TE











       "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 68. ]        NEPIA, HATAREI, HANUERE   20, 1866. [VOL. III.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                  MAI.

TENEI  te 10s. a Meri Ani Tapuke o te

 Wairoa kua tae mai hei whakarite nuipepa

mana.

   Ta matou whakaaro i tahuri ai matou ki

 tenei mahi, ki te nuipepa maori, tera e ahua-

reka nga  tangata ka whakarite pea i nga

 nuipepa e hoatu ana ki a ratou. Ko tenei

 katahi ka mohiotia te ahua. He mea ko-

 tahi noa te tangata e whakaaro ana. He

 tokomaha nga tangata kaore ano kia ho-

 mai nga moni o tenei tau e haere nei. Ki

 te hoha koutou ki te utu ka hoha hoki

 matou ki te mahi apopo ake nei. Kua

 maha o matou kiinga atu kia whakamahue-

                                                                                                                       I

 tia te mahi; na, ki te penei te ahua, meake

 pono ai taua ki a matou—ka mahue ano.

 Kaore hoki e penei ana te whakaaro kore

 o te pakeha.

   Tenei nga nuipepa ka riro atu ki a Teone

 Ropitini Taiaroa. Mana  e homai kia te

 kau herengi—ko  te utu  hoki ia o te nui-

 pepa mo te tau. E pai ana matou ki nga

 tangata o tawhiti e tuhi mai ana kia hoatu

 he  nuipepa ki a ratou. He   waha  tenei

 nuipepa no Ahuriri. I tenei takiwa e haere

 ana  tona reo ki nga wahi katoa o  tenei

 moutere, ki tena iwi, ki tena iwi. Katahi

 tonu  ka whiti i te moana ka puta ki o

  Ngaitahu ona kainga.

    Tenei kua whakaae a te Teri (Steddy)

 pakeha no Turanga mana e homai te 10s.

 mo  te nuipepa ki a Hemi Mahuki.



       TE  WAIROA.

  No te Ratapu ka tu mai tetahi kaipuke ki

  Nepia no te Wairoa. Na  te Kapene  o

  taua kaipuke i korero mai kua hinga ano

  he parekura i taua kainga i muri nei. Ko

  Kopu  Pitiera raua ko Ihaka Whanga nga

  rangatira o te taha Kuini. Kaore ano ma-

  tou kia rongo he pakeha etahi ranei i roto

  i taua riri, kaore ranei—ko  nga maori

  anake ano pea. He haerenga no te tohu o

  Kopu raua ko  Ihaka ki te toro haere i ro

  ngahere; tupono anake ki runga ki te ope

  Hau  Hau  i roto i tetahi apiti, katahi ka

  riri. Mate rawa ana o te Hau Hau e rua

  te kau ma rima—tera atu nga mea tu a

  kiko. Hui nga mea  mate me nga tu a

  kiko o te taha Kuini tokowhitu. Ko Ihaka

  Whanga  tetahi o nga mea tu, engari he tu

  pai tana.





    No  Turanga, te korerotia ana, kua mau o

  te Hau Hau i te taha Kuini e 37 nga tane,

  nga wahine me nga tamariki e 40. E 50

  nga tangata o te ope Kuini nana i hopu, ko

  Tamihana  to ratou rangatira. Ko Apera-

 hama Tutoko tetahi i roto i nga mea i mau;

  e korerotia ana ko  ia tetahi o nga mea

 nana i kohuru i a te Wakana. Kua kawea

  mai taua tangata ki Nepia nei, kai roto i te

  whare herehere e noho ana inaianei. Ko

  Raharuhi Rukupo, ko Wi Haronga, ko

  etahi tokorua hoki, i haere tahi mai i runga

  i te kaipuke ki te kawe mai i taua tangata,

  ki te whaki hoki i ta ratou i mohio ai me

  ka whakawakia taua tangata.



    No muri mai i enei korero ka tae mai te

  tima o Te Wairoa, nana i kawe mai i nga

  korero  o te riri o muri nei, i riria tenei riri

  ki Waikare Moana. No te Paraire 12 o nga

  ra o te marama nei ka matika atu te maori

  Kawana, i whakatika atu i Waikare Tahe-

  ke no Wanganui ra ka tutaki; rokohanga

  awa atu kua maunu mai te Hau Hau ki

  waho rawa mai o to ratou pa, e rua pea maero

  te pamamao, kua noho  ki roto ki te koti-

  koti, no  te haerenga atu o nga  tangata

  Kuini, ka tapoko ki roto, ka huaki te Hau

  Hau. Ka whati mai a mua o te ope Ka-

   wana ki te matatorutanga, ka tuhi ka wha-

   kahokia atu, ka werawera te riri a tetahi, a

   tetahi; ka kokiri nuitia e te taha Kawana

I ka whati te Hau Hau ka  patua haeretia, e

   tae noa ki te wai, ki Waikare Moana, ka

  mau  i te ringa tapukea rawatia atu 33 ko

   nga me i hinga ki ro wai mahue tonu atu

   8 huia katoatia e 41 nga mea i mate rawa.

i  Ko nga morehu i oma, etahi ma runga

  waka, ko etahi i titari noa atu ki ro nga-

  here, ora atu  etahi, i tuakiko etahi, mate

i  rawa atu pea etahi. Ka mutu  pari rawa

   atu te ihu o te Hau Hau o te Wairoa, ka

   pakaru hoki te toto ma te ihu haere ai 12

   o te taha Kuini i mate rawa 13 nga pukeko.





 i            WHANGANUI.

                                                                                 \_\_

  TENEI  te korero no tera taha o Wha-

   nganui kua tae mai na runga mai i nga

   tima. Kua hinga te parekura o te hoia

   raua ko te Hau Hau ki Whenuakura

   i te taha ki Patea—te kau ma toru o te

   Hau Hau  kua mate rawa. I te 9 o

   nga ra o Hanuere ka huaki e te Tie-

   nara ratou ko  ona hoia  ki taua pa.

   Kotahi tonu te pakunga mai o nga pu

   a te Hau Hau ka riro ka whati. Whati

   rawa atu kua te 13 o ratou kua hinga

   ki te whenua kua  mate. Kotahi te

   pakeha i mate rawa, tokowha nga mea

   tu a  kiko—tokotoru  hoki  nga hoia

   maori o te Kuini i tu a kiko. Ko Ma-

   kitanara (o Nepia nei ano i mua ra) i

   tu ki te tahau o te waewae—e ki ana

68              TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

kai roto tonu te mata e mau ana. Ko

te omanga o te Kau Hau ka whaia ka

puhia haeretia e te huia.

  I whai  utu ano mona tetahi o nga

hoia pakeha i tu a kiko. No te tunga

o taua tangata ka tahurihuri ka tirotiro

ki te tangata nana ia i pupuhi. Ka

roa  e titiro ana ka  kitea te tangata

Hau  Hau  i runga i te rakau e noho

ana, i roto i nga peka. Katahi ka ta-

 koto atu te pu a te hoia ra, tau ! taka

ana te Hau Hau ra ki te whenua, mate

rawa—me  te manu momona nei te ta-

 kanga iho ki te whenua. Kaore hoki i

           

 pena te tere o tona pikinga atu ki runga

 ki tona rakau.





 WHARE   WHAKAWA, WAI-

             PAWA.

 E TAIA ana e matou enei korero i raro

 nei kia rongo nga tangata ki te mahi o

 tena tangata e patu ana i tana wahine,

 te whaea o ana tamariki; kia rongo

 hoki nga tangata ki ta te pakeha wha-

 kaaro ki tenei mahi kino. E whakaaro

 ana matou ki a Renata he tangata ma-

                                                           

 hara ia, he ahua rangatira hoki tona

 ahua. Ko  tenei kua kitea tona kino

 he mea tika ki a panuitia hei whakatu-

 pato i te tokomaha kei pena ano etahi

 tangata a muri ake nei.

   I te 31 o nga ra o Tihema 1865 ka

 patu a Renata Pukututu i tona wahine

 i a Urania i Patangata. He patu kino

 rawa tana patu i taua wahine—mate

 nui  ana te wahine. No te 4 o nga ra

                                                                                

 o Hanuere ka whakawakia taua tangata

 i te aroaro o te Kupa i Waipawa. Ka

  korero a Hori Nia Kia, ka mea; —

    I te Ratapu i to 8 o nga haora ka tae

  ake a Renata ma. I Otamatiti e moe ana.

  Ka  tae ake ki Patangata ka noho ki tona

  pito o te pa. Ka  haere mai nga tangata o

  waenga ngakinga ki te karakia. Ka taea

  te 11 o nga haora ka hui katoa matou ki te

  karakia; ko Renata  ka noho ano ki te

  whare, me tona wahine, me etahi atu. Ko

  to ratou na noho he kai waipiro, e wha nga

  patara i pau i a ratou i te kainga kotahi—

  tokowhitu nana i kai i nga patara e wha,

  ko au ano tetahi. Te paunga o nga patara

  e  wha tokorua i mate i te haurangi, ko

  Roka, ko  Miriata. Ka  haere ratou ki to

  matou kainga, ka mahue iho a Roka i ro

  whare—i   mate  i te waipiro. I roto i te

  haurangitanga a Roka ka kanga tera ki a

   Renata, ka patua e ia, ka motokia, ka

  kikia e ia. Ka  mutu  to matou  karakia

   ka haere, etahi o  matou  ki o  matou

  whare. Ka roa matou e noho ana ka puta

  mai a Urania. Ka ui au ki taku wahine

   ka ki mai he meatanga no te tane a Urania.

   Ki te patu i a ia, na reira i oma mai ai.

   Ka ui au ki a Urania; —" He aha te take

   i kiia ai koe kia patua ?" Ka ki mai i

   ia; —"E  mohio ana koe he hanga noaiho, "

   Ka noho matou; ka karanga mai nga

   tangata; —"ko  Renata tenei e haere mai

nei me te rakau. " Ka tae mai ki te kainga

ka ui mai ki a Hirini, ka ki atu a Hirini; —

" Ina kei te whare na a  Urania. "  Ka

haere mai  a ia ka titiro mai i te whatitoka

o to matou  whare e noho ana a Urania i

waenganui  i a Arapera raua ko Mere—ka

tu i waho i te whare. Ka karanga atu au;

—"  E Re e mataku ana matou i a koe e

mea  mai i waho o to matou whare. " Ka

ki mai; —"  E hoa he whakatakariri rawa

noku  ki taku wahine. " Katahi ka tomo

mai  ki ro whare ki te to atu i te wahine ki

 waho; ka rere atu taku wahine ki runga;

ka  panaia e Renata. Ka  watea ana  a

 Arapera ka whai ano ia ki a Urania. Ka

 rere mai ano a Arapera ka rere ki waenga-

 nui i a Renata raua ko te wahine. Katahi

 ka turakina a Arapeta ki te whenua; hinga

 tahi ana nga wahine tokorua, ko Arapera

 ki runga ake i a Urania. Takoto kau a

 Arapera ko  te kiri kau anake. Ka ka-

 ranga maua ko Rapata kia whakamutua te

 wawao a Arapera, kia tukua  kia patua

 a Urania. Kihai i rongo  a Arapera ki to

 maua kupu  ko Rapata, tohe tonu ki te

 wawao. Ka toia e Renata te wahine, haere

 rurua atu raua ko Arapera ki waho o te

 whare. Ka  tae ki waho ka apititia, e Re.

 nata te wahine  ki te taiepa; ko tetahi

 ringaringa ona ki te pupuri i te mahunga,

 ko  tetahi ringa kei te nonoti i te kaki.

 Katahi au ka rere atu ka karanga atu au;

 —"  E Re, kati te patu i tou wahine. " Ka

 matara te ringa i te kaki, ko tera i te ma-

 hunga i mau tonu. Ka toia e ia te wahine

 ki te whenua; ka hinga ki raro te wahine;

 ka eke tetahi turi ona ki runga ki te takapu

  o te wahine; ka whatoro ano tetahi ringa

 ki te kaki o te wahine. Ka  titiro matou

 ka mate te wahine, ka tuarua ano taku rere

  atu. Ka  ki atu au; —" Kati te patu i tou

  wahine. Hua  noa ake nei au e whakaaro

  ana koe ki au tamariki. " Katahi ka ma-

  tara ano te ringa i te kaki o te wahine.

  Ka whero rawa te kuki o te wahine. Ka

  ki atu au kia whakamutua tona patu i tana

  wahine, kaore ia i rongo. Katahi ka tu-

  kua atu e matou kia patua taua wahine e

  ia. Ka  patua e ia, he moto, he kiki, ka

  pena haere tona mahi. Na te mea he hu

  rahirahi ana hu i kore ai te wahine e tino

  mate rawa atu. Ka  maringi nga toto o te

  wahine ki raro ki te whenua, ki runga tonu

  i ona kakahu ano. Ka  tuatoru taku re-

  renga atu ki te whakarauora i te wahine,

  katahi ka mahue i a ia ka riro mai i au te

  wahine. Ki hai i roa iho ka hoki mai ano

  a Renata he tono i ona moni kia hoatu e te

  wahine, he patu ano. Na te hohoro o te

  hoatu i nga moni  i hoki atu ano i reira,

  i kore ai e pa tona ringa ki te wahine.

  Hoki  mai ano i muri he tona i te wahine

  kia haere raua ki te ngakinga; ka ki atu

  te wahine ekore ia e kaha ki te whakatika.



    Ka mutu  ta Hori Nia Nia tana ko-

  rero. Katahi ka patai te Kai Wha-

  kawa ki  a Urania, ka ki mai taua

  wahine  he tika katoa nga  korero a

  Hori Nia Nia. Muri  iho ka korero ko

  Rapata  Tiakitai he whakatika ano i

  nga korero a Hori.

67               TE WAKA  MAORI  O AHURIRI.

  No  te pataitanga atu ki a Renata ka

ki mai he tika tana patu i tana wahine

engari he  haurangi nona. Heoi, oti

      

ana i te Kai Whakawa kia kotahi ma-

rama  mo taua koroke ki roto ki te

whare herehere i Nepia nei whakamahi

ai ki te kuru kohatu.

  [He tika hoki. Mehemea i whaka-

 ritea e te Kooti kia kotahi tau rawa

 mo taua tangata ki te whare herehere

 ka ki ano matou he tika. He  kino

 rawa hoki tuna mahi; he mai kuare

 rawa atu. Mehemea pea he tane ekore

 ia e toa ki te patu; tena he wahine he

 mea takoto noa ki a ia te patu. Ko-

 tahi ta matou e  titiro nei, ko te noho

 marire o nga tane o te kainga; te rere

 atu ka pana i te tangata ra ka tangohia

 atu te wahine ki te wahi ora noho ai. ]



   Tera hoki tetahi whakawakanga i tu

 i te aroaro o te Kupa i Pawhakairo i

 te 22 o nga ra o Tihema. Na Karauria

 Pupu  te whakapaetanga ki a Ahipene

 Tururu  nana i to i a Titaka raua ko

 tona kuia, ko Ruruhira, i Paheru Ma-

 nihi i  roto i nga  ra o Huare, a aitia

 iho.

   Kaore  i tika taua korero. Korero

 ana a Pitaka ki te putanga o Ahipene

 ki roto ki to raua whare ko Ruruhira

 i te po ki te tona ahi mo tona paipa.

 Ka  roa e noho ana i reira ka mataku a

  Pitaka ki ona korero e ki atu ana me-

 hemea  kaore ana wahine inana tou a

  Pitaka. Engari kaore i pa ona ringa ki

  aua wahine, ko ana kupu anake. Heoi

  kaore i tika i te Kai Whakawa te wha-

  kapae to i aua wahine. Katahi ka

  tukua te tangata ra kia haere—mutu

  ana te whakawa.



  E KOREROTIA  ana meake ka riri ano ki

  Opotiki. I  te 8 o nga ra o Hanuere ka

  tau te ope Hau Hau ki Ohiwa, he kainga

  ki waenganui  o Opotiki  o Whakatane.

  Kua maunu  atu te ope hoia i Opotiki ki te

  patu i taua hunga. No te rerenga mai o

  te kaipuke nana i kawe mai te korero na

  ka kitea atu taua ope hoia e hoki mai ana;

  kaore  i mohiotia te korero, km  hinga te

  parekura kua aha ranei he mea hoki kua

  puta rawa te kaipuke ki waho. Kotahi te

  awhekaike kua kohurutia e te Hau Hau o

   reira i tetahi rangi i ko atu. E haere atu

  ana  te papa o taua awhekaihe i te rangi i

  muri tonu i te rangi i patua ai tona tama,

  na nga maori Kuini i te huarahi i pupuri

  koi mate ano. Ma  tatou e whakarongo

  marire apopo.



               Wairoa, Hanuere 2, 1866,

   KI TE KAI TUHI O TE WAKA  MAORI, —

     E ta mau e tuku i taku panuitanga ki te

   niupepa. E nga hoa aroha pakeha, maori

  hoki, tenakoutou. E hoa ma e nga tanga-

   ta maori e piri ana i raro o te maru o Kuini

   tenakoutou. Kua rongo pea koutou ki te

 mate o te iwi whakahihi nei, o te Hau Hau.

Koia tenei, timata mai i Maketu tae noa ki

Tikirau, taka noa  i tenei taha haere tonu

mai te Wairoa, kei a matou i tenei taima.

Ko  tona ahua ano tera i Opotiki, i Waiapu,

i Tokomaru, i Turanga—otira i nga wahi

katoa kua whawhatia tana hanga tonu he

mate.

  No  te ra whanautanga o to tatou Ariki

(25 o Tihema)  i te tahi o nga haora ka ti-

mata te whawhai tae noa ki te 2, a ka horo

te pa, mate ana o matou tokotoru—kotahi

te pakeha he apiha, kotahi te awhekaihe,

kotahi hoki to matou  te maori. No  te

Hau  Hau tokowhitu i mau i a matou, mate

 rawa. No  muri mai ka kitea etahi e takoto

 ana, hui katoa te kau ma tahi nga mea i

 tapuketia—ko etahi i mate atu ki ro nga-

 here. Ko  taua pa i horo nei ho Maruha-

 keke; kei roto o te awa o Mangaaruhe.

 No  te ata ka turia ano  te whai, ka piki

 ki runga ki te hiwi ki taumata o Hikateo.

 

 

 

 

 Ka mau i konei kotahi, kei te ora. Nana

 i korero mai ki a matou tokoono o ratou

 kua mate, kua whakataka i runga pari, ko

 etahi kua mauria e ratou. Kotahi to matou

 i tu i konei, he tu a kiko.

    E  hoa  ma, e nga iwi e piri ana ki a

 Kuini, me whakatika katoa tatou ki runga

 ki te tana o tatou hoa pakeha kia whiua te

 iwi kino, whakahihi, kai tangata. E hoa

 ma kua rewa te ringa o te Atua nui o te

  Rangi ara o to tatou Ariki. Waihoki ko

 tatou ko ana  pononga me tu katoa tatou

 me  whakangaro rawa atu nga Hau Hau o

  Niu Tirani. Ki te tahuri ratou ki to pai

 ko o ratou pu, paura, me tango me waiho

  ratou kia noho ana. Ki te kore ratou e

  pai mai me whakangaro rawa atu. Mehe-

  mea i karakia ratou mo te Wairua, mo te

  tinana, e pai ana, me waiho atu ratou kia

  mahi ana ki tona Atua. Tena ko tenei he

  whakama i tera matenga i te takiwa i po-

  rangi ai ratou ki te whakatu Kingi  hei

  wehe i nga iwi kua karapiti nei, te Pakeha

  te Maori, kua tau te mana o te Atua me

  tona pononga me Kuini Wikitoria ki runga

  ki a tatou, ki to tatou whenua. No muri

  iho ka whakatu Kingi, ana kui tonu atu i

  te tangata; te tahuritanga mai o te Pakeha,

  ehara!  ko   Waikato —  riro tangata, riro

  whenua, ka mate. Na  ka kimi ano aua

  iwi nanakia nei i tetahi ritenga ma ratou.

  Otira kua mate ano etahi tangata o nga iwi

  o wahi ke. Kua tokomaha ano kua mate

  i runga o tena mahi o aua iwi nanakia. Ki

  hai i roa kua puta ano ko tenei kohuru o

  taua iwi. Otira no enei ano te kuare, no

  te mea he kanohi kei a ratou, he taringa.

  Ko  tenei e hoa ma, whakatika  tatou,

  whiua; kaua hei Kawana tahurihuri. Ko

  tena he Hau Hau; me whiu nga Kawana

  pena, tahurihuri—whiua, whiua kia wawe

  te mutu  te kino i Niu  Tirani. Tenei te

  kite a to koutou tipuna a Puku: —" Wha-

  kaputa tata mai  te tuahine a Pihangaiti, a

  Pihangarahi. Taria e Hohou  te Rongo

  kia tipu i te miha, kia rea ki a Hawaiki,

  kei tua te rongo taketake. " Heoiano,

                         Na TOHA.

68               TE WAKA   MAORI  O AHURIRI.

         Omate. Otakou, Tihema 5, 1865.

KI A TE MAKARINI, —

  E  ta tenakoe. Tenei taku kupu  ki a

koe kia tuhia ki na hoa maori o tou kainga,

kia kite hoki ratou i te korero o tenei mou-

tere e noho nei i runga i te pai, i te aroha

o te maori ki te pakeha, o te pakeha ki te

maori—kaore   e pa te kino a te pakeha ki

 te maori, kaore e pa te kino a te maori ki

 te pakeha. Ko  te he a te maori ki te

 pakeha, ko te he a te pakeha ki te maori,

 ma te Ture anake e tatari ta raua he. Ka

 mutu.

          Na TEONE ROPITI TAIAROA.





         Omate, Otakou, Tihema 5, 1865.

 KI A TE MAKARINI, —

   E  ta tenakoe te noho mai  na i tou

 kainga. E ta tenei taku kupu ki a koe.

 He  ui ki a koe mehemea kaore e pai kia

 taia mai e koe tetahi nuipepa ki au i kona.

 Ki te pai koe tuhia mai kia matau ai au ki

 te utu mo te tau. Kia tae mai to puka-

 puka whakaatu mai ki au mo te utu o roto

 i te tau, katahi ka tuku atu ai au i te moni

 ki a koe ma te meera e mau atu. Kaore

 hoki he niupepa kia puta ki a matou i to

 matou nei kainga, ara i nga pakeha o Ota-

 kou. Na koua kaore matou e rongo i nga

 korero o tena moutere—nga  korero boko

 taonga. Kai te rite ano matou ki nga

 taima o mua, o  to matou  kuaretanga.

 Kaore  e matau  ki nga ritenga katoa a te

 pakeha; ara ki nga tikanga hoko kai, hoko

 i nga taonga katoa, kia haere ai i runga i

 nga  tikanga pakeha; i runga hoki i nga

 Ture  katoa a te Kuini o Ingarani. Ka

 mutu  taku korero ki a koe.

        Na TEONE ROPITINI TAIAROA.

      



        PANUITANGA.

  HE    mea tenei kia rongo nga tangata nona te

        kaipuke nei a te Henare i pakaru ki Ahu-

  riri nei. Note mea kua oti tetahi wahi o taua

  kaipuke te whaihanga a ko etahi o nga utu kua

  whakaputaia mai e Karaitiana Takamoana, kei

  te toe ano etahi. Na, ki te kore e homai ki te

  Kawanatanga i Nepia nga moni e toe ana, ka

  hokona taua kaipuke na a te Henare, a, ka riro

  mai nga utu. ka utua nga kaimahi i te tuatahi,

  ko nga toenga ka hoatu ki te wahi nona te kai-

  puke.

    Nepia. Hanuere 19, 1866.



  E RIMA PAUNA  HEI UTU.

  KUA      HAERE    KE  atu i tetahi kainga i Rua-

        taniwha i tera tau, ara i a Tihema 1864,

  tetahi hoiho uwha, he whero, he tongi ma kai te

  rae, he penei te parani B kei te pakihiwi maui.

  E  maharatia ana kai te taha ki runga o te parae

  ki Ruataniwha e haere ana inaianei.

    Ko te tangata mana e kawe mai taua hoiho ki a

  Arikihanara Karaati i Ruataniwha ka utua ki aua

  moni i runga ake nei.



   E RUA PAUNA HEI UTU

   KUA     HAERE    KE   atu i Waipureku  i te

          taha ki  te Pakiaka  tetahi HOIHO

  UWHA; te ahua he tu a whero, he mea wha-

   kauru ki te pouri o roto; te parani he penei TS

   kei te pakihiwi maui. Ka riro enei moni i runga

   ake nei ki te tangata mana e kawe mai taua hoiho

   ki a te MAHE    (Massey)  i Waipureku, ki a

   PENETI  ranei (Bennett) i te Puketapu.

    Tihema 11, 1865.

  TURANGA TERA  HOIHO.

E   MEA ana  a HOURA, kai hanga tera nei,

      ki nga tangata Maori o  Heretaunga  kia

rongo mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia

nga utautanga tera pai o Ingarani mai. He mea

whakarite marire e  ia kia hangaia  mai  ano;

ehara i te mea hanga noa. Ko   te ritenga o te

utu e ngaware ana.



  Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

mai ki a ia.

   Heekipiri rori.







He  hanga hoko enei kei Tutaekuri,

 HE     Paraikete—Nga   utu 12s  tae ki te 18s.

       He Tarautete hiwakawaka... 21s

     He Tarautete haere hoiho... 209

     He Hate Karaimiana...... 5s tae

          ki te 12s

     He Hate Puru...... 8s

     He  Puutu roroa nei...... 15s

     HP Puutu ano...... 11s

     He Kariko, te 10 pene mo te iari

     He Katene Kaone, 8 pene me te hawhe mo

           te iari

     He Hate Katene...... 4s 6d

     He Pivvhi Puru...... 1s  mo

           te iari

 Ko  enei hanga katoa kei Tutaekuri kei te whare o

                        TARE.





  HE HANGA HOU MO TE

              HOKO.

 TENEI   kei au nga Tera wahine, nga Tera tane,

     o wha nga pouaka. Ko te utu e iti ana, ko

 nga tera e pai rana ana.

   Tena  hoki nga Paraikete, nga Koti, nga We-

 koti, nga Tarautete, nga Potae, nga Hate, nga

 Raka, nga Kete hanga, nga aha noa atu. Haere

 mai koutou ki te matakitaki i te whare o

             RAWHE,

                                   i Nepia nei.

   Nepia, Oketopa 19, 1865.







    TENEI TE HANGA! 

  ERIMA    nga pouaka TERA TANE, rae nga

      TERA  WAHINE   katahi tou ka tae mai ki

  au—e wahia  ana e au inaianei ano.



      Te utu o te Tera Tane kotahi pauna, te

  kau ma  rima herengi —haere atu etahi ki runga

  ake.



                        Na RAWHE.

      KARANGATIA!



           KARANGATIA! !

  TENEI  TE HAERE   NEI nga kaipuke taonga

     a te HUTANA  raua ko te EAWINI i

  roto i nga marama   katoa. Heoti nei ano te

  whare e uta te tika tonu mai ana i Ingarani i te

  hanga  nei i Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.



    Te kau enei takai Paraikete kua tae mai i tenei

  takiwa tonu; he whero te ahua, he ma etahi, he

  pura etahi—he mahana  katoa.



    Tenei hoki nga kahu  huruhuru, nga kahu

  mahana katoa ano hoki, kua tae hou mai hei kahu

  HOTOKE. Otira hei mote aha i korerotia ai

  tenei whare, te whare kua mohiotia e nga tangata

  katoa o Heretaunga.





    Haere mai, tirohia nga paraikete.

         Na te HUTANA raua ko te EAWINI