TE



WAKA MAORI

                   O   AHURIRI.

     "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

 No. 7. ]      NEPIA, TAITEI, NOEMA  18, 1869. [VoL. VL

Ko  te Makarini kua tae ki Waikato,

kua korero ratou ko nga rangatira o

Waikato o Ngatimaniapoto—a Rewi,

a Tamati Ngapora, a wai atu hoki.

Kaore  ano kia ata rongona katoatia

e matou nga korero o taua hui, engari

e ki ana i pai nga korero. I te 3 o

nga ra o Nowema nei ka tae a te

Makarini ratou ko ona hoa pakeha

ki Ngaruawahia; i te 4 (te Taitei)

ka haere tonu i roto i te Waipa, na

runga i te tima i huaina ko te Rangi-

riri, tae tonu  atu ki Arikihanara,

(Alexandra. )  No te Hatarei, te 6 o

nga ra, ka tae ki Otorohanga. No

te 9 o nga ra ka haere atu ki Pahiko,

he mea whakarite hoki ko te kainga

tena hei korerotanga mo ratou. Ko

te ahua o nga rangatira o Waikato

raua  ko Ngatimaniapoto  ki a te

Makarini i ahua pai rawa, i koa ratou

i te kitenga i to ratou hoa aroha o

raua. E ki ana na te Makarini i

timata te korero, engari ko ana kupu

kaore ano kia tae mai ki a matou.

Ki te tae mai a muri ake nei ka taia

atu e matou. Ka mea mai a Rewi e

nui ana tona hiahia kia mutu te wha-

whai. Mea atu ana te Makarini e

tika ana, engari ma Rewi ma Manu-

hiri me te taha Kingi katoa e whaka-

 takoto te tauira—ko te tauira tenei

ma  ratou e pehi te whawhai i nga

 wahi katoa o te whenua e puta ana

 to ratou mana, e tae ana to ratou aro.

 Tetahi ko nga mahi kohuru katoa me

 pehi kia kore  rawa. Whakaaetia

 ana e Rewi raua ko Tamati Ngapora

 nga korero a te Makarini.

   Tetahi hoki, ko nga iwi kohuru

 katoa me nga iwi e whawhai ana ki

 te Kawanatanga   ekore rawa e

 manaakitia ekore  e  awhinatia e

 ratou; ka tukuna hoki e ratou etahi

 karere ki te tono i nga taua kia hold

 mai, ka kore e rongo ka hui te mana

 o Waikato raua ko Ngatimaniapoto

 ki te mana o te Kawanatanga hei te

 whiu i nga hunga tutu. Ka  ki a

 Rewi ka whitingia te whenua e te

ra i runga  i ta ratou korero, ka

uaina e te ua, a ka tino kaha amuri

ake nei te mahana me te marama-

tanga o te ra. Heoi nga korero i

rongo ai matou. Kaore matou  e

tino mohio ana kai te ata rite ranei

enei kupu  ki ta ratou i korero ai,

kai te rere ke ranei, Otira kai te

mea matou he pono ano. Inahoki

he tika te taenga atu o te Makarini

ki reira, he tika ano hoki te ahua

pai mai  o nga  tangata ki  a  ia.

Meake  ka  ata rongona katoatia e

tatou nga korero. Ko te ki a Rewi

kia mutu te whawhai, ko ta te Ka-

wanatanga tena e pai ai; otira ekore

e tika kia waiho nga tangata kohuru

kino me te Kooti nei kia haere noa

i te whenua whakaoho kau ai i nga iwi,

patu kau ai hoki i nga wahine me nga

tamariki—ko ena tu mahi me mutu,

mutu rawa. He  tika te whakaaro

o Waikato  raua ko Ngatimaniapoto

kia whakahoa ki te Kawanatanga.

Ka  pena ta raua tikanga katahi ka

rangatira ena iwi ka whairawa. Ina-

 hoki e nui haere ana te pakeha i

nga  rangi katoa; kaore rapea he

 rangi i kore ai e u mai ki uta nei

 tetahi kaipuke uta  pakeha  mai.

 Titiro ki te huhua o nga taone, titiro

ki etahi atu wahi o te whenua, kaore

he wahi i kore ai te pakeha. Ahakoa

 matemate etahi o te pakeha e ranea

 tonu mai ana—ko  nga iwi maori

 kaore he tangata hei whakaranea i

 ona hapu. Engari me whakahoa ki

 te Kawanatanga hei hoa kaha hei

 hoa atawhai mo koutou. Tetahi, e

 haere mai ana te pakeha e mau mai

 ana hoki i ana moni, ana rawa, ana

 tohungatanga, ana mahi katoa atu,

 hei whakarangatira i to tatou motu.

 Ekore e tau te pakeha ki raro, he

 mahi tonu tana i nga rangi katoa me

                                                      O                 O

 te nui haere ona rawa me tona mana.

 Me  rite tahi nga maori te mahi ka

 haere tahi hoki raua ko te pakeha,

 ekore e mahue tetahi ki muri ko

 tetahi e kake ki mua. Ko ta te Ka-

                TE WAKA  MAORI O AHURIRI.

wanatanga  tena e pai ai, ta te nui-

nga o nga pakeha hoki. He koanga

tena no te pakeha ki te whakaatu

ki nga maori nga mahi tohungatanga

        

e ngaro ana—ara nga mahi e taea e

ia e te tangata maori. Otira ekore

e pai kia noho ke tetahi i tetahi. Ka

noho momotu   atu tetahi ki tahaki

ekore hoki e kitea nga mahi a tetahi.

Engari  kia piri tetahi ki tetahi. I

nga tau kua hori i te mea kaore ano

    

kia tupu te raruraru me  te riri ki

Waikato  he nui te kaha o ena iwi i

reira ai ki te whakatupu kai, ki te

huri paraoa. He takiwa ano na ra-

tou anake Akarana i whangai i wha-

                                                                      

kaki  ki te paraoa, ki  te taewa,

ki  nga  kai  ke  atu. I nui  to

rawa  o  ratou i reira ai; nui  te

ora, nui te ngahau, nui te ahua-

reka  te pai noa  iho — na  te riri

i kore ai enei painga katoa. Na,

ta te Kawanatanga e pai rawa ana

kia pena ano te ahua o ena iwi inai-

anei me to mua ahua, te mamahi.

Ki te mea ka tahuri mai ena iwi ka

piri ki te Kawanatanga ekore e roa

ki ta matou whakaaro ka kitea ano e

ratou ena painga katoa. Ko  nga

uaua me nga whakaaro i whakapaua

ki runga ki te riri i mua me tuku

   

mai ki runga ki nga mahi maori, nga

                                                    

mahi ahu whenua, nga mahi  haro

muka  (ki ta te pakeha haro), penei

ekore e roa kua noho i runga i te ora,

                                                                                                                 

kua whai  kahu nga tamariki nga

wahine me nga kaumatua, kua whiti

tonu te maramatanga ki roto ki te

                                                   O

ngakau.

   Taihoa pea  ka korerotia ano e

 matou tetahi wahi o tenei korero, he

kapi no tenei nupepa. Ko tenei me

ki atu e matou ki a koutou, e Wai-

 kato, whatorotia   to ringa  ki te

 Kawanatanga e ru korua.



         PAKOWHAI.

 No te Parairei te 12 o nga ra o te marama

 nei ka hui nga tangata o Heretaunga ki

 Pakowhai kia kite i te hokinga mai o Henare

 Tomoana  me etahi atu rangatira o Ngatika-

 hungunu i Taupo, ratou ko a ratou hoia i

 haere ki te riri ki a te Kooti. He toko-

 maha nga pakeha i haere atu i Nepia ki te

 matakitaki i taua whakawhetaitanga. Ka

 mutu te karanga me te tangi ka turia te

 ngarahu. No te mutunga o te tu waewae

 ka mea nga pakeha kia whakaputaina tetahi

 kupu whakaaroha ma ratou ki o ratou hoa

 maori; karangatia ana ko Tana hei korero,

 ko te Karini ki te whakamaori. Ko  te

 tikanga tenei o ana  kupu, ara; —"He

 ritenga tenei kua takoto noa atu kia ka-

 rangatia kia whakawhetai atu e te iwi ki te

taua hoki mai i to riri—a e pai ana ano

hoki taua ritenga ki runga ki nga pakanga

totika. Kua kite matou inaianei i te tangi

o to koutou iwi nei ki a koutou, a e hiahia

ana hoki matou kia puta he kupu whaka-

mihi ma matou ki a koutou, kia whakapua-

kina hoki to matou matauranga e kite nei

matou i te nui o te pai o ta koutou mahi

mo  te motu katoa—ara ta koutou  mahi

pehi i te kino. hapao i te tika. E hari ana

matou ki a koutou ka hoki ora mai nei; a

me  whakapai atu koutou ki te Atua mo

tena, tana tiaki i a koutou, —tetahi  na te

tika o te take i haere ai koutou ki te pa-

kanga. Kua toa koutou; kua tokomaha

nga tangata o te Kooti kua mate i a koutou,

a ko ia ano ko te Kooti kua oma i a koutou

hei tangata manene noa ki ro ngahere. E

hoa e Henare, i te titiro tonu matou, ou hoa

pakeha, ki ou haerenga katoatanga ki te riri

i mua iho taea noatia mai tenei takiwa; a

kua tino mohio matou inaianei kai te rite

tonu to koutou hiahia ki to matou kia hoki

ake ano nga tikanga o to tatou motu ki

runga ki te marietanga raua ko to pai. Ki

hai ano i mahue i a matou te titiro ki to

koutou ahau i te takiwa i huia ai o tatou

whakaaro kia kokihi a taea noatia mai tenei

rangi na ko tenei kua mohio rawa matou

ekore koutou e turi ki te karangatia koutou

a muri ako hei hoa mo matou ki te pehi i

nga Hauhautanga me nga Uiuitanga e tuta











   Ka  korero ano a Karaitiana. Ki hai i

 roa ana korero. I  ki tera kaore ana aha

 ki nga kupu tuatahi a Tana, engari mo te

 kupu whakamutunga  kiu anga nga ranga-

 tira maori ki nga rangatira pakeha korero

 ai ki nga he. Na, ki  tana whakaaro be

 whakakuare ta nga rangatira pakeha i nga

 rangatira maori, kaore e rite tahi ana te

 whakaaro ki to ta raua whaka-pakeha nei

 ano. Katahi ka ki atu a Tana kaore i tika

 tena whakaaro, engari me whakarere atu.

 Heoi te whakaaro a te pakeha kia noho

 marire raua ko te maori me te mea he iwi

 kotahi i raro i te atawhai o te Atua kotahi,

 o te Kuini kotahi, o te Ture kotahi.

   Katahi ka korero ko te Karini. Tana

               TE WAKA MAORI O AHURIRI.            81
Ngatikahungunu,


Heretaunga





Ahuriri








 Henare,
 Manaena.

Ngatikahungu



 TE MATENGA O PAORA HAPI.
 Ko Paora Hapi, he rangatira no Ngati-
 terangiito i Taupo, kua mate. I tu i te
 Wharemahoe i Pukawa i Taupo i te
 taha ki Tongariro. He nohoanga  no
 nga tangata Kawanatanga o Taupo i
 reira, he noho whakateteka i te riri. Ka
 rongona te pakutanga, o te pu o te Hau
 Hau  i Whareroa i pahaki atu o to ratou
 nohoanga. Katahi ia ka whakahau i
 ona tangata kia haere ki te riri. No te
 kokiritanga ka hinga ia, he mea pupuhi
 ia na etahi o ana tangata. E  ki aua
 tona iwi he mea pupuhi mariretia ranei,
 he mea ohorere noa ranei. 1 tu ki te
 tikihope, puta tonu atu te mata  i te
 papa maui. No te 29 o Oketopa i puhia
 ai, no te 3O ka mate. Kua tanumia i te
 Hatepe, he wahi  kei te taha ki raro o
 Taupo-nuiatia.  Ko  OMU kupu  enei i
 tona whakahemonga,;—


Taupo.

 Makarini,





 Paora Hapi.  Engari ko ta matou i
 rongo ke utu ai he tuwaewae noaiho no
 ratou ko toua iwi i mate ai i te pu a
 tetahi o ana tangata. Katahi ka rongona
 he kokiri ki te Hau Hau.]


 HE Pukupuku whakahoki tenei na Paora
 Kaiwhata ki te tangi a te Makarini ki a
 Ngatikahungunu  i tona Mahuetanga  i
 Heretaunga, i tukua mai e Paora kia panui-
 tia.

            Nepia, Nowema 16, 1869.
 KI A TE MAKARINI,
    E hoa katahi tonu au ka kite i to puka-
 puka tangi mai ki a matou—i te ngaro hoki
 au ki te whawhai. E ki ana koe e whitu o
 tatou tau i mahi tahi ai tatou ki konei ki te
 hapai i te tika ki te pehi i te kino. E tika
 ana kei a koe. Inaianei kua ngaro koe ki
 runga ki era mahi au, ko au kai te mahi
 tonu i muri i ta taua mahi i mahi tuhi ai
 taua i mua. Ahakoa kui te ngaro koe, e
 hoa tonu ana matou ki a koe, kai te mahi
 tonu au i nga mahi i waiho iho koe hei mahi
 ma matou.  E ki ana koe e whakahoki ana
 koe i au mahara ki runga ki ngu tau kua
 pahemo  atu nei, a marama kau ana tau
 titiro. Na me  titiro hoki koe ki te ahua o
 matou i roto i nga tau e takoto ake nei,
  

  Waikato, ki Taranaki, ki  Wairarapa, ki

              TE WAKA MAORI O AHURIRI.

Turanga, ki hea  atu, ki te korero i nga

korero e ora ai nga tangata o te motu nei.

  Kotahi hoki te kupu, me haere mai ano

koe ki te toro mai i a matou a muri ake.

             Na to hoa tawhito,

              Na PAORA KAIWHATA.



[HE reta tenei na nga Rangatira o Nga-

  tikahungunu i tuhia mai i Taupo ki a

  Karaitiana Takamoana, & tukua mai ana

  e Karaitiana kia taia atu e matou. ]

              Poutu, Oketopa 7, 1869.

Ki A KARAITIANA,

  E  hoa tenarakoutou ko te iwi. E hoa

tenei nga korero o tenei taima. I te ahiahi

o te Ratapu i te 3 o nga ra, ka turia atu e

matou i konei, haere tonu matou i te po—

wehea ana o matou huarahi e rua, haere ana

i te ara huna e rua rau, haere ana i tetahi

huarahi kotahi rau. Ko te huarahi (i To-

kaanu) e rua  rau, hui ki te rau tahi i to

matou  huarahi ka  toru  rau—hei  haere

marama ena. Tae atu ki Otukou ka huia

ena ara ka haere atu i te mania. E takoto

ana ona pa i tetehi tarawahi o Whanganui.

Ka haere atu maua i te mania ka tae ki

Papakai kotahi maero te mamao, ka noho

maua ki reira—ka hui katoa tona rima rau.

Ka hanga whare  maua, e ua ana hoki.

Kaore ano kia oti nga whare ka kokiri te

Hau Hau ki te whakahei mai i a maua. To

maua kitenga atu ka kokiri mai ia ka kokiri

hoki maua. Ki hai i roa ka eke tera ki

runga hiwi, ka whakaekea hoki e te rua rau

i te tekau o nga haora, ki hai i taro kua

whati. Ka haere tonu mana, tae atu ki te

awa ka whakawhiti, tae atu ki te pa tua-

tahi; ki hai i roa kua horo tena pa, whati

tonu atu nga  tangata ki te tahora. Ka

whakaekea e au te pa nai, ki hai i taro kua

horo; ka rere ano a te Kooti i roto i te pa—

te take i ora ai he tata no te pa ki te nga-

here. Hinga iho e 37, mau mai nga wahine

e 35. No te rongo pai ko Ruingarangi ko

Pehieke me nga tamariki tokowha. Ka

mutu nga mea i mohiotia, engari kei o te pa

horo tikanga. Ko o matou i mate tokorua

o Whanganui, tokorua hoki o  konei ko

Kapene  Hori  Tometi  tetahi, he maori

tetahi no Tuhourangi. Ko  nga  taotu o

matou  ko Wereta, ko  Hori Meera, ko

Renata Kawepo, no Whanganui  kotahi—

ka mutu ena. Ko nga puni o tera i tanuku

noa atu.

   Na e hoa, ka eke nga iwi nei ki runga i

tenei riri, ko Waikato, ko Ngatiawa, ko

Ngatiporou ki Heretaunga, ko Whanganui

•—kua  huihui enei iwi ki a te Kooti. Ko

te take kaore e pai  kia riro a Tr. upo i te

Kawanatanga. He riri nui tenei na te Hau

Hau—ko   te Urewera ano, ko nga rangatira

ko Rewi ko Hakaraia. Ko ena korero na

nga wahine i riro mai i a au.

   E hoa tonoa atu ki te Kawanatanga kia

tukua mai he pakeha mo te whawhai. Ki

 taku whakaaro kia rua mano tangata hei

riri mo tenei riri kia wawe te mutu. Ko

 tenei reta kia tere te haere kia wawe te tae

 mai, be kore tangata no matou. Ko  te

Keepa ratou ko tona iwi e whitu te kau, ko

Makitonore e 27, ko Renata ma e 60, ko

matou  120, kei Poutu enei e noho ana.

Ko  Ngatiterangiita 100, ko te Arawa e

whitu te kau kua hoki ena iwi. I tuhia ai

e au ena mano he hopuhopu noku ki te iti i

a matou. Ko  nga iwi e noho nei matou

kua mataku kua hoki etahi. He pera ano

nga mahara  o nga mea  e noho ana, he

mataku—ko   Whanganui  anake o matou

hoa e taurite ana nga mahara.

  E  hoa ko nga korero tena o tenei taima.

Kaore i roto i te reta ki a Omana, mau e

hoatu kia kite ia kia tukua atu ki te panui.

Ko  te Heu Heu kua  tukua e matou te

rongo pai, kua whakaae mai tera raua ko

Nini. Kei te tatari matou ki a raua kaore

ano kia tae mai ki a matou, ko nga tama-

riki kua tukua mai. Kaore e pau  nga

korero—ka  mutu.

          Na PARAONE HAKIHAKI

             HARAWIRA TATERE

             PAOKA. KAIWHATA

             MEIHANA TAKIHI

             TAMEHANA PEKAPEKA.

             RENATA KAWEPO

             URUPENI PUHARA

            PENI TE UA

             HENARE TOMOANA.

             Otira na te katoa.

   [No muri iho o te tuhinga o tenei reta a

Ngatikahungunu kua hoki katoa mui ratou

i Taupo, ratou ko Henare Tomoana—ma

ko te Heu Heu nei tetahi. Ki ta matou

titiro ki hui i tika nga ki a nga wahine ki a

Henare Tomoana mo te nui o nga iwi e hui

ana ki a te Kooti ki te pupuri i Taupo.

Tetahi kaore ano matou kia rongo e hiahia

ana te pakeha ki te tango i tena kainga.

Tena pea kei te Kawanatanga tona whaka-

aro mo nga wahi o te Hau Hau  i reira, e

pehea ana ranei—he kore noaiho pea. Ko

te Kooti kei ro ngahere e oma ana e huna

ana i a ia. E ki ana kua  hokihoki ona

tangata, be wehi ki te mate; he tokoiti nga

mea i mahue ki a ia, kotahi rau pea—ko

tona kai he rakau, he otaota noaiho o te

koraha. Ehara tena i te ahua o te tangata

e ai ana be atua hei tiaki i a ia. Kua mohio

a te Kooti he nui ona kino, a e wehi ana a

ia ki te haere mai ki roto ki te taha Ka-

wanatanga koi mate ia, koia ai i tohe tonu

ia; he tohe noa i runga i te mate—me te

kukume  hoki i nga iwi e haere porangi ana

i a ia kia mate tahi ratou. I tenei takiwa

ko Makitonore me  ona hoia pakeha me

Whanganui  kai te tiaki tonu i taua tangata.

Tena  tona takiwa e mau  ai, e mate ai

ranei. ]



               Nepia, Nowema, 1869.

Ki A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI,

   E hoa, tuhia atu e koe taku reta kia kite

nga iwi katoa o tenei motu. Ko au tenei

ko te Heu Heu kua tae mai ki Nepia nei

matou ko toku iwi me oku tamariki. I

haere mai au i roto i tena iwi a te Hau Hau

i a te Kooti. Te  tikanga i uru ai au ki

              TE WAKA MAORI O AHURIRI.

reira he mea hopu au e ia, he mea herehere.

I hopukia au e ia i Waihi i tuna haerenga

atu ki Waikato. E  toru nga marama e

haere herehere ana au i tona ringa tae noa

ki Wakato hoki noa mai ki Taupo. No

te taenga mai ki Taupo ka whawhaitia taua

tangata e Henare Tomoana o Ngatikahu-

ngunu. Na  te whawhai o taua tangata

katahi au ka puta mai ki te ora, ka makere

 au i tuna ringa—ka omu mai matou ki te

 taha Kawanatanga, He ki atu tenei naku.

 ki a koutou  nga iwi o te mutu  nei kia

 tupato koutou ki tena tangata ki a te Kooti

 kui whakawarea koutou. Ki taku mahara

 ekore e ora roa tena tangata; inahoki kua

 kutia katoatia ona huarahi e nga iwi o te

 Kingi me nga iwi o te Kawanatanga, kahore

 he putanga mona ki te aomarama, kahore

 he nohoanga tuturu mona. Tetahi kaore

 he kai, kaore he paura—kua  kai ia i te

 rakau. Ue parau noa tana mahi e whaka-

 hihi nei—kua kore ana tangata. I porangi

 nga iwi i mua ki tana ki he atua tona hei

 whakaora i a ratou ko ana tangata. Inaia-

 nei kua kitea te parau, kua motumotu tona

 ringa, kua mahue  ia e te nuinga o ana

 tangata, kua hemo i te kai, he omaoma tonu

 tana mahi ki te ngahere. Na, mehemea he

 atua tona tena ia e pena ? Kaore  rapea.

 Ko  tenei koi noho nga iwi a whakarongo ki

  ana patipati—he parau anake.

                 Ka TE HEU HEU.

    [E pai ana te tuhi mai a te Heu Heu, te

  tangata kua haere tahi i a te Kooti, te

 tangata kua kite i tona ahua—te ahua ora,

  te ahua mate. Otira kua mohiotia noatia

  atu e matou kua tata tena tangata te tae ki

  te mutunga o ana mahi tutu. ]





    Ko te tamahine a Tawhiao te Kingi kua

  mate—he  mate tawhito nona. E korerotia

  ana te kau ma rima tau o taua kotiro.



    E korerotia ana kua mau a Tawhana te

  tama a te Rangihiroa i mate ra i te riri i

  Petani i taua rangi i horo ai a Omarunui. E

  ki ana kua kawea tuai taua tangata ki Nepia

 nei e Henare Tomoana i te hokinga mai i

  Taupo. Otira kaore ano matou  kia kite

  noa.



    Ko te Raka kua riro ki Taupo. E haere

  ana ki te titiro i nga iwi o tera kainga, ki

  te korero hoki i nga ritenga o te pai o te

  kino—he mea hoki kua waiho ia hei Kai

  Whakawa mo era kainga. Koia  tena e

  haere ana ia ki te uiui ki nga tangata o reira

  kia mohiotia o ratou whakaaro i runga i nga

  mate me nga he me nga raruraru o a ratou

  kainga i tenei takiwa. He tika kia haere

  a te Raka ki reira korero ai—e whai nua

  huki ki ngu mahi kua kiia e te Kawana-

  tanga hei mahi mana. Kua  mohio katoa

  koutou  ki a te Raka he tangata ngawari, he

  tangata ata whakarongo  ki te korero—

  ehara i te tangata hou, he tangata tawhito.

  Me tahuri koutou nga rangatira ki te awhina

i a te Raka i runga i tana mahi whakawa,

tana mahi whakahaere i nga tikanga o te

Ture.



  Hei tera nupepa tuia atu ai nga whenua

kua  puta i roto i te Kooti  Whakawa

Whenua Maori i Nepia.



  Ko  Hamiora Pera, i whakawakia i roto i

te Hupirimi Kooti i Po Neke i te 28 o nga

ra o Hepetema kua hori nei, mo ana mahi

kohuru, kua mate. I whakataronatia i te

15 o  nga ra o Nowema  nei. Hei tera

nupepa  ata korerotia ai. He Kau Hau

taua tangata.





HE TOA HOKO KAANGA, TAEWA,

        AHA ATU!

  Ko PATIRIKI MARONI



 E  MEA atu ana kia rongo nga Tangata

      Maori o Ahuriri kua whakaturia e ia

 tona whare i Nepia hei whare hoko Patiti

 (kai hoiho nei), Kaanga, Taewa, me nga

 Kai maori katoa atu—he Aporo, he Ora-

 ngi, he Pititi hoki me nga hua rakau katoa

 atu a te takiwa e maua ai.

   E ki ana a PATIRIKI MARONI kia homai

 ki a ia e nga maori etahi o a ratou kai maori

 e kawea mai ana ki te tuone i runga kaata

 hoko haere ai.



   Ko  tona whare ki i to taha katau, o to

       Rori i tu putanga mai ki te taone kei ko

      mai o te whare o Rawhe.





 WHAKARONGO          MAI!

     WHAKARONGO  MAI!!

 HE    PANUI   atu tenei ki nga Rangatira

      me nga Tangata Maori noa atu o Ne-

 pia, o nga wahi ki uta hoki, na to ratou hoa

 na

    PERERIKA TATANA

 kia rongo ratou ki tana whakaaro. He ti-

 tiro nana ki te mahi a nga tangata maori

 katoa e haere tonu mai ana ki tona whara

 hoko  ai, na reira ia ka mea kia tiki tonu ia

 i nga tu hainga

  E PAINGIA ANA E NGA MAORI

 hei hoko mana ki nga tangata.

   Ko  nga mea katoa kei tona Toa e pu

 ana. Ko te hoko he hoko ngawari, ko nga

 hanga he hanga pai. Hei aha i korerotia

 ai te whare kua mohiotia e te katoa.



      Haere mai, whakamatauria.

   Heekipiri Rori, Nepia,

      Hurae 14, 1869.



 He mea taua HEMI WURU i te whareta, o te Haaki

   Pei Herara, ki Nepia i te Taitei i nga rua wiki

   katoa—tena rua wiki, tena rua wiki.