|
loading...|
|
Te Wananga 1874-1878: Volume 2, Number 17. 28 August 1875 |
Abstract 
Commentary|
|
1 169 |
▲back to top |
TE WANANGA
HE PANUITANGA TENA KIA KITE KOUTOU.
"TIHE MAURI-ORA."
NAMA 17. NEPIA, HATAREI, 28 AKUHATA, 1875 PUKAPUKA 2.
PANUITANGA
Ki Ngatikahungunu me nga hapu e noho ana i
waho o te Porowini o Haka Pei.
WINEHETI WHARE HEHITINGI TIRITI
NEPIA
Kua timata ki te whakahaere mahi toa hokohoko taonga i Nepia. I runga i tenei
mahi ka whakaatu ia, ko nga mea o tana toa, he tera, lie puutu, me era atu taonga
e paingia ana e nga tangata Maori. Ko tana tino kupu nui tenei kia koutou e kore
a ia e tono atu ki nga tangata Maori i tetahi utu rere ke i te utu e tonoa ana i te
Pakeha mo ana taonga. Ko ana taonga e hoatu mo te MONI, koia te take i
whakangawari i te utu. Heoi ano tana i tono ai inaianei, kia haere mai ki te whaka-
matau i te ngawari o te utu kia kite hoki i te pai o nga taonga. ;
KEI NGARO TAKU INGOA:—
W. H. PINGIKI,
WINIHETI WHARE, HEHITINGI TIRITI,
NEPIA,
|
|
2 170 |
▲back to top |
Te Wananga.
PANUITANGA.
KUA whiwhi ahau i te Tangata tino mohio ki te
mahi i nga Pa pakara, ki te mahi i nga mea
katoa o te Pa. Ki te hanga Pa hou ano hoki, maana
e mahi nga Pu katoa o nga Maori.
NOTICE.—The undersigned, having secured the services
of a first-rate gunsmith, is now prepared to mend, make,
and repair all sorts of fire-arms.—M. BOYLAN, Licensed
for the sale of ammunition
Whare hanga Kooti, Nepia.
Kai hanga Kooti, me te mahi Terei, kai
rongoa Hoiho, me te mahi i nga rino
katoa e mahi ai te Parakimete,
HE mea mahi nga Kooti me nga Kareti, ki te
tikanga o nga tauira hou, o Tawahi o Merika,
a he mea mahi pai te hanga o ana mea.
He mea peeita ano hoki eia, a he utu tika tana utu
i tono ai mo ana mahi.
21
.
Kei a
Nataniora Hakopa
i Hehitingi Tiriti
TE TUPEKA pai
me nga TIKA,
me nga PAIPA Mihini,
Me nga mea whakatangitangi Koriana,
me nga Wai kakara,
me nga taonga tini noa atu.
A he kotahi ano ana utu e tono ai ki te
Pakeha ki te Maori
Ki te mea ka hokona etahi o enei mea e nga kai
tiaki Toa, penei e hoki me te utu
6
NASH & DAVIES,
PAINTERS, GRAINERS, SIGN WRITERS, AND
HOUSE DECORATORS,
WAIPUKURAU.
White Lead, Oils, Glass, Paperhangings &c., at the
cheapest possible rates, always on sale. 45
NAHI RAUA KO REWETI.
He kai Peita whare, he kai mahi Karaihe ki nga
Wini, He kai tuhituhi ingoa, he kai mahi
Kia pai a roto o nga whare,
KEI WAIPUKURAU.
~He Peita ma, He Hinu, he Pepa-whare, kei a raua mo te
utu iti. 45
TE WARA MA,
I NEPIA, HEHITINGI TIRITI,
Kei tawahi ake o Te Tari o te " Wananga."
KO ana Wati e hokona ana eia. He Wati Hiriwa,
he Wati Ingirihi, £6 10s. E mahi ana aia
nga Wati, kaore e haere tika i a ratou te taima. 27
Na Rati Raua ko Rauniri.
NGA Moenga, me nga tini tini o nga mea pera. Kei
ta raua Toa, i te taha o te Haku Pei Karapu.
15
P, MARUNI,
TOA HOKO I NGA KAI KATOA,
i Hehitinga Tiriti, i Nepia.
MAANA e hoko ki nga Maori nga taonga pai, a he
iti te utu o aana taonga.
E hoko ana aia i nga Kaanga, nae te Hei a nga
Maori, a he utu nui taana; Whaihoki he moni pakeke te
utu.
Na P. MARUNI.
12
PANUITANGA.
KI te mea he hiahia hoko, huka, ti, umu i te tura-
nga kaipuke i Ahuriri, me haere mai kia
Tamati Mihene, a maana e hoatu nga mea pai, a he
iti te utu. He Puutu ano hoki aana, me etahi atu
mea.
TAMATI MIHENE.
Ahuriri.
|
|
3 171 |
▲back to top |
Te Wananga.
TIME TABLE.
COBB AND CO.'s
TELEGRAPH LINE
OF
ROYAL MAIL COACHES
LEAVES Paki Paki TWICE DAILY for Te Aute, Kai
kora, Waipawa, after the arrival of the 7.30 a.m
and 12 o'clock Trains from Napier ; returning from Wai-
pawa at 8.30 a.m. and 1.30 p.m. Leaves for Waipukurau
daily after the arrival of the 12 o'clock Train from Napier,
returning from Waipukurau every morning at 8.30.
Leaves for Wanganui. Wellington, and all intermediate
places, EVERY WEDNESDAY MORNING ; returning
every SATURDAY at 2.40 p.m.
Passengers, unless booked at the office in Napier cannot
depend upon obtaining a seat.
All parcels must be booked in Napier, and carriage pre-
paid.
ANDREW PETERS,
Proprietor. 49
NGA RA E HAERE AI.
NGA PAHIHI KAWE MEERA O TE TEREKARAWHI
A KAAPU ME ANA HOA
E HAERE atu ana i Te Paki Paki i nga ra katoa o
te Wiki ki Te Aute, Kaikoura, Waipaoa, i muri iho
o te taenga atu o nga Tereina o Nepia i te 7.30 o te ata,
rae te 12 o te tina. A e hokimai ana aua Pahihi i Wai-
paoa i te 8.30 i te ata, me te 1.30 o te tina.
A i nga ra katoa o te Wiki e haere aua ki Waipukurau,
i muri iho o te taenga atu o te Tereina o Nepia i te 12 o
te tina, a e hokimai ana i te 8,30 i te ata.
E haere ana ki Whanganui, ki Poneke, me nga wahi
katoa i te ana atu ki aua whenua i nga ata tu o nga
WENETI katoa, a e hoki mai ana i nga HATAREI katoa
i te 2.40 i te tu a ahiahi.
Ki te mea e kore e haere nga tangata e eke ana i aua
Pahihi ki te whare i Nepia, ka tuhituhi ai i a ratou ingoa
ki te pukapuka, penei e kore e tino mohiotia e ratou, e
eke r&tou i aua Pahihi.
Ko nga mea e tukua ana kia maua e nga kai whiu o
aua Pahihi, me tuhituhi aua mea ki te pukapuka i Nepia ;
a me utu era, i te wa e hoatu ai aua mea kia kawea e te
Pahihi.
ANARU PITA,
Nana aua Pahihi. 49
KUA RIRO IA
WIREMU PIRIPI,
TE ARIPIANA PIRIATA RUUMA,
KOIA aia i mea ai, ma tana mahi atahua i nga tangata
e haere ana ki reira, ka paingia ai a ia e nga
MAORI KATOA.
89
KO TAKUTA KAA,
Te Tangata rongo nui mo nga mahi e mihi ai te Iwi,
E HAERE ANA KI
TE WAIROA.
ME
TURANGANUI
62
DOCTOR CARR,
THE CELEBRATED
MESMERIST PHRENOLOGIST,
WILL SHORTLY VISIT
WAIROA
AND
POVERTY BAY.
62
C. R. ROPITINI.
KAI Ruuri whenua, me nga Waapu, me nga Rori
Maana e mahi nga Mapi ma nga Maori, mo nga Rori,
Waapu, me nga mea pera. Me tuku mai nga pukapuka
ki aia, ki te Whare ta o " Te Wananga," Hehitingi Tiriti,
Nepia
C. R. ROPITINI,
Hehitingi Tiriti, Nepia.
50
C. R. ROBINSON,
CIVIL ENGINEER AND SURVEYOR,
Surveys made, Bridge Plans prepared, and Estimated given
to any of the Natives of the North Island.
Address—WANANGA Office, Hastings-Street, Napier.
WIREMU MAKARINI,
KAI MAKETE.
HE MAKETE hoiho aana, i nga Hatarei katoa,
kei te whare tepara nui i Nepia
10
|
|
4 172 |
▲back to top |
Te Wananga.
Mare Hapi . . Mere Peka Pekapeka Nama 1
Paora Pahi, me etahi atu i Paora Pahi Pekapeka Nama 1
Paurini Te Whiti Mere Peka J Pekapeka Nama 1
Mere Peka i Pekapeka Nama 1
Pera Pahoro Pekapeka Nama 2
Henare Tomoana Te Hira Te Ota Ohikakarewa
Atareta Mangumangu. Enoka Te Rua Kakiraawa
Paora Pahi, me etahi atu Paora Pahi Pukehou
Pera,Ngarangioue [ Wharerangi
Wharerangi
Kooti Nepia, Takiwa o Haki Pei
Eru Te Tua Pukahu Nepia
Henare Tomoana Kakiraawa Nepia
Henare Tomoana Mangateretere East Nepia
S. Locke raua ko Tareha Te Moananui, mo Airini ma Mangateretere West Nepia
Hamahona Taingaehe Petane Nepia
Paora Kaiwhata Putaaruapirau
Rongaakoruua, Whakaatema-
Waikahu, Kohairauatu-
Reihana Epiha, Hirini Wha- Otarata, Nepia. Te Ruarata,
Tanatiu Hona, Ihaka, Whiramahanga, Te Whakauuinu, Te
Maraea, Hepora, Ratana, Kopua, Te Rararau, Te Waitangi-
Te Ahipakura,
Renata Kawepo, Karaitiana Te Oruamatua Kaima- Mako-
Retimana, Aperahama Te Moawhanga
Rangitikei
Makokomiko ka ahu ki
Makoko- miko.
Renata Kawepo, Noa Huke, Te Ohaoko, kei Nepia. Ka timata i Oturoa awa, ki Toa-
Hira Oke. hiwi, ka rere i Oturoa, ki Wairerehu-
rangi, Ngawaiawhitu awa, ka rere i
taua awa ki Taruarau awa, ki Kai-
Papakai, ki Makaikatoa
Rangitikei, ki Mangamara-
hea, ki Tuahiwi, a, ka whiti ki Otu-
roa ano.
Akarana, Akuhata 9, 1875 NA TIKI, Tino Kaituhituhi.
|
|
5 173 |
▲back to top |
Te Wananga.
Peneti, Akarana; Koreti rana ko Koreke Nepia H
Waihi. Tanitana; T. Arama. Papati Pei;
Mete. Waipukurau ; Takena Ura, Waipaoa ; J. Peri Taratera • J. Kipihona
Hawheraka; K. Tiki, Karaiwa ; J. Makarini, Te Peti, Nepia.
AGENTS FOR THE WANANGA
Reed & Brett. Auckland; Colledge & Craig, Napier; II.Wise, Dunedin ;
T. Adams. Poverty Bay; A. Warbrick, Tauranga; W. O. Smith, Wai-
pukurau; Duncan & Co.. Waipaoa; J. Barry, J. Gibson, Have-
lock ; E. Beck. West Clive; Meehan, Port Ahuriri.
KI NGA TANGATA TUHITUHI MAI KI TE NUPEPA NEI.
Napier
KI NGA. TANGATA TUKU PANUI MAI KI TE NUPEPA NEI. i
TO ADVERTISERS.
Te Korohi, Akarana To Waka Maori, Poneke
Herora. Akarana Taima, Tuapeka
„ Ta, Akarana „ Mera, Keritaone Mawhera.
Eko. Akarana Herora, Tokomairiro
„ Nuihi, Taranaki „ Kai tuhituhi korero waea Poneke
„ Herora, Taranaki ., Atareria, Merepana
„ Mera, Patea „ Rira, Merepana
„ Apoketi. Rangatikei „ Apoketi, Merepana
„ Herora, Whanganui „ Taone, Hirini
„ Koronikera, Whanganui „ Koria, Pirihipene
„ Taima, Poneke Opapa, Atareira
„ Pohi, Poneke ., Makuri, Hopetaone
„ Taraipuna, Poneke „ Herora, Amerika
„ Koromihi, Whakatu „ Parita, Amerika
„ Mera. Whakatu ,, Tarapuni, Amerika
„ Ekeperei, Waitohi „ Wora, Amerika
„ Pereni, Waitohi „ Raina, Amerika
„ Taima Otautahi ,, Nuihi, Amerika
Timaru ,, Paratini, Amerika
,,
Taima, Ranana
„ Makiri, Otakou „ Terekarawhe, Ranana
,, Ta. Otakou „ Tanata Ranana
., Toparata Otakou „ Wora, Ranana
„ Tainui, Murihiku „ Hera. Ranana.
„ Nuihi, Murihiku Etipara
Hokitika Whiti
Wehipota. " Kaheti, Hawaiki Honululu.
Kanui to matou awangawanga, mo nga rongo
Haro Reweti. He mea hoki kua puta mai te rongo
ona e mate ana. A he mea amo atu a ia i Rotorua
ki Tauranga, kia tae ai a ia ki Akarana, kia matutu
ai toua mate. Ka koa ano o matou ngakau ana puta
mai te rongo ona kua ora ano :i ia i taua mutu.
O
We are very sorry to hear that C. O. Davis is suf-
fering from severe illness. He had to be carried by
the Natives from Rotorua to Tauranga from whence
he will proceed to Auckland, with the hope of regain-
ing his lost health. We shall rejoice to hear of his
recovery.
KO MA MAHI KATOA O TE
TA PUKAPUKA
E MAHIA ANA I TE
Whare Ta o Te WANANGA,
I HEHITINGI TIRITI, NEPIA.
Me tuku mai aua tu mahi
KIA HENARE HIKA,
" TARI O TE WANANGA
E taia ana te WANANGA Nupepa i nga wiki katoa. Ko
te utu mo te tau, kotahi pauna. Otiia, ki te tukua ma
te Meera, kotahi pauna, e rua hereni me te hikipene mo to
tau. Mo te WANANGA kotahi ana tikina atu i nga Toa
takotoranga o taua Nupepa, he hikipene mo te Nupepa
kotahi. 82
PRINTING
OF ALL DESCRIPTIONS
AT THE
CHEAPEST RATES
AT THE
"WANANGA" OFFICE ,
HASTINGS-STREET.
Orders to be given to HENRY HILL, WANANGA Office.
The WANANGA newspaper is published weekly. Sub-
scriptions, 20s. per annum ; posted, 22s. 6d.; single copies
from Agents, G<l. 82
TE WANANGA.
HATAREI, 28 AKUHATA, 1875.
KUA mahi ano te Komihana o te Katimauhe a Te
Renara i tetahi Pira ano ki te aro aro o te Paremata,
hei whakahou ano i etahi o nga tikanga o te Ture
mo nga tangata, mo ratou o pooti ana mo nga tangata
mo nga Paremata, mo nga Runanga Porowini. He
tino korero nga kupu o taua Pira. A koia nei etahi
o nga kupu o tana Pira, a ma aua kupu nei e kitea ai
nga tikanga o taua Pira e pa ana ki nga Maori, e ki
ana taua Pira. " Ko nga tangata tane kato . kua tae
nga tau ki te 21, mehemea, kahore ano i pa noa he he
kia ratou, mo te mahi ki ta te Ture titiro, a hei te
tangata e kiia ana kua noho pu i roto i nga mea katoa
o te mana o te Kuini o Ingarangi, a mehemea ano ho-
ki kua noho i enei Motu i roto i te tau kotahi, i na
atu o ra e tuhi tuhia ai nga ingoa o nga tangata ma ratou
nga mahi pooti e mahi. A mehemea ano hoki, kia
noho ano te tangata (mona nei te maua pooti) i roto i
te takiwa kotuhi o nga pooti mo te tau kotahi, a me-
hemea ka oti tika o ratou ingoa te tuhi tuhi kinga
pukapuka, penei o tika ratou kia pooti mo nga Mema
e pootitia, ana i roto i aua takiwa." A koia nei te tino
tikanga o taua Pira, ki te moa ka kiia taua Pira hei Ture,
hei Ture, penei ko nga Maori katoa kua tae o ratou tau
ki te 21, a kua noho o ratou ingoa i roto i te pukapuka o
nga takiwa pooti ka tika ano kia pooti ratou, a e penei
pu ana te mana pooti a ratou me te tini o te Pakeha.
|
|
6 174 |
▲back to top |
Te Wananga
He tika ano ianei kia kiia tenei kupu, he aha ra te
mahia at tana whakaaro nei i era tau. He tini nga
tau i kore ai, a no naianei taia ano i tu ai he Maori i
i roto i te Paremata o tenei Korooni hei ki i nga kupu
a te Maori i reira. A e hara ano hoki nga Mema
Maori i te mea e nui aua ratou i reira, a kahore he
tino pononga o ta ratou mahi i te tokoiti o ratou i
to i te Paremata. A ko te mana e pooti ai nga
Maori mo nga Mema o te Paremata, me nga Runanga
Porowini, e hara i te mea e tino marama ana nga ti a-
nga o taua ta pooti, a he iti nei nga nui o taua mahi
i enei ra, he mea hoki e raru ana nga kai pooti i te
Pira Komihana Katimauha
Pira
Merika,
Tiriti o Waitangi,
Te Renara
Tiriti o Waitangi,
Pitihana a Hori
Ngatai ma o Tauranga.
TE WANANGA.
SATURDAY, 28TH AUGUST, 1875.
THE Commissioner of Customs, the Hon. W. H.
Reynolds,
New Zealand
British
British Empire American
Hon. Mr. Reynolds
Anglo-Saxon
North Island.
Hori Ngatai,
Tauranga.
Omarunui.
|
|
7 175 |
▲back to top |
Te Wananga.
Ngatiporou
kia ia mo te Kawanatanga. A e ki ana nga Nupepa
Papati Pei, Kapene Peta Waiapu o Hikurangi.
Ngatiporou
Captain Porter.
Poverty Bay
Waiapu
Hikurangi.
Wiremu
Tewi Hoia,
Turanganui. Ko Ka-
nara Haringitana. Ko W. S. Moahauihi, ko Arena
Makitanara,
Turanga
East Coast
Colonel Harrington, W. S. Moorhouse, Allan Me
Donald,
Makaraka Papati Pei,
Wi Haronga
Matawhero
Makauri, Matawhero,
Tiati Rokena.
Wi Haronga
Matawhero No G, was heard and
dismissed, as the Court ruled that the land had been
sold to Captain Read and that consequently it Lad no
jurisdiction in the matter. The Makauri and Mata-
whero No 5, blocks will it is probable bo selled
without an appeal to Judge Rogan.
Nga Whare Potawhe, moni tiaki a te Iwi o Nui
Tireni, ara 10 i aua Peeke tiaki moni Potawhe. A
nga moni i kawea ki reira i roto i te tau 1875. £699,
249 moni. Nga kawenga moni ki aua Peeke e 52.627.
A. ko nga moni ano a aua kai kawe moni ki reira, ara
nga moni kua takoto a ratou i reira ano i mua atu, e
£770,836. A ko te itareti mo aua moni i roto i te
tau, ana utua ki te rima pauna mo te rau pauna, e £2-
6,935. E utua ana ki nga tangata e tuku moni ana
ki reira, e wha pauna me te tekau hereni mo te ran
pauna mo te tau, i te mea ia e £200 ano nua moni i
reira, a ki te mea i nui ake ana moni i reira i te £200,
penei e wha ano pauna ki a ia i te tau mo te ran
pauna. Otiia e kore e utua ki te itareta nga moni i
runga ako i te £500. He pai ano ana Peeke kia
kawea nga moni ki reira ahakoa, hereni kotahi.
In the New Zealand Post Office Savings Banks, 103
in number, during the year 1874 there were 52,627
deposits made of the value of £699,249. The de-
positor's credit balance at the same date amounted to
£770,836. The interest at o per cent, per annum
amounted to £26,935. Interest is allowed to each.
depositor at the rate of 4½ per cent, per annum on the
balance of his account when it does not exceed £200 ;
and at the rate of 4 per cent, when it exceeds £200 ;
but no interest will be allowed on more than £500.
Deposits of one shilling or upwards may be made at
any Post Office Savings Bank.
Tokomaru.
Henare
Horomona
Papati Pei,
Henare Potae
Henare Horomona
|
|
8 176 |
▲back to top |
Te Wananga.
Henare Potae
Tologa Bay,
Poverty Bay
Horomana
G. P. Mutu
Wuruera.
Woodend, Canterbury, the Rev. G. P. Mutu, Maori
Lyttelton
Pitihana
Enoka te Whanake, Hori Ngatai,
Akuhata Tupaea, Te Ninihi, Te Kuka, Te Harawira.
Ngaiterangi HORI NGATAI.
Sir Donald McLean Mr. Chadwicks
"To Sir Donald McLean, K.C.M.G.,
Tauranga
—HORI NGATAI
Great Britain
|
|
9 177 |
▲back to top |
Te Wananga.
Henare Tomoana
Pitihana
Henare Tomoana
Pitihana.
Pitihana.
Hawke's Bay, Henare Tomoana
Wellington
Hatarini Koroho
Mr. George Clarke New Zealand.
New South Wales
Australia
Waikato Hauraki
Messrs J. Brogden and Sons
Thames
Nepia,
|
|
10 178 |
▲back to top |
|
|
11 179 |
▲back to top |
|
|
12 180 |
▲back to top |
Te Wananga.
KOHIKEREWE, MA,
O AKARANA.
E WHAKAPAI atu ana ki nga Maori, mo ta ratou
haere mai ki te hoko i a ratou taonga i HAKU PEI
Nei ake ano pea ka hokimai ano a
K O H E K E R E W E MA.,
KIA MOHIO,
E kitea te ingoa nei
A KOHIKEREWE MA.,
I roto i nga takiwa katoa o te whenua nei,
KOIA RA TE WAHI
E kitea ai te Taonga pai Rawa atu i nga wahi katoa, whai
hoki he
UTU PAI NGA UTU.
74
KO te utu ma te tangata, ki te Ł2 aha koa Pakeha,
aha koa Maori, ko te utu ano tena. Tenei parani PRE kei
te taha katau tenei kei te taha maui tenei kei te wae
maui te ma kei te pona i ta hu no te tahi o nga Hoiho
PRE tenei parani. Kei te peke maui kei te mau ano nga
hu, no te 7 o AKUHATA, i ngaro ai. Heoi ano
NA TE MUERA.
73 Ngahape.
Ł2 REWARD.
LOST.—On the 7th of AUGUST, TWO HORSES,
one branded with PRE on off side. On near side with
near hind foot white.
The other is branded PRE on the near shoulder, and
has shoes on.
TE MUERA.
72 Ngahape.
PARANIHI PETARA,
Koi hanga tera, me nga mea whakarawe katoa mo te
Hoiho.
HAWHERAKA
HARE TAIHI,
KAI TUI KAKAHU,
H AWHERAKA . 78
HARE TEIRA,
KAI HANGA PUUTU ME TE HU,
HAWHERAKA. 79
RORARIKA MAKAREI,
KAI TIAKI TOA,
HAWHERAKA. 80
H, J. HIKI,
KAI HANGA PUUTU MB TE HU,
HAWHERAKA. 81
TE PEEKE
UTU WHARE WERA, KAIPUKE TAHURI
O NUI TIRENI.
Nga moni a nga kai tiaki o tena Peeke Ł1,000,000 (kotahi Miriona).
E taunahatia ana e tenei Peeke nga Whare, me nga Kai-
puke. Kia wera, kia tahuri rawa ake ka utua e
ratou. He iti nei te utu ki tenei Peeke
mo taua mahi a ratou.
KOPATA TAPIHANA,
83 Kai tiaki, Nepia.
|
|
13 181 |
▲back to top |
Te Wananga.
Te Wananga.
Patariki Kohikorewe,
Kai hanga Tera, mo nga hanga katoa mo
nga Kiiki, me nga Kaata,
Kei Hehitingi Tiriti, Nepia.
KEI aia, i nga wa katoa nga Tera pai rawa,
Hanihi, Wepu, Kipa, me era mea e kore e taea
te tatau.
Ko ta PATARIKI KOHIKOREWE te whare
ngawari rawa mo te Hanihi Paki, Kiki, Toki Kaata,
Piringi Kaata, Terei, Parau hoki, Peke Tera hoki.
Ko enei mea katoa e hanga ana i roto i taua toa ; ko te
reta i tino pai rawa, e kore e kitea i roto i te motu nei,
he mea pai atu,
Haere mai kia kite tonu a koutou kanohi a tera e
paingia.
Kia marama ki te whare. Ko te PATARIKI KOHI-
KOREWE whare, Tera, Hanihi, hanga Kara, i te taha
tonu o te Peke o Niu Tireni, Hehitingi Tiriti, Nepia.
17
Hone Maki Pe,
Kai hanga Tera, me nga mea katoa mo
nga Hoiho mahi,
Kei tawahi ake o te Uniana Peeki tana Haapu i Nepia.
KO te tino Haapu iti te utu o Nepia mo nga mea
penei.
19
Panui ki nga Maori o Heretaunga.
KEI TE WHARE HOKO A
Te Houra,
I TAWAHI AKE O TE POTAWHE I NEPIA.
NGA Parau, Whakarawe Hoiho to Kaata
Me nga mea mo nga Kiki
Me nga Tera Pikau taonga
Tera Taane
Tera Wahine
Paraire
Wepu
Me nga mea katoa mo tenei mea mo te Hoiho.
He iti te utu mo aua mea ne;
Na TE HOURA,
Nepia, ' 23
T A K E N A MA.,
WAIPAOA,
HE NUI NOA ATU A RATOU TINI KAKAHU
ME NGA MEA PERA
He mea uta hou mai aua mea
A HE MEA TINO PAI
Kahore he taonga i pai ke ake
I TE POROWINI NEI
He iti te utu mehemea he
MONI PAKETE
Ta te tangata e haere mai ai ki te hoko.
67
I TE TOA TAWHITO A TATANA
I NEPIA.
HE mea, kua tae a A. MANOE ki nga
waahi katoa o te whenua nei, a
kua kohia eia nga tini taonga katoa.
ME nga WAINA, me nga RAMA tino
pai ; a he iti te utu.
57
Ko H. KATA, MA.
KAI HANGA WHARE, E NOHO ANA,
i Nepia nei,
TERA aia e pai ki te whakarite i nga mahi hanga
whare ma nga tangata Maori o i te Porowini
o Haku Pei.
Na H. KATA, MA.
3
|
|
14 182 |
▲back to top |
Te Wananga.
H. WIREMU,
NA TE WHARE ITI NGA UTU MO NGA TERA
HOIHO, I HEHITINGA TIRITI.
KO te whare tino iti te utu o nga whare katoa i
te Porowini, mo nga mea rino katoa, mo nga mea e
mahi ai te kamura, me nga tangata mahi pera. No
Ingarangi aua mea katoa nei.
2
Kamatira Hoteera,
TURANGA KAIPUKE I AHURIRI.
KO nga Maori e haere mai ana ki Ahuriri, ki te
mea ka haere mai ratou ki te Kamatira Hoteera
penei. Ka atawhaitia paitia ratou e Hone langa o te
Kamatira Hoteera.
Kahore ana karaihe rere rua te ahua.
Mo te Kai, 1s. 6d.; Moenga, 1s.
Ko te Tina kei te 12, a tae noa ki te 1 o te haora,
E mea ana aia kia haere mai nga Maori ki reira.
\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_34
POROWINI HOTEERA,
KARAIWI KUEA.
Kei tawahi ake o te Rerewei.
He Waina, he Waipiro, he Piia pai rawa aana.
HAERE MAI KIA KITE.
E. AHITANA,
38 Kai tiaki.
TE PAIRINI.
HE kai hoko i nga, mea rino katoa.
Me nga mea ngaki Paamu.
KO NGA MAORI e mea ana ki etahi
mea ma ratou, ki te mea ka haere mai ki
Eka hoatu e au nga mea e pai ana.
tau, e mea uta mai aku mea i INGARA-
NGI, na reira i kiia ai, e kore e nui te
utu.
E mohiotia ana ahau e nga MAORI,
me mutu i konei aku kupu mo aku taonga
e hoko ai.
PARIINI,
Hehitinga Tiriti, Nepia
36
ROPIHONE, ME IRIWINI MA.,
AHURIRI I TE TURANGA KAIPUKE,
E HOKO nui ana ratou i te Paraikete, i te Kakahu
I kua oti te hanga, Huka, Pihikete, Waina, Waipiro.
31
Ko nga Maori e haere ana ki Akarana, ki te mea
ka haere ratou ki te Kawana Paraone Hotera, ka
whangainga paitia; e ataahua te noho, a e pai nga kai,
me nga moenga i reira—
£ s. d.
Mo nga Kai i te Wiki O 15 O
Mo te Kai me te Noho
i te Wiki ... ... 1 O O
He Whare pai ano nga whare hei nohoanga mo nga
Hoiho.
Ko Tiningama raua ko Kingi, nga kai tiaki.
18
|
|
15 183 |
▲back to top |
Te Wananga.
Te Wananga.
Patariki Kohikorewe,
Kai hanga Tera, mo nga hanga katoa mo
nga Kiiki, me nga Kaata,
Kei Hehitingi Tiriti, Nepia.
KEI aia, i nga wa katoa nga Tera pai rawa,
Hanihi, Wepu, Kipa, me era mea e kore e taea
te tatau.
Ko ta PATARIKI KOHIKOREWE te whare
ngawari rawa mo te Hanihi Paki, Kiki, Toki Kaata,
Piringi Kaata, Terei, Parau hoki, Peke Tera hoki.
Ko enei mea katoa e hanga ana i roto i taua toa ; ko te
reta i tino pai rawa, e kore e kitea i roto i te motu nei,
he mea pai atu,
Haere mai kia kite tonu a koutou kanohi a tera e
paingia.
Kia marama ki te whare. Ko te PATARIKI KOHI-
KOREWE whare, Tera, Hanihi, hanga Kara, i te taha
tonu o te Peke o Niu Tireni, Hehitingi Tiriti, Nepia.
17
Hone Maki Pe,
Kai hanga Tera, me nga mea katoa mo
nga Hoiho mahi,
Kei tawahi ake o te Uniana Peeki tana Haapu i Nepia.
KO te tino Haapu iti te utu o Nepia mo nga mea
penei.
19
Panui ki nga Maori o Heretaunga.
KEI TE WHARE HOKO A
Te Houra,
I TAWAHI AKE O TE POTAWHE I NEPIA.
NGA Parau, Whakarawe Hoiho to Kaata
Me nga mea mo nga Kiki
Me nga Tera Pikau taonga
Tera Taane
Tera Wahine
Paraire
Wepu
Me nga mea katoa mo tenei mea mo te Hoiho.
He iti te utu mo aua mea ne;
Na TE HOURA,
Nepia, ' 23
T A K E N A MA.,
WAIPAOA,
HE NUI NOA ATU A RATOU TINI KAKAHU
ME NGA MEA PERA
He mea uta hou mai aua mea
A HE MEA TINO PAI
Kahore he taonga i pai ke ake
I TE POROWINI NEI
He iti te utu mehemea he
MONI PAKETE
Ta te tangata e haere mai ai ki te hoko.
67
I TE TOA TAWHITO A TATANA
I NEPIA.
HE mea, kua tae a A. MANOE ki nga
waahi katoa o te whenua nei, a
kua kohia eia nga tini taonga katoa.
ME nga WAINA, me nga RAMA tino
pai ; a he iti te utu.
57
Ko H. KATA, MA.
KAI HANGA WHARE, E NOHO ANA,
i Nepia nei,
TERA aia e pai ki te whakarite i nga mahi hanga
whare ma nga tangata Maori o i te Porowini
o Haku Pei.
Na H. KATA, MA.
3
Te Wananga,
TAVISTOCK STORE,
WAIPUKURAU.
JUST RECEIVED
A WELL SELECTED STOCK
OF
ENGLISH AND COLONIAL MANUFAC-
TURES AND PRODUCE.
COMPRISING
10 Cases Clothing-
Gentlemen's and Youths' Tweed Suits (very superior),
Pilot and Witney Overcoats, Macintoshes, Shawls,
&c.
6 Trunks Boots—
Watertights, Elastic-sides, and Shooting Boots, es-
pecially made to suit district.
First-Class assortment of
English and Colonial Made Saddlery, Whips, Spurs,
Valises, &c., &c.,
6 Crates Earthenware, Assorted.
A Large Assortment of Ironmongery, imported direct
from English Manufacturers.
10 Cases Cheese.
40 ½Chests Extra Choice Tea.
6 Tons Sugar, and
A Large and Varied Stock of Groceries.
A choice Assortment of cut Tobacco, Cigars, &c., and
a Large Variety of Meerschanm and other Pipes,
Fancy Goods, &c.
Agents for the " Wananga," the " Daily Telegraph," and
New Zealand Insurance Company.
SMITH & CO.,
44 WAIPUKURAU.
TAWITOKA TOA, WAIPUKURAU.
KUA TAE HOU MAI NGA MEA KATOA I
Ingarangi, me nga Mea o enei Motu
10 Pouaka Kakahu—
He Kakahu Tangata, he Kakahu Tamariki, he Koti
he Makitohi, he Horo.
6 Pouaka Puutu—
He Watataiti, me nga tini puutu katoa
He tino pai rawa
Nga Tera Hoiho, nga Wepu, nga Pa nga Peeke
Kakahu hei mau i runga i te Hoiho.
Ingarangi.
10 Pouaka Tihi; 40 Pouaka Ti ; G Tana Huka.
A he nui noa atu nga mea penei i taua Toa.
He Tupeka pai, he mea tupahi, he Tikaa, he nui noa
atu nga Paipa ahua ke, me nga tini taonga i te Toa.
A ko raua ano hoki te kai hoko i nga Nupepa, Te " Wa-
nanga," me Te " Terekarawhi."
A he kai mahi ano raua mo te mahi Inihua mo Niu Tireni
Kamupene.
TE METE MA ME ANA HOA.,
WAIPUKURAU. 44
HONE ROPITINI,
KAI HANGA WATI, ME NGA HEI KOURA,
Hehitinga Tiriti, Nepia.
20
PANUITANGA.
KUA. tu taku Toa hoko Kakahu i Waringipata
(Onepoto.) A, ka hoko ahau i te taonga mo
te utu iti.
J. KIRIMIRI.
WARINGIPATA, (ONEPOTO.)
37
M. R. MIRA,
HE KAI HOKO KAU, ME NGA PAAMU,
a e hokona ana eia
NGA Rana Hipi, me nga tini whenua. He Rana
ano he Hipi kei reira. He Rana ano kahore
i nga Porowini o Akarana, o Haku Pei, o Poneke.
Kei tana tari i Paraunini Tiriti i Nepia nga tino
korero mo aua whenua.
HE RAME ANO ANA HEI HOKO.
He Rikona
He Reeta
He Kotiwera
He Marino
No nga kahui pai katoa ana Hipi.
A he tini ano aua hipi hei mahi ma nga Piha patu
Hipi ano hoki.
Na M. R, MIRA.
14
KI te puta he whakaaro ki nga tangata
e korero aua i tenei Niupepa ka
whakamohiotia ratou ki nga mahi hanga
whare, ki nga mapi whakaahua whare, ki
nga tikanga hoki o te hanga whare i runga
i te tuhituhinga. Tenei au hei whaka-
rongo ki nga hiahia o aua tangata, nui atu
hoki taku pai ki te whakaatu i nga tikanga
katoa o taua tu mahi, ana tonoa mai ki au.
i PENE METE,
Kai whakahaere whare,
Tenehana Tiriti, Nepia.
8
|
|
16 184 |
▲back to top |
184
Te Wananga.
Kia kite! Kia kite!! Kia kite!!!
KAI HOKO TAONGA.,
HEHITINGA TIRITI, NEPIA,
E ki ana, mana rawa ano te hoko iti o te taonga o nga Toa katoa o Nepia.
E ki atu ana aia ki nga Maori.
Kaua e whakarongo ki ta te taringa e rongo ai, engari ano ki ta te kanohi e kite ai.
28
•N, P. PARASITE.
TE TARI O TE WANANGA.
A muri iho o te 28 Hurae,
KEI HEHITINGA TIRITI I NEPIA,
i te Tari i taia ai te Haku Pei Taima.
Ko te Kai hoko mo te Nupepa
TE WANANGA
Ko KARATI ma,
KAI HOKO PUKAPUKA,
Hehitinga Tiriti, Nepia,
NEPIA, Haka Pel Niu Tireni.—He mea ta e HENARE HIRA, a he mea panui
e HENARE TOMOANA, e te tangata nana tenei niupepa, i te whare ta
o Te Wananga, i Nepia.
HATAREI, 28 AKUHATA, 1875.
THE WANANGA OFFICE
will after this date be at
HASTINGS-STREET, NAPIER,
where the Hawke's Bay Times was formerly
published.
Agents for Napier—
COLLEDGE & CO.,
STATIONERS,
Hastings-street, Napier.
NAPIER, Hawke's Bay, New Zealand,—Printed by HENARE HIRA, and pub-
lished by HENARE TOMOANA, the proprietor of this newspaper, at
the office of Te Wananga, Napier.
SATURDAY, 21ST AUGUST, 1875.