|
loading...|
|
Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 1, Number 9. 13 May 1893 |
|
|
1 1 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI.
HATAREI, MEI 13, 1893.
ko taku patai ka unuhia mai e au
ki waho.
Wipere: Taku hiahia me pahii
tenei take kia oti te mahi i tenei
whare kaore he ua ua o tenei
take.
Henare Matua: E tautoko ana
au me mahi tenei motini kia oti
e kore e rite ki tenei kupu ko te
ka-ta hei hoiho kaore e penei.
Piripi te Maari: Taku tu atu
naku i ki atu kia te Oti mana e
tuku taua motini I haere au ki
Hehitingi ite reta mai ale Roia e
ki ana tona reta me tuku atu he
kupu e te Runanga ote kotahitanga
ote Tiriti o Waitangi kia ia hei
hoa mona koia tenei motini i
tuhia ai no te mea ko te patai a
te minita ki te Roia mehemea e
paiana kia karangatia he hui ki
Wairarapa.
Te Oti pita: Ko taku motini
ka unuhia mai e au ki waho
ka tukua e au ki te komiti mana
e mahi.
Te Pika: E patai ana ki te
whare mehe mea e whakaae ana
te whare me whakae ae tia ana e
te whare Ariki.
Heke ana te Pika ki raro o tona
tuuru noho ana ko te tiamana ki
runga ki te tuuru.
MEI 2, 1893.
10 A. M.
Ko te kupu tuatahi i oti i tenei
hui.
Ko te Ripoata mo te pire a
Taiaroa kiia ana kia tukua ki te
komiti whiri whiri paahitia ana e
te Runga Ariki.
Ro te Riipoata a te whare ariki
mo te motini a te Oti pita, kia
tukua ki te whare o raro paahiti
ana e te Runanga Ariki.
Ko te motini a Anaru te kahaki
kia whakaae tenei kotahitanga
kia tu ko Wipere hei mema mote
Paremata o Nuitireni.
Tamihana te hoia ko taua
motini me tuku atu ki te whare o
raro mana e korero taua motini.
I tautokona e Wepiha Wainohu
i runga i te ture he me tika kia
pooti tia taua motini koia tenei
Pooti, tia ana (33) ite whakaae
koia tenei (i) iriro ite whakaae.
MEI 3RD, 1893.
Te Pitihana a W. Mahuri mo
taraua raru raru ko Hoani
Meihana tukua ana ki te komiti
whiriwhiri mo te pire a Taiaroa
whakaaetia ana e te Runanga
Ariki.
MEI 4TH, 1893,
10 A. M.
Ka tuhera te whare o Runga ka
panuitia e te Pika te Ripoata o te
whare o Raro penei te korero me
tuku atu e te whare o Runga etahi
tangata o te whare o Runga hei
minita ko aua tangata hei hoa
mo te kawanatanga ka mutu te
panui a te Pika katu mai a
Tamihana Te Hoia e Tautoko ana
au i te korero otenei Ripoata ko
aua tangata me haere
Matini Ruta Tamai Whakaki-
tea Tautoko ana
Hemi Takiwa Tautoko
Tairiri Papaka Tautoko
Papanui Tamahiki, E patai ana
au e te Tiamana me whakamarama
mai e te Pika enei tangata mo
tehea mahi i tonoa mai ai enei
tangata.
H Tupaea e tautoko au ite patai
ate Papanui Tamahiki Te Oti
Pita Mutu. E penei ana taku
whakarongo mote korero ate Pika
ko enei tangata hei mema mote
whare o Raro ara hei hoa mote
kawanatanga.
Pika: Hone Mohi Tawhai e
|
|
2 2 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI.
whakaae ana au ki te patai a Te
Mema o Taupo ko tenei korero mo
te Ripoata ate kawanatanga i tono
mai nei kia tukua atu enei tangata
hei mema mo te kawanatanga ote
whare o raro.
Nireaha Tamaki Taku hiahia
ko enei tangata me tuku atu kia
haere hei mema.
M. K. Te Rangihiwinui e Te
Tiamana taku hiahia kia unuhia
atu te motini a te kawanatanga ki
waho.
Papanui Tamahiki e tautoko.
ana ahau
Tamihana Te Haia e tautoko
ana ahau.
Nireaha Tamaki me tuku atu
enei tangata kia haere ki te
kawanatanga Teoti Pita Mutu e
tautoko ana au i tenei kupu me
haere enei tangata.
Paratene Tamanuiarangi e
tautokoana au me anu te motini
ate kawanatanga ki waho.
Pika: Me Pooti tenei motini.
Ko te Pire ate kawanatanga hei
No.
Kote unu a M. K. Te Rangihi-
winui hei ae. Pooti ana 18 ite
No.
18 ano ite, Ae, tu ana Te Pika
ko tona pooti me tuki kite No.
Iti ana tenei take.
Na te Tiamana ote Runanga
Ariki.
I tuku mai ki to. Hekeretari
kia tukua atu.
Ki te Huia mau o titiro iho
ka tika me mahi ki te he me
whakahoki ma; kei mau mau
mahi noa, te Huia.
T. P. Marere, Te Apatu.
PARAIRE, APERIRA o, 1893.
7 P. M.
Te Pitihana ate kawanatanga o
te whare o raro.
Tiamana Peni Te Ua: Ka
whakamarama ite pitihana tuarua
ki nga mema kia kaha, kia pai
rawa te whiriwhiri i taua take.
H Moetara: Taku tuake mo
tenei take ka whakamarama atu
au ki te whare taku hiahia me
waiho ma nga komiti o nga iwi e
pooti o ratau Timuaki engari taku
kupu tuturu e kore rawa au e patu
katoa i tenei rarangi engari te
kupu mote Tumuaki pakeha me
patu.
Mueru Te Rangitaumaha: E
tautoko ana au i tenei korero me
kore atu tenei take Timuaki
pakeha.
M. Maru: E tautoko ana au ite
korero a te Honore mema e korero
nei.
H. Hinaki: Kaore au e unu
katoa i taua rarangi. Ki Waho
Engari ko te kupu Timuaki anake
taku i ki ai me ki waho hei
raro iho nga korero a nga mema
e korero nei.
M. K. Takarangi: Taku mahara
me waiho ma nga Timuaki toko 3
e whakatau tenei take mehe mea
ehe ana te whakatau Timuaki,
anga Tiamana ranei me tono atu
kia -rua Tiamana hei whakatau
kia 3 ranei nga T. amana ki te
kore e taea me tuku atu he tono
ki etahi Tiamana i waho atu ki
taku mahara me whakatau te
Timuaki nei hei Tiamana.
. H. Te Mihoaterangi E tautoko
ana au i nga korero a enei kua tu
ake nei kaore au e pata katoa i
nga rarangi engari kotahi ano
taka e whakahe nei kote Tamuaki
pakeha.
Iraia Kuao: Ko au he kai whakawa au mo
te Tiriti o Waitangi kaore ano aku whakawa i
riro noa ma te Timuaki pakeha e whakatau
engari mate Tiamana tonu e whakatau,
Patena Karaparapa: Ko au he tangata
Runanga, ano au ko toku whare he whare
whakawa, engari taka hiahia ko nga korero
anga mema Honore nei taku e whakaae ana.
Piripi Te Maari: Taku korero i tu ake ai an
ki runga kua kotahi te iwi Maori i raro i te
mana o te Tiriti o Waitangi tetahi u penei ana
te korero a tatau e noho nei, Kauaka te Riihi
Kauaka te Kooti Kauaka nga Ateha kauata nga
Ruuri kauaka nga mea katoa kati e pai ana enei
kupa, ekore ana e whakaae ko te pakeha
Tumuaki.
Tamihana: Te hoia, e Tautoko ana au i enei
korero e korero nei nga mema ki taku mahara
me wha kaoti enga mema.
Rangitahau: Taku mahara i whakapaua e
nga mema o te whare ra enei take e korero nei
tatou ki taku mahara e whakae ana au ki te
korero a Piripi Te Maari e korero nei kanui te
koa o toku ngakau ki nga korero a ngu mema
katoa e korero nei.
W. K. Tamaiwhakakitea: E whakaae ana au
ki enei take katoa e korero nei nga mema.
E. K. Taku: tuake kore rawa atu au e pai ko
to Timuaki pakeha hei Timuaki rae kore rawa
atu te Timuaki pakeha i roto i tenei Pire.
P. Paurini: I pe nei katoa nga korero.
Pika: H. M. Tawhai kua rereke taku kupu i
tenei tunga ake oku ko tenei take e haere atu
ana ki te Paremata o Nui Tireni kati no reira
au i mahara ai ko enei rarangi katoa me tuku
atu ki raro koi kiia e te kawanatanga e turaki
ana tatau i te Timuaki pakeha ka kore ano ta
tatau e whakaaetia mai e ratou.
PAREMATA MAORI
MEI 1ST, 10 A. M.
H. Paea: Kote te ora ote Pakeha ko
perehi otira kei te tamaiti ano tatou,
kaore e pai inaianei.
E. Te Wano: E tautoko ana ahau i ta
Paea.
H. Ropiha: E tautoko ana ahau kia
tangohia tenei Perehi mo tatou.
M. Te Atahikoia: Me waiho tenei take
mo muri kia mohiotia rawatia te wahi e
tino tu ai te Paremata kia marama ai
nga tangata whakahaere.
Pirimia: Ko te wahi e kite ai tatou
hei tunga mo te perehi koia tena, kaore
he whanga nga ki te wahi e tu ai te
Paremata.
Kaitaia: E tautoko ana ahau i ta M.
Te Atahikoia.
Amorangi: E tautoko ana ahau kia
mahia tenei korero i naianei,
Mangakahia,: Ko te moni te men nui,
hei titiro ake ko te huarahi e tata mai ana
kia tatou, ko te men pai ki au hei
awhinatanga ko te Kirihipi. Waiho ko
tenei nupepa te mea ma tatou. K pai ana
ahau kia whiwhi tenei nupepa ki te reo
pakeha, kua kiriminatia tenei nupepa mo
te tau kotahi.
A. Kume: E tautoko ana i tenei
korero, ka kore te kotahitanga e kahu,
me kamupene.
Eruini: Me kamupene.
Patuawa: E pai ana tenei korero, ko
te moni hei awhina ko te kohi tau a te
Iwi, ara ko te £1, ma tenei kua kore he
ua ua tanga.
Wirihana: Me tere te, whakahaere i
tenei korero ko taku ka haere nga kai
whaka haere i nga kirihipi me haere ano
nga kai kohi mote perehi. E mea ana
ahau ma nga Rangatira ka £10, tae utu
ki te £20.
W. Toroiwhiti: E tautoko anu ahau,
engari me nuku atu motetahi taima.
B. Aperahama: K ta utoka anu ahau
kia tu tonu he perehi ma tatou.
Kiriwehi: K tautoko ana ahau kia tu
he perehi ma tatou.
rika: Ka nukuhia te whare mo te 7
p. m.
7 P. M.
Pika: Ko te perehi ano hei mahinga
ma tatou, kua hoki mai te tiiti a H.
Tomoana, engari ka nukuhia mo apopo
korero ai.
Pirimia: Ko tenei perehi ka tu kia 9
marama i runga ite kiriminatanga, ko
te take i mea tia ai kia mahia i naianei
kia whai taima ai hei whakariteritenga i
nga mea e tika ana kia mahia. Heoi ano
te kupu e whaia atu ana ko te kupu " ae, "
kiu tu "kaore" ranei
H. Paea: Kaore au e mahara ki tena,
Heoi taku i haere mai ui ko te
kotahitanga kia whakaotia.
N. Hari: Me nuku tenei korero mo
te a tau, me mahi ko te kotahitanga me
te Pire hei tuku Ui te Paremata, ka
raruraru ta tatou i mahi i runga i enei
tikanga.
A. Kume: E tautoko ana "hau i te
kupu ma te Kamupene te Perehi, ka
tango tonu ahau ia Huia a taea noatia
tona mutunga.
M. Te Ata: Mehemea he mama te kai
tautoko mo te perehi ka tautoko ahau
kaore e tere taku whakaae atu, ko te
ingoa kamupene nei me tango ata ki
waho,
R. Wharenui: Koia tenei ko tetahi
onga, ringa mo ta tatou mahi ko te ora.
|
|
3 3 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI.
R. Huru: Kei te taumaha tenei korero
ki au.
T. Whiua: E tika ana a koutou korero
e mea nei mate moni ka ora a tatou mahi
ma te aha oti e ora ai te Tiriti, kaore ano
tatou i roa noa e haere ana kua aue noa,
kia mohio mai koutou i tae kite £400 i
pau ia Huia. I tenei wa kua heke te hua
o Huia, kaore rawa ahau e pai kia riro i
te kamupene tenei perehi. Mehemea kua
riro i te kotahitanga tenei perehi kua
taka mai te hua hei whakaora i te kota-
hitanga.
Wano: Mehemea kua tae mai nga
moni kei te kawanatanga kua mana
ko tenei kei te iwi ano ka uaua
ko te mahara 6 nga iwi nei, ko
taua moni hei oranga monga tangata
mau i o tatou tikanga ki Ingarangi
mehemea ki te kore e paingia e tenei
Paremate, hoi ko taku tenei.
W. Tewhai: E marama ana tenei
tikanga mo te perehi, otira ko te puku
ote wheke kia mau i te tuatahi ara kote
mana e tango hei mahinga i te tuatahi.
Marumaru: E penei ana etahi ki te
kore te manu hei aha te perehi. E he
ana tenei tu korero, ki au, ki te kore e
. homai te mana katahi ka tino awhina
rawa i ta tatou perehi.
E mea ana etahi o koutou. " He toa
oku tupuna, tae iho ki au he toa ano. I
naianei e whaka rongo ake nei ahau, na
te kupu noa kia kohia he oranga mo te
perehi, kua hoki haere koutou, kei hea to
koutou rongo toa. Me awhina katoa nga
Rangatira nei, ka riro mai ta tatau
taonga.
H. Makoare: Me nuku atu tenei mea
mo tera tau.
Pika: Ka pootitia tenei korero kia riro
ma to kotahitanga, ma te kamupene
ranei. Pootitia a wahatia ana kia riro
mai i te maori tenei perehi, riro ana i te
ne, Tautohea ana ete no. Pootitia tutu-
rurtia ana i te ne 21. No 26.
Piro ana i te No.
Konga mea mo apopo ke whiriwhiri
mema mo te Paremata me te Tiriti a H.
Tomoana.
Ka nukuhia te whare mo apopo.
TUREI 2ND, 1893, 10 A. M.
Pika: Ko te rarangi 3 kia rapua he
mema mo tatou ki te Paremata.
Tamahau: Kaore ahau e marama ki
tenei take. Te take, aha koa pewhea ta
ratou kupu, ko te mea i oti aha koa
pewhea, pewhea, ko te mea i paahitia na
ratou katoa taua kupu, ka hoatu he
pitihana kinga mema kia tonoa atu te
" Mana, '' mehemea ka kore e homai taua
mana kua tau katoa mui te he kia tatou
konga mea hoki i paahitia, na tatou
katou, a kua mana katoa aua tikanga ki
runga ia tatou i te mea he mea ata kohiri
aua mema na tatou katoa.
Kaua rawa tatou e korero kino kinga
mema ote Paremata, ka mate tatou. Me
neke utu tenei korero mo mua mai i te
pooti mema, ko Taiaroa tetahi onga mema
kaha i a ia i te whare o Raro. 1 naianei
kua nuku atu ia kei Runga, kua peneitia
ano a Timi, ko enei tangata e tautoko ana
i te taha kawanatanga, kei te pukapuka a
te Paranihi e whakaatu ana i tenei
korero, Taku mahara me heke iho a
Taiaroa ki te whare o Raro, kia kaha ai
ia ki te hapai, i tenei tikanga.
Paratene: Te take i homai ai tenei
take, he mea kia mohio ai ft ia mema a
ia mema i te tangata, e hiahiatia ana kia
pootitia hei mema mo tatou ki te whare
ko te take i penei ai kaore ano hoki kia
oti te kotahitanga.
N. Hare: He motini ano taku, kia
unuhia mai nga mema, kei te whare e
takoto ana, ko o tatou mema e tu nei i
naia nei hei kawe atu i o tatou hiahia ki
te whare, kia kore e paingia mai kua
marama te kau i te moana.
Pene Taui: B tautoko ana ahau i ta
Hare.
H. Ropiha: Me whakarite e tatou he
mema mo tatou i roto i te kotahitanga,
kia tae rawa ake ki te pootitanga kua oti
kaore ahau e pai kia unuhia mai nga
mema ki waho, ko wai hei reo mo tatou?
Kei te mahi tatou i tetahi mahi nui, he
mea pai kia whai reo tatou i roto i taua
whare. Heoi te mea hei putanga mai
monga mema ko te unu mai i te ture
pooti mema, kia mahaki, kia ngawari he
mema mo tatou ko ahau tonu te mema
pai ka tino kaha ahau ki te mahi i a
tatou tikanga katoa.
Kawatupu: Te take i meatia ai kia
unuhia mai nga mema, na tenei kupu, I
te haerenga o Taiwhanga ma ki
Ingarangi, ka kiia mai e taua Paremata.
"he mema ano o koutou kei te Paremata"
koia e meatia nei, kia unuhia nga mema,
kia marama ai te kau i te moana nui e
takoto nei,
Mangakahia: E mea anu te mema o
Wairarapa kia kore e pootitia he mema
mo te whare, ko to Ngapuhi e mea ana
kia kure rawa he mema kaati e ki ana. te
Tiriti o Waitangi ku whai muna te
Paremata o Nui Tireni kite mahi ture
monga takiwa katoa unu no tatou i o tatou
mema, kaore e kore te mahi ture mo tatou
B tautoko ana ahau i ta H. Ropiha, Kia
oti rano te tono ote inana katahi ano ka
mana te tango, mai io tatou mema ki
waho.
2 P. M.
Pika: Ko te rarangi tuatoru ano hei
mahinga ma koutou i naianei, ma te
Pirimia te korero i naianei.
Pirimia: E koa ana ahau mo koutou i
kaha ki te hapai i tenei mahi, koia tenei
tetahi onga mea nui o ta tatou mahi e
mahi nei na tatou katoa tenei taonga. Te
take i peneitia ai, kia tirohia e tatou he
tangata kaha ki te mahi i a tatou tika-
nga i roto i te Paremata, ko te painga e
puta mai i a ia mo katoa, ahu koa i haina
kaore ranei ma konei katahi ka kotahi
nga iwi katoa, mehemea ka kino te mahi
koia ano tena te ara e puta atu ai nga.
tangata ki waho, monga mema nei. kaore
i haere i roto i te kotahitanga to pooti-
tanga otira kei te tu i runga i te whakaaro
o nga iwi kia ata haere tatou i runga ite
korero monga mema nei, kei konei a
Taiaroa otira kei te mohio tatou ki tona
mahara, me to Ngapuhi mema ara a Kapa,
mo Timi kua wehea atu ia hei minita, kua
tae te pitihana a tenei Hui o tera tau, kaore
ano kia mohiotia te pewheatanga ranei o
taua pitihana. I penei ahau monga
pitihana nei ma o tatou mema ano e mau
atu ki te whare, otira i runga i te mea
kua tau Ia koutou, e pai ana.
He mea pai kia tonoa atu a Timi,.
Taipua, me Parata kia tae mai ki tenei
hui ki te whakaatu mai i o ratou wha-
kaaro, kia noho marama ai tatou, ka pai
mai ratou ki o tatou whakaaro ka hoatu
kia ratou a tatou tikanga, ma ratou e
tono ata ki te Paremata ka kore, he mea
tika kia pooti mema tatou mo tatou, hei
kawe atu i o tatou mahara te kupu kia
unuhia mai o tatou mema kaore e pai,
me unu atu taua kupu ki waho, kia mohio
mai koutou, konga mea e paahitia ana e
tatou ka kawea ki taua Paremata kia
hiritia ka kore katahi ano ka raruraru,
no reira me ata waiho atu o tatou mema
hei reo mo tatou ki te mahi ture tatou
mo tatou ano, kaore e paa ana ki te
taha pakeha, ka mana tonu ia tatou ano.
H. Paea: Ko Mangakahia tonu taku
tangata pai hei mau ranga i a tatou mahi
ki Poneke i te mea kua mohio ia kinga
tikanga o tenei mahi.
A. Patuawa: E tautoko ana ahau kia
tonoa nga mema kia tae mai kei ohooho
nga kai kawe i a tatou tikanga.
Pika: Konga mea e pai ana kia tae
mai nga mema me ki mai " ae. " Paahitia
ana ite pooti a waha, ko te rarangi ? kia
kimihia he tangata pono hei kawe haere!
nga kirihipi ki nga, mea kaore ano i haina
ka nukuhia te whare mote 7 p. m.
7 P. M.
Pika: Kote rarangi 2 hei korerotanga.
H. Tomoana: Konga minita tonu hei
mau haere i nga Kirihipi, ko enei tu mahi
nga mahi a nga minita pakeha.
M. Paewai: K tautoko ana i ta H.
Tomoana.
Heuheu: Konga Rangatira nga mea
tika hei mau haere i enei Kirihipi, kia
rata ai nga Iwi nei, me wehe nga
wharangi i na tae kinga takiwa huhua
nga kainga, kia tere ai te mahi haere.
A. Kume: E tautoko i ta H. Tomoana,
Reweti: Manga mema e mau haere te
kirihipi.
Wano: E tautoko ana ma nga mema e
mau haere te kirihipi.
A. Kipa: E tautoko i ta te Heuheu, ko
Mangakahia mo tooku takiwa.
H. Paea: Ma matou noa e mahi to
matou nei takiwa ko H. Tomoana.
Tautoko, me Mangakahia mo Parihaka
me Waikato ma ra.
Koroi: Ma matou noa i Ngapuhi e
mahi atu.
H. Te Aweawe: E pai tonu nga minita
nga mema ranei hei haina haere.
Timoti Whiua: Ma tatou tonu e korero
tenei korero, he pai noatu kauo te kupu
komiti.
H. Mangakahia: Kua kitea te he ote
kore komiti, ma taua komiti e tiaki nga
kai haina ma tenei rano ka tu. katihi ku
kaha te haina.
Paraone Tunuiarangi: E tautoko ana
i ta Mangakahia, rite tonu te komiti e
kiia nei ki te nu i onga minita, na reira
e mea atu anu ahau, e taea ano e te
kawanatanga te whiriwhiri tangata hei
haina i waenganui ia ratou ano me
haere ratou i runga tino i to ratou ake
kaha, ma te aroha e haere mai kia ratou.
Timoti Whiua: Kia haere tonu i to
tera tau haina, he nui nga mea o te
Waipounamu i kore e haina i to muri
hainatanga, ki te meatia ano kia hainatia
|
|
4 4 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI.
ano nga iwi nei katahi pea ka tino oma
katoa te nuinga ki waho ote kotahitanga.
Mangakahia: Ko te take i meatia ai
kia haina ano i te mea kaore i mana nga
ture ote haina. E rua tangata hei titiro
i te haina, to te tai Hauauru kotahi ano
tangata, ko teni e tonongia nei kia taki
Tua tonu kai haina ara kai titiro.
Kiriwehi: I kite iho ahau kotahi ano
kai haina no reira i mahia ai e au i te
rironga mai ki au o taua kirihipi.
Pika: Konga mea e pai ana kia haere
tuarua ano te haina me karanga mai
"ae" paahitia ana i runga i te Pooti
a waha.
Ko te rarangi tuarima kia homai nga
kaute katoa menga pukapuka e whai
paanga ana ki te kotahitanga e te
Pirimia tawhito.
Ko te rarangi 4, kia kohia he moni hei
whakaoti i nga mahi e mahia ana e tenei
Hui.
H. Ropiha: He tautoko ana ma tenei ka
ora ai ta tatou mahi.
Wano: E tautoko ana ahau.
A. Kume: Mo whea tenei moni, a
kotewhea moni.
Tunuiarangi: Ko tenei moni kei waho
ote pauna, hei whakaoti i nga mea e
paahitia ana e tenei hui.
Paraone: Me mau mai i roto i te kohi
ote pauna tenei moni e kiia nei kia
kohia.
W. Kaitaia: E tautoko ana ahau i
tenei korero mehemea e taia e te
kawanatanga te whakaatu te weeti, pai
pai tonu, kei te mema ranei te tikanga
pai tonu.
H. Paea: E tautoko ana ahau i tenei
korero.
Mangakahia: Me puta ko te moni i
kohia e te iwi hei whakahaere i enei
tikanga, koia enei konga mahi ma aua
moni i kohia ai.
H. Paea: K tautoko ana ahau i ta
Mangakahia.
H. Tomoana: Me whakatakoto te nui
o nga moni era e pau i runga i nga mahi.
Tunuiarangi: Monga mahi ano o tenei
whare enei moni e korerotia nei, kaore
tenei kawanatanga e mohi o kei hea ra
nga moni e korerotia nei, otira kua tonoa
ano i roto i tetahi onga rarangi nei kia
homai nga mea katoa, kaore e taea te
whakaatu te nui o nga moni e hiahiatia
ana.
Mangakahia: I rite i tera Hui kia
riro mai ia mema ia mema te kohi o
tona wahi o tona wahi, ko tenei te moni
tika hei paunga mo enei mea katoa.
N. Patuawa: E tautoko ana ahau
kaua e kainga te moni a te iwi i naianei,
E tautoko ana hoki ahau i te kupu a te
kawanatanga, mehemea kei te
kawanatanga te moni a te iwi e pai ana
tatou ki te noho atu.
Pika: Konga mea e pai ana me
karanga mai " ae" Paahitia ana i te pooti
a waha ko te rarangi 6, konga takiwa
pooti mema mo te kotahitanga kaore i
tika te pooti, kia whakahokia ano kia
pootitia tuaruatia.
Mangakahia: E tautoko ana ahau kia
pootitia katoatia.
W. Kaitaia: He tautoko i ta
Mangakahia.
Te Wano: Konga wahi i tika te pooti
kaua hei pooti turaua.
Kare. ta te Wano.
H. Tomoana: E tautoko i ta te Wano,
me pooti ano nga mema kaore nei i tae
mai ki tenei hui.
Timoti: Konga mea ano i he e pooti
mai, E mea atu ana ahau me tuku ki te
whare.
Pika: Konga mea e pai ana kia
pootitia ano nga mea i he te pootitanga
me ki mai " ae. "
Paahitia ana i runga i te pooti a waha.
WENEREI, 3, 1893.
10 A. M.
Pika: Me homai konga motini i
naianei.
Tapahau: He motini kia homai nga
kirihipi o tera tau menga whaka-upoko kia
ata tirohia, a kia hoatu hoki he menemana,
kia tere tonu te mahi i tenei mea, me
tuku he kupu whaka kuha a te Hui i te
mahi mo Wairarapa Moana, i te mea e
haere ana ki te Hupirimi kooti.
W. Te Pirihi: He motini ko te tekau
paiheneti o te moni a te iwi e riro ma te
kawanatanga.
Pirimia: Mo te 2 p. m. ka whai kupu
ai te kawanatanga mo enei motini.
Pika: Kua oti nga whakautu mo te
pitihana a Mahuri mo ta raua raruraru
ko Hoani Meihana.
Wi Mahuri me Hoani Meihana
E koro tena koe,
I roto i te kotahitanga Tenei te Pitihana a
Wi Mahuri kua tae mai ki te kawanatanga me
nga Runanga e rua Heoi kua hurihuri te
kawanatanga i tau a pitihana kaore e huarahi
hei whaka tika mo to taha ki a ia e ngari ma
tou aroha anake
Na ou hoa pono
H. Tare Tikao
Timuaki ote Whare Runanga Whiriwhiri
Hone Mohi Tawhai
. Timuaki o te whare Ariki
Kia Hoani Meihana,
Waipatu, Mei 3rd, 1893.
' Wi Mahuri me Hoani Meihana
Waipatu, Mei 3rd, 1883.
Kia Wi Mahuri. E koro tena koe i roto I
te kotahitanga o nga motu e rua ma te atua koe
e tiaki i runga i te ngakau pai Tenei tau
Pitihana kua tae mai ki te kawanatanga me
nua whare e rua s kua uiuia to korua raru-
raru ko Hoani meihana i roto i nga waahi o te
hui e tu nei kua ata hurihuri nga Runanga roe
nga komiti i te tahi huarahi hei whakaaro
tanga mo te taha kia koe heoi kaore rawa i
kitea heoi ano te huarahi pai kei a Hoani
Meihana to ritenga me te aroha kia koe me tou
hapu ki te whakahoki mai i tau e hiahia nei
Otira ki tu pai ia Otira tenei te kupu mai a
Hoani Meihana e mea ana kei te 13 onga ra o
te marama nei te ra hei mau nga mau i on
taonga katoa e ngari ko nga mea i poua ki runga
i te whenua me waiho era Heoi e kore te
kotahitanga noi e ki kupu atu mo tenei no te
mea kua riro i te ringaringa o te Roia tena
mahi e koro e mea atu ana nga Runanga nei
kia koe kia ngawari tou whakaaro me tou hapu
katoa kaua e haere i runga i nga huarahi
pohehe kino ranei e ngari rapua ano i nga rite
nga o te ture
Heoi ano na o hoa pono
Na H. Tare Tikao
Timuaki o te Runanga whiriwhiri
Hone Mohi Tawhai
Tumuaki o te whare Ariki.
Ko te rarangi 7, kia toru tau e tu ana
nga mema.
H. Tomoana: E tautoko ana ahau.
Pika: Konga mea e whakaae ana me
ki mai " ae " (paahitia ana) ite toru tau
ko te rarangi 8, kia uru mai nga tangata
pakeha, Maori ranei ki te whakapuaki i
a ratou whakaaro, mate ranei me tu te
Pirimia ki te whakamarama.
Pirimia: E puare ana tenei rarangi
kinga iwi e hiahia ana ki te whakapuaki
, kupu pakeha ranei o tera Paremata, kia
puta te whakaaro ote iwi menga tangata
o te kirihipi, tae atu ki o waho.
i H. Tomoana: Tautoko konga mea e
peehi ana i tenei tikanga, kaore ahau e
pai kia tu mai i waenganui ia tatou.
H. Wake: E tautoko ana ahau i tenei
korero.
Pirimia: Kaore e araia nga mea e
korero kino ana.
Pika: E penei ana tenei rarangi, kia
oti rawa mai i waho ka uru mai ai
roto konga mea e pai ana me ki
('paahitia ana)
Ko te rurangi, 9 kia noho tonu nga
minita kia oti rano nga mahi (panuitia
ana).
Ko te rarangi 10, kia whakaturia he
komiti mo ia takiwa mo ia takiwa hei
whiriwhiri i nga tikanga e hiahia ana
ratou kia tae mai ki te Paremata Maori.
kia haere pai mai ai ki te Paremata.
H. Paea: E tautoko anu ahau.
Reweti: K tautoko, he menemana. atu
tenei me whakatu he pirihimana, hei
tiaki i a komiti ia komiti,
Pika: Na ratou atu tena te pirihimana
konga mea e whakaae ana ki tenei
rarangi me ki mai ''ae " (paahitia ana. )
Kote rarangi 11, E ahei; ana te Pirimia
ki te karanga i te kawanatanga kia noho
e rua wiki i uma atu ote hui.
Wano: E tautoko ana: ahau i tenei
rarangi.
Tamahau: He nui nga raruraru o nga
motu nei, E mea atuaana ahau me penei.
kia ahei te Pirimia ki te karangu i nga
minita i nga wa katoa. Eera yea he mea
e tino hiahiatia ana, kia mahia, no reira
ahau i mea ai kia ahei te Pirimia ki te
karanga i nga wa katoa.
Paraone: K tautoko ana ahau i tu
Tamahau.
Heuheu: Me tuku motini mai te kupu
a te mema o Wairarapa.
Kupa: E tautoko ana ahau i te
rarangi 11.
R. Wharenui: E mea ana ahau me
uru ta Tamahau hei rarangi 12.
Pika: Konga mea katoa e whakaae ana
ki te rarangi 11, me ki mai " ae" paahitia
na i te pooti a waha.
Tamahau: E motini ana ahau, kia ahei
te Pirimia ki te karanga i nga minita i
nga wa katua.
Marumaru: E tautoko ana ahau.
Pika: Konga mea e pai ana me
karanga mai " ae " paahitia ana i te pooti
a waha.
Maniapoto: E menemana ana ahau kia
noho i te kainga ote Tumuaki te kainga
nohoanga o te Kawanatanga.
Pika: Mote 2 p. m., ka noho ano te
whare.
Kinga hoa tuhi mai he moni kua
tukua mai hei utu mote Nupepa i te
tau—
£ 8 d
Hohepa Ringanahu... 1 O O
Wi Teihoka Naihira.... 1 O O
Ihaka Tepoo...... 1 O O
Reha Aperahama..... 1 O O
Haria mai, Haria mai, nga witi kia
hurihia e te Mira, Huri Paraoa Hehitingi,
i te mea ka tutaki te
Makariri, ara ite Hotoke.
WIREMU ME KITARA.
HEHITINGI, HAKII PEI, NUI TIRINI.
He mau Perehi e TEOTI me IANGA, a he mea panui
o TIMOTI WHIUA, raro i te Komiti o te Kotahitanga
HATAREI, 18 O MEI, 1893.