|
loading...|
|
Te Wananga 1874-1878: Volume 3, Number 9. 04 March 1876 |
Abstract 
Commentary|
|
1 117 |
▲back to top |
TE WANANGA
HE PANUITANGA TENA KIA KITE KOUTOU.
"TIHE MAURI-ORA.'
NAMA 9. NEPIA HATAREI, 4 MAEHE, 1876. PUKAPUKA
Te Wananga.
Kotahi Putanga i te Wiki
HATAREI, 4 MAEHE, 1876.\_\_\_\_\_\_\_\_
•
mahi ai ratou i a ratou Pooti mo nga Pakeha mo te
• Paremata. A he mohio pu ano na ratou, ko te
marama tenei, ko Maehe e tika ai te tuhituhi a nga
Maori i a ratou ingoa ki te pukapuka mo tana mahi
Pooti koia matou i mea ai ki te iwi Maori, me mahi
rawa ano a ratou ingoa ki tana pukapuka kia tika ai a
ratou Pooti a nga ra Pooti e haere ake nei. Ł mea
ana nga Maori. Pooti te Maori ka aha, Mema noa a
te Maori ki te Paremata ka aha i te iti o nga Mema
ki te Paremata, e kore e puta he kupu ma te Maori
i te tini Mema Pakeha. Ae e pono ana aua kupu
I nei, a ki ano i tika noa te nui o te Maori i te Parema-
ta. . Otiia e mea ana matou koia pu nei ano te take i
mea ai matou, me taahi rawa ano nga ingoa o nga
Maori whai Karauna Karaati i a ratou ingoa kia-
Pooti ai ratou mo nga Mema Pakeha. He nui noa
| atu nga Maori o Ahuriri nei, ao nga wahi katoa o
Aotearoa e tika ana kia Pooti ratou mo nga Mema
Pakeha, i te mea hoki e whai Karauna Karaati ana
te tint o te Maori. A ki te mea ka aro kotahi te
whakaaro a nga Maori, tera e mana he kupu ma
ratou i nga Mema Pakeha, a ma taua whakaaro
kotahi a te iwi Maori, e mahi pono ai te Pakeha.
ana ta te Pakeha Hei Meina ki te Paremata mo te
Iwi Maori, a ma ana Mema Pakeha e mahia houtia.
ai nga Ture e whakahe nei tatou mo nga whenua
Maori. He tini ano nga tangata e mea ana he he kia
Pooti te Maori rao nga Mema Pakeha otiia e mea
ana matou he iwi whenna nui te Maori, a ma reira e.
tika ai te Pooti a te Maori mo te Pakeha. Kua tu te
Komiti Pakeha o Nepia nei, a ko ta ratou mahi, he.
|
|
2 118 |
▲back to top |
TE WANANGA.
Rapatu Tukere
Waikato
The Te Wananga.
Published every Saturday
SATURDAY, MARCH 4, 1876
Hawke's Bay
New Zealand
WINIATA
NEPIA
|
|
3 119 |
▲back to top |
TE WANANGA.
• na kua kia hoea tana Waka i taua Reihi. E mea ana
matou kia hoea mai e te Maori etahi Waka hei rawe ana 1
hoea hei titiro ma te mano, i ta te Maori ngahau hoe i tana I
Waka, i te mea i hoea e tona tupuna, mai ano o nga ra o i
Maui i eke ai I -te tumu o Taane i te Awa Moana. A e J
mea ana matou kia haere nui mai ano hoki te iwi Mauri
ki te matakitaki i taua mahi hoehoe Waka. He mea hoki
na matou, e puta ana he moni ma te Waka e tino tere ana
i etahi Waka. E meatia ana, ki te mea e kore e hoea nga
Waka e 3 i taua mahi, e kore te Pakeha e pai. Engari
kia 3 Waka, a kia nui ake, ka utua ai te Waka tere rawa
o ana Waka.
NAPIER REGATTA.—A regatta, under the auspices of the
Napier Rowing Club, will take place on the Ngaruroro
river on the 17th of March next. We hear that represen-
tative crews will come from Gisborne and Wairoa to com-
pete with the Napier men. We wish particularly to draw
the attention of our Maori readers to the fifth race on the i
programme, which is for Maori canoes. The first prize i»
£8, and the second £2; and the entrance is free. We
should like to see several canoes entered for this race, as
it is looked forward to with interest by a large number of
people. We hope to see our Maori friends come in large
numbers on this occasion, as it is fine healthy exercise Tor
them, and we would also impress upon them that in this
race there is something to be won, and nothing: to be lost,
as we have already said two prizes are to be given, and the
entrance 5s nil. We believe that unless three canoes are
present to take part in the race, there will be no prize
given.
TE WAEA TEREKARAWHE MAI ANO I INGARANGI, A TAK
NOA HAI KI AOTEAROA NEI —
TELEGRAPHIC COMMUNICATION WITH ENGLAND
New Zealand
England
TE TOHU AROHA KIA TE WIREMU KAUMA-
TUA; TE AHIRIKONA O TE WAIMATE:
Ngapuhi, Ko Te Arawa,Te Aupouri Ko
Ngatiraukawa, Ko Ngatikahungunu, Ko Ngatiporou Ko
Ngatimaru He
Whakamaharatanga
mo
TE WIREMU
He tohu aroha ki aia
ua te
Hahi Maori.
He tino matua ia, ki nga iwi katea. He tangata toa ki te
hohou rongo i roto i nga riri Maori,
£ 44 nga tau i rai ai ia i te Rongopai kai ki tenei motu.
I tae mai ia i te tau 1822.
I tangohia atu i te tau 1867.
A i tetahi Kaokao o taua Kohatu enei kupu.
He
Aroho Maharatanga
Kia
HENARE WIREMU
E 44 ona tau i Kauhau ai i te
Rongopai a Te Atua
He tino matua a ia
No nga iwi Maori
Na te Hahi o te Atua tenei tohu
Aroha mona
No te tao 1823.
A T n WIREMU
i u mai ai ki enei mootu
No te tau 1867
a ia i
Mate ai
Na Rv Matiu Taupaki
|
|
4 120 |
▲back to top |
MEMORIAL OF THE LATE ARCHDEACON OF
WAIMATE.
Archdeacon Henry Williams,
Paihia Bay of Islands
Waimate
Mr. Williams, of Puketona, R.M., Mr. J. Wil-
liams, M.H.R., Mrs. Hadfield (wife of the B;shop of Wel-
lington), and Mr. Carleton (the Archdeacon's son-in-law).
Ngapuhi, Te Rarawa, Te Aupouri, Ngatirau-
kawa, Ngatikahungunu, Ngatiporou, Ngatimaru. South-
west—The tribes who raised this monument, &c.; same
as above. North-west—
He
Whakamaharatanga
mo
TE WIREMU
He tohu aroha ki aia
na te
Hahi Maori,
Henry Williams
Ngapuhi
|
|
5 121 |
▲back to top |
I
Rev. Matiu Taupaki
Tauranga
Hokianga
Oruru
Rawiri Taiwhanga
Ihaka Te Tai
Rev. P. Patiki
Pakaraka
Paihia
Wi Hau
Matenga Taiwhanga
Te Aitanga-a-Mahaki
Te Rataau
Hineikoia
|
|
6 122 |
▲back to top |
|
|
7 123 |
▲back to top |
TE WANANGA.
CORRESPONDENCE
To THE EDITOR OF THE WANANGA.
Friend, salutations to you. Please print the following in
your paper for the information of the Maori electors of the
Western Maori Electoral District :—
|
|
8 124 |
▲back to top |
HOANI NAHE.
Shortland, Thames, Frbruary 8, 1876.
KI TE ETITA o TE WANANGA.
Ngatimaniapoto
Waikato
Ngatiraukawa
Wi Parata
Taiaroa
KIO TEPEHIPEHI
RAPATA TUKERE
Maungakawa, Waikato
Henare Tomoana
Henare Koura
Ohinemutu, Rotorua,
. PETERA. TE PUKUATUA.
|
|
9 125 |
▲back to top |
Horiana Anaru Te Wanikau HENARE TOMOANA HOANI TE HAU Nuhaka Karaitiana Takamoana Tai-Rawhiti
|
|
10 126 |
▲back to top |
Ngatiporou
NA WIREMU KEIHA TUHIWAI.
Waiapu, Hanuere 22, 1876.
KI TE ETITA o TE WANANGA.
Kahukuranui, ko Rarakaihikuroa. ko Rangitawhiao. ko Hine-
kahukura, ko Kapihoromaunga, otira tera, ano etahi.
NA HAAKE TAUA. I
Wharetuai, Waiapu, Tai Rawhiti. Hanuere 23 1876. i
KlA TE KAI TUHI O TE WANANGA.
NA PAORA TAIHAKI
Tikitiki Hanuere 22, 1876.
KI TE ETITA o TE WANANGA. i
NA URUPENI PUHARA.
Pakipaki. Pepueri 9, 1876.
KI TE ETITA o TE WANANGA.
Ngatiporou
NA WIREMU WANOA.
Horoera, Hanuere 22. 1876.
KI TE ETITA o TE WANANGA.
NA PAORA TAIHAKI.
Tikitiki. Hanuere 22. 1S7G.
KUA PAUNATIA.
• NA G. P. TAUARE, o Korokipo, Pepuere 23 1876.
Pepuere 25 1876. S. NUPONO.
194 Kai tiaki Pauna.
K U A PAUNATIA
| I WAIPAWA, NA HORI TAWHAI, Pepuere 25. 1876
HENARE J. PEKA.
| 192 NA ERIMANA TUKI.
|
|
11 127 |
▲back to top |
W. H. ORIHAU,
W. HEKETERI.
Matahiwi.
W H. ORIHAU,
W. Secretary.
HE PANUITANGA.
HE MEA atu tenei nuku na TAMATI TAUNI ki nga
tangata e noho tata ana i Hehitinga, kua timata i aia
tana mahi Parakimete i Hehitinga, me tana mahi hu
hoiho, me nga mahi Parakimete katoa. E oti anu i aia te
hanga nga parau pakaru, me nga Mihini pakaru.
NA TAMATI TAUNI.
Hehitinga.
TE PEEKE
UTU WHARE WERA, KAIPUKE TAHURI
O NUI TIRENI.
Nira moni a nga kai tiaki o tena Peeke
(kotahi Miriona).
ROPATA TAPIHANA.
Nepia
Nepia
C. R. ROPITINI,
Hehitinga Tiriti, Nepia.
C. R. ROBINSON
CIVIL ENGINEER AND SURVEYOR,
Surveys made, Bridge Plans prepared, and Estimates given
to any of the Natives of the North Island.
Address:—WANANGA
NGA RA E HAERE AI
NGA PAHIHI KAWE MEERA OTE TEREKARAWHA
A KAAPU ME ANA HOA
EHAERE atu ana i To Paki Paki i nga ra katoa o
te Wiki ki Te Ante, Kaikoura, Waipaoa, i muri iho
o te taonga atu o nga Tereina o Nepia i te 7.30 o te ata,
me te 12 P te tina. A e hokimai ana aua Pahihi i Wai-
paoa i te 8 3O i te ata, me te 1.30 o te tina.
A i nga ra katoa o te Wiki e haere ana ki Waipukurau,
i muri iho o te taenga atu o te Tereina o Nepia i te 12 o
te tina, a e hokimai ana i te 8,30 i to ata.
E haere ana ki Whanganui, ki Poneke, me nga wahi
katoa i te ana atu ki aua whenua i nga ita tu o nga
WENETI katoa, a e hoki mai ana i nga HATAREI katoa
i te 2.40 i te tu a ahiahi.
Ki te mea e kore e haere nga tangata e eke ana i aua
Pahihi ki te whare i Nepia, ka tuhituhi at i a ratou ingoa
ki te pukapuka, penei e kore e tino mohiotia e ratou, e
eke ratou i aua Pahihi.
ANARU PITA
Nana ana Pahihi. 49
TIME TABLE.
COBB AND C o.' s
TELEGRAPH LINE
ANDREW PETERS,
Proprietor.
|
|
12 128 |
▲back to top |
hanga Tera, me nga hanga katoa mo
nga Kiiki, me nga Kaata,
Kei Taipo, (Taratera.)
KEI aia, i nga wa katoa nga Tera pai rawa,
Hanihi, Wepu, Kipa, me era mea e kore e taea
te tatatu
Ko ta PATERIKI KAHIKURU te whare
ngawari rawa mo te Hanihi Paki, Kiki, Toki Kaata,
Piringi Kaata, Terei, Paraa hoki, Peke Tera hoki.
Ko enei mea katoa e hanga ana i roto i taua toa ; ko te
reta i tino pai rawa, e kore e kitea i roto i te motu nei,
he mea pai ata.
Haere mai tia kite tona a koutou kanohi a tera e
paingia.
Kia marama ki te whare. Ko te PATERIKI KAHI-
KURU whare, Tera, Hauihi, hanga Kura, kei Taipo,
(Taratera.)
17
HE PANUITANGA.
HE mea atu tenei kia matau ai nga iwi Maori. Kei te
Toa a HONE PERI i Taratera, te mahi hoko utu iti, mo nga
taonga, he iti rawa atu nga utu o taua Toa. i nga Toa katoa o
taua takiwa : mo te moni pakeke.
HONE PERI.
Taratera.
Kamatira Hoteera,
TURANGA KAIPUKE I AHURIRI.
KO nga Maori e haere mai ana ki Ahuriri, ki te
mea ka haere mai ratou ki te Kamatira Hoteera
penei. Ka atawhaitia paitia ratou e Hone Ianga o te
Kamatira Hoteera.
Kahore ana karaihe rere rua te ahua.
Mo te Kai, 1s. 6d. ; Moenga, 1s.
Ko te Tina kei te 12, a tae noa ki te 1 o te haora
E mea ana aia kia kaere mai nga Maori ki reira.
WAIPAOA,
HE NUI NOA ATU A RATOU TINI KAKAHU
ME NGA MEA PERA
He mea uta hou mai aua mea
A HE MEA TINO PAI
Kahore he taonga i pai ke ake
I TE POROWINI NEI
He iti te utu mehemea he
MONI PAKETE
Ta te tangata e haere mai ai ki te boko.
67
H. J. HIKI,
KAI HANGA PUUTU ME TE HU,
HAWHERAKA. 81
PANUITANGA.
J. KIRIMIRI.
WARINGIPATA, (ONEPOTO.)
37
Ko H. TIIRI
Te kai hoko o nga TI me nga HUKA,
a he iti te utu o ana taonga e hoko atu ai,
a he tino pai ana taonga.
Ko nga taonga e tonoa ana ki aia, e tukua
atu ana eia ki te hunga hoko, ki nga
whare Rerewei, a koia hei utu i
te kawenga ki reira.