WAKA MAORI O AHURIRI



   "KO TE  KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 52. ]           NEPIA, HATAREI, MEI  27, 1865. [VOL. II

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                  MAT.

Ko  Hirini Oke Oke e ki ana he parau te panui a

Wiremu  o Waipaoa he tangata hoko ia i te witi, i

te oti, i te aha atu; e ki ana ao to ratou haerenga

atu ki te hoko kaore i tahuri mai raua pakeha.

Tenei pea te take i kore ai e tahuri, ko nga utu-

he pukeke ra pea no nga utu.

   E ki ana a Nirai Runga  tena  nga hanga kua

kitea e ia, i ko mai o ta Puketapu, i roto i te takai

pukapuka. Engari me  haere mai a Nirai ki nga

kai ta o  te Niupepa  pakeha kia taia ki te reo

pakeha, kia mohiotia e nga pakeha.

   Tenei te reta a Ahipene Tamaiti Mate no te

 Wairoa, he  korero i nga tikanga aroha  o tona

 kainga ki te pakeha, te iwi i pohiritia e ratou ki

 uta; i nga mahi  katoa o te pai hoki o taua

 whenua. Ekore e o ki tenei nuipepa.

  Tenei kua tae mai nga moni a Pitiera Kopu,

 raua ko Paora te Apatu, mo a, raua nupepa, —na.

 te Raka i homai. Ko te 10s. a Kopu mo te tau e

 takoto mai nei ena, ka timata i a Hune—he he mea

 hoki kua rite ke atu i a ia tenei tau e haere nei.

 Ko te 10s. a Paora ta Apatu mo te tau nei ano

 ena.





 HE ra whakakake no matou te We-

 nerei, te 24 o nga ra o Mei nei—ko te

 ra ia i whanau ai te Kuini. No te tau

 1819 i whanau ai; na, kua 46 ona tau

 i tenei takiwa. Ka kitea te mahi a te

 hoia i Nepia i taua ra. Haruru ana i

 runga i te rangi i te pu repo, i te pu

 maori; hui te pakeha me te maori ki

 te matakitaki. Nga whare hoko  i te

 taone, tutaki katoa; nga mahi, mahue

 katoa—he  ngahau anake  te mahi. E

 tika ana kia whakanuia tona ingoa, he

 Kuini atawhai rawa hoki ia; he Kuini

 whakaaro ki ona tangata kia noho tonu

 i runga i nga mahi maori; he Kuini

 whakapono, he Kuini  aroha ki nga ta-

 ngata katoa. He  mea kino ki a ia te

 riri, he mea pai te atawhai. Koi ki

 nga tangata maori o te motu nei ko au

 anake, ko  te pakeha, e kite ana i te

 atawhai o te Kuini; kaore, ko tatou

 katoa. He  maha nga tau e kino ana

 etahi iwi o tenei motu; he maha hoki

 nga karangatanga o te Kawana ki a ra-

 tou kia whakamutua ta ratou mahi, kia

 hoki mai ki roto ki te maru o te Kuini,

 kia ora ai. Na te aroha hoki i penei ai,

 ehara i te kaha kore—engari he aroha.

 Ko te mahi a te Kingi, a te Kau Hau,

 i enei takiwa kua mahue nei, he tohe

 ki te whakataka i te inana o te Kuini

 i tenei motu, me ona ritenga ngaware.

 Otira ki  hai i taea ta ratou i hiahia ai.

Na  te uaua o etahi o nga tangata wha-

                                                                O                 O

kaaro tika ki te mahi i te pai i ora ai

tatou i tenei takiwa. Mehemea i riro

i to te Hau Hau  tikanga, penei kua

rite nga mahi o tenei moutere inaianei

             o

ki to mua ritenga; e kore e noho ora

te tangata, e kore e ta te manawa.

Penei hoki e kore e tangi te pakeha ki

te maori, e kore e tangi te maori ki te

pakeha, he ito taketake tetahi no teta-

hi; kite kau ana raua i a raua, kua ta-

ngi te patu—a, ko te iwi i hua nga ta-

ngata  ora, ko te iwi i iti nga tangata

ka mato. Ko  tona mutunga a iho tena

mehemea i taparere i to te Hau Hau

 whakaaro. Na, ma koutou e whakaaro,

 he pai ranei tenei ritenga, he pehea

 ranei ?  Otira he  oranga  ngakau

 tenei  ehara   tatou   katoa   i   te

 Hau  Hau; e  ai ana  ano  etahi

 

 tiaki i te pai, he whaka "Rauru tanga-

 ta tahi " i a tatou. Koia ano tenei, e

 ta ma, kia kaha tonu tatou; kia kaha

 tatou ki te pehi i te kino, ki te wha-

 kaara i te pai. E mahi ana hoki tatou

 mo wai hoki? Hua  atu mo tatou ano;

 he oranga mo o tatou tamariki, mo o

 tatou wahine, mo to tatou motu.

   Ko tenei, e nga rangatira maori o te

 motu nei, me hui o tatou whakaaro ki

 runga ki te pai. Ko au, ko te pakeha,

 me mahi i te taha ki au, ko koutou me

 mahi i  te  taha  ki  a  koutou, ia

 tangata i tona iwi, ia tangata i tona iwi

 —kia  tao ki te ra whanautanga  o te

 Kuini i tera tau kua kore te kino, kua

 kore te Mau Hau, kua kore te aha.





       HE PANUITANGA

 NA HAMANA  TAIAPA MO TANA KORERO

           TUKU WHENUA.

 Ko au tenei, ko Hamana, e tuku ana i te

 wahi piwhi whenua kei roto i tenei kainga

 i Heretaunga. Tonu ingoa o taua whenua,

 ko  te Mangaroa. Kua hoatu e au ki a te

 Makarini taua wahi ta te mea he marama-

 tanga ake noku i au ano tena piwhi. Tenei

 te take i wehea ai taua whenua i au. Na

 aku tipuna o mua i tuku taua whenua, i

 hoatu ki a Hawea te tipuna o te Moananui.

 Muri iho ki mate a te Rangikawea. Ki

 hai a Hawea i haere id te ngaki i te mate

 o taua tangata; riro ana na nga mokopuna

 a te Rangikoianake nana i ngaki i tona

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

 mate. Ka  rua tukunga o taua whenua.

 Hoki rawa mai toku tupuna i te Wairoa

 kua riro taua whenua te tuku e Ngatipo-

 poro; katahi ka whakatika taku tupuna, a

 Takotoroa, ka haere ki te pa o te Nahu, o

 Hihipakiterangi—ko  te Ti te ingoa o tona

 pa. Ka tae a Takotoroa ki reira ka ki atu

 ki a te Nahu: —" I haere mai au ki a koe

 kia whakahokia mai e koe aku whenua. "

 Whakahokia  toutia mai e te Nahu  taua

 whenua, a te Mangaroa, a Raukawa, a

 Ngatarawa—hoki katoa mai ki taku tipuna

 ona whenua. Koia au e whakamarama nei

 kia kite koutou i taku hoatutanga i taua

 whenua ki a te Makarini—ka hoatu e au

 tenei taua whenua ki a te Makarini. He

 karanga tenei naku kia rongo mai koutou,

 nga iwi katoa o tenei kainga, i taku tuku-

 nga i taua whenua. Tenei ka riro ki te

 moana.

HE KAIPUKE WERA I TE MOANA



 No te 21 o nga ra o Mei nei ka tae mai i

 Akarana te tima nei a te " Ekemati, " e

rere ana ki Po  Neke. Na  taua tima i

kawe  mai te rongo o te weranga o tetahi

kaipuke  nui i te moana—ko  te " Paieri

Ta " te ingoa. Ko te whakamaoritanga o

taua ingoa, he " Whetu  Mumura"—he

tika tonu hoki tona ingoa; inahoki, mura

rawa ia i te ahi, ngaro rawa atu. Nga tana

o taua kaipuke kotahi mano, e toru rau, e

ono te kau ma tahi. Nga  utanga i runga

he huruhuru hipi; he matu kau, hipi hoki,

he mea  tao; he katene whatu kahu nei;

he kiri kau, hipi hoki; he aha noa atu. I

utaina  mai i  Pirihipene (Brisbane), he

taone i ko noa atu o Po Hakene—engari

kei taua whenua ano. E  kawea ana aua

hanga  ki Ingarani, ki reira mahi ai; a, ka

 whakahokia mai ki te ao katoa hei kahu

mo  te tangata. No te 1 o nga ra o Ape-

rira nei ano ka rere mai taua puke i Piri-

hipene. He  tokomaha nga  pakeha no

taua kainga i eke mai i runga; nga wa-

hine moe  tane, nga mea taka kau hoki,

hui katoa ki nga tane ka kotahi rau ma

rima  takitahi nei—e hoki  katoa ana  ki

 Ingarani ki te toro i o ratou matua, i o ra-

tou whanaunga. Ka mutu, ka rere tonu

mai taua puke nei ki te moana, ka tae mai

ki te ritenga o tetahi pito o tenei motu, ki

te taha tonga, e wha rau pea maero te pa-

mamao  atu. Katahi ka matauria iho, aue!

he aoahi tenei e whakaputa ake nei! Katahi

ka huakina  tetahi o nga ara ki te riu o te

kaipuke; tona putanga ake o te aoahi, te

ta nga manawa—hohoru  tonu te tutaki iho.

Ehara tenei i te kaipuke tuatahi i wera i te

ahi i tenei hanga i te huruhuru. Ki te mea

ka maku nga huruhuru i roto i nga peke i

te utanga ki runga kaipuke, ka pehia iho

ki roto ki te kaipuke, ka roa e takoto and

ka haere ake te pumahu; nawai ra ka ka

torohu noaiho—ma  te mea ka nui haere te

ka, ka puta  te hau ki roto ki nga wahi e

tuhera ana o te kaipuke; katahi ka pakaru

mai te mura ki waho, ko te matenga tou-

tanga ia o te kaipuke. Ekore hoki e mate

i te wai; he kiki hoki no te kaipuke, kaore

e tae atu te wai ki nga wahi katoa o roto o

 te kaipuke—engari ko nga huruhuru e pu-

 mahu katoa ana. Ahakoa, he peke kotahi

 i maku, tera e pena tonu—mana  e toro

 haere atu te ahi i taua peke kotahi. Na, e

 maharatia ana i penei hoki tenei kaipuke—

 he maku no etahi o nga huruhuru i te uta-

 nga mai ki runga.



   Heoi, katahi  ka titiro nga pakeha ka

 mate ratou. Te kau nga ra i mahi ai ki te

 mapu  wai ki roto ki te kaipuke hei tini i te

 ahi—te  mate hoki. Tena  marire te tu o

 taua mapu; be mapu kaipuke ano, he ahi

 mana e huri—ko te wai ka maringi mai ki

 roto ki te kaipuke i tetahi taha, ka whaka-

 maringi atu ki te moana i tetahi taha. Ka

 mutu, kaore tou  i mate te ahi, engari ka

 nui haere; ka pakaru mai te mura ma nga

 wahi tuhera o te kaipuke. Katahi ka ma-

 hara te Kapene me  whakarere e ia tona

 kaipuke. Ko  te motu ko  Whare Kauri

 tena, e wha rau maero te pamamao atu i te

 wahi o te moana e rere ana taua kaipuke,

 E rua nga poti o taua puke kua hikitia e te

 ngaru i te marangai i tetahi rangi atu, riro-

 atu ana—toe  iho e wha  tonu nga  poti.

 Katahi ka eke  te kapene me nga wahine,

 me nga tane ki runga ki aua poti, 88 ratou

 i eke atu—mahue ki te kaipuke 17 nga

 tane, kaore ena i o ki runga ki aua poti,

 Re aroha anake te Meti (to raro iho i a te

 Kapene) ki ona heramana, ka karanga: —

 "Ina, ko au  hei hoa mo koutou; engari

 kia kaha tatou ki te mahi i ta tatou kaipuke

 hei oranga mo tatou. " Katahi ka hoki mai

 te Meti ki runga ki te kaipuke, ka rere nga

poti—e  anga ana ki Whare Kauri. Heoi,

 ka mahue nga tangata nei ki muri hei kai

 ma te ahi—ko te 20 tenei o nga ra o Ape-

rira. Katahi  ka mahi  aua maia nei ki te

 tini i te ahi; ki te purupuru i nga wahi

 tuhera; ki te whakauwhi hoki ki nga hera

 i whakamakukuria ki te wai. koi puta te

 hau ki roto, mura ake—he mea kia ka toro-

 hu tonu ai me kore e hohoro te tae mai ta

 ratou kaipuke ki uta nei. Ko  etahi i ta-

 huri ki te hanga mokiki hei oranga mo

ratou mo  te mea ka  mura rawa to ratou

kaipuke. Po wha ki muri iho ka puta te

marangai nui. Ma  te aha e korero te ngaru

 o te moana nui ? Me te maunga o uta te

rite ! I te po marama ana te moana i te

uira !  Turi ana nga taringa i te whaitiri!

Ka rua nga mate mo nga maia nei; ko te

ngaru hei whakatahuri i ta ratou kaipuke,

katahi; ko te ahi e ka ake ana i raro i nga

waewae, me  te puia, ka rua. Ko te aoahi,

ko te mamaoa hoki, e pahihi tonu ake ana—

ko  konei tetahi mate. Otira manawanui

tonu nga  tangata nei—mahi tonu. Ka

mutu, no  te 11 o nga ra o Mei nei ka tae

mai  ta ratou kaipuke ki uta i ko atu o

Tauranga, i te ritenga o te moutere nei ki

Otea. Ka  kitea i kona e tetahi kaipuke e

rere ana ki Akarana; ka tikina nga tanga-

ta i runga e te poti o taua kaipuke. Heoi,

ora ana nga tangata nei 17, ki te Meti ka

te 18. Nga  ra i mahi ai ratou i runga i ta

ratou kaipuke, i muri mai o te haerenga o

te Kapene rae etahi o ratou i runga i nga

poti e wha, e 21 nga ra. Riro kau mai ana

ratou ki runga ki te kaipuke nana ratou i

kite ka pakaru mai te mura; ka noho ratou,

                 TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

ki runga ki tetahi kaipuke matakitaki ai ki

ta ratou kaipuke e kainga ana e te ahi, pau

ake, totohu iho. No te taenga ki Akarana

ka kohikohi moni nga pakeha o reira ma

ratou—he  mea hoki kua rawakoretia ratou,

ko o ratou kahu, me o ratou mea  katoa,

kua pau  atu i te ahi.

  Na, ko nga poti e wha i haere ai te Ka-

pene i runga, me nga wahine, me etahi o

nga  heramana me nga tangata atu, kaore

ano  kia rongona—kua  tae ranei ki Whare

Kauri, kaore ranei, E  ki ana te Meti ki

tana whakaaro e kore e tae, he nui hoki no

te marangai i muri nei. Engari kua tukua

e te Kawanatanga tetahi kaipuke manu-

wao  ki, te rapu haere, a Whare Kauri atu.

Ki te kitea ka mauria ka whakahokia atu

ki nga kainga i Po Hakene, te whenua i

 rere mai ai.

   Heoi ra tena—o  te moana ona  mate.

 He toa ano ra te tangata mana e haere te

 waha o te parata.



   No te Manei, te 22 o Mei nei, ka hopu-

 ngia a Pahoro Apera e nga pirihi i te taone

 i Nepia; he rere hianga nona i runga i

 tona hoiho. Totahi ka mate tetahi wahine

 pakeha e haere ana i runga hoiho; na te

 hoiho a taua koroke i whakaoho, he tahuti

 anake te hoiho a taua wahine. Utua ana

 e Pahoro i roto i te whare Whakawa kotahi

 te kau herengi mo tona he. Me tupato

 nga tamariki maori me ka haere mai ki te

 taone nei, kaua e hikaka te haere i runga

 hoiho—he  mate tona tikanga, he kino.



 HE WHARANGI  TUWHERA MA  NGA

          HOA TUHI MAI.

                 Mohaka, Mei, 1865.

 KI A TE KAI TUHI O TE WAKA  MAORI.

   E hoa, tenakoe—ara, koutou ko o tatou

 hoa pakeha te noho mai  na i runga i te

 mana  o  to tatou Kuini  pai—pai  rawa,

 mana—mana  rawa; e tu nei i waenganui

 o Nui Tirani. Kaore  nei e taea e te ta-

 ngata te whakangaueue—tupu, tupu rawa;

 mau, mau  kita. E  hoa ko ta matou ki

 tenei; ka ngaro matou ki roto ki te maru

 o to tatou Kuini atawhai—mau, mau tonu;

 tupu, tupu rawa. Tena  ko tenei tangata

 ko te Hau  Hau  i haere mai ki konei, he

 porangi rawa te mahi a taua Hau Hau. He

 whakakino  i tenei motu tenei mahi kino,

 whakarihariha. Koia  hoki tenei, e aku

 matua e te pakeha, ko taku whakaaro tenei.

 I puta mai au i roto i te puku o taku ma-

 tua  wahine, kaore aku  aha tahi ki taku

 matua; ara, aku kino. Waihoki, e taku

 papa e te pakeha, kei te penei au ki a koe

 me taku aroha ki taku whaea. E hoa he

 waiata tenei: —

    E, kia ku u tia au! au! kia wherahia au! au!

    Kia rere atu te Hau Hau ki tawhiti titiro mai

        ai, ae! ae! a!

   E  hoa ma kua rongo matou kua riro ta

 ratou pukapuka ki te tiki i a Waikato; ara,

  a Ponipata. Koia  hoki tenei, tukua atu

 ki  te Waka  Maori a matou ki kia kite o

 matou hoa Kuini i nga wahi o Nui Tirani

  (ara, i Rotorua, i Taupo) kia katia nga rori

  ki te " puru o Houmea, o Houtaki, " ara o

te Kawana, o  te Kuini—he  whakatauki

tena. Heoi ano.

   Na te RUNANGA o MOHAKA,

   Na WIREMU RUTENE raua ko KEREOPA.





              Waikari, Mei 14, 1865.

KI A TE MAKARINI.

  Tenarakoe. E  hoa tenei au kei Wai-

kari. I haere mai  au kia kite i to taua

kaumatua, ia Pikai—kua ngaro atu ia. Ko

tana waiata tenei, he tangi mona: —

  Kaore te hukihuki e ia e te hoa.

  Ka ata waiho atu i te puta whakakati,

  Ki Tokokawau ka whakapae e te riri.

  E  whae ma nei homai nga ure nei ki a hau

      mau ai

  Kia  whakaturia te awhenga  i rangatira, kia

       tangohia mai.

   Heoi ano  te waiata; he mihi tenei: —

" Hei  konei ra; kia ata korero, kia pai,

kia atawhai ki nga pakeha. Tenei ano

taku, —ko  taku whenua kia riro ki te Ka-

wanatanga. Ahakoa  mate au, ma aku

tamariki e whakarite i muri i au; ma oku

taina e whakarite i muri i au; mau hoki e

te Kawanatanga. "

  Ka mutu i konei

                       Na TOHA.





 TENEI TE HAU HAU.

           KUA TAU KI

       TE    WAIROA!           i





 TIKINA   MAI, PATUA  ! Me  pehea e mate

      ai ? Tona ano ra te whakatauki o raua: —

 " Ko te PATU i tahi ringa; ko te WHAKA-

 PURU   i tahi ringa. " Koia tena, me  pena e

 mate ai.





   Na, kia rongo mai koutou ko te whakamaori-

 tanga tenei. Ko au ko Teoti Wakana  te Hau

 Hau; inahoki, e kiia ana tena hanga te Hau Hau

 he tohunga mahi i nga mahi katoa. Koia hoki

 me au, e mea ana au kia waiho au hei tohunga mo

 nga mahi maori katoa—ara ia, mo nga mahi hoko

 a te maori ki te pakeha, a te pakeha hoki ki te

 maori.

   Ekore e taea e au te korero i tenei panuitanga

 ngu ritenga kotoa o roto o taku mahi—o te hoko,

 o te aha, o te aha. Engari me ki atu e au inaia-

 nei ano kaore e tahuri ke taku kanohi i nga mea

 katoa—he kai anake naku. He hoko tena, he ko-

 rero tena, he aha tena—he pai anake ki au. Ko

 tenei e mea ana au kia haere mai koutou ki au

 whakamatau. au ai. Taihoa e ki he he, kia kite kou-

 tou i taku mahi.

   Tenei nga hanga inaha kua riro mai i au ki te

 Wairoa hei TAUIRA.

    Ko aku haone i Nepia ko te WATA, ratou

 ko KENERE, ko WATA  ano—ara ko ratou hei

 tuara moku.

            Naku, na TEOTI WAKANA.





  TENEI TE HANGA! 

 ERIMA    nga pouaka TERA TANE, me nga

      TEKA  WAHINE   katahi tou ka tae mai ki

 au—e  wahia ana e au inaianei ano.

     Te utu o te Tera, Tane kotahi pauna, te

 kau ma, rima herengi —haere atu etahi ki runga

 ake.

                       Na RAWHE.

               TE WAKA MAORI O AHURIRI.

      PANUITANGA



 KI NGA  TANGATA O TE WAIROA.

KO    au tenei, ko PERENITIHI o te Wairoa

      Kai-hoko taonga, e mea atu ana ki nga ta-

ngata o konei kia mohio ratou tenei kei au e tu

ana hei hoko; —

          He Huka

           He Ti

            He Paraoa

             He  Pihiketi

             He Paraikete

           He Raka

  Me nga kahu katoa ano hoki; ma te aha e ta-

tau.

 Kai au e tu ana nga kai me nga taonga e

     tau ana mo nga tangata rere kaipuke.





KOTAHI  PAUNA TE KAU

        HERENGI   HEI UTU.

NO     roto i nga marama e ono kua hori atu nei.

      KA  NGARO    i te parae i Pakohai tetahi

HOIHO   tu a PONGO  WHERO   nei; kaore he

ma; ko te parara kei te pakihiwi, he penei AL.

—natemea    i huia tonutia nga reta. Ka hoatu

nga moni i runga ake nei ki te tangata mana e

mau  mai taua, hoiho ki a

              PAAKA O NEPIA

                                   Puiha nei.

   Nepia, Mei 4, 1865.





    WHAKARONGO!!

 E  MEA ana a WIREMU RAETEPONE, o

      Waipawa, ki ona boa Maori kia rongo mai

 ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te Poaka,

  te aha noa atu hoki a te tangata maori.

   Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pakehai

 kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei hoko.





      PANUITANGA.

 KO    KAHIKOROWI    e mea atu ana ki nga

       Maori o Heretaunga kia rongo ratou kua

 timati ia tona mahi hanga tera hoiho nei, paraire

 hoiho, kara hoiho, me nga mea mo te hoiho to

 kaata, me nga mea hoiho katoa. Ko tona whare

 kei te Heekipiri Rori, i te ritenga o te whare pa-

 rakimeti, i raro mai nei o te Peeke.

   E mea ana taua pakeha kia whakamatau nga

 tangata ki tona mahi. Akuanei  hei te kitenga i

  te pai o te mahi, i te iti o te utu, ka hokihoki

 tonu  mai nga  tangata kia mahia e ia o ratou

  tera.





    WHAKARONGO  MAI.

  ME    haere mai nga maori, me nga manuhiri

        puta mai ki Nepia nei, ki taku whare ma-

  takitaki ai ki aku hanga hou. Ara ko nga TERA.

 WAHINE; ko nga TERA TANE; nga PA-

  RAIRE; he papai anake, he iti ano hoki te utu.

    Tenei hoki nga Hate, nga Tarautete, nga Koti,

  nga Ringi, nga Piwhi, me nga aha noa atu. Kei

  taku whare enei hanga e tu ana, ko te whare e tu

  ana i tetahi taha o te rori i te toa hou o te Hutana.

                      Na RAWHE.

        HAERE MAI KI TE MATAKITAKI.





        PANUITANGA.

   HE     pakeha hoko i nga kai maori nga tangata

          kua tuhia nei nga ingoa kiraro iho—ara,

   i te witi, i te aha noa.

          Ko te WATA ratou ko KENERE

                ko WATA ano.

 E RUA PAUNA  HEI UTU.

KUA     HAERE    atu i nga parae i te ritenga ki

      te arawhata i Tutaekuri, tetahi HOIHO

RAHOPOKA    WHERO; e 5 putu te teitei; ko

te parani he penei kei te pakihiwi maui J C; he

huruhuru ma e whakauru ana ki roto ki runga ki

te pakihiwi maui; be ahua poto te waero me nga

huruhuru o te kaki. Ko te taringa katau he mea

titore. Kua hungia katoatia nga waewae.

  Ko te tangata mana e mau mai taua hoiho ki a

te MIRA  i te Heekipiri Rori i Nepia nei ka utua

ki nga pauna e rua.







Whare  Hoko i Waipureku

                I HUAINA EO

      TE AKA O NOA.

 NO te mea kua tae hou mai he nui nga hanga

   ki a te NOIHU  o Nepia nei, no konei ka

 mea ia me kawe atu ki Wai rureku etahi hei hoko

 ma nga tangata o reira, pakeha, Maori hoki.

   Ko  etahi enei ara; he Tera, he Paraire, he

 Kipa, he Pata me nga mea rino katoa, he Puutu,

 he Kai, he Kahu, he aha noa atu.

   He mea kaiwhiri anake ano enei hanga nana.

 Ko  te utu, rite tonu ki to te Taone—kaore he

 whakakakenga.

            KIA Momo

Ko  ERUERA     PATITANA

             TE  KAI HOKO.

   He  Whare  takotoranga Meera ia.







     TOA HANGA HOU.

 TENEI   kua hangaia houtia taku Toa hanga i

      te Heekipiri Rori i Nepia; kua whakanuia

 tenei kia o ai aku hanga hou ki roto. Hou te

 whare, hou hoki nga hanga, Ekore ano e taea e

 au te tatau i nga hanga; ko nga hanga katoa ia

 kei au, kaore he moa i mahue. Ko te utu kei

 tona ritenga tonu, he ngaware tonu.

   Ma  koutou e haere mai ki te matakitaki. Kia

 mohio koutou  ki te whare, kei tona turanga ra

 ano i tetahi taha o te rori i te whare Kawanata-

 nga nei i Nepia. E rua nga matapihi o te whare

 inaianei hei matauranga ma koutou; kotahi tonu

  ia te matapihi i mua ai.

       KIA MOHIO KOUTOU,

                  KO TE

    WHARE     O NOIHU.



   TURANGA TERA HOIHO.

  E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei, ki

    nga tangata Maori o Heretaunga kia rongo

  mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia nga uta-

  utanga tera pai o Ingarani mai. He mea whakarite

  marire e  kia hangaia mai ano; ehara i te mea

  hanga noa. Ko  te ritenga o te utu e ngaware ana.

    Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

  mai ki a ia.

     Heekipiri rori.



       PANUITANGA.

  KO    aku hanga i taia atu nei au na runga mai i

        te kaipuke i a te NEPIA kua pau tenei te

  hoko—ekore  hoki e toe i te papai o aua hanga.

  Ko  tenei he taonga hou enei kei au i tenei takiwa

  na runga mai i etahi kaipuke maha; ekore e taea

  te tatau. Ko taku karanga ano i mua ra, koia ano

  tena; ka kore te moni i a koutou, ahakoa tena.

  me  haeremai ano koutou ki te matakitaki—tena te

  rangi e kite ai koutou i te moni ka hoki mai ki te

  hoko.

 E hiahia ana au ki te hoko taewa; ma te tanga

   ta e whai taewa ana e haere mai ki taku whare

  maku e hoko.

                     Na te HATANA.