TE



WAKA MAORI O AHURIRI                                  

       "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 72. ]         NEPIA, HATAREI, MAEHE   31, 1866. [VOL. III.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

                   MAI.

  Tenei matou te mihi atu nei ki te pukapuka

mai o tera motu o Wharekauri; ara, te pukapuka

 o Ngatimutunga ki a te Makarini mo to ratou

 whenua ki Taranaki.

   Tenei te reta a Teone Ropitini Taiaroa kua tae

 mai ki a matou, he ui ki ta raua pauna ko tona

 taina i homai ai mo a raua nuipepa. Kua taia

 atu e matou ta raua pauna i te nuipepa o te 10 o

 Maehe nei—ko nga nuipepa hoki ki a raua kua

 tukuna atu ki te meera. Tera pea kai te ara e

 roa ana.

   E ki ana i ho ta matou whakaatu i te mahi o to

 Kooti Whakawa  Whenua  Maori i tera nuipepa.

 Hei tera nuipepa matou te whakatika ai—he kapi

 no tenei.



 Ko te Kira, te tima o te Kawanatanga;

 tenei kua hoki mai i Wharekauri—'i haere

 ki te kawe i nga herehere ki reira. No te

 po o te Wenerei te 14 o nga ra o Maehe i

 u atu ai ki  Waitangi i Wharekauri. No

 te unga toutanga atu  ka haere ki uta u

 Kapene Tamati, te Kai Whakawa o reira—

 i haere atu i Nepia nei. Ka ki mai nga

  tangata o uta ki a ia taihoa e tukua nga

  herehere ki uta kia huihui ratou ki te kimi

  whakaaro. Heoi, no  te Taitei te 15 o

 nga ra ka huihui a Ngatimutunga me Nga-

  titama, me nga tangata katoa o uta, ki te

  korero. Korero ana ratou muri iho ka

  whakaae te katoa  kia tukua  nga here-

  here ki uta. Katahi ka mauria ki uta. No

  te menenga ki uta ka arahina haeretia ki te

  pa ki Waitangi. No  te taenga ki reira ka

  takoto te kai a te tangata whenua ma ra-

  tou. No te ahiahi ka arahina e nga hoia i

  haere tahi atu i a ratou ki te wahi hei no-

  hoanga mo ratou. E korerotia ana ka nui

  ta ratou whakapai ki te kainga kua wha-

  karitea hei nohoanga mo ratou. Tenei te

  reta a etahi o ratou kua taia ki tenei nui-

  pepa, he tono poti ki a te Makarini hei hi

  ika ma ratou. Kaore matou e mohio, e wha-

  kaae ranei te Makarini, kaore ranei—kei a ia

  ano tona whakaaro. Engari ta matou e mohio

  ana mehemea   ko matou i riro herehere i a

  ratou ekore e penei to ratou atawhai ki au

   me toku ki a ia—penei tera au e patua e ia,

   tera e waiho au hei patunga tapu mo tona

  atua  teka, kohuru. Me  whakaaro taua

   iwi ki tona hara, ka repeneta ai; me i kore

   e hoki te whakaaro o te pakeha apopo ki a

   ia. Inahoki, ehara ia i te hoa aroha ki au.

Ki te tikanga o te Ture kua mate ia—na te

pai o te pakeha ka ora ia.

  Heoi tenei. He kupu  tenei mo te pa

nui o nga tangata o tera motu, mo Wai-

tangi. E korero ana nga pakeha i haere i

runga i a te Kira ki te pai o taua pa, E

ki ana kaore he pa maori o Niu  Tirau i e

rite ana ki taua pa  te ata ahua, te kore

 paru, te ata rarangi marire o nga whare,

 me te pai o te hanganga. Ko te karakia

 hoki e ki ana ka nui te karakia o nga

 tangata o reira i te ata i te po. Ko  to

 ratou whare karakia hoki e korerotia ana

 he whare pai rawa. Heoti tou te ahua o

 te iwi. whakapono ki te Atua nui o  te

 Rangi. Kati ano kia tae atu nga iwi Hau

 Hau ki reira kia akona ratou ki te tikanga

 tika e o reira tangata.

   Ka nui te whakamihi o nga pakeha ki te

 atawhai o nga maori  o reira ki a ratou.

 Nga tangata maori e noho ana i taua mou-

 tere i tenei takiwa e 380; ko nga moriori

 kotahi rau e rua te kau. Ka  tata tenei te

  hoki te Kira ki reira.



 E  HIA hia ana matou kia whakaputa i te-

 tahi kupu  ako ki  nga tangata maori o

  Heretaunga mo ngu hanga a nga pakeha e

  ngaro una i a ratou. I tenei takiwa kua

  noho katoa i raro i te Ture o te Kuini. E

  mana ana i te pakeha te Ture, me mana

  hoki i nga maori; ekore e tika kia taha

  tihi. Ka   riro i au  te  mea  a te ta-

  ngata e tika ana kia utua e au. Ekore

  hoki  e  tika kia  mahia  noatia mai e

  tera tangata he  hanga  moku. He

  taurereka naku ka pena; tena he tangata,

  he tangata, me whakaaro marire koi pouri

  te ngakau o te mea nana nga taonga e

  ngaro ana; a, mehemea e riro ana ki tana

  i pai ai ka anga ia ki te muru i nga mea a

  te tangata i a ia ona taonga—na, ka tupu

  he kino i konei. Koia ai te ture i waiho ai

  hei taka waenga, hei whakatika i te tika-

  nga kia tika ai.

    Ko to te Ture tenei ka whakaaturia nei

  mo  te taonga ngaro i te tangata. Ka

  pouri te tangata ki te roa o ana taonga e

  ngaro ana, ka haere mai ki te Kai Wha-

  kawa ki te tono tamana mo te tangata i a

  ia nga taonga kia haere mai ki te Whare

  Whakawa   ki reira raua korero ai i te aro-

  aro o te Kai Whakawa  kia kite i a wai te

  tika, i a wai te he. Na, ka kitea e te Kai

  Whakawa  he pono te ngaronga o nga mea

  a tetahi na karangatia kia utua aua mea e

82                 TE WAKA   MAORI O  AHURIRI.

te tangata i a ia; ko nga moni hoki i ho-

mai kia te Kuini e te mea nana nga hanga,

mo te Tamana mo te whakawakanga hoki,

me  whakahoki ano ena e te tangata i riro i

a ia nga taonga—me   apiti ki te utu o te

taonga. Na, ka kore e rongo te tangata,

ka kore e utu, penei ma te tangata nana

nga taonga e ngaro ana e karanga kia tu-

kua  mai he warati hei tiki i nga taonga o

 taua tangata kia akihanatia ai. Heoi ka

riro mai nga moni i te Akihanatanga ka

 hoatu ki te tangata nga utu mo ana taonga,

 ka toe te toenga ka whakahokia ki te mea

 nana nga taonga kua hopungia mo tona

 rongo taima. Engari ki te mea kaore he

         o                               o

 hanga e kitea ana, ki te mea he tangata

 rawa kore, penei ma te mea nana  nga

 hanga e ki kia hopungia ko te tinana tonu.

 Katahi ka mauria e te pirihi ko te tinana

 tonu ka kawea ki te whare herehere noho

 ai i roto i te takiwa e pai ai te Kai Whaka-

 wa. He tokomaha nga pakeha kua penei-

 tia; a, e noho mai nei ano etahi kai roto i

 te whare herehere. Koi ki nga hoa maori

 ko te whanako anake te hara e riro ai te

 tangata ki  te whare herehere—kaore, e

 ahua rite ana hoki te hanga ngaro ki te

 whanako no te mea hoki e riro noa ana te

 mea a te tangata. Ka mau  te ringa o te

 pirihi ki te tangata penei, ekore rawa e

 taea te whakaora—kia kore rawa he mana

 o te Kuini ka puta ai pea te toa o te ta-

 ngata. Kotahi tona te ara e puta ai ia, ko

 te moni—me utu ia nga mea e ngaro ana i

 a ia ka ora ia, ka tukuna kia haere. Heoi

 he ki atu tenei ki nga hoa maori o Here-

 taunga tera e peratia etahi o ratou apopo

 ake nei ki te kore ratou e utu i nga mea e

 ngaro ana i a ratou. Kua pakeha  katoa

 tenei, ekore hoki e rere ke he tikanga ki

 tetahi, ki tetahi—engari kotahi tonu  te ri-

 tenga mo te katoa. Ahakoa  he rangatira

 ekore ia e puta. Mehemea ko te Kawana

 nei ano ka penei tona he, e taea ano ia te

 hopu i runga i te warati o te Kai Wha-

 kawa. Ko tenei me ata whakaaro nga ta-

 ngata. \_\_\_\_\_\_\_\_\_



     HE KAIPUKE TOTOHU.

 TENA  tetahi kaipuke nui, he tima, kua to-

 tohu i waho mai o Ingarani; e rua rau e

 rua te kau nga pakeha i mate. Ko te Ra-

 nana te ingoa o taua tima. I te 6 o nga

 ra o Hanuere, i tenei tau ano, i rere mai ai

 taua tima i Ingarani, e rere ana ki Mere-

 pana—he   kainga pakeha i te taha ki Po

 Hakene, i tenei pito o te ao, No te tae-

 nga mai ki waho ki te moana ka puta te

 marangai kino rawa—me  nga maunga tei-

 tei nei te ngaru. Ka po  rima e pupuhi

 ana te hau ka pakaru rawa te kaipuke ia,

  ka tinia nga ahi i te wai, ka riro nga poti—

 kotahi tonu i mahue; ka maanu haere te

  kaipuke i te moana, ka ngaua haeretia e te

  ngaru. No  te 11 o  nga ra ka ki atu te

  Kapene o te kaipuke ra ki nga pakeha o

  runga kaore he oranga mo  ratou, ko te

                                                          

mate  katoa ratou. Heoi, whakarongo

puku  tonu nga  pakeha, kaore i tangi, i

aha—engari  i tahuri ki te karakia, ratou

ko nga minita tokorua. Ehara i te mea i

karakia ai kia ora o ratou tinana i tenei ao,

engari kia ora ratou i tera ao. Katahi ka

      o

tukuna te poti ki te wai, eke ana ki runga

ki taua poti te 19 nga pakeha—he wha-

kamomori tou atu. Ki hai i neke atu ki

tawhiti te poti ra ka titiro nga tangata i

runga ki nga pakeha i runga i te kaipuke

kua  hui ki te ta e tu ana. Ki hai i taki-

 taro ka hurihia e te ngaru nui, puea rawa

ake te kaipuke kua kore aua pakeha, kua

 tahia katoa ki te moana. Titiro tonu nga

 tangata o te poti ra, kaore i whai miniti ka

 maranga te iho o te kaipuke ki runga ka

 totohu whakamuri ki te wai—mate katoa

 nga pakeha e 220.

  Ko  te poti ka po rua e whakaheke ana i

runga i te hau ka tupono ki tetahi kaipuke,

 ka eke katoa ki runga, ka whakahokia ki

 Ingarani—ka ora ena. He  tohu marire na

 te Atua i ora ai.

   He maha hoki nga kaipuke i pae ki uta

 i taua marangai, he maha hoki nga pakeha

 i mate. I tetahi kainga e 30 nga kaipuke

 i pae ki  uta, kotahi rau nga pakeha  i

 mate.



    HE TANIWHA   NO TE MOANA. ——I    te 14 O

 Maehe nei e mahi ika ana etahi pakeha i ko

 mai o nga moutere i waho nui o te Waio-

 hinganga—i  Otieri. Titiro rawa atu raua

 ka puta mai tetahi mango nui ki roto ki to

 raua kupenga. Katahi ka okeoke taua ika

 i kona, a pakaru noa iho te kupenga. Pu-

 puri tonu aua pakeha, kukume tonu, a riro

 raua mai ki te wahi papaku—totahi ka riro

 rawa atu te kupenga i te taniwha nei. Ka-

 tahi ka rere tetahi o aua pakeha ki ro te

 wai ka kurua te upoko o  te ika nei ki te

 rakau. Muri iho whitikitia ana ki te taura

 ka toia ki uta. No te matenga ka kawea

 mai ki te taone i runga i ta raua poti. Te

 roa o taua taniwha e rua pakihiwi maro.





               Tauanui, Wairarapa,

                    19 Pepuere, 1866.

 KI A TE KUPA, KAI WHAKAWA.

   E   hoa  tena koe, koutou  katoa  ra

 ko  ou hoa maori, pakeha, e noho  mai

 na  i  kona  e mahi  mai  na  i nga

 mahi tika mo to tatou kainga. Tenei ano

 nga mahi, nga korero, o konei; maku ano

 e whakaatu ki a koe. No te Ratapu, no te

 11 o nga ra o Pepuere, ka tae mai a te Ua

 poropiti Haumene o te Hau Hau; te puta-

 ke nona nei te atua Hau Hau e karakiatia

  nei e nga tini iwi o te motu nei, o Aotearoa

 —a  kei Po Neke nei ia e noho ana. Ko

  tana tenei. Kua mutu noa atu i a ia tana

 mahi  Hau Hau. No tona tirohanga kua

  be te aratakitanga a nga iwi i te tikanga o

  taua atua ona, ki noa atu ana ia ki a ia

                 TE  WAKA  MAORI  O AHURIRI. 88

anake te tikanga, kaore i whakarongo. No

tona oranga ake i tona mate ka tahuri ia ka

kotikoti i tona kiri, ka putu nga toto ka inu-

mia  e ia; hei mea nana kia mahue ai ia i

aua atua maori ona. (Taukiri! tana rupahu

marire !) A, kei te noho noa iho ia inaia-

nei. Hoki mai ana ia ki roto ki nga paraki

o te hoia noho ai. No te taenga atu o te

Petetone raua ko Hori Kingi te Anana e

noho  ana i roto i nga paraki o nga hoia.

Heoi, tonoa mai ana e te Petetone kia haere

mai  ratou—a kei Po Neke  nei ia e noho

 ana. Ko   te take o  taua tangata i haere

 mai ai ki Po Neke nei, he mea nana kia

 whakamatea ai ia e te Kawana; kia herea,

 e pai ana ia; kia tarewatia, kia kawea atu

 ia ki te moutere whakamatenga  tangata

 kino, e pai ana ia ki te mate no te mea kai

 te whakanuia tona ingoa ki ranga ki nga

 kohuru a te tangata maori. Ko tetahi take

 a taua tangata i haere mai ai he hohou i te

 rongo ki a Kawana  kia whakamutua te

 whawhai. Tetahi he tono nana kia wha-

 kahokia  atu a Niu  Tireni ki to tangata

 maori—ki te kore e whakahokia am a Niu

 Tireni e te Kawana ekore e mau i a ia te:

 rongo. Ka  huri ena korero, he korero ke

 tenei. •

   Kua   hoki mai  etahi o nga tangata, o te

 ope o Ngairo ma i haere nei ki te Weraroa

 ki  te titiro hoki pea ki te Atua o te Ua,

 titiro ke ki te pa, ki te mata, ki te paura,

 ki nga mea whakamate tangata nei. Heoi,

 whawhai tonu atu; e rua nga pa i rokoha-

 nga ai ratou ki roto whawhai ai ki te pake-

 ha. I  mate  hoki etahi o ratou i te pu.

 tokotoru. Ko nga ingoa enei; —

   Ko  Wiremu Hautuku Aperahama.

    Ko Piripi te Hautaruru,

   Ke Renata Kaiwaewae.

  1 tu tenei i muri nei, kaore kia mate rawa;

 engari kai roto ano te mata e noho ana—

  taihoa pea u ana ka  mate   Na  reira a

  Ngairo i  noho  atu ai he tiaki i a Renata.

  Ko te korero tenei a nga mea i hoki mai o

  ratou; ko te whakaaro ia kua mate katoa

  nga mea i noho atu.

    Heoi  ano ra nga  korero o Wairarapa.

  Engari tenei ano etahi korero, taihoa au e

  tuhituhi atu ki a koe kia rongo au te pono.

  Mau e tuku atu ki te Waka Maori o Ahu-

   riri.

    E ta e te Kupa, tenakoe—ma te Atua o

  te Rangi koe e tiaki i runga i au mahi ka-

  toa. Na tou hoa aroha o mua.

            Na ANARU TUHOKAIRANGI

    [Tae rawa mai te reta a Anaru ki a ma-

  tou kua kite matou i a te Ua i konei i Nepia

  nei. Otira ka panuitia e matou tenei reta

  kia kite ai nga iwi i nga korero o Wairarapa.

  Kotahi te kupu ka whakahetia nei e matou,

  ko te ki a te Ua ka kore e whakahokia a

  Nui Tireni ki te maori ekore e mau i a ia te

  rongo. Taukiri!  Nawai i ki mana ma te

  taurekareka e ki tena ki ? Otira ki ta ati-

  maua i rongo ai, i te taenga mai a te Ka-

  wana raua ko te Ua ki Nepia, e rere ke ana

  te ahua o ana korero; e penei ana me nga

  kupu tuatahi ana e whakahuatia nei e Ana-

  ru—kaore  he taha whakahihi o ana korero.

    Ko nga mea i mate o te ope o Ngairo ma,

  kaitoa kia mate, nana hoki i haere ki te ra-

  pu he mona; a, mawai ia e tangi. He tino

  rangatira a Wi Hautuku mo taua iwi. ]





               Wharekauri, Waitangi

                       Maehe  18 1866.

  HAERE  ra e ta matou reta ki Ahuriri ki a

   te Makarini.

     E koro tenarakoe i raro o te atawhai o te

  Atua. E koro he kupu atu tenei na matou

  ki a koe mo a matou piihi whenua i Tara-

  naki i te taha whakararo o Waitara. Ko

  matou  tenei o Ngatimutunga ka ui atu noi

  ki a koe kia whakamaramatia mai e koe.

  Na  te mea kua rongo matou kua riro to

  matou piihi whenua hei utu mo nga tanga-

   ta hara. E koro kia. rongo mai koe ki ta

  matou kupu. E mea ana te Ture ekore e

   pai te tangata hara kore kia waiho hei utu

   mo te tangata hara, He kupu whakarite

   tenei na matou mo matou piihi whenua.

   Koia matou i whakaaro ai ko te piihi ano o

  te tangata uru ki te hara hei utu ano mo

   tona hara.

     E  koro, e te Makarini. I tuhituhi atu ai

   matou i tenei reta ki a koe e mohio ana koe

   ki taua piihi whenua o matou. Kua wha-

   kaaturia ki a koe e to matou matua, e Rau-

   moa, i mua atu i tona matenga. E koro,

   kei whakarongo koe ki te korero a te tan-

   gata kotahi o matou, me ka tae atu ki a

   koe, mo aua whenua. Erangi ma matou

!  katoa e korero kia pai ai. Heoi tenei.

 E koro  e te Makarini, kua tae mai nga

 i herehere i tonoa mai e korua ko Rahere kia

  riro mai i a Kapene Tamati ki tenei motu

   ki Wharekauri. Kotahi ano ta matou i ra-

   purapu ai ko te kore reta mai a korua ko

   te Rahere hei whakamarama mai ki a matou.

   Heoi ano.

         Na te TAMARIKI RAUMOA

             RAKATAU

 i           HAMUERA KOTERIKI

              WIREMU TAMIHANA KAREWA

             RIWAI TAUPATA

                                HONE        POTETE

              WATARORE PIHUKA

                       NGAMATE

      Na matou katoa o Ngatimutunga, na te

    iwi katua.



                       Maehe 17 1866.

   KI NEPIA, KI A TE MAKARINI.

      E hoa tenakoe. Kua tae mai matou ki

    tenei kainga ki Wharekauri nei. Kahore

    he poti i tenei kainga hai hi ika ma matou.

    Kai a koe te whakaaro ki tetahi poti mo

    matou. Ka huri.

               Na PEHIMANA.

                   IHAIA

                HOROMANA

      Na matou katoa.

    [Na nga herehere kua kawea ki Wharekauri

      te pukapuka nei. ]



            Mataikona, 15 o Maehe, 1866.

    KI  A TE KUPA. ——

      E hoa tenarakoe. Kua tae mai a hau ki

    Mataikona nei. Kua  whakaputaia e au te

    kupu a te Kawana ki nga Hau Hau o

    konei. Kua whakaae nga Hau Hau katoa

    o konei, kua mahue  i a ratou taua mea

84              TE WAKA  MAORI  O AHURIRI.

kino. Kotahi te tangata kai te mau ano

me te tu hoki o ta ratou pou. Kai te ko-

rero ano an  kia turakina taua pou; tohe

tonu taua tangata ki te waiho. Te kupu

mai ki a maua ko  Hoera Rautu  kaore

maua  i kite i a te Ua raua ko Kawana

Kerei ki Nepia. Ka mea maua kua ma-

hue i nga Hau Hau o Heretaunga; kei te

Kawanatanga  nga tangata, me nga haki,

me  nga pou, me nga tangata hoki.

  E  hoa e te Kupa me haere mai koe ki

konei  tatou korero ai, a tae atu ana taua

ki Wairarapa kawe ai i te rongo pai ki nga

 iwi maori o tenei pito. Ki te kore koe e

haere mai me tuhi mai e korua ko te Ma-

 karini o korua whakaaro hei boa moku ki

 Wairarapa.

   Na to hoa, na

         KARAITIANA TE WHAKARATO.





                     Wairoa, Maehe 20, 1866.

 KI A TE MAKARINI.

   Tenakoe. Tena pea koe ka rongo i te matenga

 o Ihaka Papatu, hei taina tonu ki a au. Ko tana

 haere he tiki ano i etahi o Ngatikahungunu he

 whakahoki mai ano; ho kawe hoki i te korero o

 te Ua. Te taenga atu ki Waikare Moana puhia

 tonutanga atu e te Urewera, mate tonu atu. To-

 koiwa ratou i haere ai, tokowaru i oma mai—

 kotahi i mate atu, no te 9 o nga ra o Maehe nei

 i mate ai. Ka rongo matou ka whakatika atu te

 ope a Pitiera raua ko te Hapimana—haere ake

 ratau kotahi rau e rima te kau. No te tekau ma

 ono o nga ra ka tae ki Waikare; huaki tonu atu

 ki te Hau Hau, mate ake o te Hau Hau tokotoru.

 Ko nga ingoa enei o aua tangata i mate nei; —ko

 Henare, ko Tiraawhe, ko te Rangi. Ko te wa-

 hine i whakaorangia.

   Ko  tenei mahi a te Urewera ka nui te kino.

 Me  bo moa  i mate i roto i te parekura ka pai

 tena. He mate kohuru - e, ka nui toku mamae

  ki taku taina. Heoiano. Tenakoe. Na to hoa

  aroha,

                  Na TAMIHANA HUATA.





                  Omarunui, Maehe 29 1866.

 Ki A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI.

    E hoa, kua kite au i te korero i te nuipepa o to

  24 o Maehe nei no te moutere no Pitikeana. Ka

  nui te pai o taua korero. E hoha ana au ki te

  huhua o to korero mo nga Hau Hau. Engari

  me mahi mai e koe etahi korero rekareka o ta-

  whiti. Tenei ano aku korero, taihoa au e tuhi

  atu ki a koe.

               Naku na HOETA TE KARAHA.





    PANUITANGA.

           Ko te Penehi,

 PARAKIMETI, TAKUTA  HOIHO  HOKI.





  E MEA  ATU  ANA   ki nga hoa maori kia

  rongo ratou kua tu tana Whare Parakimeti

  i te Pereti i Tutaekuri. Ka mahia e ia nga mahi

  parakimeti katoa ki reira. E mea ana kia kaha

  tonu ia ki te mahi i nga mea e hoatu ana ki a ia

  kia manaakitia nuitia ia e nga tangata katoa.

    Ko te hu hoiho, ko te hanga parau, rakuraku

  hoki, me nga mahi pena katoa, ka mahia paitia e

  ia—ko te utu he ngaware marire.





   Ko te tangata hei mahi i te Puke-

        tapu hoki he tino tohunga.

     E £5  HEI   UTU.





KUA     NGARO   atu i Nepia nei i tera tau—ka

      iwa nga marama kua hori i muri nei—ko-

tahi te hoiho uwha he tu a pouri te ahua; ko te

                      

parani he penei kei te pakihiwi maui. E ma-



haratia ana kua riro ki te taha ki Maraekakaho.

Ko te tangata mana e whakahoki mai taua hoiho

ki a Wiremu Peremi i Tutaekuri ka utua ki nga

moni i runga ake nei.

      Na WIREMU HENERE PEREMI.

  Te Pereti Tutaekuri,

    Maehe 6, 1866.







  TURANGA TERA HOIHO.

E   MEA. ana a HOURA, kai hanga tera nei,

      ki nga tangata Maori o  Heretaunga tia

rongo mai ratou e haere tonu mai ana ki a ia

nga utautanga tera pai o Ingarani mai. He mea

whakarite  marire e ia kia hangaia  mai  ano;

ehara i te aea hanga noa. Ko  te ritenga o te

 utu e ngaware ana.

  Tuitui tonu ia i te mea pakaru, me ka mauria

 mai ki a ia.

   Heekipiri rori.





  TENEI TE HANGA! 

 ERIMA     nga pouaka TERA TANE, me noa

      TERA  WAHINE    katahi tou ka tae mai ki

 au—e  wahia ana e au inaianei ano.



    Te utu o te Tera Tane kotahi pauna, te

 kau ma rima herengi—haere atu etahi ki runga

 ake.

                         Na RAWHE.







     K   A  R   A  N   G  A  T   I A  !

           KARANGATIA ! !

 TENEI    TE HAERE  KEI  nga kaipuke taonga

       a te HUTANA   raua ko te EAWINI   i

 roto i nga marama   katoa. Heoti nei ano te

 whare e uta te tika tonu mai ana i Ingarani i te

 hanga  nei i Paraikete, na reira hoki i iti ai te utu.

    Te kau enei takai Paraikete kua tae mai i tenei

 takiwa tonu; he whero te ahua, he ma etahi, ho

 puru  etahi—be mahana  katoa.

   Tenei hoki nga kahu  huruhuru, nga kahu

 mahana katoa ano hoki, kua tae hou mai hei kahu

 HOTOKE. Otira hei mote aha  i korerotia ai

 tenei whare, te whare kua mohiotia e nga tangata

 katoa o Heretaunga.





   Haere mai, tirohia nga paraikete.

        Na te HUTANA raua ko te EAWINI

       PANUITANGA.



  HE    pakeha  hoko i nga kai maori nga ta-

        ngata kua  tuhia nei nga  ingoa  kiraro

  iho—ara, i te witi, i te aha noa.



          Ko te WATA ratou ko KENERE

                  ko WATA  ano.







     WHAKARONGO!!

 E MEA    ana a WIREMU RAETEPONE,

       o Waipawa, ki ona hoa Maori  kia rongo

  mai ratou e hokohoko tonu ana ia i te Witi, i te

  Poaka, te aha noa atu hoki a te tangata maori.

    Rupeke katoa nga taonga, me nga kai pake-

  ha i kei tona whare hanga i Waipawa e tu ana hei

  hoko.