e te Wiremu, Pihopa nei, ki nga tika-

 nga totika. He  mahi porangi rawa atu

 taua mahi, te mahi Hau Hau—me te mea

 he hanga tamariki ia. Tena e kataina e

 te ao katoa tenei ritenga porewarewa me

 kore te mate o roto, te kohuru, te aha noa-

 iho. Mehemea  ko tona teka anake e pai

 ana, kei a ia ano; tera e waiho kia mahi

 ana i tona mahi whakaahuareka i a ia—

 kaore he tangata e aha  atu. Tena  ko

 tenei, ka eke ki runga ki te kohuru ona

 tikanga, ki te muru, ki te kai tangata, ki

 nga ritenga katoa o te takiwa o te pouri-

 tanga o mua, ekore tenei e pai kia waiho;

 engari ano me whiu  rawa i aua ngarara

 whakarihariha, aua kuri kai tangata, koi

 ngau haere tonu i te tangata. A, tera ano

 hoki e whiua, koi mahara te Hau Hau he

 oranga tenei e takoto ake nei—waiho, ma

 tatou  e kite.

   Me  whakarongo nga tangata o Turanga

 ki ta matou e karanga atu nei, kawa rawa

 ratou e rere ki runga ki tena mahi whaka-

 momori. Koi mahue te noho pai, te noho

  ora, i tona kainga, a, rere ki roto ki te kino,

 ki te mate tonu iho. Ehara i te whakaaro

  tangata te whakaaro  o  te Hau  Hau,

  he whakaaro kuri ia. Otira ekore te kuri

  e penei; ekore te kuri e tahuri ki tona ta-

 ngata nana ia i whangai me te Hau Hau e

  tahuri nei ki nga minita, te hunga nana i

  ako nga tangata ki te pai, ki te aroha; te hunga

  nana i rongoa nga mate o nga tangata, nana i

  arohaina nuitia nga tangata katoa. Otira

  ehara i te mea ngaro; kua kitea enei mahi

  e te Karaiti, inahoki tona kupu; —"Ka

  peia atu koutou i nga whare karakia; ae,

  tenei ake te taima, ko te tangata katoa e

  patu i a koutou e mea he mahi pai tana mo

  te Atua. E  meatia enei mea ki a koutou

no te mea kaore ratou i mohio ki a ma a

ko te Matua. Ko  anei mea ia kua korero-

tia e a hau ki a koutou, mo a te taenga mai

o te taima, kia mahara ai koutou ki aua

mea, naku ra i korero atu ki a koutou. "





         TURANGA.

HE rongo  pai te rongo o Turanga  i te

hokinga mai o te Wiremu i tera takiwa i

korerotia i tera nuipepa. E  ki katoa ana

nga tangata i reira ai kia whakahokia  te

 Hau Hau; e kaha katoa ana ki te tiaki i a

ratou pakeha. No  muri  te rongo kino i

 puta mai ai. Ko te Pihopa Wiremu tenei,

 me te Karaka minita, me nga wahine pake-

 ha, me nga tamariki pakeha, no Turanga

 anake, kua riro katoa mai ki Nepia nei i

 runga i te tima i haere ki te kawe i a Wi

 Tako ma ki taua kainga—no te 5 o Apereira

 i tae mai ai. No muri  nei ka riro atu a

 Pihopa ki Akarana. Ko  te nuinga o nga

 pakeha o Turanga kua rere atu ki Akarana

 i runga i a te Tawera kaipuke nei. Erua-

 rua nga mea i mahue i te kainga. Ko te

 Wiremu o te Aute nei tetahi o nga mea i

 mahue. I noho tera he titiro ki nga mahi

 a te Hau Hau, ki nga whakaaro hoki o

 Rongowhakaata. Ko  nga  ritenga o te

 Hau  Pai Marire katahi ka nui haere i taua

 kainga. He  tokomaha nga tangata e kore-

 rotia ana kua rere ki runga ki taua mahi.

 Ko te nuinga kai te tarewa noa nga whaka-

 aro; mea ake ano pea tahuri ai. Me te

 mea  kua  whakaporangitia te whakaaro

 o nga  tangata i tenei takiwa i kore ai e

 kite i te parau o tenei mahi. E rite ana te

 ki a Ihaia; —" Kua  whakapouritia o ratou

 kanohi, me to ratou ngakau kua whakapa-

 keketia; koi kite ki o ratou kanohi, koi

 matou  ki to ratou ngakau. " Ko  Patara

 kua  tae ki nga whare pakeha i Turanga

 korero kino ai ki nga pakeha; ki hai hoki

  i riria e nga rangatira o reira. He tohu

  kino tenei ki te whakaaro o to reira pakeha.

  Ki atu ana a Patara ki a ratou mea ake ka

 hoki mai ano ia i Taranaki me ona tangata

  e 600. He ahua kino tonu te ahua o nga

  ritenga o Turanga inaianei, no reira nga

  pakeha i haere ai, etahi ki Akarana, etahi

  ki Nepia nei. No te 31 o Maehe ka tae

  atu a Wi Tako, a Matene Whiwhi, me to

  raua ope. Kaha  rawa te korero a Wi

  Tako ki te whakahe i nga ritenga o te Hau

  Hau. No  te rongongo o taua iwi ki nga

  kupu whakahe mo ratou ka mau katoa ki

  nga pu, ka puta te kupu patu mo te ope o

  Wi Tuko ma.

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

  Ka mutu, no muri ka hoki atu ano i Ne-

pia te tima; no nanahi hoki, no te 11 o te

marama  nei, ka hoki mai ano. Kaore he

korero  hou, ko taua tu korero ano; e ki

 ana kai te mea tonu nga tangata kia tahuri

 ki te Hau Hau. E hoki ana ano te tima

 te tiki i a Wi Tako, i a Ngatiraukawa.

 Kia tae mai ratou hei reira tatou ata rongo

 ai ki te korero. '

TE TAENGA MAI O TE KAWANA.



 No  te ata o te Manei, te 10 o nga ra o

 Apereira nei, ka  u mai  ki Nepia  tetahi

 tima manuwao no Po Neke mai—ko Ka-

 wana Kerei i runga. He  ohorere anake

 tona putanga mai, kaore hoki kia mohiotia

 tenei a Kawana te haere mai nei. No te

 ekenga mai ki uta ka haere tonu atu ki te

 whare o te Makarini. Ka whano  ka tae

 ki te ahiahi ka heke mai ki raro ka haere

 ki te Tari o te Kawanatanga ratou ko te

 Makarini, ko te Kupa, kia kite i etahi o nga

 rangatira maori o Heretaunga; kua tae hoki

 te karere ki te tiki i nga mea e noho tata

 ana ki te taone. Rokohanga iho e te Ka-

 wana  ko  Karaitiana, ko Paraone Haki

 Haki, ko Henare  Matua, ko etahi atu, i

 reira e noho ana. Katahi ka  mea atu a

 Kawana  kia korero ratou ki a ia.

   Kai runga ko KARAITIANA, ka ki; —

    Kaore he korero. Taku mahara mau tonu te

  korero, ma te tangata e haere ana i to whenua.

  Ho  ohorere tenei. Heoi te kupu, —Haere mai!

  Haere mai ki Heretaunga! Kaore he marama o

  nga tikanga o Heretaunga. No raua te marama-

  tanga; inaianei kaore he marama. Kaore he ko-

  rero. Kei te tangata mahi anake te korero. Ko

  tenei, —Haere mai !

   Ka whakahokia e KAWANA; —

    Ka tae mau au ki konei kaore au i mahara kaore

  he korero. Taku mahara tena e puta mai he kupu

  ma koutou mo  nga mahi he o tenei takiwa, nga

  mahi whakahouhou. Kaore nei hoki he mahi o

  te ao katoa e rite ana te kino, te whakamataku

  noa iho, ki te kohuru kua rongo nei au i tenei ta-

  kiwa i Opotiki. Tenei ka rongo au kua puta mai

  etahi o te Hau Hau ki konei ki Heretaunga kau-

  whau haere ai. Ka mahara au me puta he kupu

  ma koutou ki to koutou whakaaro mo tenei he.

  Kia puta hoki ra te rongo o to koutou whakaaro

  ki te ao mo tenei mahi.

    Ko KARAITIANA ano; —

     Kaore ra he korero. Kei hea he korerotanga ?

  ka riro hoki koe akuanei.

    Katahi ka ki a KAWANA; —

     Kua kite au i te reta i tuhia mai e koutou ko

  Wi Tako ma ki au. He pai rawa ki au nga wha-

   kaaro i roto i taua reta. Kua tukuna atu e au

   ki Ingarani taua reta kia rongo nga pakeha o reira

   ki te whakaaro tika o etahi o nga tangata maori o

   tenei motu, kia mohio ratou ehara i te ritenga ko-

   huru anake to konei ritenga.

    Kai runga ko PARAONE HAKI HAKI; ka

  korero ki te ritenga o te hui ki Pawhakairo

  i mua; —

     Kai te noho matou i reira, i runga i taua hui;

   i te tau a Porokoru i ki atu ki a koe, —

      Whatuoho. whatumarangaranga!

      Tomatai  kotikotia; tomatai aweawea; tomatai

           tauaraia!

      "Whawhakia!  Oiwhiwhia,. Oirawea, Oi! Homai

          taku taonga!

   He aroha ki te pakeha, he aroha ki te maori. I

   uru ki te Kingi nga tangata o Heretaunga i mua,

   he mahara noa he pai. Otira he tino ia, he wha-

   kararuraru i tenei kainga i Heretaunga. Ko tenei,

   Haere mai!

  Ka mea ano i konei a KAWANA; —

  Mehemea ka whakaae koutou katoa ki nga kupu

o te pukapuka i tuhia mai e koutou, penei heoi-

ano; kaore  he  korero ke  atu. Kati tonu

he korero, koi whakangaromia e koutou nga kupu

pai o taua reta i roto i te korero huhua inaianei.

Engari kai runga tonu au i taua reta e noho ana.

  Ka korero ko HENARE MATUA; —

  Koi mahara koe ka poro tou na te kupu i roto

i te pukapuka, kaore i toe iho. Tenei ano te toenga.

Te toengatanga hoki, ki te kitea taua iwi ki konei

me taua pane pakeha ka hopukia e matou. He

mahi kino rawa hoki ki a matou taua mahi i Opo-

 tiki nei. Katahi hoki to aiahi kino rawa o tenei

 motu ko taua mahi kua kitea nei inaianei i tenei

 pito. Heoiano. "

  Ka  puta ano ta Kawana; —

   Ko taku he hopo ki te rongo o nga tangata o

 tenei motu koi kino. No konei ka koa au ki taua

 pukapuka. Ka waiho tonu e au taua pukapuka,

 kia takoto ana i au, me o koutou kupu apiti i

 tenei ra. Engari kia mau tonu to koutou wha-

 kaaro; koi noho, a, mahue.

 Ka tu ko KARAITIANA ano; —

   Na, mo etahi korero enei taku ki i ki atu nei au

 kaore he korero. Na, mo te ritenga o te kohuru

 e marama ana tena korero, no te mea he kohuru

 kino. Te mea i kino ai, no mua ia ena ritenga;

 kua   araia tenei e te mahi  pai. Kaore  hoki

 matou  nga tangata o tenei whakatupuranga i

 kite. Ko   nga tangata matua, ko nga  tupu-

 na kua kite i ena tu mahi. No reira kanui te

 whakamataku. Koia hoki tenei koi mahara koe

 tena matou e puta ke he korero. Koi ki koe tena

 matou e uru ki runga ki nga mahi o ena iwi.

   Ka  mutu i konei te korero. Katahi ka

 whakatika a Kawana ka ru ki nga tangata,

 ka hoki ki te whare o te Makarini. No te

 po ka rere i runga i tona tima i haere mai

 ai, e rere ana ki Turanga kia kite i nga ta-

 ngata o tena kainga. Ko Hori te Naeroa,

 tama na  Kawana  Paipai o Whanganui,

 tetahi o nga hoa o te Kawana.

    Heoi ra. He  tika te ki a Ngatikahu-

 ngunu kia hopukia nga iwi e kawe haere

 ana i nga pane tangata ki te whenua wha-

 kararuraru ai. Katahi te ritenga e marama

 ai to tatou kainga a Heretaunga. Ka rongo

 te Hau  Hau ka mau  etahi o ratou katahi

 ka mataku ki te haere mai ki konei; katahi

 ka noho atu me ona rupahu, me ona patipati,

  me ona teka, me ona kohuru, me ona kino

  noa iho; ka waiho tatou kia noho pai ana i

  to tatou kainga i runga i o tatou mahi

  maori. Penei hoki ko te rongo pai o Nga-

  tikuhungunu o mua ka mau   tonu; te

  rongo kore  whawhai  nei o  ratou, ko

  te whenua  anake  hei  hoa  whawhai

  mona, ko  te kohuru, ko te kino noa

  iho. Ahakoa, mano   noa  nga  reta

  ki a te Kawana, mano noa nga hui whaka-

  puaki kupu aroha, kupu pehi i te he, ekore

  rawa e rite ki tenei, ki te hopukanga i nga

  hunga kohuru. No  te mea be ritenga kau

  kei roto i te pukapuka; he waha kau kei

  nga hui; ko te reo anake o rongona ana,

  ko te mahi  kaore e kitea ana—ko te pai

  kei roto i te ngakau anake, kaore e puta nga

  hua ki te ao. Tena ko te hopu na taringa

  he mea  kite pono tena; ekore e taea te

  whakakore e te tangata i te whakaaro pai o

  roto i tena.

    A, he aha hoki te hopungia ai hoki? He

  haere mai tana he kawe mai i te pai ranei ?

  Kaore ra; he kawe mai tana i te kino mo

  tatou katoa i tenei kainga, mo te pakeha,

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

mo te maori. Engari me whakahoki i te

kino ki runga ki a ia ano. E ki ana hoki

te ki a te Karaipiture; —" Ko taua mehua

koki e mehua ai koutou e mehuatia ai ano

mo koutou. "   Koia ra tena.

KAORE  he korero riri o Taranaki. Engari na te

hau, na te moana anake te riri i tana kainga—he

marangai hoki ia. Ko te puke o nga awa katahi,

ko te tai o te moana ka rua, totahi ka ngaro katoa

nga  whare i tutata ki te wai. Tana hurihanga

mai o te tai ki uta, anana! pakaru ana nga whare,

ngaro ana nga hanga. E 300  nga pakeha ki te

harihari i nga hanga o roto i te Katimauta ki te

wahi  teitei. Ko etahi o aua hanga i ora, ko etahi

i ngaro.



 KAORE he tikanga korero o Whanganui. Kai te

 ahu te Tianara ratou ko ona hoia whaka te taha

 ki Taranaki. Kua tae tenei ki Waimate. E 300

 o ana hoia i mahue ki Manawapou, e 600 ki Patea,

 hei pupuri i era kainga. Kotahi te kainga i tae

 atu ai nga hoia, rokohanga atu e 200 tana taewa i

 roto i nga rua, 100 hoki nga peke paraua—he mea

 mahue na te Hau Hau, he makuna pea no to ra-

 tou Atua i mahue ai,



 TENA  tetahi kainga kua kitea nuitia te koura

 inaianei, ko Okitiki; he kainga kei tern moutere,

 kei o Ngaitahu. Kei te takutai ia ki tera moana

 taua kainga, kei te taha hauauru atu i konei, i a

 tatou nei. He kainga kore tangata ia i mua ai;

 heoi ona tangata he kekeno, he weka. Ko tenei

 i roto i nga wiki e toru noa nei kua eke ki reira

 te kau mano  tangata no Otakou, no hea atu.

 Kua  whai taone nui inaianei.

 BE WHARANGI  TUWHERA MA  NGA

          HOA  TUHI MAI.

                                

                    Nuhaka, Maehe 22, 1865.

 KI A TE MAKARINI.

    E hoa, tenakoe. Kaore a hau e pai ki te Atua

 Hau   Hau. Kia rongo koe, kaore au e pai ki te

 kohuru a te Hau Hau. Ka huri.

                Na te MATENGA TUKAREAHO.



                    Te Aute, Maehe 15, 1865.

 KI A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI.

    Kia rongo koutou, kua mate taku kuri i wae-

  nganui i o matou kainga i te Aute. Na Korume-

  ne, tangata o te Wiremu nei, nana i waiho te

  rongoa i te takiwa o matou whare. E be ana

  tenei mahi; he ritenga kohuru tenei. Engari ka

  kite i te kuri i runga i te hipi mo hopu marie

  kia mau kia tika ai. Kaua e whakatakoto rongoa

  i waenganui o matou whare; engari me waiho i te

  rohe i a ia—waiho ma te kuri e whai atu ki ta-

  whiti. Otira kua penei ano a Korumene raua ko

  te Wiremu i raua. Engari tera i kitea; i mau

  hoki te tangata i te po, na Hemi Waiparera i ho-

  pu. Heoi, kua pera ano inaianei. Na Hori Huri

  nga kuri o mua; heoi, tamanatia ana ki a Henare

  Rata. Kaore  e penei ana nga pakeha katoa te

  hianga. Ki te penei tonu tenei tangata apopo

  ena e mau i au, ta te mea he kohuru tenei tika-

  nga. Na te mea i pono ki te kuri i riro ai mana

  te kuri. Penei pea kua kite o matou tamariki

  kua  riro pea he kuri tangata mana e kai. Kia

  tupato ki te waiho rongoa ki waenganui i o ma-

  tou kainga. Heoiano. Mau  e tuku atu ki te

  " Waka  Maori. "

                            Na NGUHA.



                   Te Hauke, Maehe 24, 1865.

  KI A TE MAKARINI.

    E  hoa tenakoe, te noho mai na i to kainga i

  Nepia na, e whakarongo mai na i nga rongo kino

  o te Hau  Hau, i te kohuru a te Hau Hau.

  No  te  mea kua  motuhia tena  poti ko Poti

   Riri, ko tenei poti ko  te Poti  o  Riri Kore

  e noho atu nei i toku kainga—ko te mea tenei i

  noho ai i konei. Ko tetahi o nga take i noho ai

i konei he whaea noku i riro i mua i nga ritenga

maori, ko te tuatahi kokinga mai tenei ki au. E

ki atu na e nga tangata maori ki a koe he noho he

patu pakeha. Kaore, engari he hae ki au; no

kona i whakakiki atu na ki a koe kia tikina mai

matou  e koutou kia hereherea. E ta, kaua koutou

e whakarongo tonu ki ena korero parau. Engari

ma koutou e whakarongo tonu ki ena korero parau,

ka  tiki mai i a matou ka  herehere atu, katahi

tatou ka he iho i kona. Engari ma ratou e tiki

mai e here atu i a matou e pai ana, katahi ka tika.

Tona  ko tenei e kiia mai nei e koe kia kawea atu

matou ki te waha o te pu repo mana e whakawa;

e ta, kanui te kino o tenei. E ta, katahi  ia te

kohuru. Engari noho pai marire mai koutou,

inahoki te Hau Hau kai te noho marire i tona

nohoanga, kai te karakia ano i tona Atua. Ko a

hau kai te noho noa iho; engari ko nga tamariki

ano kai to karakia i taua karakia, ko au anaki i

rere ki waho i taku noho noa iho. Heoi tena ko-

 rero, he korero ke tenei naku ki a koe. Kaua he

 pu e homai, he paura, e homai e koe; no te mea

 no te Kingi maori tonu ena tangata e tono atu na

ki a koe kia homai ho pu. Kaua rawa e homai

 kia kotahi, kauaka; koi raru koe—koi riro mai

 i a ratou tahuri atu ko koe. Kaua i ta te kuare;

 engari i ta te mahara. Ko taku kupu tenei kia

 rongo koe. Ka huri.

                Na to hoa aroha

                          Na te HAPUKU.





                      Otaki, Pepuere 9, 1865.

 KI A TE MAKARINI.

   E  pa, tenakoe—te kanohi o nga tangata kua

 mate o tena iwi, o tena iwi, o te motu nei. E pa

 tenakoe, te tokotoko puritanga ringa, o Nui Tirani.

 Ka mutu nga kupu mihi atu ki a koe.

   He kupu  atu taku ki a koe kei hohoro koe te

 whakaae ki ta ratou korero tuku whenua i Taupo.

 Kei mea koe no ratou anake te whenua. Kaore;

 kei Kuratau ke to Hohepa whenua, kei Pukawa

 hoki, kei te kainga o te Kerehi e noho na, ko te

 kainga tena o ona tupuna o mua iho. Kei poka

 noa koe ki te hoatu i te utu ki tena tangata ki a

 Hohepa, Engari ano a te Poihipi Tukairangi,

 mana  te korero ka whakaae au. Otira kia noho

  tahi hoki maua ko te Poihipi ka tika ai. Ki to

  aroaro ano maua korero ai. He kupu patai atu

  tenei ki a koe kiu whakaponongatia mai to hiahia-

 tanga ki te tuku moni mo taua whenua. E pa

  kia pai to whakaaro ki te tuku reta mai ki au kia

 mamma   ai au ki te whakaatu atu ki a koe nga

 rohe o aua whenua. Kia pai mai koe ki te tuhi

  mai ki au kia ora ai toku ngakau.

    Na to hoa aroha

                 Na KARANAMA te KAPUKAI.









 Whare Hoko i Waipureku

                I HUAINA KO

        TE AKA O NOA.

  NO te mea kua tae hou mai he nui nga hanga

   ki a te NOIHU  o Nepia nei, no konei ka

  mea ia me kawe atu ki Waipureku etahi hei hoko

  ma nga tangata o reira, pakeha, Maori hoki.



    Ko  etahi enei ara; he  Tera, he Paraire, he

  Kipa, he Pata me nga mea rino katoa, he Puutu,

  he Kai, he Kahu, he aha noa atu.



    He mea kaiwhiri anake ano enei hanga nana.

  Ko  te utu, rite tonu ki to te Taone—kaore he

  whakakakenga.



              KIA MOHIO

 Ko  ERUERA    PATITANA



              TE KAI  HOKO.

    He  Whare  takotoranga Meera ia.

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

    TOA HANGA HOU.

TENEI  kua hangaia houtia taku Toa hanga i

     te Heekipiri Rori i Nepia; kua whakanuia

tenei kia o ai aku hanga hou ki roto. Hou te

whare, hou hoki nga hanga. Ekore ano e taea e

au te tatau i nga hanga; ko nga hanga katoa ia

kei au, kaore he mea i mahue. Ko te utu kei

tona ritenga tonu, he ngaware tonu.

  Ma  koutou e haere mai ki te matakitaki. Kia

mohio koutou ki te whare, kei tona turanga ra

ano i tetahi taha o te rori i te whare Kawanata-

nga nei i Nepia. E rua nga matapihi o te whare

inaianei hei matauranga ma koutou; kotahi tonu

ia te matapihi i mua ai.

      KIA MOHIO KOUTOU,

                  KO TE

   WHARE     O NOIHU.





  TENEI! TENEI! TENEI!

TENEI  nga taonga huhua e hokona ana e au i

   te Toa tawhito a KERE   i runga mai o

PUKEMOKEMOKE       i Nepia nei. Kai te mohio

ana koutou nga Maori he whare ngaware te hoko

tenei whare. Ko etahi enei o nga taonga, me nga

utu, ara: —

  He Hate Karaimiana, huruhuru nei, taki 6s 6d,

    8s 6d, 10s 6d, 12s 6d, mo te mea kotahi

  He Paraikete ma, taki 15s, 18s, mo te mea ko-

     tahi

  He Hate Merekena, ewha herengi

  He  Hate Katene, tu ke, tu ke, taki 3s 6d, 4s 6d,

    5s 6d, mo te mea kotahi

  He  Hate ma, taki 5s, 6s, 7s, te utu

  He  Potae Tane, taki 3s 6d, 4s 6d, 5s, te utu

  He  Poke etahi, he Hapara, e Kanara, he Kai,

     he aba noa atu.



  Ka tata te puta mai nga kahu hou mo te Ho-

toke—he  Haora etahi, he Kawhe etahi.

                 Na te ROPITEONE.



      PANUITANGA.

 KIA rongo mai nga tangata maori o Heretaunga.

  Kua  whakatuheratia e au taku whare hoko

 wati i tetahi taha o te rori i te ritenga ki te Whare

 Kawanatanga i Nepia. Tenei kei au nga meka-

 meka  wati, nga ringi, nga aha noa atu. Ka

 pakaru te wati a te tangata me mau mai ki au

 maku  e hanga. He  tohunga rawa au ki taua

 mahi. Kua maha oku tau e mahi ana i taua mahi

 i Ranana, te taone nui e noho mai nei te Kuini i

 Ingarani.

   Re  tupeka hoki tetahi kei taku whare hei hoko.

                        Na HEEMI.

   Nepia, Hanuere 19, 1865.





     WHAKARONGO!!

 E MEA    ana a WIREMU RAETEPONE, o

       Waipawa, ki ona hoa Maori kia rongo mai

  ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka,

  te aha noa atu hoki a te tangata maori.

    Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakehai

  kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.





      PANUITANGA.

  KO   KAHIKOROWI    e mea atu ana ki nga

        Maori o Heretaunga kia rongo ratou kua

  timati ia tona mahi hanga tera hoiho nei, paraire

  hoiho, kara hoiho, me nga mea mo te hoiho to

  kaata, me nga mea hoiho katoa. Ko tona whare

  kei te Heekipiri Rori, i te ritenga o te whare pa-

  rakimeti, i raro mai nei o te Peeke.

    E mea ana taua pakeha kia whakamatau nga

  tangata ki tona mahi. Akuanei hei te kitenga i

  te pai o te mahi, i te iti o te utu, ka hokihoki

  tonu mai  nga tangata kia mahia e ia o ratou

   tera

     PANUITANGA.

KUA    whakatu TOA HOKO i te Wairoa e au,

      e te tangata e mau nei tona ingoa ki raro

iho nei. Na he mea atu tenei kia rongo mai nga

tangata o taua kainga ko nga hanga katoa kei a

au e tu  ana i enei takiwa e takoto ake nei, ko

etahi enei; —

  He Huka, he Ti, he Paramu, he Maati, he aha

       atu

  Nga Kahu tane katoa

  Nga Kahu wahine katoa

  Nga Kahu tamariki katoa

  He Puutu, tu ke, tu ke

  He Hapara, he Toki, he Paata, me nga mea rino

       katoa

   He Tera, he Paraire, me nga mea hoiho katoa

  He  Hinu popo mahunga, he Winika, he Pikara

       kai nei, he aha noa atu

   He Rari—he kai porotaka, huka nei

 Me etahi atu taonga e kore e taea te whakahua.

 Heoi nga taonga e mauria ana e au ki taku whare

 ko nga taonga papai anake. Ko  taku ritenga

 tenei, ara; —

 Ko TE HOKO KIA NGAWARE, KIA WE TE HOKI MAI

           NGA MONI O NGA TAONGA.

   Ko te mahi tui Hu hoki kei taua whare aku.

 Ko te tangata e hiahia puutu ana, ka hohoro te

 oti pai i a matou.

          Na PIRIKETl PERENITIHI

                       me ona hoa.



  TURANGA  TERA HOIHO.

E  MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki

   nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo

 mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta-

 utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite

 marire e ia kia hangaia mai ano; ehara i te mea

 hanga noa. Ko  te ritenga o te utu e ngaware ana.

   Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

 mai ki a ia.

    Heekipiri rori.





       PANUITANGA.

 KO     aku hanga i taia atu nei au na runga mai i

        te kaipuke i a te NEPIA, kua pau tenei te

 hoko—ekore   hoki e toe i te papai o aua hanga.

 Ko  tenei he taonga hou enei kei au i tenei takiwa

 na runga mai i etahi kaipuke maha; ekore e taea

 te tatau. Ko taku karanga ano i mua ra, koia ano

 tena; ka kore te moni i a koutou, ahakoa tena,

  me haeremai ano koutou ki te matakitaki—tena te

  rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki mai ki te

  hoko.

    E hiahia ana au ki te hoko taewa; mate tanga-

  ta e whai taewa ana e haere mai ki taku whare,

  maku e hoko.

                     Na te HATANA,





    WHAKARONGO   MAI.

  ME    haere mai nga maori, me nga  manuhiri

        puta mai ki Nepia nei, ki taku whare ma-

  takitaki ai ki aku hanga hou. Ara ko nga TERA.

  WAHINE; ko nga TERA TANE; nga PA-

  RAIRE; he papai anake, he iti ano hoki te utu.

    Tenei hoki nga Hate nga Tarautete, nga Koti,

  nga Ringi, nga Piwhi, me nga aha noa atu. Kei

  taku whare enei hanga e tu ana, ko te whare e tu

  aua i tetahi taha o te rori i te toa hou o te Hutana.

                      Na RAWHE.

       HAERE MAI KI TE MATAKITAKI.





        PANUITANGA.

  HE     pakeha hoko i nga kai maori nga tangata

         kua  tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara,

   i te witi, i te aba noa.

          Ko te WATA ratou ko KENERE

                ko WATA ano.