HUIA  TANGATA  KOTAHI.

   NAMA   49. HATAREI, PEPUERE  9, 1895. PUKAPUKA   2

  Takua mai te whangai i mua ka rere atu te

Manu. E hara i te tika ma te hunga kua uta i

tana Pepa e utu te Pohitanga ki te Hunga kaore

ano i utu.

  Ko  te utu mo te pepa nei ite tau, kotahi

pauna, ki te tuku mai te tangata i tana pauna,

ite Pohi, me Rehita rawa, ka tuku mai; ko te

 tuhi me penei.

    Kia Ihaia Hutana, Etita o Huia,

                        Hehitingi Nepia.





      PANUITANGA.

   Kupu whakamarama ki nga hoa ki te tuku

 moni mai koutou, mote Pepa nei, me tuku mai

 i nga moni ota o nga Poutapeta, kaua i nga

 Pane Kuini, he mea ua ua te homai moni mo

 nga Pane kuini i konei.

   Tenei kei te Tari o Huia nga, Pukapuka wha-

 ka Kawenata o te Paremata Maori, o te Kotahi-

 tanga, i tu nei ki te Waipatu, ite tau 1802, me

 to tau 1898, kua whakakotahitia te Pukapuka,

 ki te hiahia te tangata me tono mai ki te Etita

 u Huia, Hehitingi Nepia, me tuku mai hoki te

 rua herengi, ka takua atu te Pukapuka i te

 Meera.







HUIA TANGATA KOTAHI

    HATAREI, PEPUERE  9, 1895

 KOTAHI PUTANGA ITE WIKI

 " HUIA E "



  HUIA TANGATA  KOTAHI,

 TOROA  WHAKAPAI   TANGATA.





 E NGA  hoa i tawhiti, e rango-

    na aua, a e rere nei nga wha-

 karo me  nga  tikanga i roto ia

 Huia. tena ra koutou. Naku koutou

 i mea kia tata, he mangai he man-

 gai, he kanohi  he kanohi titiro

 atu  titiro mai, aha koa  i  tera

 motu  i tenei motu, aha koa  i

 Wharekauri, meera atu wahi, me

 te mea kei roto i te whare kotahi,

 e whakawhanaunga ana tetahi ki

 tetahi. Heaha kua  kua rautu i

 konei taku  rere atu i runga i

 tenei ahua hei pupuri i te tika-

nga whakahoa me te whanaanga-

tanga o tetahi ki tetahi. Otira kia

mau  ki te aroha, kia n ki nga

tikanga pai, e tupu ai ki te nui

me te ora. Kua oti te whakama-

rama e ahau kia koutou te ahua, i

Penei ai to koutou manu, a kua

matauria e koutou, nga huarahi e

whai kaha ai me te ahua e ngoi-

kore ui, otira ko tenei rapunga e

hara i te mea kua oti te kaha, e

ngari e whakamatau atu ana me

kore  e oti i te iwi taua tikanga,

kua  rapua noi i runga i tenei

ahua whakahaere mo te manu.

  No  tenei ra tonu i noho ai te

nohanga  tua rua o te Komiti o

Huia, mo te Perehi Motuhake, a

i te mea ko te rangi tonu tenei  e

puta ai te Pepa. No reira te uru

ai nga tikanga e whakaotia e te

Komiti mo  taua Perehi Motuhake

ki tenei Pepa, otira kei te Komiti

ano te whakaro. Penei ka tuhera

ano tona mangai, ka paepae ano

 toua taha ki te hari atu kia kou-

tou e te iwi otira kowai e matau

ki o Apopo.



  

  TENEI tetahi korero matauranga

 e kitea ai te Pono me  te tika i

 runga i ta te whakarite whakawa,

 e rite ai ki ta Kingi Horomona i

 whakatau  ai e kore  ai ranei e

rite. No te mea  ko taua Keehi

he Keehi whakararu i te Mahunga

o  te  Tiati me  nga  whakaro

 mohio  a tena  hoki koutou  e

 raruraru i taua mea   nei. pera

 tahi ano me te Tiati. Inu hoki

 kaore ano te Tiati i whakaputa i

 tana whakatau mo tana Keehi.

   Tera tetahi tangata i Ruhia, he

 tangata kua Inihua i tona tinana,

 mo tona o ranga, i runga i tetahi

 moni nui. A ko  tetahi wahine,

 i Pera ano, ara i Inihua i tona

 tinana, mo te moni  nui  ano,

otira i pai tenei tangata ki-tenei

wahine, a marena ana kia raua, i

te roanga o raua i moe ai ka puta

tetahi whakaro kia raua kia wha-

ka  Pumautia   tetahi tikanga i

waenga ia raua mo o raua Inihua

mu o raua taonga katoa i te mea

kaore a  raua tamariki. Ko ta

raua  whakikitanga tenei. Kite

mate  kote wahine  i mua   o te

taane, me riro i te taane te moni

Inihua  o  te wahine, a  ki  te

mate  ko te Taane  i mua  me

riro ki te wahine  te moni  Ini-

hua. Otiana tena  tikanga  ia

raua, he maha pea nga tau i muri

mai ka eke raua ki tetahi kaipuke

e rere ana ki te taone nui o Take,

no te taenga ki waenga moana ka

tutuki ki tetahi kaipuke pakaru-

tonu atu ko nga tangata i runga

e 200, mate katoa I te mea kua

mate  nei  raua, katahi karapu

nga whanaunga  o te Taane kia

whakariterite  ratou   ko   nga

whanaunga o te wahine, mo raua

taonga katoa, i whakaritea ra e

raua i to raua oranga. Kamea

nga  whanaunga o te wahine kia

ratou ana rawa, no te mea ko te

taane i mate tuatahi, kamea tetaha

ki te Taane kia ratou nga rawa i

runga  i ta ratou whakaro ko te

 wahine o  raua i mate  tuatahi,

heoi i runga i te Pakeke, katahi

ka kawea ki te Kouti. 1 runga ia

ratou korero i te aroaro o te Tiati,

kaore rawa he Pono  hei mea, ae

ko  te taane i mate tuahi ko te

wahine ranei, i te mea i Pakaru

te Kaipu ko i paremo hoki raua

ki te moana i taua haora pu ano,

Otira i runga i tera ahua tautohe

tohe katahi ka karangatia e te Tiati

e tahi Takuta hei kai korero mo

te ahua o te mate Pera. Ka mea

nga  takuta, ki te taka rurua te

wahine me  te taane ki te wai ko

te taane o rana te mea e mate tua-

                         HUIA TANGATA  KOTAHI, HATAREI, PEPUERE  9.

tahi hei muri ano te wahine. Heoi

kihai-te Tiati i whakatau i runga

i te whakaro mohio a nga Takuta,

meana te Tiati ki nga taha e rua

kia rapua mai anu he kai whaka-

pono, e taea ai te whakapono, ae

ko te Taane i mate tuatahi, a ko

te wahine ranei, a kei runga  i

tenei ahua e  takoto ana tenei

keehi inaianei,













    NO HERETAUNGA

  

        

 TEKAU  ma rua etahi tangata i whakawatia

    i Peina, Inia, mo to ratou huringa ki te

  taha hauhau Tokorua o taua hunga he pirihi

  no tetahi karakia he Putihi te ingoa. Ko

 aua pirihi-i whakatauria kia whakamatea,

  ko etahi kotahi tekau i whakataua kia noho

  i roto i te whare herehere a mate noa. Kaati

  i muri i te whakataunga, ka tu mai taua

  hunga ka tono kia whakawatia o te kooti

  nui tonu o Inia ratou, a whakaoetia ana.

  No te whakawatanga whakataua ana e tana

  kooti kia mate katoa aua tangata.



    Kotahi tetahi ngarara kei roto i te moana

  e noho ana, ko taua ngarata mehemea ki te

  poroa tetahi wahi ona ka ora tonu, a ka

  noho tonu mai hei ngarara ano. Aha koa

  pewhea te maha o nga poronga, ka pera

  tona. Mehemea  ka  poroa tetahi pito o

  tetahi ka homai hei mahunga mo tetahi ke

  atu, ka hono ki tera kua motu ra te waero,

  ka ora tonu, a ka rua hoki nga mahunga.



    Kotahi tetahi mea whakamiharo i kitea i

  te rua kari taimana o Kimiri. Ko taua mea

  he pouaka taimana. Ko nga taimana i roto

  e rua tahi. I te taha o te ruma o aua tai-

  mana  ko tetahi ruma paku, i roto ko tetahi

   poraka e ora tonu ana. Ko taua poraka

   be paku noa ake, a he nui hoki te hohonu o

  taua Paka ki raro o te whenua.



    Kotahi tetahi whiu kau i te taha ki Poiha-

   kena e haere ana i roto i tetahi marangai.

   He nui te kaha o te whaititiri i taua takiwa.

   Ka roa e haere ara ka puta tetahi hiko, mate

   ana toko iwa o roto i te tekau ma waru o taua

   whiu kau nei.

    Kanui te kaha o te ka o te ngahere i runga

   o Rimutaka.



     K ua rite i nga kai whakahaere o nga terei na

   o Wairarapa me Poneke  kia whakahokia te

   uta o nga tereina e haere atu ana i Poneke ki

   Wairarapa  i nga Wenerei. Ko te roa o taua

   wahi e 70 maero. Ko te utu mo tu karaihe

   tuarua kotahi herengi me te hikipene. Ko

   taua tereina he mea ata whakarite mariu i

    waho atu o era e haere nei i ia ra i ia ra.



     Kua  kahitiria ka noho te Paremata o te

    Koroni ki Poneke a te 21 onga ra o Aperira.

                                            •

     Kua  kitea inaianei tetahi aiahi kaipuke hei

    rere haere i te takiwa. Ku taua ahua kaipuke

    na tetahi tui tamariki noa i kite. Ko tona mea

    tuatahi he paku noa. No muri mai ka mahia

    e ia tetahi mea rahi; katahi ia ka peke ki

    runga, ka whakahaeretia e ia. Ko te tere o

    tona kaipuke e wha tekau maero i te haora

    he hoe kei runga, he hoe kei muri penei i te

    hoe tima. Ko taua tamaiti kei Amerika. Kua

    timata ia ki te mahi i tetahi mea nui ake

     inaianei.

PANUITANGA KI TE IWI.

                ———*———

  Ite nohoanga ote Hei o te KAMAPANE  o

HUIA NUPEPA i te 19 u nga ra o HANUERE 1 95

i te Tari o HUIA i Hehitingi, whakaotia ana kia

whai mana te rango a te tangata i te Hia ko-

tahi mo te kotahi pauna, nuku atu kite kotahi

tekau, Piki atu, kotahi pauna mo te Hia.

  Ko ngu kai whakahaere hoki moni ko

            Wi Parotene (Broughton;

            Hori Ropiha

              Teira Tiakitai

            Peni Te Ua.

  Ko  nga tangata e hiahia ana ki tetahi Uia

mana  me tono ki aua tangata, ara o te takiwa

e tata anu ki aia.





PANUITANGA.

                        ——— ———

  Ki nga Mema o te PAREMATA o te

      Kotahitanga o te lwi Maori.

   He powhiri  atu tene  ia koutou kia tae

tinana mai koutou ki te Hui ka tu nei ki ROTO-

RUA  a te 7th o nga ra o MAEHE   1895. Kai

 noho atu koutou i taua r,

                Hoi ano

  Na te Kahui Wananga nui o te Arawa.

    petera Pukuatua,

           Tumuaki.







  WAEA  MAI.

                         O

    NGA      MOTU      I  WAHO       ATU      I

         NUI TIRENI.

                 ———+———



            TIRANA.

                TOKIO, Hanuere 3O.

   Kua tae mai nga tangata mau mai i

 te maungarongo o Haina ki konei. Ko

 tetahi o taua ope he tangata no Amerika,

 Ko tona haere mui he awhina i te haere

 a Haina e haere nei ki te whakamutu i

 te whawhai.

   Kua  hinga tetahi o nga pa o Waihe-

 vvai i te Tiapanihi. Ko te ahuatanga o

 te whakaekenga i penei: —he mea waipu

 e nga manuao i te tuatahi, no mur iho

 ka whakaungia nga hoia, ka whakaekea

 hoki  e turu nga pa, u ka hinga kotahi.

 Kua  mutu  te paku mai o nga pu  o

 Waihewai  inaianei.

                           Pepuere 1.

    E run nga ra e whakaekea ana  a

  Waihewai ete Tiapaaihi. Inaianei kua

 oma u Haina. Ku nga tangata o Haina

  i mate e rua mano. Otira kei H Haina

  ano tetahi 

  am nga mea whawhai Kei a uaina ano

  E rua nga poti topito o te Tiapanihi i

   i te whakaekenga  i 

  ne nui e tangata i mute o nga taha e

  rua.

            INGARANGI.

                  RANANA, Pepuere 4.

                             WIWI.

                   PARIHI  Pepuere 5.

    I puku tetahi rua mahi waro o konei a

  ku nga tangata u roto i taua rua i mate e

  rima tekau, a he nui i mate akiko. Ko-

  tahi tekau u taua hunga i raro kua taea

   oratia ake. Kei te kuria tomiti i inaianei

   nga mea kei raro.

            TIPANA.

                   TOIKO. Pepuere 4

  Kua  paahitia e te Paremata o konei

ko te putake mote whakamutu i te wha-

whui i waenganui i a Haina raua ko

Timana kaore ano kia oti.

            HAINA.

              HANGAHAI. Pepuere 4.

  He nui te kaha o te whawhai i wae-

nganui i nga manuao n te Tapanihi me

tetahi o nga pa o Waihewai. No  te roa-

nga e whawhai ana katahi ka whakau-

ngia atu nga hoi o  te Tiapanihi ki uta

ku  whakaekea te pa, a hinga ana taua

pa. Ko taua pa ko Renekungutunu. He

nui te tau ata i mate o nga tahu e rua.

  Ko nga manuao kei te whawhai tonu.

  Ko te mahi a te Kawana o tetahi wa-

hanga  o Haina ara o  he poro i

nga kaki o nga tangata i oma oma atu i

  Kua   mau  etahi apiha o

tetahi u nga manuao o Amerika i nga

 tangata Tinikianga he  wahangu   no

 Haina. Ko te take i hopungia ai mo-

 te tunga o tetahi o ratou i tetahi o aua

 apiha. I tukua  atu nga hoia o  taua

 manuao ki te whakahoki mai i aua apiha,.

 kaati kaore ano kia mohiotia tu ratou

 haere.

                           Pepuere 5.

   Kei te kahu tonu a Haina ki te arai i

 te Tiapanihi i te pa n Kunguhungu. E

 kiia ana tera e puta tetahi whawhiti nui

 i waenganui i a Haina me te Tiapanihi

 i Nuitianga. Kei te mahara a Haina tera

 e hinga i a ia te Tiapanihi.







      WAEA

     NUI   TIRENI.

                ———«———

                 PONEKE  Pepuere 4.

   Kua  timata te uiui inainei mo te keehi

 o te Waatara Wi, i whakataua ra i te tau

 1889 kia tekau tau mona  ki roto i te

 whare herehere, mo tona puhanga i K

 Turanga Karauria mo runga i tetahi raru-

 raru i waenganui  i a raua mo tetahi

 whenua ko Omahu te Ingoa. Ko taua ui

 ui he men kia whakaputaina ia inaianei

 i te mea ka ono ona tan e noho ana i roto

  i te herehere.

   Kua  puta te kupu a nga mema Maori

 ara a Wi Pere, Ropata Teao, me Hone-

 

 

 ratou whenua, a kua tono hoki ratou kia

  haere nga  Maori  ki Rotorua  ki reira

 whakarongo  ai. a whakahaere ai hoki i

  te ara hei mahinga ma ratou.









 HE KORERO  NO RUHIA.

                   ———+———

    I nga ra o nga Emepera  o mua  ka

  puta tetahi korero ko te wairua o tetahi

  o nga Emepera kua mate  kitea ai i roto

  i te whare karakia. Ko te ingoa o taua

  whare Karakia ko Ihu ku I roto i taua

  whare ko tetahi whakapakoko no Meri.

  Ko taua whakapakoko i kapi tunu i te

  whakapaipai. Ko taua Emepera i mate

  nei ko Arekahanara II. Kotaua Eme--

  pera i mua. 1 tetahi ra i muri mai o te

  matenga  o taua Emepara, ka haere te-

  tahi tangata ki roto i taua whare kara-

   kia nei Ki te inoi. Ka roa ia e inoi ana

                      HUIA TANGATA  KOTAHI, HATAREI, PEPUERE 9.

ka puta ake tetahi wairua i mua tata 

atu i a ia. Ko te ahua o taua wairua

pera tonu me te Emepera kua mate ra. 

 Ka  mataku te tangata nei. Heoi ano

 tona mahi inaianei he titiro tonu ki te

wairua  ra. Ka roa e tu ana te wairua ka

 titiro mui kia ia, ko te ahua e tu ahua

 pouri ana. Roa rawa ia e tu ana, katahi

 ka haere atu ki te whakapakoko o Meri.

 ka tuturi ki raro, ka inoi. Ku mutu ka

 matika ka nuku tata atu, ka ngaro. I

 muri  ka hoki te tangata nei ka korero

 ki ona hoa.

   Ko  ratou he hoia tiaki i taua whare

 karakia. Ka  kataina ia e ona  hoa mo

 tonu  korerotanga i kite ia i te wairua u

 te Emepara. No  tetahi rangi mai ku

 tonoa e ia ona hoa  kia haere ratou ki

 roto i taua whare karakia, ka whakaae

 hoki ona hoa  kia haere ratou. Ka roa

 ratou e noho anu i roto i te whare kura-

 kia ka puta ake ano taua WH rua u ka

 haere atu no ki mua o te whakapakoko

  ra ka tuturi nga turi ku inoi. Ku mutu

  te inoi, ku haere i roto i te whare ra, ka

  tata mai ki nga tangata e titiro atu nei

  ka  tu mai ka  titiro mai, roa rawa ka

  haere atu ka ngaro hoki  Otira ko nga

  mea  e  titiro atu ra  kaore  i mataku,

  engari kaore ratou i haere utu kiu tata

  ki taua wairua. Te hokinga  atu o te

  hunga  i haere mai nei kia kite, katahi

  ka korerotia utu ki nga tangata u Areka-

  hanara III. to ratou kitenga i te wairua

  o tona tuakana. He nui te pouri o taua

  tangata i tona rongonga i tenei korero.

    Ka roa ia e whakaaroaro ana, katahi

  ka meatia e iu kia hui te Hinota o te Iwi

  ki te titiro i te ahua o taua mahi. Ka

  hui te 

  ko  te putake  pera ai te wairua o te

  Emepera, na le mea he tangata mahi ia

  

  

  lwi ki te inoi mu te wairua o taua Eme-

  para. Te rongonga o te taina i taua wha-

  katau, katahi ia ka pouri ko taua whaka-

  tau he whaka kino rawa i tona tuakana, a

  ko tenei me kore atu taua whakatau. No

  tetahi ru mai, ka karangatia  e ia ona

  Titekitiwhi, ara tangata hopu  i nga.

  tangata mahi kino. Ka  hui hui  mai

  taua hunga, katahi ano ka whakaatu ia

  i tonu pouri, a ka tonoa atu e ia tetahi o

  ratou  ura tana  i tino hiahia ai. Ka

  whakaae  mai hoki, no tetahi ra mai ku

  haere te tangata ki roto i te whare kara-

  kia huna ai. Ka rua ia e nohu ana i

  reira, ku puta oke te wairua  ra Aha

  koa te kaha o te titekitiwhi ra. mataku

  tonu ano ia.

    Te putanga tonutanga ake o te wairua

  nei kua haere atu ki te whakapakoko o

   Meri, ka tuta atu, ku tuturi ki te inoi.

  Ka  roa e inoi ana, ka haere atu u ka tata

  atu Ki muri u  te wairua nei, katahi ka

  titiro atu ki te whakapakoko ra, a kua

   kite rawa atu ia kua kore katoa etahi o

  nga  whakapaipai o runga, katahi ano

  taua tangata ka tino kore rawa he ma-

  

   

  

   

 

           TE





WEROHANGA

                      I

ETAHI WAHINE I RANANA,



         ————•————

  Tenei kua tae mai ano te rongo n nga

 mahi kino, ki nga wahine i Ranana.

 Kaore ano kia mohiotia te tangata kei te

 mahi i taua mahi kino. Ko taua tangata

 he kahu wahine una. engari kaore ano i

 mohiotia  he wahine tonu  ranei taua

 tangata, he tane ranei. Kua tokorua nga

 wahine kua werohia e taua tangata ki te

 naihi, engari kaore i mate. Ko te mai

 tuatahi i werohia he wahine na tetahi

 tangata ko Heine  te ingoa. Ko taua

 wahine kei roto i te hohipera ia e takoto

 ana. Koia enei ko ona korero i te taenga

 atu o nga pirihi ki te ui ui i te ahua o

 tona werohanga etaua  tangata: --" Ko

 ahua  he wahine nu  Taare Hiene, kui

 arahi kooti a Meitimete  Ko to matou

 kainga ko Hauwere. 1 haere ahau ki te

 hoko mea maku i nga toa. No taku hoki-

 nga, kaore tihau i haere ma te tino ara

 ki to matou  kainga, engari i haere ke

 ahau ma tetahi ura ano. 1 ahau e wha-

 kawhiti atu ana i te huarahi, ka kite atu

 ahau  i tetahi wahine e tu mai ana i

 tetahi tahu o te huarahi. Heoi ano taku

 i mohio atu ai he wahine taua tangata,

 engari ki taku mahara ehara i 

 Kaore ahau i mohio he arai karepe ano i

 tona kanohi. Ko tona roa ki taku ma-

 hara e rima putu nuku atu ranei. Noku

 ka roa e haere ana i tera taha o te hua-

  rahi, ka takuri ake ahau ki muri, ka

  kite ahau i taua wahine nei e haere ana i

  muri i ahau.

  

 









 HE TAMAITI I TAHURI KI TE KAI

     NEERA.

                  •———*——

   Ko  tenei korero mote mahinga te-

  tahi takuta i tetahi tamaiti  wahine,

  tekau nga tau. Ko  te mate o  taua

  tamaiti he kainga Neera. 1 penei  te

  ahua o taua  korero. No tetahi ra ka

  tonoa ma tetahi Takuta ko Koria te ingoa

  e tetahi tangata kia haere atu kia kite i

  tona tamaiti. Ka haere taua tukuta kia

  kite i taua tamaiti e takoto mate ana.

 Tona  mahi he titiro ki te ahua o te mate

  o taua tamaiti, a kore nua iho e mohio.

  Ko te mahi a taua tamaiti he ruaki tonu,

  ahakoa pewhea te hoatu rongoa, he pera

  tonu tona mahi. Kaore taua tamaiti e

  whakaatu  ki te ahua o tona mate, heoi

 ano tana he whakamanawanui tonu ki te

mamae.

 No  Akuhata  4, katahi ano ka ata

atea te ahua o tona mate. • No te ruaki-

tanga ka rere mai tetahi neera 1 inihi

te e rua. No te pataitanga atu kia ia, ka-

mahi ano ia ka mea mai, ae ko nga Neera

i horongia e ia e rima. No te whawha

tanga i te puku, ka mohiotia kanui nga

mea kei roto e maro ana. Ka kimi taua

takuta i te ara pai, kaore i kitea e ia,

katahi ka tonoa  tetahi atu takuta ko

Mai  Ropihana   te  ingoa. Ko  taua

takuta he  tangata  tino mohio. Te

taenga  mai   u   taua   takuta  ka

tirohia, katahi  ka  meatia   e ia  kia

tuakina  te  puku  o  taua  tamaiti.

Ka tonoa ki te matua, ka whakaatia mui

e te inatua. Ka  tonoa atu ano  tetahi

takuta kia haere mai hei hoa mo raua.

Ka  tonoa atu ano huki tetahi tangata

kia  haere mai hei hoa  mo ratou. To

taenga mai o enei e onoa nei, katahi

taua takuta nei a Ropihana ka  haere



ake o te puku. Ko  te rahi o te puare e

 

 

 



 

 

 

 



 

 roa, e toru tekau ma toru nga taake neera

 pakupaku, ko te roroa o aua mea timata

 i te hawhe inihi tae atu ki te kotahi

 inihi. Tekau  ma rua nga neera rarahi,

 e toru nga patene haate, kotahi te pine

 

 

 

 

 

 Ka  tuia te puku o taua tamaiti ki te

 

 

 

 

 

  





          RONGO        O

 TIAPANIHI ME  HAINA.

           ———*\_\_\_\_\_

 

                         HUIA TANGATA  KOTAHI, HATAREI, PEPUERE 9.

   

manuao  o Tiapanihi i haere atu ki wai-

hewai, i waho mai o  taua motu nga

manuao o Haina e tiaki mai ana katahi

ka whawhai nga manuao, a karoa e wha-

whai ana ku puta te tahi o nga manuao

o te Tiapanihi ki muri whawhai tonu atu

tenei manuao ki ta motu, me te whawhai

tonu atu unu i waho te nuinga o nga

manuao, a tera ano tetahi ope Hoia o te

Tiapanihi  kei uta e haere mai ana, e

toru tekau maero te matara i waihewai

te  whakaunga   o  tera ope  ki  uta,

urawa tera ki uta katahi nei ka whaka-

eke ngu manuao  kua whawhai nei ki

waho  o waihewai, he rite tonu te kaha o

nga  Repo u runga o te motu  me  te

Pu  a nga  Huia i te  ao i te Po, otira

no te Ata po ka whakahekea nga Hoia

o te manuao ki uta i runga i te kaha

tonu  mai o te pu u  tonu atu ki uta

whakaekea  tonutia atu te pa o runga o

taua mota  i huri katoa nga hoia ki te

moana, kaore i kite i tera ope e haere i

 ta, marama rawa ake ka horo, te pa. u

 kahoro hoki tetahi pa o uta i te ra ope e

 haere ra i uta, i taua ra ano, I te whaka-

 hekenga nei o nga Hoia o Tiapanihi: ki

 uta me te whakaekenga nei o te Pa he

 nui o Tiapanihi i hinga, u ku Haina

 noki te pupa, a i te whakaekenga nei o

 taua mo u kotahi te Manuao o Tiapanihi

  pakara  engari kaore i totohu, e toru

Topito, i tutohu, na ngu tini. Repo o te

 motu me nga pa o uta i Patuku, a kua nohia

e Tiapanihi taua mutu, e rite ana taua

 motu me temea kote raiti whakamarama.

o  te wahapu o Waihewai, ko te whaka

 mau  hoki tera o te Tiapanihi kia taea e

 ratou taua motu, kia taea ui e ratou te

 Awhina nga ope hoia whakaeke i nga

 pa o uta, ku nga pa  o uta atu i taua

 motu kua horo nua atu i te kahu o nga

 Repo o taua motu, a kei te haere tonu te

 rongo kaore ano i mutu e whawhai o

 nga Manuao i waho o Waihewai.





   Tenei  te mea r. ui hei titiro ma tatou

 mo te whawhai ka turia mai nei ki 

 hewai, kua rongo hoki koutou ki nga Hoia

 u te Ingarihi, me te Wiwi, me Tamana,

 

 te tino, o Waihewai. a e kore tatou

 ehoa e rapu ana, tena ranei e pehea tona

 tukunga iho, ina kawea atu u Tiapanihi

 e te waingohia  kia piri ki nga Keeti u

 Waihewai, kei reira nei te Ingarihi roe

 Wiwi  me Tiamana, pea kei te uru ana

 iwi ki nga pakanga  nei. Otira e kure

 ahau e mea ka pehea ranei tona tukunga

 iho. Engari tirohia nga Karaipiture, hei

 whakaatu kia tatou aha koa mehemea

  koia tenei te WH e tae ai ki te ringihanga

 nui o te toto mea akenei puta, me te wa

 e tu ai te Anatikaraiti, ki mua i nga iwi u

 te ao, hei whakapo ehe, e kore hoki e

  puta noa mai te Anatikaraiti nuu te riro

  rano o te Rangatiratanga o te ao i te-

• tahi kingi, i runga i le mahi o te Pi ka-

  nga nui whakaharahara. No reira kia

  mahara  tatou, he toto to tatou oranga, a

  ko taua oranga kua tukua kia tarere ki

  runga i te whenua, ano he mea tikanga

  kore, aha koa nga toto n Haina. me Tia-

  panihi e tarere maira ki te whenua me

  te moana, e ritetahi nua kiu tatou, a e

  kore huki e hapa iu tatou, te pera, ki te

  hapa  hoki ia tatou, penei kua be  te

  Karaipiture, ko tenei e kore e hapa tu

  nga Karaipiture, a kei ia tangata anu U

  whakaro  Kia rere ki roto i nga pa kahi

  me nga whakangunu  rakau, o te Rongo

  pai o to tatou Ariki

   tatou rite rite ki atu era iwi. te whai wha

kataunga ringa hei whakamanamana

tanga whakawehi  ki era atu iwi. No

reira, he nu nui tonu mo  tatou ko te

WHAKAPONO. —Na         te Etita o Huia.







RETA  TUKU  MAI KI TE

       ETITA.

            ——*——

E  kore  e tau  ki te Etita te he o nga

    korero e tukua ana  mai  kia  taia

    ki te pepa nei.

         ETITA  O HUIA.



         Moawhango.

                    Patea,

                    Hanuere 3O. 1895.

   Kia Ihaia Hutana Etita o Huia, ehoa

takua. tu ena whai korero poroporo aki

kia rongo oku Hua. Hemihi poroporo aki

na Winiata ratou ko ana tamariki i whai

korero ai Iti i matou, nga ingo a n aua

tangata.

             Heoi ano

                Na Matene Tekaro.

               Heoi ano





               Kaiapoi,

                     Pepuere 4, 1895.

          Ki  te Etita o Huia.

   Tena ko —Ehoa utaina atu aku korero

 

   Hei titiro ma nga iwi e noho ana inga

 

  NGAITAHU, kore rawa he

 Mana aki i penei me tenei manaaki a

 NGAITAHU ia whanganui.

   

  NGAI-

 TAHU, NGAITAHU

 te Iwi manaaki atu whai i te tangata ma

 te ATUA koutou e tiaki e maaki i runga

 ano i te Ingoa u to tatou Ariki o IHU

 KARAITI, a maana ano tatou e whakaro

 atu o tatou ra I tenei ao

            Heoi ano

                Na Haruru kite Ranei.



           Terahui,

               Hanuere 28, 1895.



   Kia Mohi Atahikoia e taku hoa

 tena  koe  tenei kua  kite i te

 panui  mote  hui o te Tiriti katu

 ki Rotorua 7 o nga ra o Maehe e

 whaka  atu ana a hau kia koe kite

 tumuaki o te whare runanga ote

  kotahi tanga o te Tiriti o Waitangi

  e kore pea a wau e tae i te ahua

  mate u taku tinana, te tahi kote

kooti o tu matou whenna i whaka

atu ai ahau. Kei rapurapu nga

mema  i te take i ngaro ai ahau i

tenei tunga o te Hui kite ngaro

mai  au koia nei ngu  take heoi

na tou hoa aroha.

          Anaru te Kahaki.

        Mema o te Whare Ariki.

  Kahore he kai riwhi.

 





    PANUI.

        KI TE ETITA O HUIA.

  E Hoa tukua atu tenei panui ki nga motu e

rua, o Aotearoa mete Waipounamu: —E wha-

kaatu ana kia. kite nga hoa mema ote Paremata

ote Kotahitanga, i raro ite mana ote Tiriti o

Waitangi, kote I o nga ra o MAEHE mete 2 o

nga ra, nga ra tino pai ena mote haerenga ki te

Hui ki Rotorua.

  Ko tenei panui monga tangata e haere ana i

runga tima, ka u ki Akarana, ma runga tereina

mai i reira ki Rotorua.



      PENI TE UA,

\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_           TIAMANA.





E rua tekau mano iari kaone, hokona

      i ranga te utu iti i roto i nga toa o

  PARAITA               MA



NEPIA  ME  HEHITINGI

      KOIA ENEI KO NGA  UTU—

  Timata atu i te 4½, 5½. tae atu ki te 6½

 Kia tere mai ra, kei te horongia tonutia e te

Pakeha, ano he Parera e horo aua i te pupu

 ngata ko te rite.

              Heoi ano



      PARAITA.

   PANUITANGA.





  

TENEI TONU NGA PUKAPUKA

           O TE



AROHA O RANGI KIA PAPA

        KEI ROTO 1 TE



 TARI O HUIA

         B TAKOTO ANA.

 KIA TERE TE TONO MAI I TETAHI MA

             KOUTOU.



 

 KO  TE UTU E RUA HERENGI ME TE HIKIPENE.

                  

     Heoi ano

                  P. I. HUIA,

                           Tari o Huia,

                                    Hastings.



       HEHITINGI, HAKU  PEI NIX) TIRENI.

   HE mea Perehi e TEOTI me IANGA a he me

  panui e IHAIA HUTANA, me TIMOTI WHIUA, a

  taro i te Komiti o te Kotahitanga.

          HATAREI, PEPUERE 9 1895.