TE

                               WAKA MAORI O AHURIRI

      "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 9. 1      NEPIA, TAITEI, AKUHATA    15, 1867. [VOL. IV.

HE KUPU ATU  ENEI KI NGA HOA

             TUHI  MAI.

TENEI kua tae mai te 10s. a Manaena mo te

nuipepa ki a ia.





KUA   rongo koutou  nga tangata

maori ki te mate uruta whakakoro-

puta i te tinana o te tangata; kua

kite pea koutou i nga tohu o taua

mate i te kanohi o etahi o te pakeha

e haere nei—kua  kinokino nei nga

                                                                                        

kanohi  i  te  koroputaputa. He

morehu  ena pakeha no taua mate.

Ka  pa taua mate  ki te taone ki

i te tangata ka mano  i te mate-

nga, ekore e taea i nga rongoa a te

takuta —  he  mea   kotahitahi te

morehu  o te tangata. E ki ana he

                                            

riri te mea mana e whakangaro te

                                         

tangata—na, ekore rawa  te riri e

                   •

rite ki  te mate  whakakoroputa.

 Mano mate o te tangata ekore e rite

ki  taua mate—he   tahi tonu i te

whenua  tana mahi, marama keho-

keho tera. Na  te atawhai nui o te

 Atua i takikotahi ai tona putanga

mai ki a matou i mua ai i to matou

kuaretanga ki tona ahua—mehemea

                 

i puta auau mai i reira ai kua, ngaro

katoa matou. Kai te awangawanga

                                                       

matou  ki nga maori koi tae mai

taua mate ki tenei motu a muri ake

nei—ki  te  puta mai ki konei ka

ngaro katoa koutou. Ko  te hanga

 e hui nei te  moe  ki raro ki te

whenua  i roto i o koutou whare

maori  ma reira e tino kaha ai taua

 mate ki te tae mai ki konei; ko te

 kore hoki kaore e tia horoi i o koutou

tinana tetahi mea mana e taki haere

taua mate ki o koutou kainga—teta-

hi, ko te tangata e kai nui ana i te

       

waipiro e kore  e ora, no te mea he

 ahi tonu e haere ana i roto i ona

 uaua. Koia  ano e hoa ma ki te

 puta mai taua mate ki konei kotahi

 ano te tahinga o nga kainga ka ngaro

                         

 katoa koutou—po! me te ahi e poko

 ana! Kua  korerotia ano ki a kou-

tou taua mate i mua, kua tono noa

               TE WAKA MAORI O AHURIRI.

   WI TAMEHANA O WAIKATO.



Ko te Tekoteko mo Wi Tamehana kua

oti te hanga kua  ia i te wahi

                        o

i mate ai ia. He mea hanga na te pa-

keha  taua tekoteko. Ko  te ahua o

Tamehana  kai runga e mau ana kei roto

i te karaihi, he mea hanga ano ua te

tohunga pakeha. Ko nga kupu enei

tuhia ki runga, ara; —



         Haere  atu ra, e te hoa.

   "* I te oranga o te tama a Kiripuai, he

kura te tangata. "

                             O

  Ko  Wiremu  Tamehana te Waharoa i

hemo  ki tenei wahi, i te 27 o nga ra o Ti-

hema,, 1866. Ko taua kupu poroporoake

tenei: —

  "Ki atu ki a Hohaia, mehemea ka pai a

ia ki te noho tonu i konei, e pai ana ahau. "



  Ko  Hohaia te pakeha i kiia nei e nga

iwi Kingi o reira kia panaia atu i Mata-

mata-  Mana  nga kau i whiua atu i

Nepia nei i mua, i kiia kua kohurutia

nga kai whiu ki Runanga—he  parau

aua korero, engari kaore i tukua e te

Hau Hau  nga kau kia haere ana i runga

i to ratou kainga. Koi  a te Poihipi

aua kau e tiakina ana inaianei.





      HE WHENUA KOURA.

TENA  nga pakeha tokotoru, tokowha

ranei, kei te kauru o Mohaka o kimi

koura ana—kua maha nga wiki e mahi

ana  taua hunga ki  reira. No  tetahi

wiki  kua hori nei ka tae mai ki te

taone ki te tiki kai ma ratou. E ko-

rero ana ki ta ratou mahara he whenua

koura  taua whenua. Kua kitea e ra-

 tou etahi koura paku nei i roto i nga

awaawa  i te kauru o Mohaka, haere atu

ki te taha ki Taupo. Ehara i te koura

 tikanga ta ratou  i kite ai inaianei,

 engari ko te ahua o te whenua e pai

 aua ki ta ratou titiro. E  mea ana ki

 te ata mahia tera ano e tino kitea. Ko-

 tahi i he ai ko te riri a nga maori o

 Taupo—riria  mai ana ratou kia hoki

 mai. Na  he whakaaro he tenei na ana

 maori, he whakakore i te tikanga e kake

 ai to tatou kainga. He takiwa rawa

 kore hoki tenei ki a tatou; kore ana

 te moni, kore ana te mahi, kore ana te

 aha; he tokomaha nga pakeha e noho

 hemo ana i te kai i tenei takiwa. Me-

 hemea  kua tuwhera tetahi Tikini (te

 ritenga o tenei kupu o te " Tikini'' he

 whenua mahinga koura) katahi ka piki

 katoa tatou ki runga ka ora tatou, ka

 kake  te utu o te witi, o to taewa o to

 mahi, o nga mea katoa. Ekore e riro

 i nga kai keri  anake te rawa. ka

 kite katoa tatou i te painga, ka  nui

 haere tonu te moni  i roto i a tatou i

 runga i a tatou mahi maori—me nga

 tangata hoki nona te whenua i mahi ai

 ka kite ano i te rawa. Engari ko te

 whakaaro tika mo nga maori o taua

 whenua me waiho nga kai rapu kia ma-

 hia ana. ka kitea katahi ka korero ki

 te Kawanatanga, ka whakatakototia he

ritenga e tukua ai nga pakeha ki reira

mahi  ai kia tika ai te mahinga—kia

pena hoki me tera whenua i Kauaeranga

i to tahu ki Akarana.

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.            51
anake te mahi.  No  te taenga ki enei ra
katahi ano ka tono kia utua ona hanga rae
te mahara ki te muru i nga rawa ranei, i te
whenua  tonu ranei hei utu mo ana hanga.
Na, e ta ma ehara tenei i to whakaaro pai, te
apitirua i te mate mo matou—kite mai ano
ka mate apiti mui hoki. Tena tonu matou
e kaha ki te utu i a matou muna, kotahi te
mea e kore ai e kaha e utu atu ana e wha-
kanui ake ana koutou i te utu ki runga o te
utu  tuatahi—ko   te ritenga tenei e kore ai
matou  e kaha.  Ko te homaitanga o te ture
pakeha ki a matou ahakoa ka wha te kau o
koutou tau ki tenei motu ka mea matou ka
rite matou ki a koutou te mohio, kaore—taki-
tahi o matou tangata mohio paku nei. Nu
te kuare i tupu ai nga he o tenei moutere.
Kotahi te pukapuka o " Nga Ture o Inga-
rani," na, te Kawana kei au, kowai e kaha
 ki te whakahaere i aua Ture e taea ai? Ina-
 hoki kua riro atu te whenua ki a koutou ko
 tetahi wahi iti nei i toe iho ki a matou; ko
 koutou koi te kaha ki te whakatupu rawa
 mo koutou ki o koutou na pihi ko matou
 kei te noho mangere nua iho, otira ehara i
 te mangere he kuare ano. Ka pehea ianei
 te oranga e ora ai te tangata i te kuareta-
 nga ?
   E  ki ana a Paora ;—" E ora ano ahau i
 mua i te korenga o te Ture, te taenga mai
 o to Ture ka ora ano te hara ka mato ano
 ahau."  Heoi nga kupu  e hoa. Mau  e
 tuku atu ki te perehi kia taia ki te Waka
 Maori.
                Na  HENARE MATUA.
   [Me whakaputa e. matou etahi kupu mo
 te reta a Henare, a ka whakamutua i konei
 te korero na—kua  roa ke hoki.
   




 Ingarani


 Paora
 Roma

               TE WAKA MAORI  O AHURIRI.

karongo ki ta te takuta. Na ehara i te ako 

a te takuta i mate ai, engari na tona ngakau

riro ke  ki tana  i hiahia ai. Inahoki  ta

Paora ano; " Na e tapu ana te Ture, ko te

korero e tapu ana e tika ana e pai ana. I

meinga koia te mea pai hei mate moku ?

Kaore  rapea. " Koia  hoki ko te Ture o   i

Ingarani he mea ako i te tangata kia ora ai 

ia, ka kore e whakarongona ka waiho hei

 mate mona. ]

             



             Nepia, Akuhata 12, 1867.

KI  A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI.

   E  hoa, he tuhi atu tenei naku ki nga

maori o Heretaunga kia rongo mai ratou ki 

 taku whakaaro mo to ratou mate e mate nei

 ratou i tenei takiwa i a ratou " nama. "

   E hoa ma. Tenei au te noho pouri nei

 ki te nui o to koutou raruraru e taumaha

 nei i runga i a koutou i tenei takiwa—kaore

 he okeokenga ake, kaore he aha. Inahoki

 he nui nga tamana e puta ana ki a koutou i

 enei rangi—kaore he rangi i kore ai e tae

 mai he tangata ki te tono tamana mo etahi

 o koutou. Akuanei tona mutunga iho o

 tenei mahi he muru taonga, he hopu tonu

 ranei i te tangata—ko to te Ture tikanga

 hoki ia. Ki te penei tonu he ritenga ekore

 e roa ka rawakore rawa atu koutou, ka noho

 mate noa iho. Na, kai to aroha au ki a

  koutou. Kaore he tikanga ki taku titiro

 kia penei tonu koutou, He iwi whai rawa

  koutou, e puta nui ana te moni ki a koutou

  i roto i nga reti, i nga whenua kua hokona

  hoki. Mehemea  e ata whakahaere ana a

  koutou rawa ekore koutou e mate; penei

  ka rite nga " nama, " ka ora hoki koutou.

  Ka rua nga tikanga i mate ai koutou—ko

  te kore e mohio ki te whakahaere i o kou-

  tou rawa katahi, ko te moumou i nga rawa

  ki te maka noa ka rua—ki te maka noa ki

  nga hakari, ki nga kai hau kai, ki nga nga

  ke atu kaore e kitea he hua o roto. Ki te

  waiho ma koutou ake ano e whakahaere i a

  koutou mahi i roto i tenei takiwa o te mate,

  o te tamana, o te aha, akuanei koutou ta-

  hurihuri noa ai ekore e kite i te huanui o

  te ora. I te rapu tikanga au hei oranga

  mo   koutou—a, ki taku whakaaro kotahi

   tonu ano te tikanga, koia tenei, ka korero-

   tia nei e au akuanei. Ki te whakarongo pu

   koutou ki taku e ako atu nei ekore e maha

   nga tau kua ora rawa koutou; ki te kore,

  ka mate koutou—mate  rawa. Ko taku i

   mahara ai me tono  ki nga pakeha whai

   rawa he moni hei whakarite i nga nama.

   Kaore he kore o te moni mehemea e mara-

   ma ana te ngakau o te pakeha ki te whaka-

   hokinga mai o ana moni. Taku tikanga

   ta te pakeha, ka tukua mai e te tangata be

   moni ki au ka hoatu e au taku hanga, taku

   hoiho, taku whare, tuku whenua ranei, ki

   a ia mau ai hei whakapono mo taku whaka-

   hokinga atu i ana moni i te takiwa i whaka-

   ritea ai; a ka rite i au ana moni i homai ai

   katahi ka hoki mai taku hanga ki au ano.

He mea  utu te moni homai pera. E rite

ana hoki te moni ki etahi mea katoa atu.

Ka  riro mai te mea a te tangata ki au

whakamahi ai ki runga ki aku mahi ka

utua e au nga tau katoa i waiho ai ki au

taua mea. Koia hoki me  te moni a te

tangata kai te peratia ano, ka utua e au te

takiwa i takoto ai ki au ana moni—kei

runga kei nga rau te whakahaeretanga o

nga utu. He tokomaha  nga pakeha  o

Nepia  kai te penei i tenei takiwa. Ka

homai e nga peeki [e te pakeha noa atu

ranei] he moni ki te tangata e tono ana ka

 hoatu e taua tangata toua piihi whenua,

 ona hipi ranei, nga huruhuru ranei hei tohu

 tiaki i te utunga atu—ka rite, katahi ka

 hoki atu ana hanga. He mea tuhi marire

 e nga roia nga ritenga katoa ki te puka-

 puka, tuhituhi rawa e te tangata e tono ana

 e te tangata hoki e homai ana i o raua ingoa

              o                                                    o

 ki roto, katahi ka kawea taua pukapuka

 ki te Hupirimi Kooti takoto ai. Ka rite

 aua moni te whakarite atu ka tuhia ano ki

 te pukapuka ka kawea ano ki taua Kooti

 takoto ai kia mohiotia e te Kooti kua rite

 —heoiano, " noho maaha ana. haere maaha

 ana. " Na e mea ana au me penei ano hoki

 koutou nga rangatira e whai whenua ana,

 me waiho ko nga whenua hei taki mai i te

 moni. Ko  te ingoa kau o te whenua e

 tuku  atu  ko  te tinana hei  a koutou

 ano  mau   ai  hei  retinga, hei ahatanga

 atu. Ka  riro be moni i a koutou  hei

 whakarite i nga nama me waiho ko nga

 moni   reti o   te  whenua   hei  wha-

 kautu i aua moni. Me  wahi nga reti, ku

  tetahi wahanga me tuku hei whakarite i nga

                          —                                                o

  moni i homai e te peeki e te pakuha, atu ra-

  nei, ko tetahi wahanga me waiho hei oranga

  mo koutou. A  me penei tunu i roto i nga

  tau katoa tae noa ki te takiwa e rite ai nga

  moni i tonoa e koutou; heoi, katahi ku

  marama koutou, ko nga whenua ku toe ano

  hoki katoa ki a koutou. Engari ekore e

  tika kia tangohia e koutou  ake ano nga

  reti koi kawea e te hiahia o te ngakau ku

  rukea katoatia atu  ki te hanga noa iho,

  ekore hoki e toe etahi hei whakarite i nga

  moni i tonoa e koutou—ka  peratia, ekore e

  hoki nga whenua. Engari me  whakarite

  marire tetahi pakeha  whakaaro tika hei

  tango i nga moni reti, mana hoki e wahi ka

  hoatu ki a koutou tetahi wahanga, ko tetahi

  ka hoatu ki te tangata nana i homai te moni

  ki  a koutou; a ka rite aua moni heoi ano

  te mahi, ka hoki ano ki a koutou te ritenga

   o nga reti.

     Ka matu, me ata ropu koutou ki te

   painga o aku korero; a ko te tangata e

   hiahia ana kia peneitia he tikanga mona

   mana e haere mai ki au ki Nepia nei kore-

   rorero ai tatou ko tetahi o nga roia me i

   kore e kitea e tatou he tikanga. He pa-

   rau noa  atu tenei naka ki a  koutou;

   kei a koutou  ano ia te whakaaro. "Ki

   au nei he tikanga pai ia; ko taku tika-

   nga ia hei oranga moku i nga wa  o te

   mate.

     Na  to koutou boa tawhito.



                        Na te KARINI.

              TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

TE  KAI   HAU   KAI  A  NGATIKA-

          HUNGUNU.

I TE pupuhi manu a Ngatikahungunu

i tenei takiwa kua hori nei mo te kai hau

kai e takoto ake nei (i a Hepetema pea)

—te  kai hau kai ki Tokomaru i Waiapu,

ki te Whatuiapiti hoki i u te Hapuku ma,

hei tiaki etahi mo te ope haere mai.

He   kai pakeha he kakahu  pakeha

etahi mo taua kai hau kai. Nga manu

kua mate ki ro taha i a Ngatihori i a

 Karaitiana, i a Henare Tomoana, i a

 Manaena ma, kotahi te kau mano e iwa

rau e waru te kau ma whitu; nga mea i

 a Ngatikahungunu i a Tareha ma, e iwa

 mano; tena ano  hoki nga mea  i

 a te Upokoiri i a Renata ma kua mate

 ano, e hia ranei kaore matou e mohio

 ana. I puhia aua manu ki Raukawa,

 ki Ruahine, ki Tamaki, ki Tarewa i

 Waipawa, ki Mangawharau i Waimara-

 ma, ki hea atu hoki.

  E whakapai ana matou ki te tikanga a

Karaitiana kua rongo nei matou e kawea

ana ana tamariki ki  Po Neke ki nga

kura pakeha. He mea pai kia kawea ko

nga tamariki taane  rangatira nei ki te

kura pakeha—taua hokinga mai kua tino

pakehatia. kua mohio ki te reo pakeha, ki

te 

tikanga maha atu hoki. Nga tohungata-

nga pakeha katoa kei roto kei nga puka-

puka o te pakeha e noho ana. nga rongo

hoki o nga iwi o te ao  katoa; na. ka

mohio te tangata ki te korero i aua puka-

puka heoiano kua tuwhera te huarahi hoi

haerenga mona, mana ano ia e ako i roto i

nga tau o tona oranga—kua  huakina to

tatau o to whare hei nohoanga mona kia

tomo ia ki roto. Engari mo motu rawa

 atu  te nohoanga   o  te  tamariki  i

 tona whanaunga koi haere rua te whaka-

 akoranga ki te taha pakeha  ki te taha

 maori—a o kore o tino mohio to tamariki

 ki te peratia he ritenga. Ki  te roa  to

 tamariki e noho ana i te kura ka tu ia hei

 tohunga i roto i te whakatupuranga e tupu

 ake noi.

          WHARANGI  PANUITANGA.

    TENEI TE HANGA!



 TENEI RAWA ANO TE HANGA!

 HAERE      mai  te tane, haere mai te

        wahine, haere mai te tamariki,

 haere mai te katoa, ki te ora mo o kou-

 tou waewae !  Kei au nga PUUTU

  KAHA, te mea  roa, te moa poto; te

  mea matotoru, te mea rahirahi; te mea

  utu nui, te mea utu iti; te mea tane, te

  mea wahine. Haere mai tirohia.

    Ko taku  whare kei tetahi taha o te

  rori i te ritenga ki te whare hoko rongoa

  i Nepia, i ko mai o te Peeke.

          Tikina mai, patua !

             Na  te WURU,

                     Kai tui puutu.





 WHAKARONGO  TE TANGATA

          HAERE!

  MEA     ake, hei te tuatahi o nga ra o

        Hurae, ka tu tetahi whare Papari-

  kauta maku  i tua mai o te arawhata i

  Tutaekuri. He ingoa mo taua whare

  ko te POROWINIHERA HOTERA.

  Ko  nga patiti o aku pataka (ara nga tai-

  epa kai ma te hoiho) kua oti te tiri ina-

  ianei—no  Ingarangi mai nga  kakano.

  Ko  nga kai o taku whare mo te tangata

   haere ekore  au e pai  kia kino, kia iti

  ranei—taku  e pai ai kia ora rawa te ta-

  ngata koi ngau tuara ki au. Tetahi ko

  te WAKA  MAORI nuipepa ka puta tonu

  mai ki taku whare hei korero ma koutou.

     Na e mea ana au kia haere mai kou-

   tou ki taku T/bare whakamatau ai me ka

   haereere koutou ki te taone.



   Haere mai e whai i te waewae o

            Uenuku kia kai koe i te kai.

          Na HEMI AHITONE.

 KUA  TAHAETIA, kua haere ke

     ranei, i te taiepa a Tareha tetahi

 hoiho pango he uwha, he ma kei te rae,

 me nga waewae o muri he ma ano, ko

 te parani kei te pakihiwi maui he penei

 B. Ko te wha tenei o nga marama i

 ngaro  ai, raua tahi ko tona punuka—

 he whero te punuka. Kotahi pauna te

  kau herengi te utu ki te tangata mana

 e whakaatu maua ranei e kawe mai ki a

  Rihari Meketoara (Richard M'Doall)

  kei Miani.

    Miani, Akuhata 14, 1867.





    TENEI TE TAONGA!

  TENEI   te taonga kei au e tu ana, ara

    ko  aku tera hoiho, ko aku paraire,

  ko te tini noa atu o nga hanga mo te

  hoiho, mo te kaata. He mea  kawe

  hou mai no Ingarani, naku ano i kara-

  nga atu kia tuia mai mo toku whare

       

  hei hoko ki nga rangatira o Heretaunga.

    E  tuia ana nga rera, me nga mea ka-

  toa o te hoiho i tenei whare.

                Na HOURA.





  TENEI! TENE!!! TENEI!!!

  TENEI   te take o te tohungatanga kei a

    maua!  Ko  te tangata e hiahia ana

   kia hangaia paitia tona tera me anga

  mai ki a maua. Ka  tukua mai e te

   tangata tana tera pakaru, tana aha ranei,

   kia tuia e maua ekore e taro ka oti, to-

   na otinga me te mea hou tonu te kaha.

     Tenei kei a maua nga Tera hei hoko,

   nga Paraire, nga Kipa, nga Wipu, nga

   aha atu. Ko to maua whare kei te taha

   o te Peeke o Niu Tirani i Nepia nei.

        Haere  mai whakamatauria.

        Na KAHIKOROWI raua ko POHU.

              TE WAKA MAORI O AHURIRI.

                         (WHARANGI  PANUITANGA. )

   PANUITANGA.



 Ki  NGA RANGATIRA  o NGATIKA-

                    HUNGUNU.

£0   MIRA  raua ko RINITE tenei

    kei Nepia nga tino tohunga hanga

whare, me te mano  atu o nga mahi

Kamura—nga   Whatitoka, nga Mata-

pihi, nga Keeti, nga aha noa atu. He

mea uta mai ua maua i Ingarangi ra ano

nga Raka, nga Inihi, nga Titi, me nga

mea rino katoa, mo nga whare e hanga-

ia ana e maua—no  reira i kaha ai, he

mea whiriwhiri mai hoki.

  Ko te whare o Karaitiana ma i Tau-

pata, i te rori putanga mai ki te taone

nei, na maua i hanga. Ka  hiahia te

tangata kia  hangaia  e maua  tetahi

whare mona, ka  kore ona moni e pai

tonu ana maua ki te whenua hei utu.

Ko ta maua mahi he mahi tohora, he maha

                  pai.



   WHAKARONGO MAI.

TENEI  au to koutou hoa tawhito te

  noho nei maua ko WIREMU kei te

WHATAAPUKA. Kai  te hoko  tonu

maua  i nga hanga me nga kai e hiahiatia

ana e te tangata maori; —ara, he huka,

he ti, he tupeka, he raihi, he paraoa, me

te mano kai atu.

   Ko nga kahu; —he  koti, he paraikete,

he tarau, me nga kakaha  tane katoa,

me  nga kakahu wahine katoa.

   E tangohia ana hoki e maua nga kai

e whakatupuria ana e nga maori; ara,

he kaanga, he witi, he taewa, he aha

 noa atu.

     Haere  mai ki te tangata tawhito.

       Na WIREMU raua ko KENERE.

   Nepia, Pepuere 26, 1867.





   WHAKARONGO  MAI!

 KO   au ra ano tenei ko NOIHU kei

      Nepia nei ano e noho ana, e hoko-

 hoko tonu ana i te taonga. Kua tae

 mai koutou ki toku whare, kua hoko

 koutou i aku hanga, kua mohio koutou

 ki te ahua. Engari tenei nga mea hou

 kaore ano koutou kia kite.

   Ko nga tupeka o taku whare he mea

 kua  oti te tapahi, kua oti te mirimiri—

 he huri nana i tapatapahi, e tu nei kei

 roto i taku whare. He tupeka pai rawa,

 he reka; te mate tapahi, te aha—ko te

 puru tonu, kai tonu.

   Kei tetahi taha o te rori i te Whare

         o te Kawanatanga i Nepia.

              Na ERUETI NOIHU.



 TENEI TO TOHUNGA KI TE

       HANGA  WAATI!



 KO    au, ko  te tangata e tuhi atu nei

      ki a koutou nga rangatira me nga

 tangata o Heretaunga, ko au tenei ka-

 tahi ano ka tae mai i Ingarani ki tenei

 kainga mahi  ai i taku mahi  hanga

  Waati, hanga Tieni, me  te tini atu  o

nga mahi whakapai tangata. No Ra-

nana ra ano toku tohungatanga, no te

Taone nui o Ingarani, te Taone e noho

mai nei te Kuini. Kei reira te huinga

o nga mahi pai, me nga tangata mohio.

Koia hoki tenei, haere mai tirohia taku

mahi.

  E  nui ana  te Waati, te Tieni, te

Ringi, te aha noa atu, kei au e tu ana

hei hoko. Ko  taku whare kei tetahi

taha o te rori i te Peeke o Niu Tirani i

Nepia.

\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_Na  PERUA.



 KOTAHI PAUNA HEI UTU.

KUA   HAERE KE  tetahi HOIHO

    RAHOPOKA    pango nei. Te

parani kei te pakihiwi katau he penei

H; kei te pakihiwi maui he penei N—

he haehae ma kei te pongaihu. I haere

ke i te Aute taua hoiho, i anga whaka-

te-taha ki te Puketapu. Kei te taha

ki Omahu kei Moteo ranei e noho aua

inaianei. Ka  hoatu  te  moni  kua

whakahuatia i runga  ake nei ki te

tangata maua e kite a ka kawea ki a

 Teone Heirapa (John Heslop) te pakeha

e noho ana i te Puketapu; tetahi me

whakahoki mai ki Wharerangi ki ahau

kua tuhia nei toku ingoa ki raro iho.

     Na WIREMU EREHANA.

  Wharerangi, Akuhata 9, 1867.



     PANUITANGA.

 TENEI   au te tangata tawhito kei te

   whare hoko i ko mai o te Papari-

 kauta o te Kemara i te huarahi putanga

 mai ki te taone. Ko te



    WHARE    O RANANA

 te ingoa o taua  whare. Tenei  nga

 TERA, nga PARAIREI, nga WIPU,

 me nga aha noa atu, mo te tane mo te

 wahine. Katahi tonu ka tae mai enei

 hanga i Ingarangi. He hanga pai rawa

 aua hanga, e iti ana hoki te utu. Engari

 ma koutou ano e haere mai kia kite, kia

 mohio koutou.

                 Na RAWHE.



 WHAKARONGO MAI TE TA-

     NGATA  HAERE HOIHO !



 TENEI au to koutou tangata tohunga

   ki te hanga hu mo nga hoiho! Ka

 hiahia te tangata kia haianatia nga wae-

 wae o tana hoiho me haere mai ki au ki

 te tangata hou whakamatau ai kia kite

 koutou  i te mahi pai. Tetahi o aku

 mahi  he hanga  parau whenua. Ka

 mahia e au te parau pakaru, anana ! me

 te mea he parau hou tonu !

   Ko  taku whare ko te whare paraki-

 mete i runga mai o PUKEMOKEMOKE

 Kua  riro hoki i au taua whare.

  Haere mai whakamatauria te tangata

                     hou.

       Na WIREMU ROPITINI.

   Nepia, Pepuere 22, 1867.