![]() |
Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 2, Number 15. 26 May 1894 |
![]() |
1 1 |
▲back to top |
![]() |
2 2 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI, HATAREI MEI 24
WAEA MAI
O
NGA MOTU I WAHO ATU I
NUI TIRENI
NU IAKA, MEI 14.
Kua puta te korero a nga wahine, a
nga tangata mahi i roto i nga rua waro,
mehemea ki te putaputa a ratou Taone ki
waho ota ratou mahi, ka haere tonu ratou
ma ratou tonu emahi aua Rua Waro
he nui nga tangata o etahi Iwi atu kei
reiri e taiari ana kia puta rawake aua
tangata ki waho ka haere atu ratou ma
ratou taua mahi.
RANANA MEI 15.
WAEA
NUI TIRENI
AKARANA, MEI 15.
I tetahi tima kote Keremewhata te
Ingoa e haere atu ana i Tutukaka ki
Whananake, ite nui ote ngaru mete kino
NOTE TUREI TE 18 ONGA RA O
Ka whakatuheratia te Whare Pare-
mata o te Kotahitanga o te Iwi Maori i
raro. i te mana o te Tiriti o Waitangi.
' Ka tu te Pika a Henare Tomoana ki
te whakatuhera i te Paremata o te kotahi
tanga o te Iwi Maori, a ka whakapuakina
e ia enei kupu whaikorero kamea
Kote huinga tuatahi o te Paremata tua
toru o te Kotahitanga o te Iwi Maori o
Aotearoa me te Waipounamu i tu ki
Pakirikiri Turanga
![]() |
3 3 |
▲back to top |
whiri ka whai kupu atu ahau kin koutou
kia kaha ki te mahi ki te whakahaere i
tenei Kotahitanga kia oti kia puta he ora
mo te Iwi Maori.
1. Ko nga pukapuka me nga mahi ka-
toa a to tatou Paremata tuarua i te Wai-
patu kihai nei i puta i te tau kua pahure
nei, he raruraru no nga whakaritenga ki
e Perehi kia Huia, otira kei te takoto
pai aua mahi tena ano ka perehitia i
muri o tenei Paremata.
Te ra ano ka whakaaturia kia koutou
te ahua o nga moni i whakatakotoria nei
e koutou e nga rangatira, ki nga ringa
ringa o te Kawanatanga o te Kotahi-
tanga.
E nga rangatira o te Runanga Whiri-
whiri ka whakatakotoria ki o koutou aro-
aro te Pire tono i te mana ote Iwi Maori,
me te Fire arai i te hoko whenua me te
Mokete a te pakeha ki te Maori.
Ka whakatakotoria ano hoki ki o koutou
aroaro te Pire whakamana i" nga komiti
mo ia mahi mo ia mahi a te Kotahitanga
i runga i nga motu erua nei.
E tono atu ana ahau ki ata whiriwhiria
e koutou enei mea katoa, kia puta ai he
pai, he ora mote Iwi Maori o Aotearoa me
te Waipounamu a ma te Atua koutou e
tiaki e Manaaki.
Heoi ano nga whai korero a te pika.
Heoi, te mutunga o te whai korero a te
pika katahi ka panuitia nga ingoa o nga
mema o te whare o Raro me nga mema
hoki o te whare Ariki huihui katoa nga
mema o te whare o Raro i te Karangara-
nga tanga e 20. Ko nga ma enei kua tae
mai. Note whare Ariki e 6 ngu mea i tae
mai, heoi i te mea kaore i tae nga mema
o te whare o Raro ki te toru tekau te
tokomaha, nukuhia anu te whare. Ka
tahi ka tahuri ki te oati ki te whaka-
mana i nga mema i pootitia houtia mai
e nga Iwi hei riwhi mo nga mema i he te
pooti tanga, ki te whakaatu riiwhi hoki
mo nga mema kua tae mai a ratou paka
puka Ritaina ki te Pirimia me nga Mini
ta. Kotahi tekau nga mema hou kau
Oatitia inaianei me nga tikanga kua wha-
kamaramatia i runga ake nei. Ko te
Pirimia Whatahoro kei te ngaro kaore
ano kia tae mai, kei te kawe i tana wahine
ki Tokomaru ki reira nehu ai.
Engari taro ake ano ka tae mai etahi
onga Minita o te Kawanatanga Maori
kaore ano i tae mai ki Pakirikiri nei.
NGA KORERO O TE PAREMATA
MAORI,
Pakirikiri, Kihipane,
No te 25 o nga ra o Aperira te 10
a. m.
Ka huihui katoa nga mema o nga
Whare e rua o te Paremata o te Kotahi-
tanga ki roto i te whare kotahi.
Ka rautu te karakia a Tare Tikao te
Tiamana, ka panuitia nga ingoa o nga
mema i muri i tenei ka whai kupu te
Tiamana kamea Whaka ongo e nga
mema Honore kei te Kawanatanga tetahi
putake hei korerotanga ma tatou.
Ka tu mai ko te Pirimia Whatahoro
kamea, Ko nga korero hei whakakota
atu maku kia koutou, ko te Pika mo
tenei whare, me te Pika hoki mo tera
Whare ara nao te whare Ariki, i te mea
ko Henare Tomoana te Pika o tenei
whare i tuku iho ia ki raro i tona
nohoanga i te ra tau, a i tautohe ano te
Kawanatanga me nga mema ki. 1 hoki
ano a Henare Tomoana ki tona nohoanga
Pika a kaore a Henare Tomoana i
whakaae. Heoi ko tenei putake Whiri-
whiria ana e nga mema o te whare o
raro a tu ana a Henare Tomoana hei
Pika a pahitia ana e te whare.
No TE 7 P. M.
Ka hui ano te whare o raro. Ka tu
mai te Pirimia ki te whaikorero ki nga
mema, a he roa te wa i korero ai a te
Whatahoro he nui te pai o ana korero
whakamarama mo nga ture kino ate
Kawanatanga e hanga mai nei mo nga
Whenua Maori me te whakamarama
hoki ate Pirimia i nga tikanga hei mahi
ma tenei kotahitanga mo nga Ture kino
a te Kawanatanga e hanga mai nei mo
nga Whenua Maori, me te whakamarama
hoki a te Pirimia i nga tikanga hei mahi
ma tenei kotahitanga. He nui rawa nga
korero a te Pirimia i whaikorero a i.
Ka whakapuakina e ia nga putake hei
Whiriwhiringa ma nga mema.
1. Ko te mana whakahaere kia tirohia
e nga whare e ruu ara ko te Pire a Hune
Heke i hanga nei i te Waipatu i te ra
tau.
2. Ko te Kirihipi me mahi e koutou
tenei kia oti pai.
3. Ko te hoku whenua me te mokete
mutu te Reti Whenua, kia tirohia e o
koutou Whare Honore te tikanga, n ma
o koutou Whare Honore e whiriwhiri e
ata mahi enei putake katoa i runga i te
ngaku pai mete ngakau marama, mete
ngakau ngawari hoki.
A ma te Atua koutou e manaaki e
tiaki mana hoki koutou e whakakaha
kia taea ai e koutou te whakaoti pai
nga patake kaa tukua atu nei kia
koutou me etahi atu mahi meake nei
tukua atu ai kia koutou.
Ka mutu nga kupu a te Pirimia
katahi ka whiriwhiria e nga mema nga
putake i whakapuakina nei e te Pirimia.
Heoi ko te whakataunga a nga mema
ko enei putake katoa, me tuku atu ki
te Komiti whiriwhiri o nga whare e rua,
a whakaaetia e te whare tukua ana ki te
Komiti.
Ko enei putake kua whakahokia mai
e te Komiti ki te whare a kua paahitia.
TA HORI KEREI.
———*———
RANANA, MEI 11.
I te tunga o tetahi hui a nga tangata
whakahaere i nga Koroni i roto i te
Whare Paremata o Raro, ka korero a Ta
Hori Kerei, kaore ia i te pai ki te
mahara o Ingarangi e mea nei kia pa
ano ratou ki te raruraru o Hamoa. E
mea ana ia he pai rawa ma Ingarangi
kia noho noa iho, me waiho noa atu ma
Hamoa ano ia e Kawana i raro i te
whakahaere a te Kawanatanga o Nui
Tireni, i runga i te mea kua pai a Raro-
tonga i runga a o i taua tikanga kotahi:
ka pena ano hoki a Hamoa ina waiho
noa tia atu e koutou.
Kei te tohe tonu a Ta Hon Kerei kia
whakaturia he komiti whakahaere mo
nga Koroni, kia mau ai te whanaunga-
tanga i waenganui i nga Koroni me
Ingarangi.
RONGO KORERO
TAHUNGA I TETAHI TAMAITI
KITE
AHI.
I kitea kite Pepa o Akarana tetahi
korero, no Karatitone, Amerika, Ko taua
korero e penei ana, E rua te kaa tama-
riki e purei ana kia ratou ano ko o ratou
tau, i timata atu ite Te kau ma rua tau
tae atu ki te tekau ma wha Akuanei, i
whakarite a ratou, ia ratou ano kite Inia,
he Iwi ano no Amerika, ka haere ratou
i tetahi patiki puare noa i waenganui
tonu ote Taone, ka mahi kite maka i nga
taura kia mau tetahi i tetahi a ka maa
a Peini te kau ma rua nga tau, ka tahi
ka herea kite pou, ka mau, ka noho aua
toa, kite umere, mete kani kani haere,
ka mutu tera mahi a ratou, ka karanga
atu tetahi kia tahuna kite ahi, ka haere,
etahi kite kohi pepa, ka nui ka whaka-
takotoria atu kite taha ote tamaiti e here
ra, ka tahuna kite ahi, ka noho ano te
hunga ra kite umere, me te kani kani
haere, titiro rawake, kua wera nga kahu
ote tamaiti ite ahi, me nga taura, taea
rawa iake kua wera katoa te tinana ote
tamaiti ite ahi, ka tae mai hoki etahi
pakeke, ka mauria te tamaiti kite Hohi-
pera, ka tirohia e nga Takuta a kitea
ana, kua tata te hemo, note kaha tona o
nga takuta ka ora, Engari kua puta te
korero a nga Takuta, kite ora tonu te
• te tamaiti, kaore e kaha ana ringa, kite
mahi, pai ke ano kite tapahi atu, heoi
ko ana hoa i whakawakia a whakataua
ena kia whiua kite kiri kau, he whaka-
tupato i etahi ata, kei mahi ano i tenei
mahi.
. * * * * «
TETAHI KOHURU WHAKAHARA-
HARA.
Kotahi tetahi pakeha Rangatira no
Ingarangi i aia e naerere ana i Wiwi, ka
kite aia i tetahi kotiro ko Anana te
Ingoa, pirangi tonu atu, raua kia raua, a
haere ana raua ki Ingarangi marena ai,
kaore raua i roa e moe ana, kua timata
ta raua Ngangare ano kia raua, a hoki
mai ana ki Wiwi noho ai, a ka timata
ano ta rana mahi Ngangare, no tetahi
rangi ia raua e noho ana i roto i to raua
ruuma i roto i tetahi o nga Hotera
Rangatira o Wiwi, ka tango ake te Tane
ite Pitara, ka whakatakoto ki ranga ite
Tepu, ka karanga atu ki tona hoa, kia
tango ite Pitara ka pupuhi ano i aia,
kaore hoki te hoa wahine i whakarongo,
a i waenganui no, ka puta te wahine ki
waho, ka hoki kite kainga o ana matua,
e toru nga ra e noho ana ia i reira ka
haere atu ano te Tane, he Ratapu taua
ra te taenga atu, ite karakia ke te
wahine, ka whanga i reira a ka tae mai
te wahine ka timata ano te ngangare,
oma ana te wahine ki roto ite Ruumu,
ka whai ata te Tane ka uru tahi raua ki
roto, Ka rakaina mai te toa, kaore i roa i
reira, ku rongo atu nga matua ote wahine,
ka puku te Pu, kaore i roa ka paku ano,
ka haere atu nga matua o te wahine ka
pakarutia te tatau, te tirohanga atu, e
takoto mai ana ta raua Tamahine me
tana tane kua hemo, heoi ite whakawa
Uiui, whakataua ana, he mea pupuhi
nate Tane, i aia e porangi ana.
s
![]() |
4 4 |
▲back to top |