TE









                 O   AHURIRI.

      "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

\_No. 17. ]     NEPIA, PARAIREI, NOEMA   18, 1870. [VoL. VI.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA

            TUHI MAI.

TENEI kua tae mai nga reta a nga tangata o

Te Wairoa, o Turanga hoki, mo a ratou whe-

nua e ki ana e hokona hetia ana e te pakeha

—e  utua ana ki te rama, e whangaitia ana

hoki te tangata kia haurangi hia tahuri ai ki

te tuhi i tona ingoa. Na. ki te mea ho tika

aua korero, ka ki matou e he ana tena hoko.

Engari ko ta matou kupu tenei ki a koutou—

kia mohio koutou. Ehara  i te mea takoto

noa te pakaru, te whakakore i nga pukapuka

kua oti te tuhituhi nga ingoa kua oti te wha-

kaae ki te hoko—ehara i te mea matara noa

tena pona me ka oti te whitiki. Tena pea te

tangata i muri iho i te tuhinga o tona ingoa,

kua  pan hoki nga moni i a ia te kai kai te

ki; —<• Kaore au i tuhituhi. kaore pa, tuku

ringa ki te pene"—ko tetahi kai to ki; —•• I

 whangaitia au ki te raina, kaore au i mohio,

kaore i tika aku whakaaro. "  Ekore rawa

tenei e tika. Engari ki te pono tena korero

katahi ka he te hoko o te whenua. I korero-

 tia e matou i tera nupepa nga ritenga o te

Ture hou o te Kawanatanga mo te hoko o nga

 whenua maori. Na, kei reira he tikanga mo

nga tangata o te Wairoa e korero mai nei

ratou kua hokona hetia o ratou whenua. Me

 korero mai ratou ki a Kapene Kaata, te ta-

 ngata kua whakaritea e te Kawanatanga hei

 titiro ki aua mahi hoko whenua. Kei Here-

 taunga nei hoki taua Ture e mana ana. Ko

 te tikanga mo nga tangata o Turanga me

 Runanga ratou, ka takoto te korero o te Ru-

 nanga me tuhituhi ki te Kawanatanga (ki a

 te Makarini ki a te Kupa ranei) kia whaka-

 turia taua Ture ki to ratou kainga. Katahi

 ka tika te mahi, katahi ka kore e riro kuare

 nga whenua; no te mea e kawea mai ana nga

 mahi pera katoa ki te aroaro o te tangata e

 whakaritea ana e te Kawanatanga i raro i to

 mana o taua Ture hou mana e whakarongo

 nga korero o tetahi taha o tetahi taha, mana

 e tirotiro mana e hurihuri, mana e whakatika

 e whakahe ranei. Heoi ta matou kupu mo

 tenei.

   Ko te reta a Paora Torotoro mo ana hoiho

 e paunatia ana kua tukuna atu e matou

 ki a te Hupariteneti, no te mea kaore he

 tikanga i a matou mo aua mahi.

   Ekore e tika a Horomona Paro ki te ki me

 riro tonu atu i a ia te hoiho a te tangata—he

 tino tahae hoki ia. Engari me kawe ki te

 pauna ka  whakaatu  ki te tangata o te

 pauna nga moni e tonoa ana e ia mo tona

 whangaitanga. Ka  kore o kitea te tangata

 nana e te kai tiaki o te pauna mana e panui

 mana e hoko—kauaka a Horomona e poka

 noa koi he ia.





 TENA  tetahi ture kua whakatako-

 totia e te Runanga Nui o Niu Tirani

 kia marama ai te whakahaere i nga

 tikanga mo te hoko  i te Waipiro i

 roto i nga takiwa e nohoia ana e nga

 tangata Maori. Kei a te Kawana

te whakaaro kia panuitia nga takiwa

e tau ai te mana o taua ture. Ma nga

iwi pea e hiahia ana ki taua ture e

tono ki te Kawanatanga kia panuitia

ki o ratou kainga. Ekore taua ture

e whai mana ki roto ki nga taone.

  Taihoa matou  e panui atu nga

tikanga katoa o  taua ture—ekore

hoki e o ki tenei nupepa. He tika

rawa  ki ta matou  titiro kia tahuri

nui te whakaaro o te Kawanatanga

ki tenei mahi whakakuare, whaka-

mate rawa hoki, i te tangata. No

te mea hoki kua nui haere te kai a

te tangata i taua kai i tenei takiwa

—nga  tane, nga wahine, me nga ta-

mariki. Ehara  hoki i te kai patai

te kai a te tangata, he inu tonu me

te waimaori; te whakaaro he ro-

ngoa whakamate tangata te waipiro.

Ekore  rawa e ora roa te tangata e

kui tonu ana i taua kai—tena iena,

ma koutou ma te hunga e kai ana i

taua kai e whakarongo iho e ngau

ana te mate i roto i o koutou tinana.

E  ki ana koutou he pa noa te mate

muri  iho ka ora ake; otira ekore

rawa  e rite te tinana ki tona ahua

ora i te wa e kore ana e whangaitia

ki te waipiro. Tena  e rite te kahu

tapitapi ki te kahu ora ? Nawai ra

i tapitapia a ka tawhitotia rawatia, ka

kino noaiho, ka mahue te kakahu ki

te tinana. Na, ko te tinana o te

tangata te kakahu o  tona wairua.

Nawai  ra i kai te tangata i te wai-

piro, i kai, i kai, me te ora ake, a ka

tawhitotia te tinana ka pirau, ka ma-

hue e te wairua ka mate rawa te

tangata. Tena pea etahi o koutou

kai te ki he mea  iti te mate o te

waipiro, ekore e mate rawa te ta-

ngata. Tenei te whakatauki mo

tena; —"He   iti hoki te Mokoroa,

nana i kakati te Kahikatoa ? " He

aha  ra te pai o te moni i kiia hei

oranga mo  te tangata kia makaia

                                   

noatia hei utu mo te mate ? Tetahi

kino o te waipiro he whakakuare i

te tangata, he whakamangere hoki.

Ekore  e mahi kai te tangata kai

              TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

tonu i te waipiro; he  tangata ke

mana e mahi he kai mana, ko ia he

moe, he ngongoro kau tana mahi, he

haunga rawa tona tinana. Ekore e

marama ona whakaaro ki nga mahi

tika o te ao e ora ai ia—he waowao

noaiho tona ahua. Ko  tetahi mea

tenei i kore ai e tupu nga painga o

te manaaki o te Kawanatanga i te

tangata maori—e hanga ake ana e te

Kawanatanga  nga ritenga o te pai, e

tukitukia tonutia ana e te kai wai-

piro e hapainga ana ko nga ritenga

o te kohuru raua ko te kino. Hei

aha nga ture katoa e kimihia ana e

whakatakototia ana e te Kawana-

tanga hei whakatika i nga iwi, ki te

kore  e manaakitia e te tangata?

Ekore e mahana te tangata i te kahu

ki te kore e kakahuria, ekore e ora

te tangata i te kai ki te kore e kainga.

               o                                                                 o

Koia hoki me nga ture me nga mahi

katoa a  te Kawanatanga, ekore e

kitea nga painga ki te kore e tango-

hia hei tino tikanga mo te tangata.

Ko  te kai waipiro he mahi whaka-

kuare, he mahi whakarawakore, he

mahi whakangaro rawa i te tangata,

                         

i te iwi hoki; he mahi takahi i nga

painga katoa o te ao; a ko te iwi ko

te tangata ranei e tango ana i taua

            

tikanga hei tikanga mona ekore rawa

 e kite i te ora, i te tika, i te whai-

 rawatanga—ka kuare tonu ia i tona

 kuaretanga, ka mate tona tinana i

 tenei ao me tona wairua i tera ao.

   Ko  tenei ka tika te mahi a te

 Kawanatanga—akuanei  te raru ai

 etahi o nga tangata hoko waipiro ki

 te kore ratou e tupato.



       TAUPO.

 Ko te Raka Kai-Whakawa  tenei

 kua hoki mai i Taupo i Rotorua

 hoki. Kai te pai te noho a nga

 tangata o reira. No te rua te kau o

 nga ra o  Oketopa i haere atu ai i

 Nepia nei raua ko te Poora (Bold)

 te kai ruri i te raina o nga waea.

 No  te 26 o Oketopa ka tu ki te pa

 o te Poihipi ki Tapuaeharuru te hui

 o Ngatituwharetoa rawa ko Ngati-

 raukawa  o Patetere, o te Whaotu,

 Whakamara, Aotearoa, me  nga

 kainga o  tera taha o te moana ki

 Taupo—te  taha ki te hauauru. Ko

 Hemi   Aranui, ko  te  Paraone

 Taupiri, ko  Piripi te  Hiko, ko

 Kerei, te Paerata, me  etahi atu o

 Ngatiraukawa  i reira katoa. Ko

 nga mea  o Ngatituwharetoa ko te

 Pohipi  Tukairangi, ko  Hohepa

 Tamamutu, te Heuheu, te Marino,

Paora  Whakaiti, me te nui tangata

atu i reira ano. Te tino tikanga o

taua hui he kimi i nga ritenga e

mutu ai te kino e tu ai te rangima-

rietanga, he   korero  hoki   kia

mahia   nga  rori e  puta  ai  te

kaata, he korero hoki kia manaaki-

tia  nga  mahi  katoa  e  tika ai

nga   iwi  e  rangatira  ai  nga

   

tangata. Mo   te pai anake  nga

korero a Ngatiraukawa; ko  to ra-

tou i hiahia ai ko te riri kia mutu

ko te kino kia kore; ko te pakeha

raua  ko te maori kia kotahi ki te

hapai i te pai ki te pehi i te kino.

Ekore  e taea i konei te korero i nga

kupu  katoa o te hui, otira ko te ara

tonu tena o te korero, ko te pai, ko

te ora. Ka mutu te korero i Tapu-

aeharuru ka haere a te Raka ma

Orakekorako ki  Rotomahana   ki

Tarawera—te  hokinga mai, ma te

ara ki te Niho-o-te-Kiore. I korero

ia ki nga tangata o nga kainga katoa

i te huarahi. Kotahi  ano to ratou

 whakaaro, e hiahia katoa ana ki te

pai, ki nga mahi  katoa hoki o te

Kawanatanga  hei whakarangatira i

 te motu kia whakaputaina ki roto i

 a ratou. I te hokinga mai ka wha-

 kamahia a Ngatituwharetoa e te

 Kaka ki te mahi i te rori i Tapuae-

 haruru haere  atu ki Oruanui  ki

 etahi atu wahi hoki. Tetahi rori e

 mahia ana kei Runanga, haere atu

 ki Tarawera—he    rori haerenga

 kaata katoa enei rori. Ko te Poora

 te kai whakatika i aua rori.

   Ko  Ngatituwharetoa i haere ki

 Whanganui i a Hare Tauteka kua

 hoki katoa mai ki o ratou kainga

 kei Tokaanu—kai te mahi kai taua

 iwi inaianei.



      TE RIRI KI O WI WI.

 No  muri i te putanga o tera nupepa kua

 tae mai te korero o te horonga o Tarahi-

 paaka  (Strasburg), tetahi o nga taone i

 korerotia i taua nupepa e tu ana i tetahi

 rohe o te kainga o Wi Wi i te taha ki a

 Puruhia—kua   riro mai kei nga Puruhiana

 taua taone inaianei. Ko Mete  (Metz),

 tetahi taone kei taua robe ano, kaore ano kia

 riro mai, kai te kaha tonu. Ko ona hoia tini

 nga i whakaputa mai ki waho i mua tata

 atu nei ki te riri ki nga Puruhiana, ka po

 noa e riri ana ka whati ano ki roto ki nga

 parepare o te taone—he   riri nui taua riri,

 he nui nga tangata i mate o tetahi o tetahi.

 I etahi riringa i etahi kainga atu i kaha te

 Wi Wi  i mate ko te Puruhiana. Katahi

 nga riringa i riro rawa te kaha i te Wi Wi.

 Ko te Puruhiana kua tau ki waho o Parihi

 (Paris), kua  awhitia rawatia taua taone

 kaore be putanga korero ki waho kaore he

              TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

putanga tangata—kua   timata te pupuhi.

Kotahi te tangata i puta mai i roto i te pa-

runu, ko te hanga tena kua rongo nei kou-

tou e rere ana ki runga ki te rangi puhia

haeretia ai e te hau. He mea  porotaka

taua mea  he mea hanga ki te hiraka, he

mamaoa  kai roto i maranga. ai ki runga—

ko te nohoanga o te tangata be mea whitiki

ki raro tarewa ai. Ka korero taua tangata

i puta mai ki waho ka korero ki te iwi kia

kaha. E ki ana ia ekore e mate a Parihi,

he  miriona   nga  tangata   ki  roto  e

whakahoia  ana, ko te kai he nui rawa,

ko  te paura ko  te  aha  noa  atu, kai

te hanga  pu repo hoki  nga tohunga o

 te taone. Ko  tetahi wahi o te parepare

 kua toru mano pu repo ki runga, tera atu

 hoki kei etahi wahi he nui ano. E whaka-

 tika katoa ana nga tangata o Wi Wi kai te

 whakahoia katoa, kua riri kino rawa te riri

 inaianei. Kai te awhi hoki te Puruhiana i

 etahi atu taone o Wi Wi. He kereru ra-

 rata nei tetahi mea Lei kawe korero mai ki

 waho na nga taumata i roto i nga taone; he

 mea whitiki te reta ki te manu a ka tukua

 mai kia rere mai ki ona kuini. i ruta ai—

 ko nga  korero whakahoki he mea pena

 ano. E  meatia ana kia  huia etahi o nga

 whakaariki hei kati i nga huarahi i muri i

 nga Puruhiana. E  taea ranei te penei,

 ekore ranei. E mahara ana a Wi Wi ka

 tae ki te hotoke ka matemate te Puruhiana

 i te huka, i le waipuke, i te hemokai, i te

 riri tonu ano hoki. Kaore ano kia uru be

 iwi ke atu ki roto ki iaua iwi.



             Te Kohekohe, Waikato.

                       Oketopa, 1670.

 Ki A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI.

   Tena  koe. He  whakaatu tenei naku ki

 a koe. Kua  mea mai a Te Wheoro ki au

 kia tukua atu i a Tihenia nei te 10 herengi

 mo  te Waka  Maori. Tukua atu  enei

 korero kia tuhia ki te Waka Maori.

   No  te 28 o nga ra o Hepetema nei i oti

 ai tetahi whare maori ki te Kohekohe Wai-

 kato—he  whare mahihi. Ka nui te ahua

  pai o taua whare, he kakaho a roto. No

 te Wheoro  taua whare, ko Te Kohanga a

  Mahuta te ingoa. Katahi ano ka tu he

  whare penei ki Waikato nei o mua iho.

  Engari e kiia ana i kitea ano ki Otawhao,

  ki Maungatautari, inamata ai. Ehara i te

  whare nui rawa; e rua nga karauna, he

  mea Langa  kei te whatitoka tetahi kei te

  matapihi tetahi; ka nui  te pai. E  toru

  nga tiki, kotahi kei runga i nga mahihi ko

  Mahuta te ingoa. Nona te ingoa i te

  whara. Ke  te tino tupuna tane tenei o

  Waikato o  te Uretarewa, Be mokopuna

  tuatahi nana a Tapaue nona nei nga uri

  rangatira o te Waikato. Tetehi o nga tiki

  kei te whakamahau ko Tapaue te ingoa.

  Kei te pou tokomanawa o te whare tetahi,

  ko Te Kihirini Te Kanawa te ingoa; he

  uri ia no te Kanawa he mokopuna hoki na

  Tapaue. Ko  te tino rangatira kaumatua

  tenei o Waikato e mohiotia ana e nga iwi

  katoa. Ko  te tupuna ia o te Wheoro.

Ko  tenei tau ano i mate ai ki te Kuiti.

Ka  Tawhiao i tiki atu i Kawhia, e ono te

kau tangata nana i amo atu ki te Kuiti—he

koroheke hoki ia. E  kiia ana ko tona

hiahia i haere mai ai ki te Kuiti he hiahia

haere mai nona kia kite ia i Waikato i tana

mokopuna  hoki i a Te Wheoro. Kahore

ano hoki i kite noa i a raua o te wehenga

atu ano i te whawhai ki Waikato tae noa

ki tona matenga. Nui atu te pouri o te

Wheoro  i te matenga o  taua kaumatua.

Ki  hai hoki ia i pai kia haere atu kia kite

i a ia kua mate nei; me ona teina, me Heta

Tarawhiti ma, ka nui te pouri, ki hai hoki

i  pai kia kite mate. Ko  te pouri o te

Wheoro  heoi ano  tona tupuna i ora ko

tenei; i mate katoa hoki etahi ki Waikato

 nei, ko etahi i mate ki te whawhai i Rangi-

 riri, a te Wharepu ma—ko  te toenga tenei

 kua mate nei ano, na reira i pouri rawa ai.

 No te matenga o taua kaumatua i te otinga

 hoki o taua whare ka whakapuakina e te

 Wheoro tana whakaaro mo taua kaumatua

 i mea i roto i enei tau kua pahure nei, e

 whakamau tonu ana ia me kore ranei e riro

 mai i a ia te tango mai i te Hau Hau. He

 mea apiti hoki ki tetahi kupu na Kawana

 Kerei, i mea ki te riro mai i a Te Wheoro

 taua Kaumatua ma te Kawanatanga e ata-

 whai. Ko te hiahia tenei o te Wheoro i

 hanga ai taua whare mo taua kaumatua,

 mo  te tupono rawa ake ki tenei kua oti te

 whare, apiti; atu hei whare manuwhiri. No

 te matenga nei tapa tonutia iho ki taua tiki.

 I puta  tana inihi, "takoto kau ana  te

 rangimarie kua ngaro nga tangata. " Heoi,

 e taea hoki te aba, i nga mahi a Tane hei

 tokotoko i a Rangi raua ko Papa—tona

 tukunga iho ngaro kau te tangata.

    Ka nui hoki te ahua tika o te panui a

 Karaitiana ma i kitea e matou  i roto i te

 Waka Maori mo te korero a tetahi Hau

 Hau ko Hapi raua ko Whakapati. Heoi

 ano

                 NA NGA. WHARAU.

    [No te rangi tonu i oti ai tera Waka

 Maori o te 28 o Oketopa i tae mai ai tenei

 reta ki a matou. Mehemea kua tae wawe

  mai kua taia atu i reira ai. ]



                Wairoa, Oketopa, 1870.

 Ki A TE KARINI, —

    B  hoa tukua atu ta matou reta ki nga

 tangata o te upoko o te Ika. E hoa ma,

 tenakoutou. Tenei kua  kite matou i ta

 koutou reta—e  pai ana. Tena hoki kua

 tae atu etahi whakahoki a nga tangata o

 Heretaunga  mo  ta koutou reta. Koia

  tena, ko nga tino kupu tena hei whakahoki

  mo taua reta a koutou. Tena  ano etahi

 kupu  kei a Ngatiporou, kei a Wanganui,

  otira kai nga iwi e piri ana ki a te Kuini.

  Tenei hoki ta matou kupu ki a koutou. Me

  haere koutou ki te Hau Hau, ki etahi o

  koutou, ki nga tangata kino i runga i te

  motu nei, whakaako ai i a koutou mahara

  ki a ratou. Tena pea ratou e whakarongo

  ki a koutou no te mea hoki he Hau Hau

  koutou—tena  ratou e rongo ki a koutou.

              TE WAKA MAORI O AHURIRI.

E hoa ma me haere koutou ki te Hau Hau,

ka rongo mai ki a koutou katahi koutou ka

tahuri mai ki nga tangata o te Kawanatanga

whakaako  ai. Kia tere te haere kia kitea

hoki e matou to koutou kahaki te pehi i te

kino i runga i te motu nei. No te mea

hoki ko nga tangata kino tena ko te Kooti,

ko Kereopa, me etahi atu. Ko nga tangata

kohuru ena, me haere koutou ki a ratou—

he tino Hau Hau hoki no koutou, tena e

rongo ki a koutou. Tena  ra, haere—kia

tere, kia tere. Na matou katoa tenei wha-

kaaro, timata mai i Mohaka, te Wairoa, te

Whakaki, Nuhaka, te Mahia, Nukutaurua

•—te kainga i whakatipuria atu ai koutou—

nana tenei whakahoki mo ta koutou reta.

Na matou  katoa, na Kapene Tiki, na wai

atu, na nga

          RANGATIRA O TE WHAWHAI.

  [He  reta whakahoki tenei mo te reta a

nga Hau Hau  o Wairarapa i puta i roto i te

Waka  Maori i mua tata atu nei. He tono

na aua tangata kia whakamutua e te taha

Kawanatanga te patu i te Hau Hau o te

motu, kia waiho kia noho  ana kia ta te

manawa. Kua puta te reta whakahoki a

nga rangatira o Heretaunga i tera nupepa. ]



  Ko te tima ko te Runa (Luna) e rere

mai ana i Po Neke i enei rangi tonu, e rere

ana ki Turanga—  ko te Kupa kei runga, e

haere ana ki taua kainga. Ka tae mai ki

konei ka eka atu a te Kaka. Ko Karai-

tiana Takamoana me etahi atu o nga ranga-

tira maori o Heretaunga e haere ana hoki.

Ko  te Kai-tuhi o te Waka Maori tetahi e

mea ana kia haere. Ko te Kooti Whakawa

Whenua  Maori ka tu ki taua kainga i te 25

o nga ra o tenei marama.



  I mua tata atu ka mate a Puku. I maru

tona ringa tae noa ki te tuki i roto i te

mahini haro muka  a te Haritini. Muri mai

ka mate ano tetahi tamariki pakeha i taua

 mahini—i pena ano me Puku, i maru te

 ringa. Kua  tapahia e te takuta taua ringa.

 Engari tenei e ki ana tera e ora. Ko te

 Pakipaki te kainga o Puku.



   I te Ratapu, te ono o nga ra o te marama

 nei ka mate i roto i te wai ki Nepia nga

 tamariki pakeha tokotoru. He  kaukau

 tanga i mate ai. Kua kitea nga tinana kua-

 tanumia. I te Ratapu i muri tonu iho, te

 13 o te marama, ka tanumia te whaea o

 etahi tokorua o ratou—i mate kongenge.



   E ki ana era e tae mai ki Akarana te

 tama a te Kuini i nga ra timatanga o Ti-

 hema.



   Nga korero mai o te Wairoa e ki ana

 kua tokomaha nga Hau Hau nga hoa o te

 Kooti kua tae mai ki taua kainga—kei te

 Uhi e noho ana. I haere mai ratou i runga

 i te whakaaro pai o te Kawanatanga. E ki

 ana kei Waikaremoana  a te Kooti, kua

 tokoiti nga tangata kei a ia inaianei. Kua

 hokihoki ki ona  kainga, kua matemate

 etahi i te mate uruta, i teaha ranei ? Na te

wahine a te Kooti te reta ki a Paora te

Apatu o te Wairoa, he ui ki te whakaaro o

te Kawanatanga mehemea he pono ranei te

maunga rongo i rongo ai ratou. Kotahi te

pauna moni i rato i taua reta raa Paora.

Hei aba ranei tona pauna paru i te toto o

te tangata ? Tetahi korero e ki ana  ko

Rewi te Nau raua ko Kuare (he herehere

anake no Wharekauri) kua rere mai i roto

i te Hau Hau—kei  te Whakaki  e noho

ana. Engari e rongo ana  matou kai te

noho whakahihi aua tangata. Ko tetahi o

raua (ko Kuare) e ki ana mea ake pea te-

tahi pakeha e noho ana i te Whakaki ka

kitea e takoto mate ana i te koraha. Mana

pea e kohuru ?—inahoki te ahua o tana ki.

Ma  tupato aua tangata—ki hai i tukua mai

kia tutu ano, engari kia noho  pai. Ko

Nepia  Tokitahi, no nga herehere ano o

Wharekauri, kua hoki mai ki roto ki nga

tangata o te Kawanatanga i Opotiki, ratou

ko etahi tangata tokoiwa me nga wahine

tokoono me nga tamariki tokorua.



  Ko te Makarini kua riro atu ki Mana-

watu.



   E mahia tonutia atu ana te waea i Taupo

ka haere atu ki Tauranga—i tenei takiwa

ano.



   Ka tata te timata te mahi i te rori ki

Tamaki. He rori whaiti marire ia, otira ka

puta ano te kaata me ka oti. Ko te Rere-

wei ekore e mahia inaianei no te mea ki hai

ano kia whakaae nga maori ki nga moni e

paingia ana e te Kawanatanga hei utu mo

 taua whenua. He kuaretanga tenei no nga

 tangata o roto o nga Karaati, no te mea

 ekore e whai tikanga o ratou wahi e puritia

 ana i taua whenua hei wahi mau ki a ratou.

 Te whakaaro ratou raa te rerewei kia oti ka

 tika ai aua wahi porotaka. Ka oti te rere-

 wei ka nui te pakeha e pirangi ki te tango a

 reti aua •wahi, ka nui hoki te moni e huri

 mai—ka  nui hoki te mahi ma te tangata.

 Ina te kore be takoto kau noaiho, te ai he

 tikanga—ko tona ahua tonu tena ki te kore

 e oti te rerewei. He mea iti te moni utu

 mo te whenua, he mea nui te moni e kitea i

 runga i nga mahi me ka whakatuheretia te

 whenua. Ko te rori ka timata nei te mahi

 ekore rawa e rite ki te rerewei—ekore hoki

 e nui nga utanga ki runga ki nga terei e

 toea ana e te kau, tetahi he utu nui he mahi

 uaua hoki. Ekore e manaakitia nuitia e te

 pakeha.



   Tokotoru  nga pakeha mohio kei Kai-

 manawa inaianei e kimi koura ana. Kua

 kite ratou i te koura ki reira, otira e kore e

 mohiotia inaianei tera e nui ranei te koura

 kia tika ai te mahinga, kaore ranei. I roto

 i te kirikiri pango nei tenei koura e kitea

 ana. Tera, ano pea tona wahi i puta mai ai.

 kei roto kei nga hiwi. Waiho, mana e kite.

 E ki ana kua kitea hoki te koura ki Po

 Neke  inaianei.



 Ho mea ta na HEMI WURU i te whare ta nupepa i

                    Nepia noi.