TE









       "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 66. ]         NEPIA, HATAREI, TIHEMA   23, 1865. [VOL. III.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                   MAI.

KUA  riro noa atu nga nuipepa ki a Taituha Pipi-

moho. Tena pea kua mauria etahi e te tangata.

  Tenei te 4s. 6d. a Nirai Runga kua tae mai-

ara, ko nga toenga ia o ana moni mo te nuipepa

o tenei tau.

  Ekore e taea e matou te tuku i te nuipepa i

 ki nga wahi katoa e haere ai te tangata. Engari 

kia kotahi ano te kainga tumau hei putanga mo

te nuipepa ka tika ai. Ma Renata Pukututu e

 whakarite ki nga tangata o Patangata kia tukua

 e ratou te nuipepa ki nga whenua e haere ana ia.

   Ko Nikora Ngarangi e ki ana kua ngaro tona

 hoiho i nga parae o Pakowhai i nga ra o Aperira

 1865. Te ahua he pakaka; be mea hutihuti; ko



 te parani kei te taha maui o te kaki, he penei —

 Ki te mea i tahaetia ka utu e ia ki te kai whaki

 kia te £15; ki te kitea i te parae e tu ana ka riro

 i te tangata mana e kite kia £5.





 Ko  to te pakeha ritenga tenei o mua iho,

 ka kitea te toa, te tohungatanga ranei, o te

 tangata ka hakaritia. —he mea whakahonore

 i a ia, he mea whakanui. Koia hoki tenei

 kua kitea te toa o te Pereiha raua ko Piki

 i Waiapu, i Turanga hoki, ka kohikohi

 moni nga pakeha o  Nepia hei whakarite

 hakari ki a raua; mo te haere rawa atu raua

 ki te riri ki nga Hau Hau o te Wairoa kua

 kite raua i te aroha o te pakeha o Nepia

 ki a raua, kia kaha tonu ai o raua ngakau

 ki te patu i te kino, i te kohuru, ki te ha-

 pai i te tika, i te pai.

   No  te Taitei, te 14 o nga ra, ka takoto

 taua hakari i roto i te rumu nui i te whare

 Kawanatanga i Nepia nei. He tokomaha

 nga  pakeha rangatira o te taone i tae ki

 taua hakari. Ko te Makarini tena, ko te

 rangatira o nga hoia i  Nepia tena, ko-

 wai  tangata  atu tena, kowai   tangata

 atu tena—ko   Kopu   Pitiera o te Wairoa

 te  rangatira maori i reira. Ko   nga

 hoia whakatangi piukara, me nga me maha

 atu, i reira ano e whakatangi ana hei wha-

 kangahau i te hakaritanga. No te mutunga

  o te kai ka takoto te waina, me te aha atu

  ki runga ki te tepara; ka tahuri nga tanga-

  ta ki te whai korero. He tokomaha nga

  mea i tu ki runga, ekore e taea te korero i

  a ratou kupu katoa. Engari te tikanga o a

  ratou korero he whakapai atu kia te Ka-

  wana, ki a Pereiha hoki raua ko Piki ratou

  ko a raua hoia i riri ki Waiapu, ki Turanga

  —he  whakamihi hoki ki nga hoa maori

  Kuini i riri tahi ai ratou. I whakahuatia

  ano e te Makarini te ingoa o te Mokena, o

  etahi atu hoki, i whakamihi ano hoki ki a

  Kopu mo  tona kaha ki te piri ki a te Kuini

  i roto i nga kino o te whenua. Muri iho

  ka whakahokia mai e te Pereiha. Ka wha-

  kaputa tera i roto i ona korero ki nga hoa

  maori o Waiapu, o Tuparoa; ka korero ki

  te toa o aua tangata i roto i te riri. Muri

  iho ka korero ko Kopu ka mea; —" E pai

  ana au kia noho au i tenei huihuinga ranga-

  tira. Kua  kite au i te he o tenei mahi o

  te  mahi  Kingi i  te timatanga. Ko

  ahau, no te Kawanatanga  ahau—no   te

  Kuini ahau. Muringa  iho kei kite au i te he

  o te Hau Hau. Mea ake ka tahuri au ki

  te whiu i te kino i toku kainga i te Wairoa,

  a puta noa  ki Taupo, ki Taranaki, ki te

  wahi i timata mai ai enei he. Ma te Maka-

  rini te kupu ka tae au ki nga wahi katoa ki

  te whiu i aua kino. Ko tenei, e aku hoa

  pakeha, ehara i tenei wa taku piringa ki te

  Kawanatanga, no toku  itinga ano taea

  noatia tenei takiwa. "



    Heoi, no te mutunga o ta Kopu ka ko-

 rero etahi, —a, no te weheruatanga ka wha-

  katika  ka hokihoki te katoa  ki o ratou

  whare.



     Ka  mutu, he  ki atu tenei ki nga hoa

  maori kaua ratou e whakaaro kaore he ka-

   nohi i a matou hei titiro ki to ratou toanga;

  kaua  ratou e whakaaro kai te ki matou

  na   te  pakeha  anake  te  toa, na  te

  pakeha  anake  i whiu nga kino o  Wai-

  apu, o  Turanga. Kaore, ekore hoki

   e ngaro  te toa o nga maori Kuini. J te

   timatanga ra ano, i te takiwa kaore anu he

   pakeha kia tae ki ena kainga, i toa tonu

   ratou—ratou anake ki te pupuri i te pai,

   no muri te pakeha i tae atu ai. E  titiro

   atu ana matou i tenei takiwa ki aua tanga-

   ta hei tuakana, hei taina ratou ki a matou

   —inahoki  kotahi tonu te whakaaro o te

   pakeha raua ko  te maori, ko te kino kia

   ngaro, ko te kino nana i whakahe tenei

   motu i kore ai e tupu nga mahi tika, nga

  mahi whakawhairawa. Tera e mau tonu i

   roto i te ngakau o te pakeha te kaha o nga

   hoa maori ki te mahi tahi i au i te pai; a,

   tera ano hoki te takiwa e takoto mai ana e

   kite ai ratou kua  tika ta ratou huarahi i

   haere ai ratou. A, tera ano te takiwa e

   takoto mai ana e kite ai te Hau Hau kua

   whakawaia ratou i tenei wa e Hatana, • a,

   ko to ratou ingoa ki nga tamariki, ki nga

   whakatupuranga o muri iho i a ratou, he

   ingoa kino, he ingoa whakarihariha; no te

   mea ehara i a ratou anake e mate apopo i

   runga i to ratou Hauhautanga—ka eke ano

   te ata o to ratou mahi kino ki runga ki nga

   tamariki o muri iho i a ratou. E ki ana

58              TE WAKA MAORI O AHURIRI.

hoki te Karaipiture; —" Kei koropiko koe

ki ena mea, kei mahi rant: ki ena mea; ko

Ihowa hoki ahau ko tou Atua, he Atua hae

e mea ana i nga hara o nga matua kia tau

iho ki nga tamariki, a, te toru, te wha ra

ano o nga whakatupuranga o te hunga e

kino ana ki a au; e whakaputa aroha ana

hoki ki nga mano, ki te hunga e aroha ana

ki a au, a e whakarite ana i aku ture. "





        WHANGANUI.

 HE kohuru hou tenei na te Hau Hau i

 Whanganui. Ekore ano e ngata tona nga-

 kau i te toto—kauaka. Ko te iwi ia nana

 i patu i a te Kereti tangata maori i era ma-

 rama i tona haerenga ki te kawe i te puka-

 puka hohou rongo a te Kawana ki a ratou.

 He pakeha  tenei kua kohurutia inaianei.

 Haere atu ana taua pakeha i Whanganui, i

 te 4 o Tihema nei, me tona kaata, e haere

 ana ki Nukumaru—tae  ora atu ana  ki

 reira. No te 6 o nga ra ka whakatika ka

 huki mai. No  te taenga mai ki te huarahi

 ka hopungia e nga Hau Hau  ka patua.

 Kitea ana  te tinana e tetahi pakeha i taua

 rangi tonu ano i reira i te huanui e takoto

 ana. Mau ana i te wahi i mate ai nga ta-

 kahanga o to ratou okeokenga i te mamau-

 tanga ki nga kai patu i a ia. Kite rawa

 atu te tinana e te pakeha e takoto ana ko

 te kiri kau, kua riro anake nga kahu—ko

 tona kuri e noho ana i te taha. Ko te ta-

 pahanga  na te patiti i te taha maui o te

 upoko e mau aua; ko te korokoro kua ta-

 pahia ki te naihi; ko nga huha kua, tapa-

 hia i raro tonu iho o te puku haere ake ki nga

 kaokao; ko te uma ko te puku hoki tuwhera

 ana i te tapahanga a te naihi; ko te ma-

 nawa  kua riro, ko te ngakau e takoto ana

 ki waho. Tena kua mauria e ratou te ma-

 nawa  me te whatukuku hei kai ma ratou.

 Ko  te kaata me nga hoiho e rua mauria atu

 ana  e te Hau Hau ki to ratou kainga. I

  whakataki haere nga pakeha i runga i nga

  tohu o  nga wiira o te kaata, a, tata tonu

  atu ki te kainga o te Hau Hau; katahi

  ratou ka hoki mai, he tokoiti hoki ratou.

  Ko  te tinana o taua pakeha i mauria ki

  Nukumaru  tanu ai. No  te taenga o te

  rongo ki Whanganui ka whakahautia etahi

  o nga hoia e noho  ana ki reira kia haere

  hei hoa mo era i Nukumaru ki te whai i

  taua iwi kohuru. Tena  e raru aua kuri

  apopo ake nei, ma tatou e whakarongo.

    Tena, titiro ienei e Ngatikahuhungunu.

  Me  pehea koia  he ritenga mo tenei tu

  tangata, te Hau Hau ? Ekore ia e rongo

  ki te aroha. He Pai  Marie tona ingoa,

  he Kino Marie tona ahua. Engari he huna

  kia ngaro katoa te tikanga pai mona.





 HE  KOHURUTANGA ANO TENEI

        NA TE HAU HAU.

  HE  tangata ano tenei ka mate i te Hau

  Hau. I te 2 o nga ra o Tihema tokorima

  nga pakeha i haere atu i Waingongora ka

  haere ki Manawapore   ki te tiki kai ma

  ratou—i  runga hoiho anake ratou e haere

  ana. No te hokinga mai ka tika ratou ma

  te kainga maori i te huanui, hua noa he

pai i tika ai ma reira. Tokorua kei mua

e haere ana, tokotoru kei muri. No  te

taenga mai ki taua kainga ka kitea tetahi

hunga maori e hi ika ana. Haere tonu

        

nga pakeha tokorua i mua ra, na te mea

ka paku mai nga pu a te hunga e hi ana.

Tu  tonu tetahi o aua pakeha mate rawa;

ko  nga hoiho hoki, tu anake, taua rua.

 Haere tonu te pakeha i ora a hinga iho

tona hoiho ki te whenua i tona tunga. Ko

nga mea tokotoru o muri kaore i rongo ki

te pakunga o nga pu, kaere tonu mai ratou

 tae ake ana ki te pakeha kua hinga nei

 tona hoiho ki te whenua; katahi ka eke

 taua pakeha ki runga ki tetahi o a ratou

 hoiho haere tonu mai ratou ki Waingongora,

 te kainga i haere atu ka ratou. No  te

 taenga mai ki te kainga ka whakatika atu

 nga hoia e ono te kau ma wha, ka haere ki

 te wahi i puhia ai te pakeha na. Roko-

 hanga atu e takoto ana—kua pau te tapa-

 tapahi te tinana katoa ki te patiti. Katahi

 ku mauria ki Waingongora tanu ai. Kaore

 he maori i kitea e ratou.





   Kua  rongo matou e korerotia ana kua

 whakamatea  a Kereopa te poropiti Hau

 Hau  ki Taupo. Ekore  matou e tino ki

 atu i tenei takiwa he pono rawa taua ko-

 rero, engari he rongo korero noa. E  ki

 ana na te Hau Hau ano i whakamate. He

 hokinga  nona ki  Whanganui. No  te

 taenga ki Taupo  ka runangatia e o reira

 Hau Hau mo  ona he; ka kiia kia whaka-

 matea, kia peratia me te Wakana. Katahi

 ka rere atu tetahi tangata me te taura, a ki

 hai i takitaro kua whakatarewatia ki runga,

                                                                             

 kua mate. Kaore e mohiotia te pono o te

 korero nei, mana e pono, mana e parau.

 Ma  tatou e whakarongo.



    Kua oti te whakawa ki  Opotiki nga

  tangata nana i kohuru i a te Purimu ratou

  ko nga pakeha i runga i te kaipuke, i a te

  Keeti, i mua ra. Ko te kupu whakaotinga

  o te whakawakanga kaore ano kia panuitia;

  engari kia tae ki a te Kawana manu e wha-

  katumau taua kupu hei reira rawa ka pa-

  nuitia, hei reira hoki tatou ata rongo  ai.

                                                                                                           O

  Ko  etahi o nga ingoa enei o nga mea i

  whakawakia, ara; —ko Horomona, he po-

  ropiti Hau Hau no Taranaki, nana i tono

  nga tangata kia haere atu ki te kaipuke ki

  te patu i nga pakeha i runga; ko Hoani

  Hupe; ko  Utuki te Rangi; ko te Hura

  te Tai, te rangatira o Ngatirangihoukiri o

  Ngatiawa; ko te Aka o Tau, he tama na

  te Hura; ko Mikahere Kirimangu, te Uhi

  te Haraki; Paraharaha, me etahi atu hoki.

  E ki ana ratou na Horomona te poropiti o

  te Hau Hau i whakahangia tona manawa

  ki roto ki o ratou waha  katahi ratou ka

  porewarewa, na reira i rongo ai ratou ki

  tana tono kia haere ratou ki runga ki te

  kaipuke. Taukiri koe te rupahu ! Otira

  ekore e tika tena tu korero ki te ritenga o

  te whakawa.

     Tera ano hoki etahi kei taua kainga ano,

  mea ake whakawakia ai mo te kohurutanga

  i a te Wakana. Ko nga ingoa, ko Moko

  Moko; ko Hakaraia Rahui; ko Kahu-

  paea; ko Paora; ko Penetito.

                TE WAKA  MAORI  O AHURIRI. 59

  Ko  te rangapu hoia i noho i Nepia, ara

ko te 70, kua mene anake kua riro ki Aka-

rana, e rere ana ki Ingarani—he rangapu ke

tenei, ko te 12, kua tae mai hei whakakapi

i to ratou turanga. No te haerenga atu ki

te tima o era kua riro nei ka tahuri tetahi o

nga poti ki waho ki roto ki te ia o te tai,

mate  ana tokotoru, ngaro tonu atu nga

 tinana kaore ano hoki kia kitea i muri iho.

 Ngaro ana hoki ko nga pu katoa o runga o

 taua poti. E kaha ana hoki te pa o te wha-

 karua i te tahuritanga, e nui ana hoki te

 ngaru. Tae rawa atu nga poti o uta, me

 nga poti hoki o nga kaipuke, kua ngaro

 rawa nga tokotoru nei, engari ko etahi te 12

 i ora i riro mai i nga poti ki uta.



   Kotahi  tenei kaipuke nui no Ingarani

 mai kua tu mai ki Nepia. No te Ratapu i

 tu mai ai. He tini nga taonga o runga. E

 rua te kau ma whitu nga pakeha hou mai no

 Ingarani i eke mai ki runga i taua puke—hei

 pakeha noho tonu ki konei. No  te ata o

 te Manei ka tahuti nga heramana tokotoru

 no runga i taua kaipuke. Tahuti ana me

  tetahi o nga poti nui o taua kaipuke, he

 mea  whanako na ratou, me te kapehu ano

  hei whakatika i te rerenga o ta ratou poti.

  E korerotia ana kua anga ratou ki o Nga-

  itahu, te whenua keri koura. Tena pen e

  u ta ratou poti ki nga kainga i te rawhiti.

  Ki te kitea e koutou e nga maori e pai ana

  kia whakahokia mai ki Nepia nei me ta ra-

  tou poti. Tena  e utua e te Kapene o te

  Kaipuke.





    Tenei a te Pereiha raua ko Piki nga toa

  o Waiapu, o Turanga, kua riro ki te Wai-

  roa. Ana  to moho ! e te Hau Hau !





     Kua oti e nga tangata o Whangawehi te

  hoki i tetahi wahi o to ratou whenua ki a te

  Kawanatanga.





    Ko  PITIERA, pakeha ruri whenua o Nepia

   nei, kua whakaritea e te Kawana hei Kai-

   ruri whenua i runga  i te ritenga o te

  " Kooti Whakawa mo nga whenua maori. "





     I te kau ma whitu o nga ra o Hanuere

   ka akihanatia ano i Nepia nei etahi o nga

   whenua o te Kawanatanga i te Wairoa, i te

   Mahia  hoki. Ki te hiahia tetahi tangata

   ki te hoko i tetahi wahi mona i taua aki-

   hana, mana e haere mai ki Nepia.





     Kotahi te tangata maori, ko Hohepa

   Kumeroa te ingoa, i whakawakia ki Nepia

   i te 16 o nga ra o Tihema nei, he whana-

   kotanga i nga  moni a  Piki pakeha  o

   Tangoio. I whanakotia aua moni i Ma-

   nawatu i mua, ka rima enei nga tau kua

hori i muri nei. Na te Pahi pirihi maori

o te Kawanatanga i hopu mauria mai ana

ki te Whare Whakawa. Tae mai ana hoki

a Piki ki te korero. Ki atu ana  te Kai

Whakawa  kia utu taua tangata mo tona he,

ka kure ka kawea ki te Whare herehere ka

whakamahia  hei taurereka. Katahi ka utu

taua koroke, heoi tukuna ana kia haere.







                Nowema  18, 1865.

 KI A TE KAI TUHl O TE WAKA   MAORI.

   Tukua atu tenei reta ki te Waka Maori.

 Ko nga tangata o waenganui o enei tawaha

 o Mataikona, o Rangiwakaoma, puta atu

 ki Matuairaka, i puta ki waho o te karakia

 kai tangata nei, e wha te kau ma whitu

 tane, wahine, tamariki. He tangata tuturu

 enei mo waho i te karakia Hau Hau.



              Na MATENE RUTA,

                   o Rangiwakaoma.





    NGA   KAIPUKE

 Tihema  10—Te Kuini, he tima 177 tana, no Aka-

   rana mai. Nga utanga he waina, he waipiro,

    he pin, he kakahu, he aha noa, atu. Nga ta-

   ngata eke mai tokowha nga tane, tokorima

    nga wahine.

  Tihema 17—Te Rangatira, he tima 174 tana, no

    Po Neke mai. Nga utanga he waina, he wai-

    piro, he pia. he ti, he huka, me te tini noa nga

    taonga o te pakeha. Tokorima nga tane eke

    mai, tokotoru nga, wahine, tokorima nga ta-

    mariki.

  Tihema 18—Te  Ikiripi, he kune 180 tana, no Ta-

    ranaki mai. Kaore he utanga o ranga.

  Tihema 16—Te  Tawera, he kune 55 tana, no

    Akarana  mai. Nga  utanga be tingara rau

    whare  nei, he rakai hanga, he koura wahie nei,

    he paraoa kui nei. Tokowha nga pakeha eke

    mai.

  Tihema  17—Te   Taratiarana (Strathallan), be

     kaipuke e toru nga rewa, 584 taua, no Ingarani

    mai. Ekore e taea te tatau nga hanga i runga,

     nga rino mea taiepa nei, nga paata, nga pouaka,

     nga kaho kai, nga tera hoiho, nga koura wahie

     nei, me te tini noa atu o nga hanga. E rua te

    kau ma whitu nga pakeha o Ingarani i haere

     mai i runga i taua puke, hui ki nga wahine,

    me nga tane, me nga tamariki—hei pakeha

     noho tonu ki uta.

  Tihema 17—Te Ikiripi, he tima manuwao no te

    Kuini. No Akarana mai. Kotahi rau e rima

     te kau hoia i eke mai i runga no te rangapu te

     12, hei noho ki Nepia nei. E  toru rau e toru

     te kau o taua rangapu i tae mai i runga i te-

     tahi tima i tetahi rangi i ko atu—hui katoa

     ratou o nga tima e rua ka 480, hui ki o ratou

     rangatira ka tae ki te 500.



    NGA KAIPUKE RERE ATU 1 NEPIA.

   Tihema 16—Te  Taata (Sturt), he tima, kua rere

     ki Po Neke,

   Tihema 17-—Te Rangatira tima. Kua  rere ki

     Akarana. Tokorua  nga tane, tokorua nga

     wahine i eke atu ki runga.

   Tihema 17—Te  Kuini tima. Kua rere ki Po

     Neke. E  73 peeke huruhuru hipi i utaina atu

     ki runga i Nepia, he poaka  iri whare etahi.

     Nga tangata eke atu i konei tokotoru nga wa-

      hine, kotahi te tane.

   Tihema 18—Te Ikiripi, tima manuwao no te

     Kuini. Kua rere ki Akarana. Ko nga hoia o te

     rangapu te 70 i eke atu i konei—ko etahi o ra-

     tou kua riro ke atu, ko tenei kua mene katoa.

     Ko nga mea hou enei e noho nei, me etahi o te

     rangapu te 14.

60              TE WAKA MAORI  O AHURIRI.

 E RIMA PAUNA HEI UTU.

KUA     HAERE   KE  atu i tetahi kainga i Rua-

       taniwha i tera tau, ara i a Tihema 1864,

tetahi hoiho uwha, he whero, he tongi ma kai te

rae, he penei te parani S kei te pakihiwi maui.

 E maharatia ana kai te taha ki runga o te parae

 ki Ruataniwha e haere ana inaianei.

   Ko te tangata mana e kawe mai taua hoiho ki a

 Arikihanara Karaati i Ruataniwha ka utua ki aua

 moni i runga ake nei.





  E RUA PAUNA HEI UTU.

 KUA    HAERE    KE  atu i Waipureku i te

        taha ki  te  Pakiaka  tetahi HOIHO

 UWHA; te ahua he tu a whero, he mea wha-

 kauru ki te pouri o roto; te parani he penei TS

 kei te pakihiwi maui. Ka riro enei moni i runga

 ake nei ki te tangata mana e kawe mai taua hoiho

 ki  a te MAHE     (Massey) i Waipureku, ki a

 PENETI   ranei (Bennett) i te Puketapu.

   Tihema 11, 1865.



                                                                                              

      PANUITANGA.

  KO    aku hanga  i taia atu nei au na ru nga

       mai  i te kaipuke i a te NEPIA kua pau

 tenei te hoko—ekore   hoki e toe i te papai o

 aua hanga. Ko  tenei he taonga hou enei kei au

 i tenei takiwa na runga mai i  etahi kaipuke

 maha; ekore e taea te tatau. Ko taku Karanga

 ano i mua ra, koia ano tena; ka kore te moni i a

 koutou, ahakoa tena, me haeremai ano koutou ki

  te matakitaki—tena te rangi e kite ai koutou i te

  moni ka hoki mai ki te hoko.

    E hiahia ana au ki te hoko taewa; ma te tangata

  e whai taewa aua e haere mai ki taku whare,

  maku e hoko.

                    Na te HATANA.







    TITIRO MAI! TITIRO MAI!

  Koutou nga tangata e hiahia ana ki te taonga

              ngaware te utu.

  KO    au tenei, ko PERENITIHI, e whaka-

         whetai atu anu ki nga maori o te Wairoa,

  o etahi atu hoki kainga i tenei pito, mo to ratou

  manaaki i au i nga takiwa kua hori nei ki te hoko

  i aku taonga. Na, he mea  atu tenei kia rongo

  mai ratou e tukuna katoatia atu ana e au oku

  taonga inaianei; ko nga utu ka whakaititia rawa-

  tia e au, he mea kia we te pau atu, kia watea au

  te hanga i tetahi toa nui atu i te hokonga o nga

  whenua o te Kawanatanga i konei a muri ake nei.

  Hei  reira ka tango mai e au etahi taonga hou

   katoa. Ka  pai hoki au ki reira ai kia waiho au

  hei kai hoko ma  nga tangata i a ratou kaanga,

   witi, aha atu, i runga i te ritenga o te pakeha—

   ara, he koha ano ma te kai hoko.

                    Na PERENITIHI.

    Te Wairoa, Akuhata 1, 1865.





        PANUITANGA.

   HE    pakeha  hoko i nga kai maori nga  ta-

         ngata kua  tuhia nei  nga  ingoa kiraro

   iho—ara, i te witi, i te aha noa.

          Ko te WATA ratou ko KENERE

                   ko WATA  ano.





     WHAKARONGO!!

  E   MEA ana a WIREMU  RAETEPONE,

        o Waipawa, ki ona hoa Maori  kia rongo

   mai ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te

   Poaka, te aha noa atu hoki a te tangata maori.

     Rupeke  katoa nga taonga, me nga kai pake-

   ha i kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei

   hoko.

  TURANGA TERA HOIHO.

E MEA     ana a HOURA, kai hanga tera nei,

     ki  nga tangata Maori o Heretaunga  kia

rongo mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia

nga utautanga tera pai o Ingarani mai. He mea

whakarite marire e  ia kia hangaia  mai  ano;

ehara i te mea hanga noa. Ko  te ritenga o te

utu e ngaware ana.



  Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

mai  ki a ia.

   Heekipiri rori.





           •

He  hanga hoko enei kei Tutaekuri.

 HE     Paraikete—Nga  utu 12s  tae ki te 18s.

       He Tarautete hiwakawaka... 21s

     He  Tarautete haere hoiho... 20s

     He Hate Karaimiana...... 5s tae

          ki te 12s

     He Hate Puru...... 8s

     He  Puutu roroa nei...... 15s

     He Puutu ano...... 11s

     He Kariko, te 10 pene mo te iari

     He Katene Kaone, 8 pene me te hawhe mo

            te iari

     He Hate Katene...... 4s 6d 

     He Piwhi Puru...... 1s  mo

            te iari

  Ko enei hanga katoa kei Tutaekuri kei te whare o

                         TARE.





  HE HANGA HOU MO TE

         HOKO.

  TENEI   kei au nga Tera wahine, nga Tera tane,

     o wha nga pouaka. Ko te utu e iti ana, ko

  nga tera e pai rawa ana.

    Tena hoki nga Paraikete, nga Koti, nga We-

  koti, nga Tarautete, nga Potae, nga Hate, nga

  Raka, nga Kete hanga, nga aha noa atu. Haere

  mai koutou ki te matakitaki i te whare o

                      RAWHE,

                                   i Nepia nei.

    Nepia, Oketopa 19, 1865.





   TENEI TE HANGA! 

  E RIMA    nga pouaka TERA TANE, me nga

      TERA  WAHINE   katahi tou ka tae mai ki

  au—e  wahia ana e au inaianei ano.



    Te utu o te Tera Tane kotahi pauna, te

  kau ma  rima herengi—haere atu etahi ki runga

  ake.

                      •

                       Na RAWHE.







      KARANGATIA!

           KARANGATIA! !

  TENEI  TE HAERE   NEI nga kaipuke taonga

     a te HUTANA  raua ko te EAWINI i

   roto i nga marama  katoa. Heoti nei ano te

   whare e uta te tika tonu mai ana i Ingarani i te

   hanga nei i Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.

     Te kau enei takai Paraikete kua tae mai i tenei

   takiwa tonu; he whero te ahua, he ma etahi, be

   puru etahi—he mahana katoa.

     Tenei hoki nga kahu huruhuru, nga  kahu

   mahana katoa ano hoki, kua tae hou mai hei kahu

   HOTOKE. Otira hei mote aha i korerotia ai

   tenei whare, te whare kua mohiotia e nga tangata

   katoa o Heretaunga.





 Haere mai, tirohia nga paraikete.



          Na te HUTANA raua ko te EAWINI