|
loading...|
|
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 4, Number 5. 20 June 1867 |
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE
WAKA MAORI O AHURIRI "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "
No. 5. ] NEPIA, TAITEI, HUNE 20. 1867. [VOL. IV.
HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA
TUHI MAI.
TENA nga nuipepa kua riro atu ki a Pita, Kai
Whakawa kei Waiapu. Me tuku ruai e ia
nga moni te te kau ma rua herengi.
E ki ana mai te Paki o Ohiti kua ngaro
ona hoiho e toru, a e mea ana kia kawea ki
roto ki nga pauna o to Kawanatanga e te
tangata mana e kite, muri iho ka whakaatu
ki a ia. Engari ma te Paki ano e haere o
titiro ki nga pauna me kore u kitea ona hoiho
—mana hoki e whakaatu ki nga Kai Uaki o
nga pauna.
Na te kino o nga rori i kore ai e puta atu
etahi o nga nuipepa i tenei takiwa kua hori
nei. Ko tenei ka tika tonu te haere o te
nuipepa—ho mea hoki kua ahua pai nga hua-
rahi, kua mutu hoki nga raruraru o to Kai
Tuhi.
HE kupu ako utu tenei ki o matou
hoa maori o Heretaunga. Kaua e
korerotia, kautia e koutou tenei ko-
rero, muri iho ka makaia —a, ware-
ware iho. Engari ki ta matou
whakaaro me waiho tonu i roto i te
ngakau takoto ai hei Tikanga mo
koutou. No te mea e ako pono ana
matou i a koutou. Ki te kore e
whakarongona e koutou inaianei tora
te takiwa e whakarongo ai koutou,
tera te takiwa e raru ai koutou—a ka
tau te pouri ki runga ki a koutou.
Hei reira koutou te ki ai, " he tika
te ako a te nuipepa ki a tatou. "
Na, ko ta matou e korero nei ko
nga taonga a nga pakeha kei a kou-
tou e ngaro ana. E titiro ana ma-
tou i tenei takiwa, kua hohonu nga
tangata maori katoa o Heretaunga ki
roto ki te "rongo taima. " He aha
ra i penei ai ? Ehara koutou i te
iwi whakaaro kuare. Mano nga
mate o te tangata i tenei ao, te rite
tetahi ki tenei mate ki te "rongo
taima. " Ki au, ki te pakeha, ehara
i te noho rangatira to noho o te ta-
o
ngata e taumaha ana i te hanga tango
noa—te hanga kaore ano kia utua.
Ekore e mamma tona haere i te
taone—he haere titaha tonu tona
haere. Ka kite i te tangata nona
nga taonga e haere mai anu ka rere
ki tahaki koi tonoa nga utu; tona
moe, ehara i te moe totika; tona kai,
ehara i te kai reka; tona ngakau e
pouri tonu ana, e owhiti tonu aua.
Ko te ahua tenei ki au ki te pakeha,
ki te roa nga taonga o te tangata i
au e ngaro ana. Engari nga maori,
ko te iwi taka roa marire ia. He
whakaaro kore pea nona, he pehea
ranei, i penei ai. Ki ta matou titiro
he iwi whakaaro kore koutou—e rite
ana ki te tamariki. Ka kite i te
hanga kua hiahia tonu atu, kua ka-
ranga tonu ki te tangata nona kia
homai. Kaore e penei ake te wha-
kaaro o roto, " tera ranei e rite i au
te mea a te tangata nei. " Koi mea
koutou ko koutou anake e hiahia ana
ki nga taonga e takoto ana ki roto
ki nga whare; kaore, kai te pena
ano au te pakeha nei—engari kai te
pehi au i toku hiahia. Ki te mohio
ake au tena ano e rite i au, katahi au
ka tango. Ko nga pakeha whakaaro
tika ano ia u matou e korero nei—
tena ano nga tangata ware, whana-
ko nei, ekore e whakaaro. Me
whakaaro koutou ki nga taonga o te
pakeha ehara i te mea riro noa mai
ki a ia—na ona moni kua riro i riro
mai ai. Ko tona oranga tena ko ona
taonga ko tona maara kai hei oran-
ga mona—ka riro nga purapura ka
mate ia. Ka tomo te tangata ki
roto ki te toa ki te hoko kakahu, aha
ranei mona, me whakaaro marire u
kua riro mo taua hanga nga moni o
te tangata nana te whare ki te tanga-
ta nana i uta mai ki konei; a, ko
nga moni hoki o te tangata nana, i
uta mai kua riro i te tangata nana i
whatu mui. Na ka tae mui ki te
tangata i a ia te mahanatanga me
-
mutu te haere o te moni i kona?
Ekore ra tena e pai. Engari kaua e
waiho kia roa e ngaro ana: me hohoro
te whakarite kia rite tuhi ai te haere
o te moni, kia ora ai te ngakau o to-
tahi, o tetahi. Ekore e tika te wha-
kaae anake, —" Ae, maku e utu—e
haere ana hoki au ko hea? Kei te
mahara tou ra au ki to taua taonga. "
Ko ta te tangata maori ki tonu te-
nei—muri iho ekore e utu, a, tau
noa, tau noa atu. Te whakaaro ia
ki nga moni o te tangata ke kua riro
hei utu mo tona mahanatanga, mo
tona oranga. Mehemea pea te kau
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
pea aku pauna kei te tangata e nga-
ro ana, na ka kite au i tana, tangata e
haere ana i runga i te hoiho whaka-
hihi; ka kite au e haere ana ki roto
ki nga whare waipiro e karanga ka-
raihi ana ma ono hoa haere, muri
iho ka tomo ki roto ki nga toa ka
whakatakoto i ana moni e rua te
kau, e toru te kau pauna atu, hei
hoko hanga mona, kia kore i enei au
e pouri ki aku moni te kau ? Kia
kore ienei au e ki " he tangata ma-
hara kore tenei. " Akuanei ra ma
te pouri, ma te whakatakariri au e
kawe ki te Kai Whakawa ki te tono
warati hei hopu i toua hoiho, i tona
aha—ka kore, i tona tinana tonu.
Ekore ranei koe te maori e penei ?
Tera tou ra koe e pena. Inahoki,
he mea nau kai te pakeha e ngaro
ana ekore e tau tou manawa—kia
rite rawa ra ano te pai ai koe. E
tuwhera ana nga Kooti Whakawa
ki te katoa, ahakoa pakeha, maori
ranei. Na, e tango ana koe i te
Ture hei whiu mo te tangata e he
ana ki a koe, tera hoki te tangata e
tango i te Ture hei whiu mou me ka
he hoe ki a ia. Koia ra tena, ehara
tenei i te wa o te kuaretanga—kua
taha ena ritenga. Kei raro i te
mana o te Ture tatou katoa e noho
ana inaianei; ekore e taea e tatou te
whakataka, engari me koropiko ta-
tou ki raro ka waiho ma te Ture e
mahi enei he a muri ake nei.
Na, e hoa ma, koi mahara koutou
ki a matou kupu he kupu ki maro—
kaore, engari he whakaatu marire
atu ki a koutou te whakaaro o nga
pakeha e pouri nei mo a ratou taenga.
e ngaro ana i a koutou. Engari ki
ta matou whakaaro me runanga ia
kainga, ia kainga, ki te kimi i tetahi
tikanga e rite ai nga " rongo taima"
whakataurereka nei i te tangata. A
ka rite, kati hoki te tango noa koi
mate ano. Engari me haere tonu
me te moni i te ringa ki te hoko, kia
kore he pouri kia kore he mate. Ina-
hoki te whakatauaki; —
" Ko te patu ki tahi ringa, ko te
whakapuru ki tahi ringa. "
WHAREKAURI.
HE tika rawa nga korero a Turukehu,
Moriori nei, i tona reta i tera nui pepa
mo te mate o tona iwi i a Ngatiawa, He
tika tona kupu kua rite ratou ki te ka-
hui hipi e whiua ana kia patua. No te
matenga o Ngatiawa i a Waikato i te tau
1833 ka heke mai taua iwi ki Po Neke,
ki Waikanae, ki era atu kainga i tero,
tai. Muri iho ka whiti etahi o ratou ki
Wharekauri. Rokohanga atu e noho
ana nga tangata whenua i reira kotahi
mano e rua rau—i tenei takiwa e ono te
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI,
kaore ona kino, kaore ona aha. kaore
hoki i mohio Iu te kai tangata. Na, o
mea ana matou kaua a Ngatiawa e apo
i te whenua mana anake; engari me
waiho tetahi taha mo te tangata whenua
—te tangata nona te take o te kainga.
Me tuhituhi nga Morion ki a te Riti-
mona, he rangatira no te Kawanatanga
kei Po Neke—mana te whakaaro ki a
ratou ki tetahi taha o to ratou kainga
kia whakatumautia ki a ratou. Ue
tika kia aroha nga Maori ki nga Mori-
ori, no te mea i kotahi te putake i tupu
mai ai—-ko nga tupuna i kotahi. Ekore
hoki e ngaro i te reo, e ahua rite ana
hoki. Inahoki etahi kupu ku whakaa-
turia nei ki raro iho o te reo Maori, o
le reo Moriori
REO MAORI REO MORIORI
Kahore Karawa
haere mai korua Karawa
Kei hea a mea ma To whe koa nei ko me
ma
Kaore au i kite No tiai koai au nei u
kito
I haere ra Id hoa Ka riro ko anei ki whe
Haere ra koe Ka whano koe
Waewae Wawae
Ringaringa Ririma
Kohatu Pohatu
Ka nui te tangata Tiaoko otia tangata
Taihoa Taira
Oma mai Kohi mai rana
Kua ki te kapu (cup) Ka ki ta Kapu
He aba koia Puwhe ko anei
Ki te pai Tia humarire
Nuku atu Epineatu
I kiia mai koe Kare ki mai koe
Ka haere ki roto ki te
whare Ka whano ko roto
whare
Kua ki te whare Ka ki koai to wharo
Na Turukehu. Moriori nei, i tuhi mai
nga kupu Moriori nei—ana tika, ana
he.
POIHIPI MOKENA.
HE reta tenei na te Rev. Mohi Turei
me nga kupu poroporoaki a Poihipi
Mokena, na Meiha Pereiha i tuku mai
kia taia ki te Waka Maori—koia tenei
ka taia nei.
Te Hatepe, Waiapu,
Mei 10, 1867.
Ki a Hemi Pereiha,
E taku hoa aroha tonu koe. Tenei
to reta kua tae mai ki a matou hei wha-
kaatu mo te nui o tou aroha e mau tonu
nei ki a matou, hei whakaatu hoki i te
nui o tou pouri mo te matenga o Poi-
hipi.
He nui ra to matou pouri mo tona mate-
nga. E hoa kua tanumia ia e ahau ki
roto ki tau urupa i whakarite ai mo nga
pakeha. Tenei ana kupu poroporoaki
ka tukua nei e au ki a koe, a mau e
tuku atu ki te Waka Maori kia perehi-
tia ki te nuipepa. Kei te tutata te ta-
kiwa e whanau ai a Horiana, te hoa, o
Poihipi. Ko te mahi a nga tangata o
konei he hanga i te pa—heoi kei te ka-
ha kore ki te hanga i te pa. Te take i
kaha kore ai na te tangohanga o te
whenua nei; kaore nei hoki i marama
noa he wahi mo matou hei nohoanga
tuturu. Hei te Kooti Whakawa whe-
nua rawa pea te tino mohiotia ni to ma-
tou korenga, rawatanga i runga o Wai-
apu, ina hoki te ahua i tenei takiwa.
Hei kona ra e hoa, ma te Atua tatou
tahi e tiaki.
Na to hoa aroha,
Na MOHI TUREI.
HE KUPU POROPOROAKI NA POIHIPI
MOKENA I MUA TATA AKE o TONA
MATENGA I TE 12 O PEPUERE 1867.
" E Mohi. Hai konei, hai konei ra,
hai konei. Kia kaha koe ki to kukume
mai i te hunga tutu noi kia tahuri mai
ratou ki te Whakapono, kia whai huara-
hi ake ai mo ratou e tae ake ai ki to
Rangi ka haere nei au. Kua rite ke
toku haerenga ki te Rangi. Kei te mo-
hio au kaore he tataramoa i pa ki tetahi
taha oku, ki tetahi taha o toku huarahi
i haere ai au i tenei ao. E mohio ana
hoki au kaore ho ururua hei arai mai
moku i te huarahi ki te Rangi. "
Katahi ia ka titiro atu ki nga teina,
ki nga matua, ki nga whanaunga, i te
roro o te whare, ka mea; —
"Hai konei ra e hoa ma, hai konei.
Kia kaha ki te Whakapono. Kia mau
koutou ki te Whakapono hoi huarahi
ake mo koutou e tae ake ai koutou ki
au. "
Ka titiro ia ki a matou ko nga matua
i roto i te whare, ki te hoa ano hoki, ka
mea ia: —
" Hai konei ra. Kei kumekumea e
koutou taku hoa. E Mo kia mau ki to
mokopuna. " Katahi ia kahoki atu ano
ki etahi o ana kupu tuatahi, ka mea; —
" Hai konei ra e hika ma. Kia kaha ki
te Whakapono. Kali te mahi i te he,
kati te tohe ki te tutu, kui kore koutou
e tae ake ki au, " Ka mutu ana kupu.
Ka karakia matou, he whakaaro nei hi
to Atua mo tana, haerenga atu i tenei uu.
Ka mum ka puta atu au ki waho, ua te
nui o toku mamae ki aua kupu whaka-
hau hoki ki au; u roa rawa, taku ngaro-
manga ka hoki atu ano au. Ka mea
mai ia ki au; —" E Mohi. Tukua au,
tukua au, ka nui to mamae o taku tinana
—tukua au. " Ka mea atu au ki a ia;
—" Haere ra. Kua rite ke hoki tou
haerenga, kua marama mai nei hoki i a
koe. " Katahi au ku pata, i etahi kupu
ki a ia; —
Patai—1—" Kei te mohio ia nei koe
ki a te Karaiti ?" Ka
mea mai, —" Ao. "
Patai—2—; " Kei te whakapono ia nei
tou ngakau ma te Ka-
raiti koe e whakaora?"
Ka mea mai, —" Ae. "
Patai—3—'' Ka whakapono nei tou
ngakau ki a te Karaiti, e
whakaae nei hoki tou
mangai, tera ra nei koe e
'< noho tahi me te Karaiti
ki te wahi e noho nei ia i
te kororia o tona Matua ?"
Ka mea mai ia. —'' Ae"
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
Patai—-4—" Ma wai oti koe e arahi e
tae ai ki taua wahi koro-
ria, e uru ai ki roto ki te
Rangapu tapu o te hunga
whakapono ?" Ka mea
mai ia; —" Ma te Karaiti
pu ano ahau e arahi, e
kawe ki taua wahi. "
NGA MAUI AHUAREKA O TE TAONE
TENEI te tangata kua tae mai ki te
Taone nei me ona mahi whanoke. E
kiia ana me te moa he mahi Atua nga
mahi a taua tangata. Ekore e taea
te korero i konei i ana mahi huhua. Ko
tetahi tenei e kiia ana. Ka purua te pu
ka karanga ki nga tangata e matakitaki
ana ki haere mai tetahi ki te pupuhi i a
ia. He mea tohu marire te mata i te
tuatahi kia mohiotia ai; ma te tangata
mana e pupuhi e puru i te pu koi kiia
kaore he mata i roto. Na ka whaka-
hangai atu te waha o te pu ki te tangata
na, ka puhia. Titiro rawa atu e tu
tonu ana te tangata me te mata i tona
ringa—taua mata ra ano i tohungia nei,
i purua ki te pu. Tetahi kia tokorima
nga tangata ki te pupuhi i a ia, ka
hopungia e ia nga mata—e rua i tetahi
ringa, e ruai tetahi, kotahi i te waha. Te
utu mo te tangata tomo kiroto erua here-
ngi me te hikipene. Me haere mai koutou
ki re matakitaki. Ma tetahi okoutou
e puru i te pu, e pupuhi ki taua koroke,
HE PANUITANGA.
|
|
5 5 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
HE WHARANGI TUWHERA MA NGA
HOA TUHl MAI.
Pakohai Hune, 1867.
KI A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI
E HOA, tenakoe. Tenei kua kite au i
te panui a te Mira raua ko tona hoa.
E ki ana he pai ta raua mahi i toku
whare. E tika ano. Engari kaua raua
e ki he pai rawa—he kino ano tetahi
wahi. Ko te kino tenei, he wai katoa
nga wini me nga tumere e rua—kanui
te wai. Kei te pena ano pea etahi o
ana whare e mahi nei i te taone. Ko te
paraki tami iho o runga i nga tingara
kua manana ki runga. E mea ana ahau
me hoki ano raua ki te mahi i nga wini
o toku whare kia tika ai ta raua whaka-
pai mo to raua mahi i toku whare.
Na KARAITIANA.
WHARANGI PANUITANGA.
E NGATIKAHUNGUNU! TI-
TIKO MAI!
TENEI nga keihi hanga kei au, he
mea tae hou mai. Ko te tangata
e hiahia ana ki te kai reka, ki te hanga
pai, me haere mai ki au hoko ai. Kaore
he mea i kore i toku whare, kua kite ra
ano hoki koutou. Kua rongo hoki kou-
tou ki te whakatauki na; —" Haere
mai e whai i te waewae o Uenuku kia
kai koe i te kai. " Koia hoki tenei, e
rite ana au ki a Uenuku o te Rangi.
Ekore e taea te tatau i nga hanga o toku
whare. E taea ranei te tatau i te kiri-
kiri o tatahi ? Ko te rite hoki ia.
Engari me haere mai kia kite.
Me haere mai me " te whakapuru ki tahi
ringa, me te patu ki tahi ringa
Na TATANA.
TENEI TE HANGA !
TENEI RAWA ANO TE HANGA!
HAERE mai te tane, haere mai te
wahine, haere mai te tamariki,
haere mai te katoa, ki te ora mo o kou-
tou waewae! Kei au nga PUUTU
KAHA, te mea roa, te mea poto; te
mea matotoru, te mea rahirahi; te mea
utu nui, te mea utu iti; te mea tane, te
mea wahine. Haere mai tirohia.
Ko taku whare koi tetahi taha o te
rori i te ritenga ki te whare hoko rongoa
i Nepia, i ko mai o te Peeke.
Tikina mai, patua !
Na te WURU,
Kai tui puutu.
PANUITANGA.
Tari o te Kooti Whakawa Whenua Maori.
Akarana, Mei S, 1867.
HE Panuitanga tenei kia mohiotia ai,
Kei te nohoanga o tenei Kooti,
Ka turia ki Greytown, Wairarapa a te
7 o Akuhata e haere ake nei, te whaka-
wakia ai te take, a Anaru Tuhokairangi,
e ki ana Kia riro atu i a ia te whenua,
tona ingoa Ko Tupurupuru, Kei te
takiwa o Wairarapa, i te Porowini o
Poneke; he whenua na Te Kaninamu,
Kua mate nei.
NA TIKI
Tino Kai Tuhituhi.
TENEI TE TAONGA!
TENEI te taonga kei au e tu ana, ara
ko aku tera hoiho, ko aku paraire,
ko te tini noa atu o nga hanga mo te
hoiho, mo te kaata. He mea kawe
hou mai no Ingarani, naku ano i kara-
nga atu kia tuia mai mo toku whare
hei hoko ki nga rangatira o Heretaunga.
E tuia ana nga tera, me nga mea ka-
toa o te hoiho i tenei whare.
Na HOURA.
TENEI! TENEI!! TENEI!!!
TENEI te take o te tohungatanga kei a
maua ! Ko te tangata e hiahia ana
kia hangaia paitia tona tera me anga
mai ki a maua. Ka tukua mai e te
tangata tana tera pakaru, tana aha ranei,
kia tuia e maua ekore e toro ka oti, to-
na otinga me te mea hou tonu te kaha.
Tenei kei a maua nga Tera hei hoko,
nga Paraire, nga Kipa, nga Wipu, nga
aha atu. Ko to maua whare kei te taha
o te Peeke o Nui Tirani i Nepia nei.
Haere mai whakamatauria.
Na KAHIKOROWI raua ko POIHI.
WHAKARONGO TE TANGATA
HAERE!
MEA ake, hei te tuatahi o nga ra o
Hurae, ka tu tetahi whare Papari-
kauta maku i tua mai o te arawhata i
Tutaekuri. He ingoa mo taua whare
ko te POROWINIHERA HOTERA.
Ko nga patiti o aku pataka (ara nga tai-
epa kai ma te hoiho) kua oti te tiri ina-
ianei—310 Ingarangi mai nga kakano.
Ko nga kai o taku whare mo te tangata
haere ekore au e pai kia kino, kia iti
ranei—tuku e pai ai kia ora rawa te ta-
ngata koi ngau tuara ki au. Tetahi ko
te WAKA MAORI niupepa ka puta tonu
mai ki taku whare hei korero ma koutou.
Na e mea ana au kia haere mai kou-
tou ki taku whare whakamatau ai me ka
haereere koutou ki te taone.
Haere mai e whai i te waewae o
Uenuku kia kai koe i te kai.
Na HEMI AHITONE.
|
|
6 6 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
(WHARANGI PANUITANGA. )
PANUITANGA.
KI NGA RANGATIRA o NGATIKA-
HUNGUNU.
KO MIRA raua ko RINITE tenei
kei Nepia nga tino tohunga hanga
wharo, me te mano atu o nga mahi
Kamura—nga Whatitoka, nga Mata-
pihi, nga Keeti, nga aha noa atu. He
mea uta mai na maua i Ingarangi ra ano
nga Raka, nga Inihi, nga Titi, rae nga
mea rino katoa, mo nga whare e hanga-
ia aua e maua—no reira i kaha ai, he
mea whiriwhiri mai hoki.
Ko te whare o Karaitiana ma i Tau-
pata, i te rori putanga mai ki te taone
nei, na maua i hanga. Ka hiahia te
tangata kia hangaia e maua tetahi
whare mona, ka kore ona moni e pai
tonu ana maua ki te whenua hei utu.
Ko ta maua mahi he mahi hohoro, he mahi
pai.
WHAKARONGO MAI.
TENEI au to koutou hoa tawhito te
noho nei maua ko WIREMU kei te
WHATAAPUKA. Kai to hoko tonu
maua i nga hanga me nga kai e hiahiatia
ana e te tangata maori: —ara, he huka,
he ti, he tupeka, he raihi, ho paraoa, mo
te mano kai atu.
Ko nga kahu; —he koti, he paraikete,
he tarau, me nga kakahu tane katoa,
mo nga kakahu wahine katoa.
E tangohia ana hoki o maua nga kai
e whakatupuria ana e nga maori; ara..
he kaanga, he witi, he taewa, he aha
noa atu.
Haere mai ki te tangata tawhito.
Na WIREMU raua ko KENERE.
Nepia, Pepuere 26, 1867.
WHAKARONGO MAI
KO au ra ano tenei ko NOIHU kei
Nepia nei ano e noho ana, e hoko-
hoko tonu ana i te taonga. Kua tae
mai koutou ki toku whare, kiia hoko
koutou i aku hanga, kua mohio koutou
ki te ahua. Engari tenei nga mea hou
kaore ano koutou kia kite.
Ko nga tupeka o taku whare he mea
kua oti te tapahi, kua oti te mirimiri—
he huri nana i tapatapahi, e tu nei kei
roto i taku whare. He tupeka pai rawa.
he reka; te mate tapahi, te aha—ko te
puru tonu, kai tonu.
Kei tetahi taha o te rori i te Whare
o te Kawanatanga i Nepia.
Na ERUETI NOIHU.
TENEI TO TOHUNGA KI TE
HANGA WAATl!
KO au, ko te tangata e tuhi atu nei
ki a koutou nga rangatira me nga
tangata o Heretaunga, ko au tenei ka-
tahi ano ka tae mai i Ingarani ki tenei
kainga mahi ai i taku mahi hanga
Waati, hanga Tieni, me te tini atu o
nga mahi whakapai tangata. No Ra-
nana ra ano toku tohungatanga, no te
Taone nui o Ingarani, te Taone e noho
mai nei te Kuini. Kei reira te huinga
o nga mahi pai, me nga tangata mohio.
Koia hoki tenei, haere mai tirohia taku
mahi.
E nui ana te Waati, te Tieni, te
Ringi, te aha noa atu, kei au e tu ana
hei hoko. Ko taku whare kei tetahi
taha o te rori i te Peeke o Niu Tirani i
Nepia.
\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_Na PERUA.
TENEI te puranga o te hanga kei te
i Whare o te
HUTANA KAUA KO TE EAWINI,
KEI NEPIA.
Kua ki tonu te whare nui o te HU-
TANA raua ko te EAWINI inaianei i te
hanga hou mai no Uropi na runga mai
i nga kaipuke nui nana i utaina atu nga
huruhuru hipi o Heretaunga. He aha
kia whakahuatia nga ingoa o nga taonga.
Engari ko nga taonga katoa kei a maua,
te mea paku, te mea rahi, kaore etahi i
mahue atu.
Kua kite ano nga tangata maori a
tenei whare me te ahua o nga taonga e
hokona ana e maua.
Haere mai tangohia nga taonga hou.
Na te HUTANA raua ko to EAWINI.
PANUITANGA.
TENEI au te tangata tawhito kei te
whare hoko i ko wai o to Papari-
kauta o to Kemara i te huarahi putangi
mai ki te taone. Ko te
WHARE O RANANA
te ingoa o taua whare. Tenei nga
TERA, nga PARAIREI, nga WIPU
me nga aha noa atu, mo te tane mo
wahine. Katahi tonu ka tau mai
hanga i Ingarangi. He hanga, pai rawa
aua hanga, e iti aua hoki te utu. Engari
ma koutou ano e haere mai kia kite,
mohio koutou.
Na RAWHE.
WHAKARONGO MAI TE
NGATA HAERE HOIHO !
TENEI au to koutou tangata
ki te hanga hu mo nga hoiho!
hiahia te tangata kia haianatia nga
wao o tana hoiho me haere mai ki
te tangata hou whakamatau ai kia 1
koutou i te mahi pai. Tetahi o:
mahi he hanga parau whenua.
mahia e au te parau pakaru, anana !
te mea he parau hou tonu
Ko taku whare ko te whare par
mete i runga mai o PUKEMOKEMOKE
Kua riro hoki i au taua whare.
Haere mai whakamatauria te
hou.
Na WIREMU ROPITINI
Nepia, Pepuere 22. 1867