|
loading...|
|
Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 5, Number 10. 11 February 1869 |
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE
*
O AHURIRI.
«KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA."
No. 10.] NEPIA, TAITEI, PEPUERE 11, 1869. [VOL.V.
TE HORONGA O NGATAPA.
I tera nupepa i ki matou kia korerotia te
riri ki Ngatapa i horo ai te pa i mate ai nga
Hau Hau o te Kooti. No te taenga atu o
te Whitimoa raua ko te Ritimona ki Tura-
nga me nga hoia pakeha i mauria mai i
Whanganui ka timata tonu te wahawaha
kai me nga pu nui e rua hei pupuhi ki te
pa, me nga teneti me nga aha noa atu o nga
hanga mo te riri. Ko te huarahi he kino
rawa, he hiwi poupou, he awaawa hohonu,
he ngaherehere, he kino noa iho. I etahi
wahi i wahaia i runga hoiho nga hunga, i
etahi wahi he mea waha i runga i te tuara
o te tangata. He mea keri haere te hua-
rahi i te taha hiwi e nga pakeha rae nga
maori i nga wahi tino kino. Ko nga kai
toro i tukuna atu ki mua, muri mai ko te
taua, muri mai ko nga kai waha i nga hunga
me ona kai tiaki ano. Otira ma te aha e
korero te uaua o te tangata ki tenei tu
mahi i te whenua kinokino nei, te nohoanga
o te weka raua ko te kiore. Heoi, no te 27
o nga ra o Tihema ka tae atu nga hoia
pakeha me nga hoia maori o te Arawa ki
Ngatapa, ka tau ki reira ka timata te keri
parepare hei nohoanga mo te taua. Ko te
pa nei ko Ngatapa he pa kaha rawa. I
runga tonu i te tihi o te hiwi e tu aua, e ki
ana e rua mano putu te teitei o taua hiwi.
E toru nga parepare o taua pa, i roto te-
tahi i waho mai e rua, puta noa ki tetahi
tahu ki tetahi tahu e taiawhio ana i te pa—
te teitei o etahi o aua parepare te kau ma
rua putu. Ka titiro atu te taua e mahi
ana te Hau Hau i ro pa, e keri rua ana e
hanga parepare ana ano hei puhanga mui ki
te kai tiki i te pa. E korerotia he whenua
kinokino rawa taua whenua. Ehara i te
hiwi takoto tika ona hiwi, engari me te wai
koropupu te rite; ko Ngatapa e kokiri ake
ana tona tihi ki runga rawe o etahi—me te
mea he matua ia no te katoa. Ko tetahi
wahi o te ngaherehere i runga i taua hiwi
kua tuaia e te Hau Hau kua tahuna ki te
ahi. He wai ano tona i te taha ki muri
atu o te pa, engari i hangaia ki te parepare
te ara ki te wai. I mea ano te taua kia
ohua rawatia te pa, otira ki hai i taea, he
kino no te whenua he tokoiti hoki no nga
tangata—he nui ano nga tangata mehemea
he whenua pai. Ka mutu, no te 3O o nga
ra (te Hatarei) ka tae ake a Ngatiporou ra-
tou ko o ratou rangatira ko Ropata raua
ko Hotene—he toa taua tena tangata a
Ropata. I te ata o te 31 o nga ra ka neke
atu te taua ki tetahi pukepuke e tu ana i
taua taupae ano e tu nei a Ngatapa—e
whitu rau iari te pamamao atu. No tenei
rangi ku timata te pupuhi a te Hau Hau, i
taiparatia tana pupuhi—otira ki hai i tata
nga mata ki nga pakeha, he mamao hoki.
Whakahokia ana e etahi o te taha Kuini a
po noa—ko te nuinga e whakapai ana i te
huarahi i muri i a ratou hei mauranga mai
mo ngakai mo nga aha atu. I te awatea o taua
rangi ano kua tukuna nga kai toro ki te titiro
i te ahua o te hiwi i tetahi taha puta noa ki
tetahi tahu. Kitea ana i te taha maui o te
pa he pari poupou, ko te whakaaro ia ekore
e taea e te Huu Hau te oma ma
reira. Katahi ka ohua te pa, i tika
te taua na roto i etahi awaawa i te
haerenga ki te ohu; engari ko te wahi
i te pari i te taha maui kaore he tangata i
whakanohoia ki reira, ko etahi taha i kapi
katoa i te tangata—ko nga pu nui ki mua
tonu tu ai. Aua pu repo nei he pu poto-
poto marire, he " maata" tona ingoa. He
paura ano i roto i ona mata, he mea wha-
kanoho ki te wiki—he hanga ka te wiki.
Ka puhia ka rere te mata i runga i te rangi
me te ka haere te wiki, taka rawa te mata
ki ro pa kua tae te ahi o te wiki ki te paura
ki roto, nu ka pakaru ka rerere nga mara-
mara o te rino ka matemate te tangata. He
hanga kino taua hanga, he nui te tangata e
mate ana. Nga tangata e ohu ana i te pa
no te Arawa e ono te kau, no Ngatiporou e
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
toru rau e whitu te kau, no te Pakeha e rua
rau e wha te kau; hui katoa e ono rau e
whitu te kau ma rua—haunga nga apiha te
kau ma tahi. Kaore ano kia oti noa nga
parepare ka ua te rangi, katahi ka kinokino
noaiho i roto i nga awa keri, ka mate nga
tangata i te paruparu i te mataotao; me
nga hoiho waha kai hoki kaore i kaha i te
pahekeheke o nga pikitanga. Heoi, noho
tonu te taua i roto i nga parepare taea noa
te 3 o nga ra o Hanuere me te pupuhi tonu
atu ki te pa. Ka tau tu mata o te pu
" maata" ki ro pa ka pukaru ka titiro atu
te pakeha e tahuti anu te Hau Hau ki ta-
haki—he tokomaha o ratou i mate tonu i !
ro pa i taua hanga. I tetahi puhanga to-
korima nga tangata i mate i te mata kotahi
—i pa tonu ki te uma o tetahi, ko etahi
tokowha e tu tata ana ki a ia i mate i nga
maramara rere. Te mahi a te Hau Hau i
enei rangi be rere mai ki waho he mea kia
puta ia, kua tau hoki te wehi. Otira wha-
kahokia ana e nga pakeha o Meiha Pereiha
me nga maori ano; hoki rawa atu kua takoto
etahi o ratou ki waho—kitea ana e ratou
he mate ki ro pa he mate ki waho. He
mea kotahi i puta, i oma tahanga tonu. I
te ra tuatahi o Hanuere ka karanga atu te
rangatira o te taha Kuini (a to Whitimoa)
ki nga tangata i ro pa ki te hiahia puta mai
etahi tangata tika, me nga wahine me nga
tamariki, e pai ana me haere mai ekore e
ahatia me tuku kia haere noa atu ki tana
haere. Ka whakahokia mai taua karanga
e te Hau Hau ki te mata—'ko te utu tena
o te pai, o te atawhai. Ka toru nga ka-
rangatanga atu ko tona ahua tonu tena Le
pupuhi mai. Katahi ka mea te pakeha,
" koia koi a koe. " Heoi, kua mutu tenei
te ua kua pai te rangi. Katahi ka keria
haeretia he parepare ka whakatoronatia
whaka-te-pa hei ara mo nga tangata tiki i
te pa kia kore ai e tu—he tohu marire hoki
i nga tangata. E mahi ana tenei te kai
awhi i te pa, tena hoki tera hunga e wha-
kauaua tonu ana i muri ki te wahawaha
mai nga kariri me nga kai me nga aha noa
atu i runga i te ara pahekeheke i te ua, i
runga i te hiwi, i runga i te kino noaiho.
Heoi no te wha o nga ra o Hanuere ka reia
te parepare o waho mai e te Arawa raua ko
Ngatiporou me te Wikiriwhi raua ko Ara-
peta me o raua tangata, whati ana te Hau
Hau ki ona parepare i roto atu. I te ata
o te rima o nga ra kua tata rawa atu ki nga
parepare o roto te keringa o te pakeha. E
mea ana kia keria atu ki raro o te parepare
muri iho ka tahuna ki te paura kia pakaru,
kia whai ara hei rerenga atu mo te taua ki
ro pa. Otira ki hai i noho nga Hau Hau,
he wehi anake ki te mate—oma ana. I
oma i te taha pari, te taha kaore i tiakina.
I puritia haeretia ki te taura i te heketanga.
Katahi ka whaia e Ngatiporou ratou ko te
Arawa. I te ono o nga ra kua hoki mai
nga kai whai. Ko te Kooti i puta, engari
ko ana wahine tokorua (ana wahine ake
ano) i riro herehere mai. Kei hea te mana
o te Poropiti ? te ora ona tangata me ona
wahine—ko ia e rite ana ki te poaka puihi
e oma haere ana ki ro ngahere. I tauria
nga taane i mate rawa kotahi rau etoru te
kau roa ono. He nui nga taotu, tera ka
mate atu ki ro ngahere i te hemo kai i te
aha noa atu. Ko Nikora te Whakauaua o
Ngatihineuru raua ko Rangiaho, he ranga-
tira no te Urewera, kua mate. He nui te
whakapai a nga pakeha katoa ki a Ropata
Wahawaha o Ngatiporou—he tangata tino
tua ki te riri, be tino mohio hoki ki te wha-
kaaro ki te whakatakoto ritenga. Ko
Hotene raua ko te Wikiriwhi hoki e korero
paitia ana e te pakeha. Nga mea i mate o
te taha Kuini ko Kapene Paraone me nga
pakeha tokowha. No te Arawa ko Heta-
raka; no Ngatiporou ko Hori Pourewa, ko
Hapata Paingaware, ko Hunia Huapapa,
ko Heremaia Taurai, ko Himiona Matahu
—mate katoa enei. Nga mea taotu kotahi
te rangatira pakeha (Capel) me nga pakeha
noa atu tokotoru. Nga maori, no te Ara-
wa Ihaia Matunau; no Ngatiporou ko
Hohepa Pokino, ko Herewini te Mano, ko
Riwai Pakerua. Hui katoa, te kau ma tahi
nga mea i mate rawa, tokowaru nga taotu.
Ka mutu ra, kia rongo mai koutou nga iwi
maori o te motu nei, koi mahara koutou he
mahi manawareka ki te pakeha tenei mahi
te patu tangata—kaore, he hanga pouri ia.
Ta te pakeha e hiahia ana kia noho pai i
runga i te ora nga iwi katoa o te motu, kia
mahi tahi te pakeha me te maori i nga mahi
whakawhairawa i nga mahi whakapai kai-
nga. Na te Hau Hau i poka ke he tikanga
ke mana me tona mate hoki. Ekore ano
e pai kia waiho taua hunga kia mahi haere
i ana mahi i roto i a tatou—ara he patu
wahine, he patu tamariki kai u, he kohuru,
he kai tangata, e ora tonu ana te tangata ka
karohia te kanohi ka kainga, ka tapahia, te
uma ka tangohia te manawa ka kainga.
Tera atu hoki ana mahi kuri ekore e taea te
whakahua. Ko tenei e whakapai nui ana
ngu pakeha ki nga maori o te taha Kuini—
ta ratou whakatikanga i runga i te karanga
o te Makarini ki te pehi i enei kino.
TUKUMARU KUA HORO.
No te rima o nga ra o Pepuere ka tae mai
te rongo i Po Neke, na runga mai i te waea,
ko Nukumaru kua riro mai ki te Pakeha
—no te toru o nga ra o Pepuere i riro mai
ai. Ku rua nga ra, te 1 me te 2 o Pepu-
ere, i puhia ai ki te pu " maata, " te pu e
rere ai nga mata a ka pakaru i te taunga
ki ro pa—pena hoki me te mahi i Ngatapa.
I te toru o nga ra ka mutu te pupuhi ka
whakatika te taha Kuini (ara nga hoia o te
Whitimoa me nga Maori hoia o Whanga-
nui) ka kokiri ki te pa. No te kitenga
mai e rere atu ana nga hoia e huaki ana ki
te pa ka tahuti a Titokowaru ratou ko ona
tangata ka mahue te pa. Heoi ka tomokia
te pa e te Pakeha me nga hoia Maori. E ki
ana he pa kaha rawa atu—ko te mano pa
o te motu nei i hangaia e nga tangata
Maori ekore e rite ki taua pa. Ka mutu
ko te omanga o te Hau Hau ka whaia e te
Pakeha. Anga ana te Hau Hau whaka-
te-taha ki Waitotara, ka whaia e te pakeha
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
ka tae ki tetahi pa ki Perekawa ka tuki-
tukia nga whare ka tahuna ki te ahi. E
mahi ana ki te tukituki ka puta mai te
Hau Hau i ro ngaherehere ka pupuhi mai
ki a ratou, ka mate o te taha Kuini toko-
toru pakeha kotahi te Maori, tokoiwa i tu-
a-kiko tokorua i ngaro noaiho, kaore i kitea.
I kite atu tokorima o te Hau Hau i hinga
O
ki te whenua—tera atu nga mea taotu.
Ko tenei kua marara ke nga Hau Hau, kua
omaoma ki ro ngahere. Kaore e ata mo-
hiotia ona nohoanga—otira ekore e ngaro
apopo ake nei. E rongo ana hoki koutou
ki te omanga o Hawea raua ko te Pakaru
o te Rangi i nga riringa Maori o mua. No
te matenga o Ngatikahungunu raua ko
Ngatiporou i a te Taha raua ko te Rangi-
karaanguruangu ka puta mai aua tangata i
roto i te mate—ngaro ana a ka kitea ano.
Koia hoki tenei ko te rite ano tenei apopo
mo Titokowaru; engari ekore pea e tino
rite, no te mea kowai hua ai e mau ora a
Titokowaru—kitea rawatia atu pea kua
mate.
RE WHARANGI TUWHERA MA NGA
HOA TUHl MAI.
Oruanui, Taupo,
Hanuere, 1869.
Ki A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI.
E hoa tena koe. —Mau e tuku atu a
matou korero ki te nupepa. He panui-
tanga tenei na te komiti o nga rangatira
o Taupo, na Ngatituwharetoa i te Aopouri.
E hoa ma, te Kawanatanga—tenarakoutou
te noho mai i roto i nga raruraru o tenei
motu e whakakinoa nei e nga iwi Hau
Hau. Tenei ta matou kupu ki a koutou,
ta te komiti o Taupo e kimi nei i te mea e
mutu ai te raruraru ki a tatou. Ta te mea
kua mahue ta koutou kimi i nga ritenga
mo te whairawatanga, o te Maori me te
Pakeha, a kua ruru ki te whakaaro i te
mahi a te Hau Hau e whakakino nei i to
tatou motu. Tenei ta matou kupu, kati
te aroha ki to kuri kai tawhao i nga mea
pai—engari me whiu i roto i nga tau katoa.
Tenei te kupu; —" E tupu e te kumara, e
ohu e te aruhe. " Koia tenei ra matou
tino whakaaro ki a koutou, tukua mai
etehi rau hoia, turupa ranei, ki Taupo nei.
Whakakiia nga wahi katoa o te motu,
whakamutua nga tikini keri moni — ta
te mea kei reira katoa te tini o te pakeha.
Tahuri ki te hapai i te hoari mo nga
tangata whakararuraru i tend motu. Tai-
hoa e tahuri ki te rapu taonga, kia mutu te
raruraru. Ki ta matou mohio hoki ka nui
te tangata ki te mahi i te maara etoru pea
haora kua pau te mahi. Whaihoki ko
tenei ki te whakatinia te pakeha ki te
whiu i nga taru kino etoru pea meneti kua
pau te mahi. Kia wawe hoki tatou te atea ki
te mahi rawa hei rangatiratanga mo te
tangata. E hoa ma ki te puta atu tenei
panui ki a koutou kia tere te whakaaro ki
nga kupu tika o roto. Anini tahi ana o
tatou mahunga i te whakaaronga ki enei
tangata kore noaiho. To te mea, kia
mohio koutou, katahi ka whakatoaia tenei
tangata a Titokowaru; he taurekareka
hoki ia na Waikato. I ngaro a Taranaki
i mua i a Waikato hui tahi ki nga tangata
o Taupo. No te aha ra i puta ai tenei
kaha ki a ia inaianei ? E hoa ma tanu-
mia nga awaawa, taoroa nga pukepuke kia
wawe te marama. Ienei hoki te whaka-
hihi kei nga kohi pangare o Taupo nei,
hapai here, mahi kupenga nei. Ko nga
mea tena e mohiotia ana e ratou, tena ko
te whakahihi kaore i a ratou. Ko nga
rangatira hoki kua poto mai ki te hapai i te
Ture o te Kuini. Kia tere te tuku mai
i etehi boa pakeha hei tapiri mo matou kia
whakangaromia iho i te rangi kotahi.
Heoi ano e nga hoa aroha a matou nei
mahara. Ka tukua atu nei kia kite nga
hoa pakeha me nga hoa tangata Maori i
nga wahi katoa.
Na Hohepa Tamamutu Pukeiahua
i Tongariro
„ Hare Tauteka
„ Paurini Karamu
„ Te Heu Heu
„ Kingi Herekiekie
„ Te Kepa Puataata
„ Te Reweti te Kume
„ Hemopo Hikarahui
Otira ekore e taea te tuhi—e toru te
kau tangata.
Kotahi te koroheke maori i taka ki roto
ki tetahi o nga wai puia i Rotomahana i
Taupo i nga ra tuatahi o Hanuere-—a mate
tonu iho.
E korerotia ana hei a Maehe i tenei tau
nei ano ka tae mai te tama o te Kuini ki
Nui Tirani nei—ara ko te Tiuku o Erini-
para i puhia nei i Po Hakene i tera taenga
mai ona. Tera pea e tae mai ki Heretau-
nga nei. Ki te pera he pai kia hui katoa
nga tangata maori ki te whakahonore i
a ia.
No te taenga mui ki a te Hirawanui o
Raukawa i Manawatu te rongo o te kino o
Titikowaru i Patea ka tuhia e ia (e te Hira-
wanui) tana reta ki a Ngatiraukawa kia
kaua e pikitia te Ahu-o-Turanga i Ruahine
o te Hau Hau me ka ahu mai ona taua ki
Heretaunga nei, engari me waiho taua ara
hei huarahi mo nga tamariki rangatira—
mo nga pakeha me nga maori. Ka wha-
kaae a Ngatiraukawa ki taua pukapuka, a
e mea ana taua iwi ekore rawa o tukua mai
he taua Hau Hau ma reira. Ko te wha-
kaaro o nga Hau Hau o tena tai e pehia ana
e Matene te Whiwhi ratou ko Karanama
te Kapukai ratou ko etahi atu. E pai ana
ta ratou tikanga. Ki te rite tahi te kaha o
nga iwi rangatira katoa ki te patu i tenei
taniwha kai tangata ka puta ake nei i wae-
nga i a tatou penei ekore e roa ka mate.
|
|
4 4 |
▲back to top |
60 TE WAKA MAORI O AHURIRI.
TE KOOTI WHAKAWA WHENUA MAORI.
Ko nga whenua i raro nei ka whakawakia i Oruanui (Taupo) i te rima o nga ra o
Maehe 1869.
Ihakara Kahuao
Iharaira Te Puke
Ihaia Te Hina me etahi atu
Ihakara Kahuao, me etahi atu
Mikaere Te Wharerau
Matahera
Makiha
Hakaraia
Tamehana
Wirihana
Te Whakakotuku
Pini
Tuari
Porukoru
Pekamu
Ruhia
Hori
Wiremu
Hakopa
Ahenata
Erana
Hona
Hohepa
Hori
Parakaia
Paranihia
Manga
Wikiriwhi
Aporo
Puhirua
Wiremu Kepa
Parakaia
Kerei Rangihiroa
Te Kepehana Te Kehu
Okiwi Wairangi
Te Wetene Te Pairoa
Ngahuruhuru
Perereka
Utuha
Petera Te Pukuatua
Rewi Tereanuku
Nihata, me etahi atu
Hamuera Tukurua
Eru Ngawaka
Hohepa Paraone Hinerau
Hamuera Takurua
Hunia Takuruo
Kua taia nga rohe o enei whenua ki roto ki te "Kahiti."
HE WHENUA TENEI KI HAI NEI I OTI I TERA WHAKAWAKANGA. KO NGA ROHE KEI TE
"KAHITI" o TERA PANUITANGA.
Ngahuruhuru
Takerei
Te Wetini
Pereika
Hohepa
Raimapaha
Wikiriwhi
Hori Ratoreka, No. 1, me No.
Tamati 2, i te takiwa o Paeroa
Kararaina o Rotokakahi.
Erana
Puhirua
Wano Aporo
Hutuha
Wharepa
Hauiti, me etahi atu
|
|
5 5 |
▲back to top |
TE WAKA MAORI O AHURIRI.
HE RETA NA NGATIKAHUNGUNU KI A TE
MAKARINI.
Hanuere 2, 1869,
Wairoa.
Ki a te Makarini, —E hoa tenakoe. Na,
tenei te korero ki a koe, ko matou kua
hoki mai. Ko nga wahi i kiia ai e koe kia
taea e matou kua pau katoa i a matou.
Ko O rewha tokorima nga tangata o reira i
mau i a matou. Ko aua tangata he tangata
pai, ko a te Atua tangata i pai ai. Heoi
kei au enei tangata. Na, ko te pa ko te
Puketapu kahore he tangata; ko te Pa
Puni kaore he tangata; ko Turi-o-Tata-
ramoa kaore he tangata, ko nga tangata o
reira i rere, engari he pukapuka na Te
Kooti i mau ki reira. Ka mutu ka tahuna
ona pa ki te ahi ka hoki mai matou. Ko
te kupu kua tae mai ki a matou no kona
(no Ahuriri) na Karaitiana he ki mai ki a
Henare mehemea kei Turanga te Whawhai
me haere ki reira; ko te tikanga o nga
witi kei a korua. Na e hoa, whakarongo
mai ki taku kupu, mau te ki kia puta tonu
mai i roto i tou waha mehemea kei a koe
tenei ki—kia mate rawa ake hoki tatou i o
tatou oranga, a nau. Ka mutu tena kupu.
Na, kei konei matou e noho ana e tiaki ana
i nga whakamataku o nga tangata o tenei
kainga o te Wairoa. Heoi, mau e titiro
iho ki tena kupu, mau e whakaatu ki a Noa
i nga korero nei, a ka hohoro tau whaka-
hoki mai i tetahi reta ki a matou. Ka
mutu.
Na te Moananui
„ Renata
„ te Hapuku
„ Paora
„ te Muera
Na matou katoa ko te iwi.
KUA MATE.
I OROWHENUA, i nga ra tuatahi o Hanuere
nei, a te Whata Nui te tuatoru o nga ta-
mariki tane o te Whata Nui Tohe; kauma-
tua o Ngatiraukawa i to ratou hekenga
mai i Maungatautari. He toa riri taua
kaumatua i nga riringa a Ngatiraukawa ki
a Waikato i mua; a ka mate nei ratou i a
Waikato ka heke mai ki Manawatu, ki
Otaki, ki era atu kainga i te takutai Hau-
auru Matenga—i whai mai i a te Raupa-
raha ma, me tona iwi i a Ngatitoa. Ko te
whakahemonga tenei, te mea kua mate nei,
o nga tamariki a taua kaumatua. Tokorua
i mate i mua, ko te Tahuri ko te Haua.
Ko ena tokorua i riro herehere mai i a
Ngatikahungunu i tetahi riringa o Ngati-
raukawa i te Puketapu i Tutaekuri nei—
ko to raua papa ko te Whatanui i puta. No
muri no te mutunga o te whawhai ka wha-
kahokia e Ngatikahungunu aua tamariki
tokorua ki to raua iwi.
E NGATIKAHUNGUNU ! TI-
TIRO MAI!
TENEI nga keihi hanga kei au, he
mea tae hou mai. Ko te tangata
e hiahia ana ki te kai reka, ki te hanga
pai, me haere mai ki au hoko ai. Kaore
he mea i kore i toku whare, kua kite ra
ano hoki koutou. Kua rongo hoki kou-
tou ki te whakatauki na; —" Haere
mai e whai i te waewae o Uenuku kia
kai koe i te kai. " Koia hoki tenei, e
rite ana au ki a Uenuku o te Rangi.
Ekore e taea te tatau i nga hanga o toku
whare. E taea ranei te tatau i te kiri-
kiri o tatahi ? Ko te rite hoki ia.
Engari me haere mai kia kite.
Me haere mai me "te whakapuru ki taki
ringa, me te patu ki tahi i ringa. "
Na TATANA.
TENEI TE HOKO NGAWARI
KEI TE TOA O TE
HUTANA RAUA KO TE EAWINI
KUA kite koutou i to maua whare
nui i Nepia kua tomo tonu nei i
te hanga. Ekore e taea te tatau i nga
hanga katoa o to maua whare. Kua
kite ra hoki koutou kore rawa tetahi
mea e ngaro ana—te mea rahi, te mea
paku, te kakahu, te kai, te aha noa
atu. E utaina tonutia mai aua i Inga-
rani o maua hanga i runga i nga kai-
puke katoa o rawahi e u mai aua ki
Nepia. Kua puta te rongo ki nga
pakeha katoa o Heretaunga ki te pai o
nga hanga o tenei whare—ko ta ratou
whare hoki ia e mui mai nei ratou ki
te hoko.
Ko nga kahu tane e tuia aua i tenei
whare. Ko te tangata e hiahia ana kia
ata tau ki toua tinana he kahu mona
me haere mai ia ki a maua.
Haere mai whakamatauria.
Na te HUTANA raua ko te
EAWINI.
Nepia, Akuhata 29, 1866.
TENEI TE TAONGA!
TENEI te taonga kei au e tu ana, ara
ko aku tera hoiho, ko aku paraire,
ko te tini noa atu o nga hanga mo te
hoiho, mo te kaata. He mea kawe
hou mai no Ingarani, naku ano i kara-
nga atu kia tuia mai mo toku whare
hei hoko ki nga rangatira o Heretaunga.
E tuia ana nga tera, me nga mea ka-
toa o te hoiho i tenei whare.
Na HOURA.
He mea ta na HEMI WURU, i te whare ta o te Haaki
Pel Herara, ki Nepia, i te Taitei i nga rua wiki
' katoa—tena rua wiki, tena rua wiki.