|
loading...|
|
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 3, Number 67. 06 January 1866 |
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE
WAKA MAORI O AHURIRI
"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "
No. 67. ] NEPIA, HATAREI, HANUERE 6, 1866. [VOL. III.
HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI
MAI.
HE kupu ako atu tenei ki nga tangata o
Eparaima, ki a Ihakara ma. Kua tae mui
a Paraihi (Price) ki a matou korero ai i
tona matenga i ona rakau kua pau i te ahi
e nga tangata o taua kainga te tahu. E ki
ana ehara ano ia i te mea ata tahu marire,
engari he tahunga i te otaota wera ana nga
pou o tona taiepa i reira e putu ana i runga
ano i tona kainga. Nga pou kua pau
kotahi mano e iwa rau e rima te kau—he
totara anake. I tetahi tau kua hori nei
pau ana etahi o nga rakau a Nopera i te ahi
e taua pakeha te tahu, he tuhunga i te ra-
rauhe—a utua ana e taua pakeha ki te utu
nui rawa. Koia hoki tenei me pena te
whakaaro o nga tangata o Eparaima ki ta
ratou pakeha, Me whakarite nga rakau a
taua pakeha ki te rakau ano; me wawahi
e ratou he pou ano kia pena tonu te ahua
me nga mea kua pan i a ratou te tahu, kia
tika ai—he kuare hoki no nga tangata i
wera ai, he kore kaore i tupato. E ki ana
taua pakeha kaore ia e pai ki te moni, en-
gari me rakau ano. Ka mutu ta matou
kupu.
TENEI etahi tangata maori te ui mai
nei ki a matou ki nga tikanga o roto o
te Kooti Whakawa Whenua Maori.
Ko toua tikanga ra tenei, he whakata-
mau ki tena tangata tana wahi whenua,
ki tena tangata tana wahi, ki tena, ta-
ngata tana wahi; koi rere mai te tangata
ke atu ki runga whakararuraru ai; koi
takahia te tangata iti e te tangata nui,
te tangata iwikore e te tangata kaha;
he mea koi riro te kainga o te tamaiti i
te tangata te muru me ka mate ona
matua. Otira he mea kia rangatira
tonu te tangata ki runga ki tona wahi,
ahakoa wahi nui wahi iti ranei; tanga-
ta ware tangata rangatira ranei.
E whakapai ana matou ki te mahi e
tuhituhi nei nga tangata o Heretaunga
i tenei takiwa ki te Kooti kia Karauna
Karaatitia o ratou wahi. He ritenga e
whakaputa ana ki te maramatanga
tenei. Ka tu te whare o te tangata ki
runga ki tana wahi, ka oti ranei tana
maara kai, ekore e peke tetahi tangata
ki runga karanga ai; —" Noku tenei
wahi; ekore e riro i a koe toku kainga. "
Na ka tahuri pea ka korero, ka whaka-
papa ki ona tupuna i tata ai ia. Ko
tenei kotahi tonu te tupuna ko KARA-
UNA KARAATI anake. E ahua pai ana
ano pea i nga takiwa o mua, i te takiwa
e noho wehi ana te tangata i te taua, i
te kohuru, i te aha, kia ki ai na te katoa
te whenua, ko te katoa hoki ki te
pupuri i mau ai. E noho huihui ana
te tangata i reira ai kia ora ratou i te
taua; ekore hoki e wehe ke, e wehe
ke te noho, Te mea wehe ke i a ia,
me te weka tonu te ahua ki te kuhu ki
roto ki te nikau kia ngaro ia. Ko tenei
kua, whiti te ra ki runga Id tenei mou-
tere; he noho tenei i raro i te Ture.
Ko te Ture tonu hei tiaki i te tangata i
runga i tona kainga, i tona kainga, koi
patua koi hangakinotia e te tangata—
na reira i tika ai nga mahi a te Kooti
Whakawa Whenua Maori.
Tetahi, he takiwa pakeha tenei; e
mahi ana te tangata i tenei takiwa ki
te reti i te whenua, ki te hoko i te
whenua. Na ma te Karauna Karaati
I ha tino tika ai enei mahi. Kua kite
hoki tatou i nga takiwa kua hori nei he
maha nga raruraru kua tupu i runga i
te hanga, e tokomaha ana te tangata ki
te korero i te wahi kotahi. Noho ana
te pakeha i ranga i io wahi whenua kua
retia Id a ia; riro ana ona moni e nga
maori te tango; rapuara noa ana kua
marama, kua tika tana noho; muri iho
he ohorere anake i te putanga mai o
etahi tangata ke atu ki te tono moni
ano—na ka puta he raruraru i konei, a
he mea ano ka kino iho. Ma nga
ritenga o te Kooti e tahi enei he, ka
ngaro tonu atu—ka noho marama te
pakeha i runga i te whenua, ka noho
marama hoki te tangata nona te
whenua.
Koia enei etahi o nga tikanga kua
korerotia nei i ki ai matou ka pai te
whakaaro o Ngatikahungunu ki te
tuhituhi atu ki te Kooti Whakawa
Whenua kia Karauna Karaatitia a
ratou wahi whenua. Kua rongo hoki
koutou ko te 27 o nga ra o Pepuere te
ra e tu ai taua Kooti ki Nepia nei.
Kua taia ki tetahi wahi o tenei nuipepa
te Panuitanga whakahoki ki nga tangata
kua tuhituhi ki te Kooti mo a ratou
wahi. Na ko etahi tangata atu e whai
take ana ki aua wahi whenua me haere
mai i taua ra ki te whakaputa i a ratou
kupu i roto i te Kooti kia tika ai, koi
mahia ngarotia te mahi. Ki te noho
atu ratou ekore e tika kia puta mai a
ratou kupu ki muri iho.
Heoi ra pea a matou kupu whakaatu
|
|
2 2 |
▲back to top |
62 TE WAKA MAORI O AHURIRI.
inaianei; engari ki te hiahia tetahi
tangata kia patai mai ano ki nga ritenga
o tenei mahi mana e tuhi mai ki te
pukapuka, tera ano e whakahokia e
matou.
WAIROA.
I KOREROTIA e matou i tera nuipepa ko te
Pereiha raua ko Piki kua riro ki te Wai-
roa; a i mahara ano hoki matou i reira ai
hoi to raua taenga atu ka hinga te pare-
kura. Koia ano tenei kua tae mai te rongo
o te whawhai ki taua kainga. No te Ra-
tapu, te 29 o Tihema, ka tae mai a te Piki
ki Nepia na uta mai, nana nga korero i
kaue mai.
No te Hatarei, to 23 o Tihema, ka wha-
katika atu te taua Kuini i te Wairoa ka
anga, atu ki nga kainga Hau Hau i te taha
ki runga o te awa. Kotahi rau nga pa-
keha o taua taua, kotahi rau hoki nga
maori. Ko te Pereiha, ko Piki, ko Ihaka
Whanga, ko Kopu, kowai atu, kowai atu
tangata, nga rangatira—kaore ano kia ata
rongona e matou nga ingoa. Ko te Hau
Hau i te Reinga e noho ana; no te Uri-
wera ratou, no Turanga, no Opotiki, no
hoa atu—hui katoa ratou e 400, tae ki te
500 ranei. Ko te Waru to ratou rangatira.
Ko Anaru Matete te rangatira o nga mo-
rehu o Turanga, he kai whakaako taua
tangata no roto i te whakapono o te Ka-
raiti i mua ai. a kitea ana pea e ute tika
o te wahi a Rura rere ana ki reira pokepoke
ai ona ringa ki te kohuru. E rite ana taua
tangata ki a Hura Ikariote nana i kohuru i
tona Ariki, a ko te matenga hoki pea apopo
ka pera ano, ka pakaru te whekau ki waho.
Heoi, haere tonu te taua i te ra ano i
whakatiki atu ai (te Hatarei), tata atu ana
ki te kainga o re Hau Hau, katahi ka noho
—noho tonu Ratapu noa, taea noatia te
Manei. Katahi ka whakatika ka haere
ano. tae ana ki te pa tuatahi o te Hau Hau
kua kore he tangata o roto, kua tahuti
anake; ko te pa hoki kaore ano kia ata
oti, he hohoro ake no te taha Kuini.
Haere tonu te ope ra, ka taha rawa te ra
ka tae ki te pa Maruhakeke no te Hau Hau
ano—he kino rawa no te huarahi i roa ai
te haerenga. Titiro rawa atu ki taua pa e
tare ana te kara Hau Hau i runga. Katahi
ka whakaaraia e te ope Kuini te kara ma,
he me kia korero marire. Kaore hoki i
tahuri mai, taunutia mai ana taua kara.
Katahi ka kia tikina tonutia te
pa. Nga tangata i roto i taua pa 150—i
runga ake ranei. Nga tangata o te kai
tiki 100 pakeha, 100 maori—ko Ihaka
Whanga to ratou rangatira. Ko Kopu ia
me ona tangata ano e whai ke atu ana ki
etahi ope o te Hau Hau kua kitea atu e
haere marara ke ana i runga i nga hiwi.
Heoi ka mahi tenei te kai tiki i te pa i tana
mahi. Ko te mea i mua tonu o te taua he
Kapene no nga pakeha i kawea mai i Ta-
ranaki. Te rerenga tonutanga o taua
tangata ki mua o tona nuinga tae tonu ki
te ngutu awa o te pa; e tomokia toutanga
ana ka tutakina e te mate, tu ana i te mata
i te poho puta tonu atu i te iwituara—ka
mate rawa tena. Ko te pakeha ko Tukuru,
no Tangoio, i te taha o taua pakeha i te
matenga. Katahi ka reia te pa, he ka-
wenga hoki no te whakatakariri. Tomokia
ana te pa e te taua, horo atu ana te Hau
Hau ki waho, oma ana i roto i te tupari-
pari o te awa. Otira ki hai i puta katoa;
te 12 nga tupapaku i mate. Ko te Piki
me etahi atu tangata kua tae ki tetahi wahi
i te taha ki uta o te pa noho ai, a no te
omanga o te Hau Hau ka mate i a ratou
etahi te pupuhi. Ko Kopu hoki me ona
tangata i uru ano ki roto ki te kai whai, a
mate ana hoki i a ratou etahi. Ka mutu,
ko te kaha tenei o te Hau Hau e ki nei he
kaha to ratou ? Te tatanga atu o tetahi
hoa riri mana, te tahuri mai, te aha! Tena
ano e kataina; ko tona waha i nui, ko
tona kaha i kore. Tokorua nga maori
Kuini i mate rawa; tokorua nga pakeha
no Taranaki mai i tu a kiko.
No te aonga ake, i te mea kaore ano kia
awatea ka haere etahi pakeha me Kopu.
me Ihaka Whanga, me o raua tangata, ki
te u hai i te Hau Hau me kore e mau;
otira kaore i kitea. Ko Kopu anake i
tupono ki runga ki etahi o ratou i ro nga-
here; pupuhi ana, pupuhi ana—ka tu a
kiko i konei tokorua o te ope o Kopu.
No te hokinga mai ka korero mai kua ta-
huti te Hau Hau ki runga hiwi.
Heoi nga korero kua tae mai ki a matou
inaianei. Na, ka mate ano tenei te Hau
Hau i te Wairoa; Ka pena me Turanga,,
me Waiapu, me hea atu—a, ko tona ahua
tonu hoki ia apopo.
Ahea ra tika ai tona whakaaro, ka wha-
karere i tona mai porangi?
No muri i te tuhituhinga o nga korero i
runga ake nei ka tae mai ki Nepia nei te
tima o te Kawanatanga, i rere mai i te
Wairoa. Kaore he tikanga korero i muri
nei. Engari 157 nga maori Kuini o Tupa-
roa kua kawea mai ki te Wairoa i runga i
nga tima, ko Ropata raua ko Hotene nga
rangatira. E rima te kau hoki nga pakeha
o Turanga kua kawea mai ki te Wairoa ano.
Katahi ka tokomaha te taha Kuini i taua
kainga. E korerotia ana kua whati te
Hau Hau ki uta ki te roto ki Waikari.
Ekore pea e roa ka riri ano. Tera ano
hoki e whaia haeretia te Hau Hau—ekore
e waiho kia ta te manawa. Tetahi mana e
patu apopo ko te kore kai. Waiho, ma
tatou e rongo marire.
Ko te Manei te ra haere atu i Nepia te
meera mo te Wairoa i nga takiwa kua hori
nei; ko tenei kua whakaritea ko te Turei
hei ra haere mo nga takiwa e takoto ake
nei.
Mea ake pea whawhai ano ki te taha ki
Whanganui. Kua rewa atu te taua i Wha-
nganui i te 30 o Tihema ki Waitotara.
Tae ki runga atu o te 100 nga pakeha o
roto o taua taua. He maori Kuini etahi,
tokohia ranei.
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI. 63
Kua kitea te tinana o tetahi o nga hoia i
mate i te tahuritanga o te poti i te hoehoe-
nga ki te tima i korerotia i tera nuipepa.
I te one i te taha ki Petane e takoto ana i
te wahi i paea ki uta te kaipuke nui i mua
ra. I mauria mai taua tangata ki Nepia
tanu ai—mene katoa nga hoia ki te pupuhi
i runga i te tanumanga.
Kua kite matou i roto i tetahi nuipepa e
korerotia ana no enei marama kua hori nei
kotahi te tamaiti kua whanau ki Ingarani e
toru nga arero ! Kotahi kei waenganui, ko
etahi e rua kei nga taha e mau ana. E ki
ana kei te kaha rawa tana tamaiti ki te kai
i te u.
HE PANUITANGA.
Ki nga tangata e whai take ana ki te whe-
nua, kia mohiotia ai te wahi me te ra e
tu ai te Kooti hei whakana i o ratou
take.
Ingoa o nga tangata. Ingoa o nga whenua.
Renata Kawepo Matapiro
Karaitiana Heretaunga
„ Kakirawa
„ Te Awa o-te-Atua
Turakaihea
Mangateretere
,, Te Maruaroa
., Ko Hikutoto
Paora Torotoro Te Horo o Kuri
Wharerangi
,, Moteo
Petani
Te Pahou
,, Omarunui
Te Hapuku To Tukura
Te Pehi
Hori Niania te Aroatua Te Tamumu
Tamaki
„ Ko Waipukurau
Tareha Papakura
Henare Tomoana Te Kaokaoroa
Awapokahou
Te Waka Kawatini Te Karaka
Tokitoki Otupaopao
Hoani Waikato Moturoa
Hema Waikorure
Wepiha Rurunui
Wiremu Tipuna Patangata
Reihana Te Ahitara o te Hou-
kura
Te Muera Matapiro
Roka Te Horeroa
Ko aua pihi whenua ka whakawakia ki
Nepia, e te Kooti Whakawa Whenua Maori,
i te 27 o nga ra o Pepuere 1866.
Ka oti te whakawa, ka puta te karauna
karaati ki te hunga i kitea ai tona tika e te
kooti: heoiano, he tino whakaotinga tena;
ekore rawa e tika kia peke mai tetahi
tangata ki muri.
NA TE KOOTI.
Kooti Whakawa Whenua Maori,
Akarana, 20 Tihema, 1865.
Nukutaurua, Tihema 21 1865.
KI A TE KAI TUHl O TE WAKA MAORI.
E hoa tena koe. He kupu atu tenei na-
ku ki a koe. I kite a hau i roto i te nui-
pepa e kiia ana no Ngatihikairo a Hori
Taukari. Kia rongo mai koe, ehara i a
Ngatihikairo tena tangata; engari no Nga-
itahupo tena tangata a Hori Taukari. E
hoa murua te ingoa o Ngatihikairo—ehara
hoki tena iwi i te Hau Hau.
Na TAMIHANA WAIKAWA.
NGA KAIPUKE
Tihema —Te Hakiheihi (Success), he
kune 58 tana, no Akarana mai. Nga
utanga mai e 440 peeke paraoa, me nga
paraki rakau be tini,
Tihema 26—Te Rangatira, he tima 174
tana, no Akarana mai. Nga utanga he
ti, he huka, he kakahu, he tera, he
paraire, he poke, he aha noa atu. Nga
tangata eke mai tokorima nga hoia, to-
korua nga wahine, kotahi te tamariki.
Tihema 26—Te Roari Ahere (Lord Ashley),
he tima 296 tana, no Po Neke mai.
Nga utanga he wira kaata, he titi, he
rino, he karaihi matapihi nei, he hinu
raiti, he aha noa atu. Tokorua nga
wahine eke mai i runga no Nepia nei
ano.
Tihema 27—Te Tana Parai (Sand Fly),
he kata rewa tahi, no Akarana. He rakau
kanikani nga utanga.
Tihema 27—Te Rara (Lara), he kune 25
tana, no Akarana mai no Whangapaoa.
He rakau, he periki, he aha atu i
runga.
Tihema 29—Te Reeri Paata (Lady Bird),
he kune te 19 tana, no te Wairoa. He
huruhuru hipi, he kaanga, nga utanga.
Tihema 29—Te Tina Kirita (St. Kilda),
te tima o te Kawanatanga. No te Wairoa
mai.
NGA KAIPUKE RERE ATU I NEPIA.
Tihema 23—To Wiwiti (Vivid), he kune
23 tana, kua rere ki te Wairoa. Nga
utanga atu i konei he kai, he waipiro, he
kakahu, he aha noa atu. Tokorima nga
tangata hoki i eke atu i konei.
Tihema 36—Te Rangatira, be tima. Kua
rere ki Po Neke. Utaina atu ana i konei
e 82 peeke wuru. He tangata ano etahi
i eke atu i konei.
Tihema 26—Te Roari Ahere, tima nei.
Kua rere ki Akarana. E wha nga kau
puru i utaina atu i konei. Toko 4 nga
tane i eke atu, toko 3 nga wahine me te
tamaiti.
Tihema 26—Te Taati Rahi (Saucy Lass),
he kune 38 tana, kua rere ki Akarana.
Kaore he utanga atu. Ko nga tangata i
eke atu toko 3.
Tihema 27—Te Raaka (Lark), he kune 23
tana. Kua rere ki Turanga.
Tihema 27—Te Tina Kirita, tima o te
Kawanatanga. I rere ki te Wairoa.
Hanuere 1—Te Hakiheihi kune, kua rere
ki Po Neke.
Hanuere 1—Te Hanetareihi (Huntress) he
tima, kua rere ki te Wairoa ki Turanga
atu.
|
|
4 4 |
▲back to top |
64 TE WAKA MAORI O AHURIRI.
E RIMA PAUNA HEI UTU.
KUA HAERE KE atu i tetahi kainga i Rua-
taniwha i tera tau, ara i a Tihema 1864.
tetahi hoiho uwha, he whero, he tongi ma kai te
rae, he penei te parani kei te pakihiwi maui.
E maharatia ana kai te taha ki runga o te parae
ki Ruataniwha e haere ana inaianei.
Ko te tangata mana e kawe mai taua hoiho ki a
Arikihanara Karaati i Ruataniwha ka utua ki aua
moni i runga ake nei.
E RUA PAUNA HEI UTU.
KUA HAERE KE atu i Waipureku i te
taha ki te Pakiaka tetahi HOIHO
UWHA; te ahua he tu a whero, he mea wha-
kauru ki te pouri o roto; te parani he penei
kei te pakihiwi maui. Ka riro enei moni i runga
ake nei ki to tangata mana e kawe mai taua hoiho
ki a te MAUE (Massey) i Waipureku, ki a
PENETI ranei (Bennett) i te Puketapu.
Tihema 11, 1865.
PANUITANGA.
KO aku hanga i taia atu nei au na ru nga
mai i te kaipuke i a te NEPIA kua pau
tenei te hoko—ekore bold e toe i te papai o
aua hanga. Ko tenei he taonga hou enei kei au
i tenei takiwa na runga mai i etahi kaipuke
maha; ekore e taea te tatau. Ko taku karanga
ano i mua ra, koia ano tena; ka kore te moni i a
koutou, ahakoa tena, me haeremai ano koutou ki
te matakitaki—tena te rangi e kite ai koutou i te
moni ka hoki mai ki te hoko.
E hiahia ana au ki te hoko taewa; ma te tangata
e whai taewa ana e haere mai ki taku whare,
maku e hoko.
Na te HATANA.
TITIRO MAI! TITIRO MAI!
Koutou nga tangata e hiahia ana ki te taonga
ngaware te utu.
KO au tenei, ko PERENITIHI, e whaka-
whetai atu anu ki nga maori o te Wairoa,
o etahi atu hoki kainga i tenei pito, mo to ratou
manaaki i au i nga takiwa kua hori nei ki te hoko
i aku taonga. Na, he mea atu tenei kia rongo
mai ratou e tukuna katoatia atu ana e au oku
taonga inaianei; ko nga utu ka whakaititia rawa-
tia e au, be mea kia we te pau atu, kia watea au
te hanga i tetahi toa nui atu i te hokonga o nga
whenua o te Kawanatanga i konei a muri ake nei.
Hei reira ka tango mai e au etahi taonga hou
katoa. Ka pai hoki au ki reira ai kia waiho au
hei kai hoko ma nga tangata i a ratou kaanga,
witi, aha atu, i runga i te ritenga o te pakeha—
ara, he koha ano ma te kai hoko.
Na PERENITIIHI.
Te Wairoa, Akuhata 1, 1865.
PANUITANGA.
HE pakeha hoko i nga kai maori nga ta-
ngata kua tuhia nei nga ingoa kiraro
iho—ara, i te witi, i te aba noa.
Ko te WATA ratou ko KENERE
ko WATA ano.
WHAKARONGO!!
E MEA ana a WIREMU RAETEPONE,
o Waipawa, ki ona boa Maori kia rongo
mai ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te
Poaka, te aha noa atu hoki a te tangata maori.
Rupeke katoa nga taonga, me nga hai pake-
ha i kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei
hoko.
TURANGA TERA HOIHO.
E MEA ana a HOURA, kai hanga tera nei,
ki nga tangata Maori o Heretaunga kia
rongo mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia
nga utautanga tera pai o Ingarani mai. He mea
whakarite marire e ia kia hangaia mai ano;
ehara i te mea hanga noa. Ko te ritenga o te
utu e ngaware ana.
Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria
mai ki a ia.
Heekipiri rori.
He hanga hoko enei kei Tutaekuri.
HE Paraikete—Nga utu 12s tae ki te 18s.
He Tarautete hiwakawaka... 21s
He Tarautete haere hoiho,.. 20s
He Hate Karaimiana...... 5s tae
ki te 12s
He Hate Puru...... 8s
He Puutu roroa nei...... 15s
He Puutu ano...... 11s
He Kariko, te 10 pene mo te iari
He Katene Kaone, 8 pene me te hawhe mo
te iari
He Hate Katene...... 4s 6d
He Piwhi Puru...... 1s mo
te iari
Ko enei hanga katoa kei Tutaekuri kei te whare o
TARE.
HE HANGA KOU MO TE
HOKO.
TENEI kei au nga Tera wahine, nga Tera tane,
o wha nga pouaka. Ko te utu e iti ana, ko
nga tera e pai rawa ana.
Tena hoki nga Paraikete, nga Koti, nga We-
koti, nga Tarautete, nga Potae, nga Hate, nga
Haka, nga Kete hanga, nga aha noa atu. Haere
mai koutou ki te matakitaki i te whare o
RAWHE,
i Nepia nei.
Nepia, Oketopa 19, 1865.
TENEI TE HANGA!
E RIMA nga pouaka TERA TANE, me nga
TERA WAHINE katahi tou ka tae mai ki
au—e wahia ana e au inaianei ano.
Te utu o te Tera Tane kotahi pauna, te
kau ma rima herengi—haere atu etahi ki runga
ake.
Na RAWHE.
KARANGATIA!
KARANGATIA!!
TENEI TE HAERE NEI nga kaipuke taonga
a te HUTANA raua ko te EAWINI i
roto i nga marama katoa. Heoti nei ano te
whare e uta te tika tonu mai ana i Ingarani i te
hanga nei i Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.
Te kau enei takai Paraikete kua tae mai i tenei
takiwa tonu; he whero te ahua, he ma etahi, he
pura etahi—he mahana katoa.
Tenei hoki nga kahu huruhuru, nga kahu
mahana katoa ano hoki, kua tae hou mai hei kahu
HOTOKE. Otira hei mote aha i korerotia ai
tenei whare, te whare kua mohiotia e nga tangata
katoa o Heretaunga.
Haere mai, tirohia nga paraikete.
Na te HUTANA raua ko te EAWINI