|
loading...|
|
Te Hoa Maori 1885-1910: Number 2. 01 April 1885 |
|
|
1 1 |
▲back to top |
TE HOA MAORI.
(THE MAORI FRIEND.)
NAMA 2. AKARANA, APERIRA, 1885. registered as a Magazine
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE HOA MAORI
"HOANI 3.16."
(JOHN HI. 16.)
"Koia ano hoki te aroha o te Atua ki te ao ana e
Ia Tana Tamaiti kotahi kia kahore ai e mate te tangata e
whakapono ana ki a ia otira kia whiwhi ki te Oratonu."
TETAHI po makariri i te hotoke e tu ana
tetahi tamaiti rawakore o te Airihi i nga
o Tapurini, he tamaiti hamero noa no te
taone kahore he whanaunga aroha.
Kua rere ia ki te tata, kaa whakahoa ki nga
tahae e wahi ana i a ia ra te huarahi whanui e
tika ana ki te mate. I taua po pa ano kaa
whakarite ratou kia tomokia (etahi whare, kua
whakarite i taua tamaiti kia hawe ata kia ratou
ki tetahi tiriti i te mea o nga hawa.
I a ue tu ana i reira, me te wiri ano i te ma-
:; toke, to pa ohorere tetahi ringa ki runga ki tona
pokohiwi. Ka nui te hinaki poari, heoi ano
tana i kite ai ko tetahi ahua roa e tu ana i tona
taha a ka wiri ia i te mataku; otira ka ki atu ki
: a i he reo aroha: "E tama, e aha ana koe i
konoi i tenei takiwa o te po? kahore he tikanga
o te pena me koe i nga tiriti i tenei hawa tena,
Ea oma hari atu te tamaiti me te whakahua-
hua haere ano i te mea i akona ki a ia, kihai roa
kaa tae ia ki te tiriti, a i te nama e tu ana etahi
keeti nui, he pu-rua. Katahi tona ngakau ka
hemo i te whakamiharo ki aua keeti. Me pehea
he tomokanga moni ki reira ? whakapato wehi-
wehi ana ia i te pere. Katahi ka whakapuaretia
e te kai-tiaki po, me te ki maro mai te reo,
" Kowai tena ?" " Ekara ko ahau ! Eia pai
mai e Kara; Ko Hoani Toru me te Tekau ma
ono ahau," wiri rawa te reo. " Pai tonu, tomo
mai koe, ko te pahi tena," a ka tomo te tamaiti.
Kihai i roa kua takoto ia ki roto ki te moenga
pai, mahana, kahore ia i kite i mua atu i nga
koheka hei rite ki aua hipoki. I ft ia ka huri ki
te moe, ka whakaaro ia, "Katahi te ingoa
tupono, e kore e mahue i ahau tenei ingoa!"
Ao ake te ata, i te mea ki ano ia kia tonoa ki te
tiriti (mo te po anake hoki tera kainga mona)
ka hoatu he peihana ki tona i te waiu whaka-
wera, he mea penu ki ta taro. 'Ka haere ia
whana-atu he wahi, wehi ai ano kei tutaki ki a
ia ona hoa tawhito, me te whakaaroaro ino ki
tona ingoa hou, whakawhiti mahara kore ai i
tetahi huanui e whakakikiria ana ka hinga ia,
takahiaiho
Katahi ka hui te tangata, ka whakatakotoria
ia kua kahore ke, ki runga ki te kauhoa, a ka
kawea ki te hohipera tata mai. Ka tomo ratou
ka hoki mai te manawa
Ko te tikanga i nga hohipere o Tapurini
|
|
3 3 |
▲back to top |
TE HOA MAORI.
tona, "Hoani 3, 16,! Hei mahi tena i te pai
moku, a kaa tika!"
Na enei hamama ka hono, ka oho te nuinga
ata o nga turoro. Ka maunu ta ia Kawenata ki
te rapu ki te korero i te wahi i karangatia e ia.
He aha rawa ra te tikanga o ana kupu ? a, ka-
tahi tenei o konei, me tera o ko atu, ka korero i
aua kopu whakaahuareka "Koia ano hoki te
aroha o te Atua ki te ao homai ana e Ia Tana
Tamaiti kotahi kia kahore ai e mate te tangata
e whakapono ana ki a ia otira kia whiwhi ki te
ora-tonu." (Hei mahi tena i te pai moku, a,
kua tika!" e ai ta taua tamaiti hamama i ona
mamae). Eia Ruta, ko tenei wharangi" Te Pai-
pera Iti." Ea oti te korero aua kupu whakaaroha
e aua turoro, a ka rongo i te hononga ake o ta te
tamaiti mate " Hei mahi tena i te pai moku, a,
kua tika!" Hoani 3.16. ka oho te Wairua i roto i
a ratou, aka whakamahia e te Atua te Wairua Tapu
ena kupu, i reira pu ano, hei whakatahurihanga
mo nga wairua ki te ora, Tera ano " he hari i
te aroaro o nga Anahera o te Atua " mo nga
tangata hara i ripeneta. Ea whakamahia tenei
wharangi kotahi i whakapuakina nei e nga ngutu
o tenei tamaiti rawa-kore kuare, e te Kaha
whakahara o te Atua te wairua Tapu, ki roto ki
taua hohipera a whakaorangie ana etahi wairua.
Haere tonu ta tatou taki korero. Ea mutu te
potete, ka hoki mai te mahara ka tahurihuri
tana tamaiti nohinohi u a-na ki nga mea i tetahi
taha i tetahi taha ona. Ano ra te nui ki tana
titiro, me te kore turituri! Ki a ia, Kei hea
ahau? Kihai i aha, ka puta he reo no te
moenga i tai atu o tona, i mea—E " Hoani Toru
me te tekau ma ono, e pewhea ana koe i tenei
ra?" ••'« Ha, na te aha koe i mohio ai ki toku
ingoa hoa?" " I mohio ai ne! Kihai koe i
tamutumutu ki to Hoani Toru me te tekau ma
ono, a ko ahau tetahi o matou te mea aha,
Whakapaingia a Hoani Toru me te tekau ma
ono," Miharo ana ki nga taringa o te tamaiti
nei, te tangi o enei kupa. Eia huaina ia ko
Whakapaingia! a ia kahore nei he tangata hei
atawhai. " A, kahore koe i mohio nohea ranei
ena kapu—no te Paipera." " Te Paipera ! he
aha tena?" .Kahore ano taua tamaiti marara
noa kia rongo noa ki te Paipera—taua pukapuka
Whakapainga, ta te Atua kapa ki te tangata.
Ea mea ia," Korerotia mai ki a au," s i te mea
ano e tau ana nga kapu ki ona taringa, ka
hameme ia, ka mea, " Pai rawa atu tena, mo te
aroha katoa tena, e hara mo te po kotahi anake
tena kainga, otira he kainga pumau tonu!"
Kihai i roa kua whakaako ia kua mohio ki era
kupu, a ka mea, " Haunga anake ko taku ingoa
hou, otira me tona apiti ano I" Katahi te mea
whakahari. Ka pahure nga ra a rere ke. ana te
ahua o te ruma':otira kahore to tatou hoa iti; i
mokemoke; tana kai ko tona wharangi me ona
kupu whakaahuareka, hore rawa ia i matau mea
ake ia ko te whakamahi i aua kapu. Tenei ake
ano tetahi atu wairua i roto i taua ruma e riro
mai ki a te Karaiti i runga i tona mahinga, a i
runga i tona ake whakapono u ko ia Hei waka e
riro mai ai tera whakapainga. Tera tetahi
koroheke, he nui rawa tona mate, e takoto ana i
runga i te moenga whakawerewere, kahore i
matara ata i tona. I tetahi ata-tu ka haeremai
tetahi wahine o te Hahi o Roma ki. te taha o
tona moenga, ka mea atu, " E. Pateriki, e pewhea
ana koe i tenei ra ?" Ka ki hemo atu te kau-
matua, " Ka nui te mate." " Ka patai atu te
wahine ra, "Kua tae mai te Piriiti kia kite i a
koe ?" " Ahaha! ae, otira be whakanui tena i
toku raro; kua whakawahia hoki ahau e ia ki te
hinu tapu, a, ko te maka e mau i au hei mo te
mate. Kahore ahau e ngoto te tu ki te aroaro o
te Atua, me pehea ahau ?" Ka ki waha iti atu
ia, "Ka nui taku pouri ki a koe; titiro! tenei
he tau pire, kua oti te whakapai e Tona Tapu e
te Popa, ma enei koe e ahei ai te mate koakoa."
Katahi ka heia e ia ki te kaki o te kaumatua ra,
a, poroporoaki iho haere ana ki waho. Otira me
pewhea e tenei tau pire ka rangimarie ai V
tangata e haere atu ana ki tera ao tuturu a
kahore ano ana hara kia murua? Katahi ka
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE HOA MAORI.
kaha te hemo a Pateriki. " E te Atua kia aroha
mai," ko tona karanga tenei, " He tangata tino
hara nui ahau, ki ano ahau i horoia. Me pehea
ahau ? Aue 1 he aha toku mutunga iho ?"
Bongo mai ana ta tatou tamaiti ki ana kupu
whakahiatangi, ka mea ana whakaaro. He mate
ta te kaumatua nei u a-na ki tetahi pahi! Ka
karanga atu ia, " E Pateriki, e matau ana ahau
ki tetahi mea pai mou—tino mohio ahau—kua
mahia e taua mea he pai moku." Katahi ka
karanga aue ata a Pateriki, "E! kia tere te
korero mai ki an, kia kite kau hoki ahau i tetahi
mea hei mahi i te pai moku." Ano ra ko te
te tamaiti, " Tenei ra ! whakarongo mai, Hoani
3.16. Kei te whakarongo koe ?" " Ae, ae tena
ano." Hoani 8.16—Koia ano hoki te aroha o te
Atua ki te ao, homai ana e Ia Tana Tamaiti
kotahi, kia kahore ai e mate te tangata e whaka-
pono ana ki a ia otira kia whiwhi ki te ora-tonu."
Na enei kupu, ka kite a Pateriki i te rangimarie
i tona whakahemokanga, a, tomo atu ana ki te
ora-tonu, ka tae atu ano he wairua ki a te Karaiti
no te ruma o tera hohipere—he kotahi ano te
wharangi Karaipiture i runga i te whakapainga
a te Wairua Tapa i tae ai.
Hoki mai ana ki te ora ta tatou hoa iti. He
roa tona puritanga i tenei wharangi kotahi mona,
Hoani Toru me te Tekau ma ono. Whakapain-
gia ana e ite Atua tana whakaponohanga ki enei
kupu; Na te aroha o etahi hoa ka kawea ia ki te
kura, a, i tenei wa, ka nui tona kaha ki te
mahi o te Ariki.
KO TE KUINI ME TE WHAEA
TANGI ATU KI A IA.
(THE QUEEN AND THE SORROWING MOTHER).
TERA tetahi korero whakahiatangi e mau
ana ki roto i nga nupepa o Kotarana mo
te aroha o tetahi whaea. Ko tenei whaea, e rua
ona tama tane kua whakataua e te whakawa kia
mate a haere ra raro ata ana ia i Banana tae
noa atu ki te whare o te Kuini i Kotarana ki te
tono ora i te Kuini mo ana tama tokorua. E ai
ki taua korero, haere ana taua whaea whaka-
teraki tae noa ki Aperini a muri iho ki Paratera,
kei konei ka mate ona waewae ka ngenge ia, a,
tekau ma rua maero e toe atu ana ki Paramora
te kainga o te Kuini. Me pehea ia? Eo tona
kehi he porangi. Ko re takiwa e mau ana te
ora ki ana tama e tata ana ki te pau. Ko te po
makariri, pouri, mehameha e haere mai ana, a,
i taua takiwa he kino te po mo te haere i te
hotoke.
Otira kahore te ngakau o te whaea i mahara-
hara ki tona ngakau i tona ake mamae. I mohio
ia ko ana tama i atawhaitia e ia i to raua itinga
ki runga ki tona uma kei te whare herehere a
kua whakataua kia taronatia. Kotahi rawa te
mea i taua taone iti hei kawe tangata ki Para-
mora-ko te kiki kawe mera, kotahi tonu nohoa-
nga, mo te kai-whiu. I oho te aroha o te katoa
ki a ia. Ka kawea te peeke mera ki te kiki a
tukua ana te wahine koingo kia noho ki runga
i te peeke.
Heoi ka rere ia i taua po makariri, mehameha,
rere te mataku, i tana tekau maero ma rua ki
Paramora. Hore rawa ia maharahara tera
tetahi pukapuka kei roto i taua peeke e nohoia
ra e ia no te Hekeretere o te Kuini, i tukua atu
kia hainatia e ia, a kua noa aua tangata i te here
o te mate, na runga i te aroha o te Kuini. Eo
taua pukapuka wewete i te ki whakamate mo
ana tama e whaia atu nei e ia, kei raro tata iho
ano i a ia, hore rawa ia kia. mohio. E kore e
aha kua mutu te mamae o te ngakau o tena
whaea a tona mohiotanga kei taua peeke taua
pukapuka. Kati, hei aha hoki i korerotia atu ai
nga mea katoa—tona whai korerotanga atu ki te
Kuini—te ohiatanga atu o ta te Kuini ngakau
whaea ki a ia i roto i tona pouri nui Heoi nei he
kupu whakaotinga—ka tae nga pukapuka ka
kitea i roto te mea kotahi hei hainatanga ma te
|
|
5 5 |
▲back to top |
TE HOA MAORI
Kuini, a ka oti te haina, heoi ano kua noa aua
tangata kua tamaua kia raua te ki mo te mate.
Kua ngaro te pouri i te koakoa. Kua riro te
pikaunga taimaha.
Whaihoki e te kai-korero i tenei, ko tou ahua
ano tenei mehemea ki ano koe i whakaorangia—
kua tamaua te whakataunga whakawa mo te
tangata hara, heoi te mea e taria nei ko te
whakamate-
nga. Kua hara
te katoa, a
kahore e taea
e ratou te
kororia o te
Atua. Kahore
he roimata hei
horoi i oa
hara. Kahore
e taea e koe
te whakaka-
hore ou mahi
hara. Me
pehea ra ka
kahore ai te
ki mate mou ?
Whakarongo
mai e kai-
korero ki te
kupu o te ora
tonu. Ei te
mea ka turia
e te Atua
he whakawa
mou, he mate
tonu ano tena mou. Otira, whakarongo!
Kua whakaritea e te Atua he utu mou, a, i tenei
wa e hoa kai-korero e hoatu ana e Ia tenei
korero tuku mai Ana, ki o ringa, he mea ta.
" Whakaorangia ia kei heke ki te rua: kua kitea
hoki e ahau he utu."—HOPA 33.24. Tonoa mai
ana e Atua Tona Tama; I mate a te Karaiti te
tika mo te he, kia arahina ai tatou e ia ki te Atua.
Na te Kuini i rapu mai te wetekanga o te ki
whakamate. E hara na te hunga kua kiia kia
mate Kahore noa iho e taea e raua tera. Wha-
kaae mai kei te mate ngaro koe. Whakatikaia
ta te Atua mou—e tu ki ta te tangata hara tunga,
a Mana koe e whakatika. Mau tonu tenei
murunga hara—Ae, he murunga rawa-tanga
atu, mo ake tonu atu, kua mea hoki Ia, "E kore
ano hoki e maharatia e ahau a ratou hara, a
ratou kino a
mua ake nei."
Ko tenei katoa
a tera atu he
pono, mou
tonu a te wa
tonu e whaka.
pono ai koe
ki a Ihu, ko
ona toto anake
hoki, ae ra, ko
Tona mahi
oti, to te tan-
gata hara
okiokinga,
kahore o ko
atu. Kaua e
whakaroa, e
ai ta to matou
tono atu, ko
te whakapua-
kanga whaka-
mutunga pea
hoki tenei, ki
a koe, kei
tenei puka-
puka, o te korero kua tawhitotia, o te Aroha a
te Atua ki te ao kua herea e te mate me Tona
atawhai ki te hunga hara. Whakapiritia tou
tohu ki te pono o ta te Atua, a, ko te maranga
o oa hara hei naianei. Nana, Tenei te wa
manakohanga mai; nana Tenei te ra o te
whakaoranga. I mate a te Karaiti mo te
hunga hara. Whakaae mai he tangata hara
|
|
6 6 |
▲back to top |
TE HOA MAORL
koe, a ka murua e te Atua te ki mate mou
i tenei wa ano. Kua ea ia te Karaiti tau nama,
kua pai te Atua ki tona whakautanga. E hoa
kai-korero, kua pai ranei koe ?
WHAKAORANGIA I TE MATE.
(SAVED FROM DEATH).
I TE raumati o te tan 18—, e ahau ana taku
rere ki Monatiriara, i runga i tetahio nga
tima nui o Amerika e rere tonu ana i te takiwa
o Toronto o taua taone nui hoki.
Ka tu matou
ki tetahi tau-
ranga whakau
i te awa o
Rarenehi, kei
waho atu i te
"Mano Motu"
taiho e heke
atu i "Nga
rere"—e wha-
karerea ana e
ahau te tima,
a, kua u ki te
wapu, e haere
atu ana hoki
ahau ki te
taone iti ki te
whakarite
whare moku
mo te po, i
kiki rawa koki
te tima i te
tangata.
Kahore
ahau i mohio
ki te ahua o
te hanga o te wapu, a, ko te korekoreko mai
hoki o nga raiti e ka mai ana i ko atu kahore
i roa taku haere ka mohio ahau, e, kei roto a
hau i nga wai hohonu o te awa. Mahara rawa
ake kua totohu ahau.
I taku pueatanga ake ki runga kahore ahau i
kite mea hei whakamanu i au. I taku korenga
e mohio ki te kauhoehoe ka karanga ahau ki
tetahi kai-whakaora, hohoro tonu te whakamaro
a tetahi hoa i tona ringa hei hopu i au—kua
kite pea hoki ia i ranga i te wapu i taku, taka-
nga, kua rongo ranei i taku aue.
Heahakoa ra, i roto i te pouritanga o taua po,
me te raruraru, ka kawea mai e te Atua i runga
i tono manaakitanga he kai-whakaora moku.
Takoto
wharoro ana
te tangata ra
ki runga ki te
wapa whaka-
maro mai ai
te ringa me
te karanga
mai ki au kia
hopu ahau na
tenei ka ora
ahau i te
paremo.
Ei ta te
tangata wha-
kaaro, na te
ringa kaha
anake o tetahi
hoa aroha,
kahore ahau i
mohia ki ia
kowai ranei
• ia nana ahau
i whakaora.
He pono te
hopukanga
atu o toku ringa ki tona; otira ko ia taku
kai-whakaora, a, ki a ia nga whakawhetai-
tanga.
|
|
7 7 |
▲back to top |
TE HOA MAORI.
Ei muri iho, ka whakaaro ahau ki taku
whakaoranga, e, te rite hoki o tenei ki ta te
Atua whakaora "atawhai." Tenei he tangata
ko te mate, otira, tu mai ana he kai-whakaora.
E mea ana te Atua, " Whakaorangia ia kei heke
ki te rua; kua kitea hoki e ahau he utu."
Kahore atu he kai-whakaora e rapu atu ai. Ko
tona ringa e kaha ana ki te whakaora. E
hopukia ana e te whakapono, te ora whakamaro
mai e te Atua.
Ki taku mahara ake, ko te tangata i hopu ki
au taku kaiwhakaora; kahore hoki aku kaha ki
te whakaora i au ano. Heoi he mea maku, he
inoi mona, kia whakawhiwhia ia ki te whakao-
ranga nui.
Te tino whakamarama mai a tenei whakao-
ranga oku ki ta te Atua atawhai whakaora!
He aha he mahi mana ? heoi mana he pupuri
u tonu ki a ia e " Kaha rawa ana "—he whaka-
rongo ki Tona reo i a ia e mea nei, " Tahuri mai
ki au, kia ora ai koutou .. ko ahau hoki te
Atua, kahore atu. Ma te ngakau hoki kia
whakapono ka tika ai; ma te mangai kia
whakaae ka ora ai."
HE AHA TE RONGO PAI
(WHAT IS THE GOSPEL ?) •
HONO ana to tatou rongo i te kupu nei
"Kauhautia te Rongo Pai," '• E haere
ana kia rongo i te Bongo Pai," " E paopao ana
i te Bongo Pai" he aha te tikanga kia tatou o
ena kupu? Ko tena kupu "Rongo Pai" he
kupu na mua ko tona tikanga tenei, Ko te kupu
mai a te Atua, he rongo whakahari, he mea
whakakoakoa i tatou.
E hara i te pukapuka, e hara i te mea, otira
he kupu i tonoa mai. He pera me te Tere-
karamu waea e hara i te pepa i tuhia ai a ranga,
e hara i te tamaiti i kawea mai ai, e hara i te
waea i rere mai ai, otira ko nga kupu i tukua
mai. Whaihoki, e hara te Rongo Pai i te Pai-
pera e hara ano hoki i te Kai-kauhau i te
Apotoro ranei, otira ko nga kupu tonu he tono-
nga mai na te Atua ki nga tane ki nga wahine
me nga tamariki katoa e hiahia ana ki te hopu.
E haere mai ana he tino kupu ki a koe pa ano,
e te kai-korero i tenei, pena tona ano i tomo
mai he tamaiti me tetahi kopaki pukapuka nou
te ingoa e mau ana a hoatu ai ki a koe, ko enei
nga kupu. Haere mai ki ahau, e koutou katoa
e mauiui ana e taimaha ana a maku koutou e
whakaokioki. Ki te pai koutou, a koutou nei
akiri noa atu i te Terekaramu ki te ahi panga
noa atu kaua rawa he maharahara, me whaka-
rongo ranei ki ona tono. Pena tonu hoki nga
kupu o te Bongo Pai. E! kaua e waihotia noa-
tia iho. Kua tukua atu i naianei, e te Atua,
nga kupu o tona aroha me tona atawhai ki a
koe. E tono nei Ia ki a koe kia Haeremai ki a
te Karaiti a kia haeremai i tenei wa ano. Tera
e kite koe i tana kupu tono mai kua tuhituhia i
te Rongo Poi o."—MATIU 11. 28.
" Me pehea ka ora ai tatou ki te paopao tatou
ki tenei oranga nui?"—HIPERU 2. 3.
" Me whakapono ki te Ariki ki a Ihu Karaiti
ka ora ai koe."—NGA MAHI 16. 31.
|
|
8 8 |
▲back to top |
Ia totou hoki e ngoikore ana, i te wa i
rite ai, ka mate a te Karaiti mo te hunga
hara.
E mate whakauaua hoki tetahi mo te
tangata tika; tera pea ia tetahi e maia ki
te mate mo te tangata pai.
Heoi e whakakitea nuitia ana e te Atua
tona aroha ki a tatou, ia tatou hoki e hara
ana, ka mate a te Karaiti mo tatou.
ROMA 5. 6—8.
He mea ta e George Coutts,kite
whare o te Paipera pukapuka hoki,
Karangahape, Akarana.
Te utu kotahi pene, ka rere ma te
mera he pene me te hawhe pene,—6
herini mo te rau,
Published by George Coutts at the
Bible and Book Depot, Karangahape
Road, Auckland.
Price one penny, by Post 1½ — 6/-
per hundred.