|
loading...|
|
Te Wananga 1874-1878: Volume 3, Number 11. 25 March 1876 |
Abstract 
Commentary|
|
1 141 |
▲back to top |
TE WANANGA
HE PANUITANGA TENA KIA KITE KOUTOU.
"TIHE MAURI-ORA."
NAKA 11. NEPIA, HATAREI, 25 MAEHE, 1876. PUKAPUKA 3.
Te Wananga.
Kotahi Putanga i te Wiki.
HATAREI, 25 MAEHE, 1876
TE HUI KI PAKOWHAI.
I MEA matou te WANANGA i tera putanga o te Nupepa
nei, e, meake ta te hai nai ki Pakowhai, a e tae te ope
i haere mai nei i Wairarapa ki tana Hai. Kia muta
nga mea i haere mai ai tana ope i Wairarapa, ka tu ai
te Hui ki Pakowhai. A e kiia ana nga take e tu ai
taua Hui ki Pakowhai. Te Tuatahi, He rapa i nga
tikanga e mutu ai te mahi kino nei te kai waipiro a te
Maori. Te Tuarua. He rapa rapa i nga tikanga e
noho he nei nga Maori o te whenua nei, a kia rapaa
tetahi mea e ora ai te Maori i ana he, e he nei ratou.
Te take tuatahi, ara te kai waipiro, kaa tino kiia e
matou e Te WANANGA a matou kupu mo tera kino. A
kua kiia e matou nga tino kino o tera mea o te -wai-
piro ana kainga e te tangata, me nga mea e he ai te
Maori ana tino reka tana kai, i aia te ina nui. Na te
waipiro nga Maori o tenei Porowini i noho rawa kore
ai, i kiia kinotia ai a te tangata, a i kore ai he mana o
te kupu i enei ra. E mea ana matou, kia hohoro pa
ano te naahi, hei whakamutu i tenei mahi he, Notemea.
Ka mau tonu tenei kino, e kore te uri tata ano kia
tatou e puta mai. Kaa noko rawa kore rawa te iwi
Maori, whai hoki e penei ano te ahua o nga iwi Maori
katoa e tohe ana ki te kai i tana kai whakatutua
tangata. Tenei ta matou mea i kite ai hei take oranga
mo nga iwi Maori. Me mahi rawa ano nga Maori i
te mahi Kuru Tepara. He mea hoki na matou, he ako
tino tika rawa te ako a te Ruru Tepara ma nga iwi
Maori. Te Tuarua o nga take e rapu rapu ai taua
hui, ara, ko te tikanga o nga mea o nga motu nei, a
he rapu rapu i nga tikanga e ora ai te Maori i nga tini
he e raru nei nga iwi Maori. Ki ta matou tit T.) ki
enei mea, he nui noa atu nga korero e korero ai matou
a e kore e pau wawe a matou whakaaro mo ana he,
e taami nei i nga Maori o nga motu nei. A e mea
ano ano matou ki te mea ka timata te korere a taea
Hui i Pakowhai, a kia korero toua ratou i nga he e be
nei tatou te Maori, me nga tikanga e mutu ai aua ne,
e kore e taea te korero i roto i te marama kotahi e
pau. ai, aua he me ona ora te whakahua. Heoi ra, ko
etahi kau pea o aua he e taea te korero e tana hui, a e
kitea pea he tikanga e taua Hui e mutu ai ana he, ka
taka ai ana korero e tana Hui kia mahia mai e te
Paremata. E mea ana ano ia matou. Ko nga mohio
e mohio nei matou o nga mahi, e mahia ana kia mutu
nga mea e be nei te Maori, e hara aua mahi i te meť
e ngakau nui te Maori ki te ki, e, tera rongo mai nga
kai whakaora r nga Maori ki nga kupu tono ano o ta
tatou iwi kia rapaa mai he ora ma ratou a e puta wawe
mai ai hoki taua ora ana kitea e nga kai rapu i to ora
mo te iwi. He iwi manawa nui te Maori lu nga he e
he nei ratou. A e mea ana matou, e kore pea e tapa
he ora ma nga Maori i nga ra o tenei Kawanatanga a
Kawana ana ia tatou. Otiia, e kore nga mahi o tetahi
Kawanatanga hou e kino ke ake, i ta mahie nga
Pakeha e kiia nei, i enei ra, ko ratou te Kawanatanga.
A e mea ana te whakaaro, e kore e kino ke ake nga
mea o nga ra e mahi ai te Kawanatanga hou, otiia e
roa ano te wa e mahi tika ai te Kawanatanga hou, a e
rahi rawa ake te pai e puta ki te iwi i te Kawanatanga
hou i nga mahi o te Kawanatanga o enei ra. Ae
ahua koa ana te ngakau i te mea e tino kiia ana e te
whakaaro, e, ko a tenei tuunga o te Paremata ka tu he
Kawanatanga hou. Ahakoa, te kore ai e mana tana
hiahia, ahakoa nui noa nga he e ngau nei i te iwi. Ki
ano i mahia e tenei Kawanatanga, e mea tonu ana ano
matou, kia mau te mahi a te iwi Maori kia tukua a
ratou he katoa ki te aro aro o te Paremata. A me-
hemea he tika rawa nga korero mo aua he, ahakoa
roa noa te mahi whakarara a te tangata i aua korero
tika, tera ano ona wa e puta puta ai ana tika, a e he
nga tangata na ratou i ngaki aua he. Me mahi mana
te iwi, kia mana ai te kapu me te Rangatiratanga o te
iwi i aia ano te mahi. Kaua, e mahia nga mahi e amu
amu ai ano te iwi ki aia ano, waiho era mo rangi atu
ka mahi ai. Ko nga naahi e mahi ai te iwi i enei ra,
me mahi i nga mahi nui mo te iwi katoa. A ko aua
mahi nui me ata mahi marire ki te korero pai, ki te
korero tika, ki te korero whakahihi kore, ma reira e
riro ai ia tatou te papa o te whainga mo a tatou mate
e korero nei tatou i te roa o te tau. E kore e tika
|
|
2 142 |
▲back to top |
|
|
3 143 |
▲back to top |
|
|
4 146 |
▲back to top |
TE WANANGA.
North Island
Ngatikahungunu
Ngapuhi
Waikatos
Ngatiporou
Arawa
England
WM. R.E.BROWN
HE KORERO MAI NA TA MATOU KAI TUHITUHI
MAI I AKARANA, MAEHE 10, 1876
NGA KUPU KI TE TAHA MAORI
Te Taratana
Ewinina
Te Toratama
Te Tanara Makarini
Ohinemuri
Nepia
Ahuriri
Akarana
|
|
5 147 |
▲back to top |
TE WANANGA.
Ta Tanara Makarini
Tawhiao
Kerei
Akarana
Ta Tanara Makarini
Te Tairawhiti
Hoani Nahe,
AUCKLAND.
NATIVE MATTERS.
[FROM OUR OWN CORRESPONDENT]
March 10.
'
Auckland
Sir George Grey
Waikato
Sir Donald M'Lean
Thames
NGA KORERO A HENARE RATA MO TE WHENUA.
ME TE KURA I TE AUTE I NEPIA, I KORERO
AI KI TO PAREMATA O TE TAU 1875.
KA mea a Henare Rata, me korero eia ana kupu mo te
mea i kiia ra eia kia turia hei teke korero maana ki te aro
aro o te Paremata. He nui noa atu nga korero kua kiia
e Te Pihopa o Poneke, me nga kupu ano hoki a te tini atu
o nga Rangatira Pakeha. Kua mahia, mo ana whenua i
tukua mo nga kura, i te takiwa i kiia ai hei mahinga mo
taua Pihopa. A i te wa i rapu-rapu korero ai taua Komiti,
i nui haere te mahi a taua Komiti, i te mea hoki i ranea
haere to korero i whaakina ki taua Komiti. A ahakoa i
poto nga ra i rapu-rapu korero ai taua Komiti i tino nui
be kupu i tuhituhi e ratou. A na aua tini korero i marama
ai te ahua o etahi o aua tini whenua i tukua nei ma nga
kura.
Te Rata
Te Rata Porana
|
|
6 148 |
▲back to top |
TE WANANGA.
Te Rata
Waipukurau
Henare Rata
Te Aute
Te Wiremu
Te Waterauihi
Te Rata Porena
Te Pihopa
Te Matara
|
|
7 149 |
▲back to top |
TE WANANGA.
mohio ai nga iwi Maori ki aua korero. A ui ana a ia a
Te Matara, ki te Paremata nei. He kupu ano ranei a etahi
o ratou hei whakahe i te mahi a Te Wiremu Minita mo te
whenua i Te Aute, i nga ra o ratou o Te Paremata, ki
ano i rongo i nga korero i whakina ki te Komiti.
Ka mea Te Tam Tumuaki o Te Paremata. E kore pea nga
Mema o Te Paremata nei e he ki aku kupu ana kiia eahau
aku whakaaao oku i noho Tumuaki o taua Komiti, ana
kiia eahau aku i kiti ai, i mea ahau me mahi rawa ano he
tikanga mo aua whenua Kura i enei ra. He mea hoki
nana, ki nga korero a nga Maori i korero ai ki te Komiti,
me etahi atu tikanga ano hoki i kiia i reira, e pouri pu
ana, ara he mohio kore no te Maori ki nga tikanga o nga
mahi i mahia nei mo aua whenua tuku ma nga Kura.
E mea ana hoki nga Maori, e hoki ano ma ratou aua
whenua, a e whakahe ana ratou ki nga tikanga e mahia
nei aua whenua. Na reira te Komiti i mea ai me tino
whaaki rawa ano nga mea katoa o aua whenua, me nga
kupu ano hoki o nga Riiri tuku o aua whenua ki nga
Kara, me te mahinga ano hoki o aua whenua, whai hoki
me korero ano, nga tikanga e mahia ai ano aua whenua a
enei tau e haere ake nei. A e mea atu ana a ia i whakaae
pu ano a Ngatata ki aua tikanga e korero nei a ia.
Na reira te Tumuaki i mea ai me whakaae nga Mema ki
ana kupu aana.
Ka mea a Te Rata Porena, e kore ano e oti i te kupu
kau a tenei Paremata, e kore e mana he mahi e mahi ai
te Kawanatanga i te kupu kau a tenei Runanga, me ata
mahi marire ano ki te Ture, a kahore he wa e oti ai he
Ture i tenei Paremata.
Ka mea a Kanara Kere, kahore pea he take e puta ai he
kupu maana, kahore kau he tikanga o nga kupu a Te
Rata Porena mo te Pihopa o Poneke, ti nga whenua mo
nga Kura e kiia nei. Mehemea e mohio ana nga Mema o
Te Paremata nei ki te rapurapu a te iwi Maori ki nga
tikanga o aua whenua e tukua aua ki nga Kura, a mehe-
mea e mohio ana nga Mema ki te raru e kitea ai nga
pukapuka Riiri o te tukunga o aua whenua, a e kitea ai
ano hoki nga Karauna Karaati, penei e mea nga Mema o
Te Paremata nei, ko Te Rata Porena pu ano te tangata
kia whakaae wawe ki hohoro te mahi mo aua whenua kia
ata marama ai te iwi Maori ki ona tikanga e puta ai te
mahi e kiia nei i nga kupu a Henare Rata, kahore kau he
tikanga i kiia e Te Rata Porena i whakahe kau ai a ia i
nga kupu a Henare Rata. He kupu nga kupu a Te Rata
Porena mo te Pihopa, a i mea a Te Pihopa e he ana i a ia
etahi o nga kupu a Te Rata Porena, kahore kau he tika-
nga o ana kupu a raua, mo taua korero mo nga whenua
tuku ki nga Kura.
Ka mea a Te Rata Porena, e hara ana kupu mo Te
Pihopa, i te mea e he ana i a ia nga tikanga o nga kupu a
Henare Rata, he whakaatu kau tana i te tikanga o ana
kupu kia marama ai Te Pihopa, e, e hara ta Rata Porena i
te whakahe kia Te Pihopa.
Ka mea a Kanara Kere. He mea pai ano hei tetahi atu
wa e puta ai he kupu ma Te Rata Porena ki Te Pihopa.
E hara ta te Paremata nei mahi, i te mahi kia kiia nga
kupa a Te Rata Porena mo te Pihopa kia ratou. I mea a
Te Rata Porena, kahore he wa e mahia ai he tikanga mo
aua whenua tuku ki nga kura i tenei tunga o te Pare-
mata. Otiia he mea pai anokia puta he kupu
ma te Paremata nei, kia penei he kupu ma Te Pare-
mata nei, e. E mea ana ratou me mahi rawa ano
he Ture rao aua whenua tuku ki .nga Kura, kia tika
ai te mahi a Te Kawanatanga i tetahi Ture, kia whakaae-
tia e Te Paremata hou. E mea atu ana a ia, me whakaae
rawa ano nga kupu a Henare Rata e te Paremata. a kia
kiia ai me mahi. E kore e puta he he i taua kupu ana
whakaaetia nga korero a Henare Rata, otiia he nui te pai
ana whakaaetia. A e mea ana a ia, kaua te mahi nei e
whakakahoretia, kei mau mau mahi kau te Komiti ki te
rapurapu i nga korero kua tuhituhia nei e te Komiti.
He mahi he te mahi taihoa. Na te mahi taihoa a Te
Kawanatanga i tupu ai nga tini he, mehemea e mea ana
te Kawanatanga, e, he tika ano kia mahia taua mea nei.
raa reira e puta ai he mahi. Otiia ki te mea e kore taua
mahi nei e tene tenea ki te Kawanatanga, e kore rawa 9
mahia e ratou.
Ka mea a Ngatata. E marama pu ana nga korero a Te
Tumuaki o Te Paremata. A e pai rawa ana a ia kia taia
nga korero katoa o nga whenua tuku ki nga Kara ki Te
Waka Maori, kia mohio ai te iwi Maori. E he ana i ai,
te mea kia kaua e kitea nga mahi kua mahia nei e Te
Komiti, ara me ta nga korero i tuhituhia e Te Komiti.
He kupu tenei nana ki te Paremata, me ta nga korero
katoa i mahia nei e Te Komiti kia kitea ai e nga iwi
Maori.
Te take i awangawanga ai te whakaaro o te iwi Maori
ki aua whenua, he mea ki ano i marama i a ratou nga ti-
kanga o aua mahi, mo aua whenua. A ki te mea ka taia
aua tini korero ki te Waka Maori, ma reira e marama ai
te iwi Maori. K mea ana a ia, e kore e pai me waiho aua
korero, a hei tetahi atu tau ka taa ai ki te Waka Maori.
Ki te mea ka taia aua korero ki te reo Maori i enei ra, ka
mohiotia nua moa e te Maori. E kore hoki e ngaro te
whenua kotahi kua tukua mo nga Kura, a, ka tino mataa
te Maori ki aua whenua katoa. E kore ano hoki nga
tikanga o nga, kupu i kiia e Te Komiti e puritia, no te
mea, he whenua aua whenua i tukua ki te Pihopa mo nga
iwi Maori. He mea tuku mai nga ritenga o aua whenua
kia rapurapua e te Paremata. Whai hoki me ata whaka-
aro marama aua mahi o aua whenna e te Paremata ki te
iwi. Kaua e waiho taua mahi, hei mahi ma tetahi Runa-
nga Paremata, no te mea, he nui nga mahi a nga ra a
muri ake nei. Me ta rawa ano nga korero o aua tini puka-
puka o ana whenua i enei ra pu nei ano, kia kite rawa ai
te iwi katoa. Koiana ana kupu hei tautoko i te korero a
Te Tumuaki o Te Paremata.
Ka mea a Henare Rata. E mea a ia, ki tana whakaaro,
me ki e Te Paremata nei he kupu e, e tika ana te korero
a Henare Rata mo aua whenua, kia mohio ai te iwi ki te
whakaaro o Te Paremata nei, a kia mohio ai ano hoki Te
Kawanatanga, ki nga take e mahia ai e Te Kawanatanga
he Ture hei mahi ma Te Paremata mo aua whenua. E
mea ana a ia, me whakahou e ia tana kupu tuatahi, a me
kore enei kupu ana e ki nei e ''He nui te pai o te mahi a
Te Wiremu Minita, ona e mahi nei i te whenua i te Aute"
He mea whakaae e Te Paremata aua korero nei, a i tika
ano hoki ia ratou nga kupu mahi hou a Henare Rata.
TE KAWANA I NEPIA.—E ki mai aua nga kupu mai o
Akarana ko a te 33 o nga ra o te marama nei a Te Kawana
te tae mai ai ki Nepia nei. I haere mai a ia i Akarana, a
i ma Rotorua i ma Taupo mai tona ara.
Te take i kore ai e puta te WANANGA i tera wiki, he
ngahau no nga kai ta, tangata Maori ki te korero o te
Hui i te Waiohiki a tau kau noa iho ai te mahi rao ta tatou
Nupepa. Kana te iwi e riri, he roa te po kia koe e Tu
teamoamo, he tai tamariki etahi o ana kai ta, koia i toia
ai e te pai kanohi i kore ai e puta he Nupepa o taua wiki.
Kua rongo matou, he Pakeha kei Nepia nei e mahi haere
ana i roto i nga haora katoa o te ra me te po a pau noa
nga haora 100. A tana haere e haere ai i rota i aua haora
250 maero. Kei te whare Oropera Haara te wahi e haerea
ai aua maero e taua Pakeha. Ki te pai te Maori kia kite
i taua Pakeha e haere ana, he utu ano te utu e tapoko ai
te tangata kia kito i taua Pakeha. A he kaha ano hoki
te wahine o taua Pakeha ki te haere. E haere ana ano
hoki tana whahine i nga maero e 6 i te haora kotahi. He
waiata, ano, he ahuareka, etahi mea e mahia ana e aua
tokorua hei pai ma te iwi. \_\_\_\_\_\_
RETA I TUKUA MAI
KI TE ETITA o TE WANANGA.
E hoa utaina atu e koe enei korero ki rung ki te waka
utanga o nga korero a te motu katoa nei. ara kia te WANANGA.
He pukapuka i tukua mai i Pewhairangi. Na Mihi Harawira.
Kia Henare Te Herekau, Minita.
|
|
8 150 |
▲back to top |
TE WANANGA.
Manawatu, Hanuere 31, 1876
Henare Herekau
Pewhairangi
Paihia
Te wiremu
Piripi Patiki
Ihaka Te Tai
Wiremu Hunia
Ngapuhi
Te Rarawa
Te Aupouri
Ngatiraukawa
Ngatiporou
Ngatikahungunu
Harawira Pihopa
Poneke
Na NOPERA TE HEREKAU
Mohi
Waiapu
Mataahu
HUPIRITINI
KI TE ETITA O TE WANANGA
Matanuku
Matarangi
Kaihu Wairoa
Maunganui
Hongi Hika
Te Roroa
Te Uriohau
Maoanaroa
Haimona
Henare Kepa Komihana
akarana
Tiopira
Ngatiwhatua
Mangawhare
ERAMIHA PAIKEA
TE MANIHERA MAKOARE
Tonga Porutu wahi Otamatea
Pepuere 16, 1876
|
|
9 151 |
▲back to top |
TE WANANGA.
KUA PAUNATIA I NEPIA.
Na nga PIRIHIMANA, 1S Maehe. i
He hoiho poka he pei, 16½ ringa te tiketike. Ko te parani i
penei me te ahua kumete i te peke maui, a me te J i te
peke katau, he ma katoa nga waewae, he tiwha te rae
puta noa ki te ihu, he mea haeana nga waewae katoa.
He hoiho poka, he purepure, 17 ringa te tiketike, kahore kau
he parani e kitea, he riwha te waewae katau o muri. Ko
nga waewae o muri e rua he haeana.
Ka hokona i roto i nga wiki e rua ki te mea ia e kore e
tikina mai.
ROPATA MAWHITI,
Kai tiaki Pauna.
Nepia, Maehe 20, 1876. . 197
KUA PAUNATIA I MARAEKAKAHO.
Na TAMATI KANI. 11 Maehe.
He hoiho uha, he pei he mangu nga waewae, ko te parani
M—I i te peke katau, a i penei me te JC i te peke katau.
He hoiho kuao, kotahi pea tau kahore kau he parani e kitea.
Ko nga utu o te aanga mai ki te pauna e rua hereni me
te hikipene.
Ka hokona i roto i nga wiki e rua ki te mea ia e kore e
tikina mai.
HEMI KATARARA,
Kai tiaki Pauna.
Maehe 20, 1876. 193
KUA PAUNATIA I HEHITINGA.
Na HORI TARAMU, 16 Maehe.
He hoiho uha, be iti taua hoiho he pai. ko te parani i te peke
maui he penei me te N KE, i te huha mau he P, be tiwha
te rae. he ma te ihu. ko nga wae\\vae katau he ma.
He hoiho uha, he iti taua hoiho, he pei, ko te parani i te huha
maui, he RUA.
Ka hokona a te Hatarei, te 1 o Aperari, ki te mea ia e kore
e tikina mai.
WIREMU KURUWINI,
Kai tiaki Pauna.
Maehe 20, 1376. 199
KUA PAUNATIA I WAUTUKAI.
NA TE KARAKA. 16 Maehe. 1876.
He hoiho poka, tu a kuao, he pei ko te parani TM i te peke
katau, he ma nga waewae o muri 15 ringa, te tiketike.
He hoiho uha. he pei, ko te parani O i te peke katau, he
KR
ma te tahi o nga waewae o muri 15 ringa te tiketike.
tiketike.
He hoiho whero he poka, he tiwha te rae. he ma tetahi o nga
waewae o mua. be ma tetahi o nga waewae o muri, kahore
he parani e kitea, 15 ringa te tiketike.
Ka hokona, i roto i nga wiki e rua ki te mea in e kore e
tikina mai.
HOHEPA WITIRO,
Kai tiaki Pauna.
Maehe 23. 1876. 200
P A N U I T A N G A .
| ¥ E kore utu mai na to Pakeha, me te Maori, i aku mea i
namaa e ratou, i mea ai ahau me hoko taku toa me aku
taonga. He mea atu tenei kia hohoro te utu mai a te Maori
i nga nama, kia hei ai taku utu i nga mea a te Pakoa i au.
NA PAIRANI.
202
HE PANUITANGA.
HE panui atu tenei ki nga whanaunga e noho ana i nga
waahi katoa o te Mota nei, Maori, Pakeha. E aku
hoa, kia rongo mai koutou, kua tu te Komiti o nga Kura
Tepara ki tenei kaainga ki Matahiwi, a kua whakatapua
to matou takiwa mo te haere haurangi mai o te tangata,
mo te mau Waipiro tuai hoki a te tangata. Ki te takahia
e te tangata i muri iho o tenei panui, ka whiua taimahatia
ki te utu.
W. H. ORIHAU,
191 W. HEKETERI.
NOTICE.
TO our friends who reside in the Islands of New Zea-
land, Europeans and Maoris. Friends, I beg to inform
you that at a meeting of GOOD TEMPLARS, they re-
solved themselves into a Committee of working members
for the cause at Matahiwi. And this Committee have
prohibited Spirituous Liquors, or drunken people in this
district, and if ardent Spirits are brought here, or drunkards
are found after this Notice in the District of Matahiwi,
the Committee will take action by law to prohibit such.
W. H. ORIHAU,
191 W. Secretary.
HE PANUITANGA.
HE MEA ata tenei naku na TAMATI TAUNI ki nga
tangata e noho tata ana i Hehitinga, kaa timata i aia
tana mahi Parakimete i Hehitinga, me tana mahi hu
hoiho, me nga mahi Parakimete katoa. E oti ano i aia te
hanga nga parau pakaru, me nga Mihini pakaru.
NA TAMATI TAUNI.
Hehitinga. 149
TE PEEKE
UTU WHARE WERA, KAIPUKE TAHURI
O NUI TIRENI.
Nga moni a nga kai tiaki o tena Peeke £1,000,000
(kotahi Miriona).
E taunahatia ana e tenei Peeke nga Whare, me nga Kai
puke. Kia wera, kia tahuri rawa ake ka utua e
ratou. He iti nei te utu ki tenei Peeke
mo taua mahi a ratou.
ROPATA TAPIHANA,
83 Kai tiaki, Nepia.
I HE PANUITANGA.
HE mea atu tenei naku, e mea ana ahau kia Riihi ahau
i te whenua Maori hei haerenga HIHI ranei, hei
haerenga KAU ranei Tukua mai te pukapuka utu mo
tenei patai aku ki " Te Wananga," Nepia.
192 NA ERIMANA TUKI.
|
|
10 152 |
▲back to top |
TE WANANGA.
TE WANANGA.
Pateriki Kahikuru
Kai hanga Tera, me nga hanga katoa mo
nga Kiiki, me nga Kaata, !
Kei Taipo, (Taratera.)
KEI aia, i nga wa katoa nga Tera pai rawa,
Hanihi, Wepa, Kipa, me «ra mea e kore e taea
te tatau.
Ko ta PATERIKI KAHIKURU te whare
ngawari rawa mo te Hanihi Paki, Kiki, Toki Kaata,
Piringi Kaata, Terei, Paraa hoki, Peke Tera hoki.
Ko enei mea katoa e hanga ana i roto i taua toa ; ko te
reta i tino pai rawa, e kore e kitea i roto i te mota nei,
he me* pai ata.
Haere mai kia kite tonu a koutou kanohi a tera e
paingia.
Kia marama ki te whare. Ko te PATERIKI KAHI-
KURU whare, Tera, Hanihi, hanga Kara, kei Taipo,
(Taratera.)
17
HE PANUITANGA.
HE mea ata tenei kia matau ai nga iwi Maori. Kei te
Toa a HONE PERI i Taratera, te mahi hoko utu iti, mo nga
taonga, he iti rawa atu nga utu o taua Toa, i nga Toa katoa o
taua takiwa ; mo te moni pakeke.
HONE PEKI.
Taratera.
170
Kamatira Hoteera,
TURANGA KAIPUKE I AHURIRI.
KO nga Maori e haere mai ana ki Ahuriri, ki te
mea ka haere mai ratou ki te Kamatira Hoteera
penei. Ka atawhaitia paitia ratou e Hone Ianga o te
Kamatira Hoteera.
Kahore ana karaihe rere rua te ahua.
Mo te Kai, 1s. 6d.; Moenga, 1s.
Ko te Tina kei te 12, a tae noa ki te 1 o te haora
E mea aua aia kia haere mai nga Maori ki reira. ,'
NEPIA, Haku Pei Niu Tireni.—He mea ta e HENARE HIRA, a he mea panui
e HENARE TOMOANA, e te tangata nana tenei niupepa, i te whare ta
e TE WANANGA, i Nepia.
HATAREI, 25 MAEHE, 1876
TAKENA MA.,
WAIPAOA,
HE NUI NOA ATU A RATOU TINI KAKAHU
ME NGA MEA PERA
He mea uta hoa mai aua me*
A HE MEA TINO PAI
Kahore he taonga i pai ke ake
I TE POROWINI NEI
He iti te utu mehemea he
MONI PAKETE
Ta te tangata e haere mai ai ki te hoko.
HE PANUITANGA.
KO Rota te Maori i hoko TERA Hoiho i te whare o
HOURA i te 18 o Pepuere, i te Paraire. Me wha-
kahoki mai e ia te takai PARAIRE hoiho i mauria e ia i
tana RETA.
NA HOURA.
Nepia. 193
PANUITANGA.
KUA tu taku Toa hoko Kakahu i Waringipata
(Onepoto.) A, ka hoko ahau i te taonga mo
te utu iti.
J. KIRIMIRI.
WARINGIPATA, (ONEPOTO.)
37
Ko H. TIIRI
Te kai hoko o nga TI me nga HUKA,
a he iti te utu o ana taonga e hoko atu ai,
a he tino pai ana taonga.
Ko nga taonga e tonoa ana ki aia, e tukua
atu ana eia ki te hunga hoko, ki nga
whare Rerewei, a koia hei utu i
te kawenga ki reira.
NAPIER, Hawke's Bay New Zealand.—Printed by HENARE HIRA, and pub-
lished by HENARE TOMOANA, the proprietor of this newspaper, at
the office of Te Wananga, Napier.
SATURDAY, 25TH MARCH, 1876.