HUIA  TANGATA  KOTAHI.

   NAMA  11. HATAREI. APERIRA  28. 1894. PUKAPUKA   2.



   HATAREI, APERIRA  2S, 1894.



KOTAHI PUTANGA ITE WIKI

KUA      tae mai   te rongo  kia

     matou  o Turanga, kaore i

     tae noa ki te Hawhe te toko

maha o nga mema kua noho kite

whare, a kaore ano hoki i tae mai

te mohiotanga kia matou mo te

take i ngarongaro ai nga Honore

mema, i runga i oratou nohoanga

No reira kaore hoki e taea te wha

kaatu i konei, Tera pea kei te tae

atu nga whakatu a nga mema ki

te kawanatanga mete Tumuaki o

to whare, Heoi nga iwi kua tino

mohiotia te toko maha kua noho

ki Turanga ko nga iwi ano o Here-

taunga nei, ara, ko nga mema,

me  te Taitamariki rae te Taita-

mahine, nana nei i tu nga marae

[tuatahi, kua oti te whakaatu e 60,

ite Tima tuatahi, i te tima o muri

mai e 35, a kei te haere atu ano a

HU. ri i runga ite tima ote 20, o

nga ra o Aperira nei rae tahi ano

o nga mema o konei, me o Wai-

rarapa.

  Tera ano pea nga tikanga nunui

nana i whakaware, nga tint mema

o tana whare, a ko etahi kua oti

te whakaatu e te Huia nga Patake

i pahuhu ui, ki raro i tona noho-

anga, He aha koa konga mema

kua araia pea e nga raruraru, Hei

aha  koa tena mate  iwi ka tere

Papanui tunu nei ki runga ki tonu

 marae, hei tohu ano rapea tenei e

mohiotia ai te mahi mete ngakau

mamae  ote iti me te rahi, Te tao-

nga i tawhaitia e te whakaaro ki

runga i nga iwi o te Tai Tokerau,

i runga i te whakaro rangatira me

nga  mahi pai, e hurahia ai nga

mea  ngaro.

  Kua  whakaaturia  i te Pepa

Nama   9, te taenga  o T. Hori

Kerei ki Ingarangi mo tana wha-

whai  kia. kite wawe ia Karati-

tone, te Tumuaki o te Paremata

nui o Ingarangi, mote wahi kite

Pire tono raana a te Airihi e kiia

nei tona ingoa he Homu Ruru, a

no reira ki te whakaroatu he tika

nga nui kei runga i te mahara a

taua kau matua, I to mea hoki i

haere atu aia i enei moutere, me

enei moana i runga ite mahi kua

timata ria e ia i konei, ma runga

i tenei tikanga.

  A, kua kite hoki koutou e nga

hoa i nga kupu o te whaikorero a

Ropata Taute kinga iwi o Akara-

nga, a ko aua kupu ana he kupu

whaitikanga nui, e pa ana kinga

iwi maori, ara, e hura ana i nga

 whakaro ngaro, kia kitea ai e he

 ana, kia mahia he mate mo te iwi

 maori i ringa i tera huarahi, & ko

 nga Pakeha kia waiho noa, i te

 mea kei taua ahua tahi nei ratou,

No  reira he nui te takatu, o toku

whakaro  kia tautoko te iwi ara

kia whai i runga i te whakaro

kotahi kua hurahia nei e nga ma-

tauranga rangatira i runga i te

Rangi marie me  te whakaropai

ki nga Tangata.



 

    NO HERETAUNGA

    



        ———*———

  Tora  tetahi pakeha mahi  Witi o Atenita

 kote Ingoa o tana pakeha ko Kuahone he Ita-

 riana ara note Iwi o Itari ko tetahi o ana

 Ingoa i tapa ai ete pakeha, " kote Kingi mahi

 Witi ote Ao, " kote maha o nga Eka Witi o

o tenei tau i ruia e ia kite Witi e ono tekau ma

ono mano e whitu rau e rua tekau eka A no

tenei wiki kua taha ake nei i oti katoa ai te

tapatapahi kote maha onga tangata kaimahi

kei aia e mahi ana i nuku atu ite rua mano.

  If 6te Hatarei te kau ma tahi o Aperira nei

ka haere to toenga o nga tangata haere o Here-

taunga, ki Turanga e toru tekau ma rima, katoa

ratou.

  I nga Mahinga Kapia I Akarana i mua tata

ake nei, ka tahuna e nga pakeha nga whare o

nga maori e mahi kapia anu. hoi whakawakia

ana e nga maori kua timata i naianei, engari

ko nga korero kaore ano i kitea noatia.

  E rua te kau mano tangata o Nu laka kua

putaputa ki waho ia ratou mahi, a kua haere

topu katoa ratou ite taone me a  ratou pu,

kote mahi anga tangata o reira he patipati kia

hoki hoki kia ratou mahi, ko etahi e whakaae

ana ko etahi kaore, kanui te wehi o nga tanga-

ta o reira.

  Kua whakawhaiti a Paiha i ana Hoia i Kai-

aro, Ihipa, kote nui o ana hoia e toru te kau

mano, kua riro ia rotou etahi wahi o reira.

  Kua wera ite ahi tetahi Whare takotoranga

Wuuru, konga moni mo nga-Wuuru i pau ite

ahi e neke ake ana ite rua tekau mano pauna,

kaore aua Wuuru ite Inihua.

  E rua Tereina i tutuki i Marepana i mua tata

ake  nei, he tereina Waro  tetahi, kote Eki-

perehi tetahi e rua rau tangata i rungs ite Eki-

perehi, I hanga noaiho te putanga onga tanga

ta, kore rawa tetahi kotahi nei i mate.

  Kua tae mai be waea mai o Ranana tata

tonu ka puta tetahi mate nui ki reira, ara kia

                           HUIA  TANGATA  KOTAHI, HATAREI. APERIRA  28.

koutou, ka kore maku  nga kupu ma

tatou.

  Ka tu a Wiremu Katene ka tautoko i

nga kupu a Wi  Pere, ko, mea e tautoko

ana ana ahau, nga kupu a Wi  Pere e

korero nei.

  Engari e nga iwi e pae nei e pouri ana

ahau mo tooku mema  e ngaro nei. otira

he nui nga ra e takoto mai nei.

  E mea  tonu ana hoki ahau kia tonoa

tonu tia te mema Otara motu kia tae mai.

  Ko oku iwi ko Ngati Whatua, Te Rara-

wa, kei roto, i te kotahitanga, ko Tawhiao

me  te whiti kei roto rawa i te kotahi 

tanga, a mehemea a te kooti i te ora, kua

mohio ahau  ki tona tunga, kei te kotahi-

tanga ranei, kaore ranei, ko tenei kaore

ahau i te mohio ki tanu kupu, kia kotahi

tatou.

  Ka  tu a Tupara: Ka mea kia wha-

katakotohia nga kupu, ka tu mai o.

  Wi Puru ka mea "Ae ka whakatakotoria

atu e ahau aku kupu, a e mea atu ana

ahau ki aka mema kia kaha ki te mahi.

mo  te kupu  a  Wiremu Katene  kia

haina ki te kirihipi nga mea kaore ano

kia  haina, tenei a  Ngati Rakaipaka

kua tae mai ki konei  whanga  atu ai,

ko   ratou  ka   haina   katoa. Ko

taku  hiahia  kia  motimitia  kia  ri o

nga mema  mo te Whare  Paremata o

runga kia pootitia penei menga ano mema

ote Whare o Raro.

  Wi Pere: Kia mohio mai koutou enga

Iwi e noho nei, ara kei hoki noatu koutou

i mua atu o te putanga onga korero, kei

penei na ma  etahi anake e mahi nga

mahi mo tatou, Te Kakakura, kia mohia

ma e nga iwi, kote take i haeretia mai ai

tenei whenua  roa he  kitenga iho i te

mate.

  Kia mohio mai, ko te putanga mai o te

mate  no te tau 1858. engari ko te pito ki

ranga o Akarana kaore i pangia ete mute

engari ano nga whenua i te taha whaka-

te-tonga i aue katoa mai i taua tau a tae

 noa mai ki tenei ru.

   Kaore e taea e tatou te ki na tatou i

 mate ai tatou ano.

   Inaianei kei te mahi tatou i te mate mo

 tatou ano, E kore tatou e puta i te mea

 kua kiia tatou ki pononga mo te pakeha.

   E mohio ana tatou kei te kimihia ano

 inaianei ko wai ranei te whanana Ihara-

 ra, ko tatou taua Iwi, ka penei tonu te

 mate mo tatou, e kore rawa tatou e puta,

 atu ki waho, kei a ia ano te tikanga, e

 tuturu una tenei kupu aku.

   Tera e maroke o koutou roimata ki au

 a enei ra e tu mai nei.

   Te Tupara: Ko te take i kore ai ahau e

 haina ki te kirihipi he mahara noku ki

 tenei kupu o te karaipiture e mea nei kia

 tupato kinga wuruhi  i roto i nga kiri-

  hipi.

   Te Makarini: Ko ahau kei roto ahau i

 tenei kotahitanga, He  kooti kei tooku

 kainga, kaati ka  patai atu ahau  ki te

 Iwi kua pae mai nei, me pewhea ahau ?

   "Urupeni Pukara: Aku   kupu  kia

  tatou katoa, kaore  he ritenga ma, tatou

  inaianei i te mea kua tae a tatou kupu

  katoa ki te Paremata, Heoi te mea nui

  ma  tatou ko te topu anake ara ko te

  Kotahitanga   kia  oti, ki te  oti tenei,

  katahi ano ka pai te mahi.

    Ropata Te Ao: E nga Iwi e pae nei, ko

  taku i haere mai ai ko te Kotahitanga, E

  mea  ana hoki ahau kia kotahi matou

  nga mema mo  te Paremata nui, ka mutu

  tonu aku kupu i haere mai ai ahau..

    Taekata: Ko te take i haere mai ai

   ahau ko te Kotahitanga, ko ahau anake

  taku e mohio ana, kaore he kupu mai a

   te Arawa ki au penei mai na e mea tia

tenei, tera ranei, kaore tahi, heoi ano ko

taku mohio  mai  ki  te kotahitanga a

kuia ahau ka haere mai.

  Kiharoa: Heoi ano taku tino kupu mo

te kotahitanga ko ahau hei mutunga mo

tenei mahi.

  Porokoru: Ko ahau i tu ake ai he tau

toko i te kupu e taku mema ara a te Ao

ko ahau  i tukua mai  hei paraire i to

matou mema.

  Tupara: Katahi. Ua rua ka toru, kia

oti tonu mai i a koutou, ko taku kupu

kia ka whakarongo ahau ki te kupu a le

lwi.

 J. MAKITEI.

    NONA TE  WHARE

                ite taha o

           PAAMA           TAKUTA

            i rawahi mai ote



      REREWE      TEIHANA.

   E whakaae tuturu ana ahau kei toku whare

  nga taonga iti te utu, kei au hoki te whare

  mahi kahu wahine, Tamariki.



     HAEREMAI   HAEREMAI

           Ki au ki te wharo iti te utu

         NA



        J. MAKITEI, HEHITINGI.