TE



WAKA MAORI

                   O   AHURIRI.

     "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

 No. 10. ]      NEPIA, TAITEI, TIHEMA  30, 1869. [VOL. VI.

HE KUPU ATU  ENEI KI NGA HOA

           TUHI MAI.

ME homai e Matiaha te 12s. katahi ka hoatu

he nupepa mana ki te Uhu Uhu.

  Kua  tae mai te reta a Nikera Mataheke o

te Awa-a-te-Atua. E  aroha atu ana matou

ki a ia mo ana hanga kua  wera i te ahi i

roto i tona whare. He tika kei a ia, he nui

rawa ona hanga kua pau—otira e taea hoki

i a matou te aha?  Ekore hoki e toe i tena

tangata i te ahi—he  tino toa taua hoki ia.

Engari pea me ki atu a Nikera ki ona wha-

naunga kia kohikohia he rawa mana i roto i

a ratou. Ko  ta te pakeha ritenga tena,

  Me homai e te Wanikau raua ko Heketa te

Reiti nga moni mo  a raua nupepa, ka kore

ka whakamutua te hoatu nupepa ma raua.

Ko  etahi tangata atu hoki kai te kore tonu e

whakaaro  mai. E manawanui  noa ana

te kai tuhi o te nupepa. E nui ana hoki te

mahi  o tenei hunga, kaua nga tangata e

whakaaro kore—engari kia hohoro te whaka-

rite.





HE  hanga whakangaro te whawhai i

nga mahi whakawhairawa, he hanga

here i te uaua o te tangata—ekore

hoki e puta nga whakaaro ki runga

ki nga mahi o te ora, o te whakara-

ngatiratanga. I penei ano hoki te

ahua i tenei motu i taipuatia e te

kino. Mehemea i pai tonu to tatou

kainga, mehemea  i mau tonu te

marietanga, penei kua kite noa atu

tatou i etahi mahi a  te pakeha e

ngaro  ana inaianei, penei kua tae

mai  ki konei etahi o nga tangata

whai moni o  rawahi, kua nui nga

mahimaori, kua kake to tatou motu.

Na nga mahinga koura (nga tikini) i

ora ai tatou, tetahi wahi, inaianei—

na  nga huruhuru hipi hoki. Me

kore aua mahi kua mate rawa tatou,

kua rawakore noaiho. Heoi rapea

te mahi ma  te tangata mehemea i

pera he whakatupu noaiho i te kai

mana, ka kainga ake ka pau, muri

iho ngongoro kau  ana te ihu i te

moe; kaore he mea hei whakataki

mai i te moni, i te taonga, i te tangata

hoki, ki uta nei—ka   rawakore te

pakeha raua tahi ko te maori. Ekore

e riro mai he moni hei takahaere i

roto i a tatou i nga mea e mahia ana

e  te tangata hei taonga mo konei

noaiho nei, no te mea kei rawahi te

putake mai o te moni. Engari nga

mea  e mahia atu ana i konei hei

hoko atu ki Ingarani me etahi whe-

nua, katahi nga mea e riro mai ai he

moni ki to tatou motu hei whaka-

rangatira i a tatou. Na te huruhuru

hipi i whai rawa ai te motu nei i

mua; inaianei kua timatatia e te

pakeha tetahi mahi whakataki moni

mai, ara he muka. Kua rahi te utu

o te muka ki Ingarani inaianei. Kua

kite pea etahi o koutou i nga mahini

haro muka a te pakeha e mahia ana

ki Akarana, ki Po Neke, ki Here-

taunga nei ano, ki etahi atu wahi

maha o te motu nei. Otira ko nga

mahini kua  tae mai ki Niu Tirani

nei e ki ana ehara i te mea pai rawa,

kaore e riro rawa te koka. Engari

tena ano te mahini hou kei rawahi, e

ki ana e tino ma rawa ana te muka i

te mahinga a taua mahini—tenei ake

pea ka kawea mai ki konei. Ka pai

ano te haro o te muka ka rahi te utu,

ka kino ka iti iho te utu. E  mea

ana matou ekore e maha nga tau ka

rite nga muka e kawea ana ki Inga-

rani ki te huruhuru te huhua o nga

takahi—inahoki kua  nui te hiahia o

nga  pakeha kia mahia taua mahi

inaianei. Me koutou hoki, he mahi

pai tena ma koutou ma nga maori.

Me  titiro koutou ki ta te pakeha

tana mahi, a ka tohungatia koutou

ka tangohia etahi mahini ma koutou

ka tahuri ka mahi—ina  te kore he

haro a ringatia. Engari kia maroke

rawa te muka te tauraki ki te ra,

katahi ka pai ki te uta ki runga kai-

puke. He mea ka te mea maku;

ka roa e takoto ana ki runga kaipuke

ka pumahu ka ka tonu iho—he ka

torohu, a wera  tonu te  kaipuke,

ekore e taea te tini. E  penei ana

hoki te huruhuru hipi—he ka te mea

maku. Kotahi te kaipuke i rere

atu i Akarana  i era marama, he

huruhuru he muka nga utanga. To-

tahi ka rima marama o taua kaipuke

              TE WAKA MAORI O AHURIRI.

e ngaro ana i te moana a kaore nei

ano kia tae ki Ingarani, ko etahi kai-

puke e  rere ana ki reira ka toru

marama ka tae. Ko te " Matoaka "

te ingoa o taua kaipuke. Etoru rau

ma rima nga peeke muka i runga—

hui nga moni  e riro mai mo nga

muka me nga huruhuru o runga o

taua kaipuke me ka hokona ki Inga-

rani ka taea te whitu te kau ma ono

mano, e waru rau e rima te kau ma

tahi pauna moni! E manukanuka

ana nga pakeha o Ingarani ki taua

kaipuke; e whakaaro ana kua wera

atu i te moana me ona tangata e wha

te kau i eke atu i konei—hui ki nga

heramana  ka nui atu i te rima te

kau. Kotahi  hold tera kaipuke i

mua  tata atu, ko te Puru Tiakete

(Blue Jacket) te ingoa, i wera i te

moana—he  huruhuru nga utanga. I

eke nga  tangata ki runga ki nga

poti e wha ka mahue te kaipuke i te

moana—e   toru o aua poti i kitea e

tetahi kaipuke i te moana, ko te '

wha i ngaro tonu atu me nga tangata

i runga. Na, ki te mahi koutou i

taua mahi  a mua ake, kia mohio

rawa koutou, me tauraki kia maroke

rawa te muka. He nui rawa te

harakeke e tupu ana i nga wahi repo

 i Heretaunga; he moni anake taua

 hanga. Engari  e hangakinotia ana

               

 e koutou—ara  e tahuna ana ki te

 ahi. He  mea he  rawa tenei, he

 moumou  taonga. He mano  nga

 pauna moni kua pau noa i a koutou

 te tahutahu ki te ahi. Engari me

 tiaki e koutou nga harakeke hei reti

 ki te pakeha, hei mahinga ano ranei

 ma koutou a muri ake nei.





 HE  tau hou tenei ka timatatia. Kua

 nui nga raruraru o te motu nei i te tau

 kua hori atu, kua  nui nga tangata i

 mate i runga i nga tikanga o te he noa-

 iho, o te kohuru, o te kino tonu iho—

 kua  nui hoki te pouri kua  tau ki

 runga  ki  a tatou mo   nga  mahi

 pohehe a te hunga tutu. I tera Kirihi-

 mete e pouri ana te motu mo nga ko-

 huru  o te ngarara nei a te Kooti—te

 kohurutanga i Turanga i etahi atu wa-

 hi hoki. Otira inaianei e puta ana te-

 tahi wahi o te haeata o te rangi—meake

 ka marama. Inahoki kua omaoma te

 Kau  Hau  ki waenga koraha haere ai,

 tona putanga mai he penei rae te kuri

 mohoao—he   haere whanako i te po, he

 wehi koi mau ia. E  mea ana matou

  meake ka ngaro te ingoa o te Hau Hau

  i tenei motu, ka waiho e tera whakatu-

  puranga hei korero nehera maua. Ko

  te ingoa o te Hau Hau i tenei whaka-

  tupuranga hei whakawehi  tamariki

inaianei, ka mutu maua. Tera ano pea

tatou e kite i tetahi riri a muri ake nei

a taua hunga, inahoki toua ahua nei—

otira he riro i a ia te mutunga i kore.

E  pena ana tona kaha inaianei me te

mura o te ahi kawhano ka mate—e ka

whakamutumutu  aua. Kua kite etahi

iwi o te motu nei te he o te mahi a te

Hau  Hau, a kua tahuri mai ratou ki te

taha ora, te taha Kawanatanga. Ina-

hoki a Topia me tona iwi no Whanga-

nui e whakatika ana ki te whiu i te

Hau  Hau. Ko  te taha Kingi hoki

i Waikato  i pai mai te ahua ki a te

Makarini  i toua taenga atu ki reira—i

whakaae mai ki tana tono kia whakare-

rea e ratou te kino me te whawhai, kia

tahuri mai ki te pai ki te pehi hoki i

nga  kino o te motu ratou tahi ko te

pakeha. Na, he tohu rangimarietanga

tenei mo to tatou motu. He  pai kiu

pono rawa te mahi a Waikato kia kaha

rawa  ratou ki te mahi tahi i te pakeha

ki  te pupuri i te pai kia tau te ranga-

 tiratanga me te rangimarietanga ki ru-

 nga ki to tatou motu i tenei tau e haere

 ake nei, kia mutu rawa atu te tau kua

 kore te kino kua nui te ora. Tenei ano

 hoki nga tohu e kitea ana i tenei taki-

 wa o te whairawatanga. Ahakoa te

 riri, e mahi tonu ana te tangata ki te

 ngaki i te whenua; e tupu ana te witi,

 te oti. te paare, te tarutaru, me nga

 kai maha  atu. E  taiepatia ana nga

 whenua, e uaua tonu ana to tangata ki

 te mahi i nga mahi maori katoa. E uta

 tonu mai ana te pakeha i ana mahini o

 rawahi hei mahi i nga mahi—ko te

 muka nei tetahi mahi hou e mahia ana

 hei homai rawa ma tatou ki uta nei.

 Ko nga waea kawe korero nei totahi e

 mahia ana e te pakeha, puta atu ki nga

 wahi kei tawhiti; inahoki Taupo kua

 taea e te waea—he nohoanga hoki tana

 kainga no te Hau Hau i mua ai. Ko

 tora moutere ko o Ngaitahu kua whiti-

 kitia ki tenei—na te waea i whakata-

 kototia ki raro i te wai nana i whitiki.

 E mahia ana hoki nga rori; puta atu

 puta mai, ripeka atu ripeka mai, hei

 haerenga mo te tangata. Ko te koura

 hoki tetahi e kimihia ana e kitea ana i

 etahi wahi maha o te motu nei. Na,

 he tohu no te pai no te ora katoa enei

 mea e mahia tonutia ana i roto i te wa

 o  te riri. A, kia kaha tatou te mahi

 tahi i aua mahi kia tika ai te karanga

 nei, ara; —Kia    ora. kia  hari, tatou i

 tenei tau hou e haere ake nei. "



           TAUPO.

  Ki hai i korerotia e matou i tera nupepa te

 haerenga o te Omana raua ko Raka  ki

 Taupo i te marama kua hori nei. Ka tae

 raua ki Tapuaeharuru ka haere atu ki To-

  kaanu. Ka  rokohanga atu i reira a te

  Poihipi Tuhoukairangi, ratou ko Hohepa

  Tamamutu, ko Te  Kepa, me etahi ata

               TE WAKA MAORI  O AHURIRI.

rangatira. Ka  whai  korero aua tangata

ki a raua—mo te pai anake, mo te hapai i i

te mana  o te Kuini. I haere ano hoki

ratou ko Kanara Makitanara ki Rotoaira,

ki Papakai, ki Porere hoki, te matenga o te

Kooti. Pai rawa ana raua ki te ahua o

nga  tangata ki a raua—te atawhai me te

whakaaro  tika. I tae ano hoki raua ki

nga pakeha e kimi ana i te koura i Kai-

manawa. Kua whakaritea e raua ko te

Poihipi mana e  mahi te rori hei haerenga

kaata i Tapuaeharuru haere mai ki Runa-

nga. —ka  tika mai i te raorao i raro mai o

Kaimanawa. Kua  whakaae hoki  nga

maori ma ratou e tapahi nga pou i Opepe

hei pou mo nga waea. Ko  te Poora tetahi,

 te tohunga mahi i te waea, i haere tahi i a

 raua. Kua kite e taua tangata tetahi ara

 hou mo te rori kaata atu i Tarawera tae ki

 Rangitaiki. He taonga nui rawa tenei ma

 nga tangata o uta, te rori nei me te waea—

 to ngaua te waewae e te pakiaka te aba, ko

 to kai hoki me te taonga ka tuwhera tona

 ara. He pai kia kawea rawatia aua rori ki

 Waikato, ki Tauranga, ki Whanganui hoki.

 Tieni pea te takiwa e whakaae ai nga iwi o

 era kainga  kia peratia—hei  painga hoki

 mo o ratou kainga.



        TE WHAWHAI.

 KAORE he rongo o te whawhai. E korero-

 tia ana kua tae te Karere o te Kingi ki a

 te Kooti raua ko Kereopa  he ki utu kia

 noho marire raua, kia whakamutua te riri

 —ko  Aporo te ingoa o te Karere. Ka ki

 mai raua ekore e whakamanawa e raua nga

 Ture o te Kingi; engari me haere raua ki

 Tokangamutu ki te whakatakoto Ture mo

 te motu. Te hokinga o te tangata nei, o

 Aporo, ki a te Kingi; ka rokohanga iho e

 haere ana ki Mokau. No te rongonga ki

 nga korero a te Kooti raua ko Kereopa ka

 hoki ki Tokangamutu ka tonoa nga tangata

 hei whakawhaiti i ona hoia. Ko nga korero

 enei i rongo ai matou—mana e pono mana

 rangi e panui, ekore e ngaro apopo ake nei.

 Engari a Topia raua ko te Kepa o Wha-

  nganui kua whakatika me to raua ope e ono

  rau—e  haere ana ki te whai i a te Kooti.

  E ki ana kei Onehunga i te Ngaue (he

  awa) taua tangata e noho ana me tona ope

  e 300.



    HE HUA WHAKAMONOA.

  TENA te pikaokao a tetahi pakeha i rawahi

  Ka whanau nga hua o taua pikaokao ka

  noho ka  awhitia. No te paopaotanga ka

  puta mai nga manu ki waho, kotahi tonu

  te mea  kaore i pakaru. Ka  tirohia e te

  pakeha taua hua ka mahara ehara i te mea

  pirau, he taumaha hoki. Katahi ka wahia,

  no te pakarutanga ka puta mai ki waho he

  ngarara!   Te ingoa o taua ngarara ki te

  pakeha he  "Paraka"  (frog). He koti-

  whatiwha  te kiri, ko etahi he kakariki, ko

  etahi he ahua ke  atu. Ko  te rahi me te

  hua  parera nei, he mea keokeo te kumu

me te upoko, ka tuwhera te waha—me te

mokopapa. Ona  nohoanga kei nga repo.

Ko nga waewae o muri be roa, ko nga peke

he poto hei kautahoe mana i ro wai—ka

haere i uta i te tahataha o te repo he moko-

whiti tana haere. Kei  Akarana  inaianei

taua hanga. E  maharatia ana he kainga

na taua pikaokao i te hua o taua ngarara

nei i tupu ai taua mea i roto i tona hua.

Ko nga hua a taua ngarara he pena me to

te ika o te moana nei.



KOOTI WHAKAWA  WHENUA

          I WAIPAWA.



        I mahue tenei i tera nupepa.

 No te 31 o nga ra o te marama nei ka tu te

 Kooti Whakawa Whenua ki Waipawa. Ko

 nga whenua enei i oti i roto i taua Kooti.

   Waitapuke—52  eka 3 roods. Nga  ta-

 ngata ko Miriama Hira, ko Urupene Puhara

 me Hohepa te Ringanohu.

   Tunanui—31, 289  eka. Nga  tangata ko

 Hoera te Karaha, Te  Waata  Tari, Pera

 Ngarangioue, Timu. Tamarakai, Hone

 Rautahi, Paora Kaiwhata, Renata Kawepo,

 Hare Torotoro, Ngahiwi te Awapuni, rue

 Rukarei.

   Otane —  1226 eka. Nga  tangata ko

 Hoera Pareihe raua ko Wiremu Tipuna.

   Te  Koroki—No. 1. Nga tangata Te

 Hapuku, Te Hei, Te  Haurangi, Kingi

 Waihi, Eraita Nohopapa, Wananga, Pona-

 tahuri, Hokomata.

   Te  Koroki—No. 2. Ko aua tangata

  ano.

    He whenua here enei ki raro nei.

    Te Apiti—6068 eka. Nga tangata ko

 Wi   Turoa, Te  Teira  Tiakitai, Hemi

 Tauha, Maraea  Aorangi, Ana Nohotu,

 Ruka  te Ari, Te Orora Hokokakahu, Te

  Harawira Tatere, Heni Whawhanga, He-

  nare Matua.

    Kairakau—8042  eka. Nga tangata ko

  Hoani te Rangikangaiho, Irihapeti Paewai,

  Heni Whawhanga, Erihina Te Kiritako, Te

  Mahihera te Pia, Hanita Te Whitu, Hori

  Kiokio, Rapaea te Auru, Morena Hawea,

  Meri Horo.

    Te  Ipu-o-Taraia—451  eka. Nga ta-

  ngata ko Hoani Waikato, Ihaka Kapo, Pa-

  hu, Henare Koura, Maata te Heipora, Ka-

  repa Parengoto, Hohepa te Ringanohu, Te

  Paea Kihikihi, Rionihia te Hauwaho, Ani

  Mauruuru.

    Patangata No. 1—Nga   tangata Hoera

  Pareihe, Wiremu Tipuna, Wiremu Pupora,

  Raniera Putauhinu, Maata Te Aro, Hemi

  Waiparera, Natanahira  Te  Koko, Heni

  Whawhanga, Pera Pihuka, Potaua. Ehara

  i te whenua here.

    Patanga No. 2—Nga  tangata ko Hoera

  Pareihe, Erihapeti Te Kaitoritori, Maika

  Iwikatea, Tamati Maruhaere, Hakaraia Te

  Tunu, Henare Pungarehu, Te Hapuku, Te

  Haurangi, Namana  Te Whiri, Te  Teira

  Hikawaha. Ehara i te whenua here.

     Patangata No. 3—Nga tangata ko Pene-

  hamine Mutoha, Hoera Pareihe, Wiremu

              TE WAKA MAORI O AHURIRI.

Tipuna, Paora Nikahere, Tamati te Maru-

haere Te  Pouraka, Ruta Takohe, Iritana

Hinehe, Roka Kuimara, Kerementa Hu-

pata. He whenua here tenei. Ko  etahi

tangata e tata ana ki taua whenua ko Ihaia

Taniwha, Raiha Huango, Ihepera Tumua.

(Clause 17, Act 1867. )

   Patangata No. 4—Nga  tangata ko Te

Hapuku, Paraone Hakihaki, Mere Irawaru,

Pita Te Pu, Paora Nikahere, Hoera Parei-

he, Ropata Te Hoa Kakari, Tamawharu,

Karaitiana Te Kahuirangi, Morena Hawea.

He  whenua here tenei. Ko etahi tangata,

kua tuhia o ratou ingoa ki runga ki taua

whenua e te Kai Whakawa o te Kooti, ko

Hamiora Te Nehu, Rititia Te Urupa, Te

Kaninamu, Meretene Ripeka, Ropata Tia-

kitai, Te Waito, Onehunga, me Eta Roto-

rua.

  Turamoe. —Nga   tangata Mikaere, Ma-

rata Pehi, Heni Pohehe, Pane  te Urihe,

Paurini, Te Retiu, Eria te Waerenga, Ho-

komata, Nika Ore, Paramena One  One,

Ehara pea tenei i te whenua here.





               Waihi, Tihema 6, 1869.

Ki A TE MAKARINI, UA MINITA,

   Mau e tuku atu tena panui kia taia ki te

perehi o Ahuriri. Te timatanga o te tau-

tohe ki Waiapu i roto i te tau 1865. Haere

ake a Patara raua ko Kereopa e noho ana

te iwi Ngatiporou i runga i te whakapono, i

te tapu. Katahi ka haria ake e raua to

ratou karakia Hau Hau  hei titiro ma era

nga iwi; e hua ana aua tangata tera e kuare

te Hahi ki ta raua mahi—kua mate ra hoki

ta te Atua  tangata i whakawahi, ara te

Wakana. Katahi ka kupapa nga kanohi o

te Hahi ki raro, ka matakitaki atu, ka mea;

—"Aue!   Aue!  Kua he tera mahi. " Ka

timata to matou riri i konei. Ka timata te

 whiu i a Patara, ka oma tera; te ai he wha-

kaaro ma tera—kua  raru te iwi i a ia. Ka

noho pea hei mana ma tona atua mo Rura.

 I te tau 1865 ka timata te whiu a te hahi o

 te Atua nui o Ihowa i te hahi o Riki;

 anana! kua mate taua hahi Hau Hau o

 Patara ma—kua raru noa iho Ngatiporou

 i aua tangata. Katahi ano Ngatiporou ka

 whakaaro kia hoki ki te Atua pono o mua.

 Huia ana  Ngatiporou e noho nei kotahi

 tena, whakatika ana ki Turanga. Ka

 whiua a Rongowhakaata, kua mate mutu

 iho. I taua takiwa ano ka timata te kara-

 nga a te Makarini kia haere ano he ope

 mana  ki te Wairoa. Whakatika  ana  a

 Ngatiporou 150, haere ana ki te awhina i a

 ratou hoa Kawana, i a Pitihera Kopu, i a

 Ihaka Whanga, i a Paora te Apatu, me ara

 atu rangatira. Kua tae a Ngatiporou me o

 ratou rangatira me Hotene Porourangi me

 Rapata Wahawaha me Rawiri Rukutai me

 Wiremu  Kingi Kuhukuhu. Katahi ka

 timata te whiu i a Ngatikahuhunu—mate

 iho te Hau Hau. I te tau 1868 ka timata

 ano ta matou whiu ki Turanga i a te Kooti

 ratou ko tona iwi; mate iho, rere ana nga

 morehu—a  te Kooti ma me etahi atu. I

 te tau 1869 ka pa te whakaaro ki te Ka-

wanatanga  me  karanga Ngatiporou hei

whiu mo te Hau Hau o Patea nei puta noa

ki Taranaki. Ka  timata te rapu i ro te

motu. Ehara! kua pae te kaharoa a Nga-

tiporou ki uta! Ko  te Pakakohi tera iwi,

he iwi nui tera—kau ana i te wai tae rawa ki

Po Neke. Tenei pea nga iwi Hau Hau o

tenei whenua te whakarongo mai ki te mahi

a Ngatiporou i Waihi nei—kei te pai ranei

ki te titiro a te Hau  Hau, kei te kino

ranei.

  E whakamihi ana tenei nga hoia o Waihi

nei ki te mahi a te Makarini e rere atu ra i

roto i nga iwi Hau Hau o te motunei, te ai

he wehinga mai o tona ngakau i te mate.

Otira kei roto tona wairua me tona tinana i

a Ihowa Atua o te ao katoa. Ka hari te

hunga rangimarie, ma ratou hoki e noho te

whenua.

  Heoi ano e nga hoa aroha o te motu nei;

me  titiro koutou ki a te Makarini, ko ia hei

tauira mo tatou katoa. Heoi ano—kia  ora

a te Makarini me te Pokiha hei whakahaere

tikanga mo te motu nei. Ma te Atua tatou

tahi e tiaki.

    Na KAPENE PENEAMINE TUHAKA.

            Na  Ngatiporou

       WI PAHURU KEWHETENETE,

        HATIWIRA. TE HOUKAMAU,

        PAPI TIKANGA,

       ARATETA TARAO,

       HAMANA MAHUIKA,

       WI HAUA, RIHARA PAIPA,

        HAIMONA MOKEKE,

       WI  PATENE TE RANGI,

        EPINIHA TAHERIRI.



  Ko  te Makarini ma kua tae ki Waihoa

(Thames) i te Porowini o Akarana. I hui

nga  tangata ki Ohinemuri kia kite i a te

Makarini. E  hiahia ana te pakeha  kia

whakaae  nga maori kia mahia te taha ki

runga o Waihou me  kore e kitea he koura

i reira. Kaore i whakaae te Hira ratou ko

ona hoa. Ki ta matou whakaaro e whiua

ana e te Hira te rawa mana. He aha kei

te mahinga kautanga i te whenua ? Ka

waiho  te whenua kia takoto noa ana ka

ngaro noaiho nga rawa o roto, hei rawa ma

te pakeha rawa tahi ko te maori Tenei

ake pea kia marama o ratou whakaaro ka

whakaae  kia mahia.



      HE PANUITANGA.

 HE   panui tenei naku kia rongo mai nga

      tangata. No te mea  he takiwa ra-

 wakore tenei ka whakaitia rawatia e au nga

 utu o nga waipiro me nga waina e tangohia

 a karanatia (ara e  tangohia nuitia ana) i

 roto i taku whare. Kotahi tonu pauna €

 e rua hereni me te hikipene mo te Karana

 kotahi.

        He maka  noa tenei hoko.

          Na MAKI MARE,

                    Te Awapuraho.



 He mea ta na HEMI WURU, i te whare ta o te Haaki

   Pei Herara, ki Nepia i te Taitei i nga rua 

   katoa—tena rua wiki, tena rua wiki.