|
loading...|
|
Te Puke Ki Hikurangi 1897-1913: Volume 7, Number 13. 15 February 1912 |
Commentary|
|
1 1 |
▲back to top |
TE PUKE KI HIKURANGI Nama 13 o te tau 1. Carterton Wairarapa, Taite Pepuere 15,1912. HO HO Te tangi a te MOTU KA HO HO Kakahu Motu-ka taane HAERE MAI KI RUNGA MOTU-KA Kaore o Koti? Ha! koina te mutunga. Engari whakarongo. He aha te he o te ahu atu kiaMARE Ka hoko mai i tetahi o ona koti Motu-ka tino pai, no te karaihe tuatahi. Kei a ma- tau nga mea tino atahua o te "KIA O RUNGA." reta angiangi. Koia nei nga koti- He mea raina a roto he tuiri (Tweed.) he kiri kau he koti kahu. He rarangi tino ata hua. I mahia mai i Ranana. Otiia ko nga hiahia o nga tangata Motu-ka kaua e titaha ka taea te whakapi i konei, titiro iana tenei nga mea tino pai, ahuareka hoki ki te titiro atu ite rarangi kahu huruhuru pango kohinahina, ko etahi he huruhuru Tingiko no Ahitere- iria. He kameta kaki me nga Wekete ringa, hei whakamahana i nga takakau, he Rekena kiri poaka kiri Tia, kiri Atirope kaniwahi hoki (Canvas.) Karapu motu ka me nga rarangi o nga mea katoa. Haere mai kia kite i nga kakahu motu ka. HAERE MAI HAERE MAI. J. L. MARE. Te toa taonga Kaha Mahitaone. G. HIUANA. KO IA ANAKE TE TANGATA WHAI-MANA KEI WAIRARAPA NEI, KI TE HOKO I NGA: WHOOTA MOTU-KA (FORD MOTOR CARS.) HE MOTU-KA KEI A AU MO TE TUKU. Ko nga oota e tukua mai ana ki au, ka tere tonu taku mahi. HU RAUMATI. Koia nei te taima tika hei whakaa- rohanga ki te tango Putu, Hu raumati hoki. Haere mai kia KITINA mo te ra rangi pai, kakama hoki, kei roto i te ro- he o Wairarapa nei. Na matau nga tao- nga pai atu, e taea ai te hoko mo te mo- ni iti, a e whakapaua ana o matau wha- kaaro ki te iwi Maori. HAERE MAI! J KITINA "Te hoa o te waewae." Kei tawahi o te Poutapeta Kuini tiriti. MAHITAONE
|
|
2 2 |
▲back to top |
2 Te Puke Ki Hikurangi, Taite Pepueri, 15,1912. Nama 13 o te tau 1 PITOPITO KORERO I tupono tetahi aitua kia Ara- pata Tiini, o Paaka, Niu Haute Weera, Ahitereria i tenei wiki ka hori ake nei. I a ia e pikau ana i etahi pouaka pii, ka tarutu te kaata, ka tuhera tetahi o nga pouaka, ka werohia ia e nga pii, katahi ia ka whakaaro me unuunu e ia nga hanihi o te hoiho, kia kore ai e werohia te hoiho, i a ia e whakaaroaro ana ka werohia te hoiho ra e nga pii, ka riri te hoiho ra, katahi ka tuhera etahi o nga pouaka, ka werohia raua ko tona hoiho, kaore i roa i muri iho ka mate te hoiho i te werohanga a nga pii, ko te tangata i ora. Ngaruawahia Rotoiti Rotorua Hamurana Akarana Wiremu Rotia Hemana Pokiha Ngati Pikiao Waiariki Poneke Haki Pei Taranaki Oringi Taniwaka KATINGA I TE WAIPIRO Marepana Poihakena KINGI O TENEMAAKA Kopanahekena TIAKI TEONETINI AITUA NUI KI NGA HERE HERE TUPUHI KINO KI PEINA NGA RONGO KORERO O NIU TIRENI PEENE O WANGANUI Otautahi PITIHANA WAIPIRO
|
|
3 3 |
▲back to top |
Nama 13 o te tau 1. Te Puke ki Hikurangi, Taite Pepueri, 15, 1912, 3.
Kaunihera o Horouta, ko Patene
(Mr. Barton) o Turanga, ko Taea
(Mr. Dyer) o Rotorua, ko Makaati
(Mr. M'Carthy) o Nepia. He
pitihana whakahe i te whakahaere
tanga i te pooti turaki waipiro o
taua takiwa Kaunihera.
TE APITIHANA.
Ta Ratau Hui i Whiringa (Field-
ing)
I tu te hui a Te Apitihana i te
po o te Mane te 12 onga ra nei ki
Whiringi he nui nga mema o te
Apitihana i tae ki taua hui, ko
Maahi te upoko o te Apitihana me
Herihi, me Rangi, me Paratinei,
me Tikihana, me Harihi, me
Mana, me Takuta Pomare, me Te
Wirihana, me Piuwiki, me Katiri,
me te Pihaa, me Pere, me Ana-
tihana, M. P. ko te mea o Whiri-
ngi ko A. Retimana te tiamana o
taua hui.
Ko Te Pihaa te mema tuatahi
i tu ki te korero, ko ana korero
e penei ana:—Ko tona taha, ara,
ko Te Apitihana kei te tu ahua
raruraru, i naianei, engari ki te
awhina tetahi, e rua ranei o nga
mema ka tu ratau hei kawana-
tanga, ko tetahi mo nga moni e
tangohia ana mai mo te Tomini-
ona nei me waiho tonu hei
whakapai i tenei Tominiona.
Ko Takuta Pomare, ka ki ko ia
no te taha ki te Apitihana, a, ko
nga whenua Maori kua kore e
whanga kia Taihoa ki tona taha,
ko tona whakaaro ki a rite tonu
nga Maori ki nga Pakeha te ahua
mo o ratau whenua.
Ko Maahi (Massey ) ko taku ki
ko te taite nei te ra e tino kaha
ai te kawanatanga ki te kakari
mo to ratau turanga, ara, te take
i kaha ai kei a ratau hoki te ki
onga moni o te Tominiona nei,
ara, mo te tuunga kai tiaki moni
o te Paremata.
Kaati ko tenei turanga e tu nei
au me oku hoa e kiia nei he
rangatira whenua katoa matau, a,
tera matau e awhina i te hunga
rangatira whenua, e ki ana au kei
' te awhina ke matau i te Iwi kia
tu ai a ia tangata hei rangatira
ake mo tona Whenua.
Me titiro hoki te Kawanatanga,
ki te tangata e nui ana te mahi i
runga i tona whenua ake, ki nga
tangata e pupuri ana i nga whenua
e whakamangeretia ana, ka mutu
taana whai korero. He nui te
umere me te harakoa i te mutu-
nga o ta ratau hui.
HE KOHURU.
He tangata whiri kete ko Te
Ringa te Ingoa i kohurutia e ia
tona wahine me ona tamariki e 5.
Ko nga tau onga tamariki i
timata atu i te 4 tau ki te 18 nga
tau, i puhia e ia ki te pu hurihuri
i te wa e moemoe ana i runga i o
ratau moenga.
HE TIMA WERA.
*
Ko te tima Eterewuruhi i wera-
ngia e te ahi i te 19 onga ra o
Hanueri ka taha nei tekau matahi
rau maero te pamamao atu i
Panapere (Banbury), meatia ana
kia hoki whakamuri ki Whiri-
manatara. Kaati i te kaha o te
auahi me te haunga waro, kaore
hoki i kaha nga heramana o ranga
ki te tinei, he mea takai nga
mahunga ki te paraikete, me te
takai pungorungoru ki nga ihu
ka tahuri ki te tinei i te ahi o
runga i te tima ka kore e horapa
haere te kai a te ahi ki tetahi pito
o te tima. E ka tonu ana te ahi
i runga i te tima ka u ki Whiri-
manatara, nui ata te ruihi o te
Kamupene nona tenei tima i te
kinonga o nga taonga o runga.
\_\_\_\_\_
PARANI PA WHAWHAI I
WHANAKOTIA.
Kotahi te Apiha hoia no Tia-
mana ko Rewheteneti Horotawa
(Schrovder) kua whakawatia mo
tona maunga i te rima mano
pauna, i homai e tetahi onga
Apiha o Ruhia kia whakaatutia
atu te parani o te Pa o Pohana
kia ia.
No te kitenga o Horotawa kaore
e riro i a ia te parani o te pa,
katahi ano ka taangia eia ki runga
i te Pakihiwi o tetahi kotiro e
pirangi ana ia kia moea e ia hei
wahine ma ana.
I etahi po i muri mai no te
otinga o te taa i te kotiro ra,
katahi ka haere te kotiro ra ki 1
Ruhia ki te tiki i te £5,000, a, ka
kitea hoki e nga Pirihi ngaro o
Tiamana ka unuhia nga kakahu
o te kotiro ra, ka kitea te parani
o te pa o Ponana he mea ta ki
runga i nga pakihiwi.
ITARI ME TAKEI.
Kua tae nga Hoia Mangumangu
kei raro ia Itari ki Tiripori, he
nui te koa me te hari onga hoia o
Itari i te taenga o nga Hoia Mangu-
mangu.
MATAWHA.
Kua tae mai te waea whakaatu
mai no Rewuuka (Levuka) o te
14 onga, ra o Pepueri nei kua
mate a Matawha a, kei roto tona
tinana i te whare karakia i Apia e
takoto ana, kanui nga Apiha
Pakeha me nga Maori o reira i
haere kia kite.
I te tau 1898 ka mate a Marie-
toa te Kiingi o Hamoa, ka pirangi
a Matawha kia tu ko ia hei Kiingi
mo Hamoa, ka whakataua e te
tino kai whakawa ko Marietoa
Tanu he whanaunga no Kiingi 1
Marietoa kei Kiingi mo Hamoa.i
Ko te riringa tenei o Matawha,
ka timata te pakanga ka mate-
mate etahi onga Apiha me nga
Hoia onga Pakeha, me nga Maori
hoki e whakapiki ana i te mana o
Marietoa. >
I taua wa e whakapiki ana te
Tiamana i te mana o Matawha,
ko Te Ingarihi me nga Marikena
e whakapiki ana i te taha me te
mana o Marietoa Tanu.
No te tau 1900 ka hokona e
Merika raua ko Ingarangi to raua
na paanga i Hamoa kia Tiamana,
ka mutu i konei te riri a Matawha,
ka riro a Hamoa ki raro i te mana
o Tiamana, ka hangaia hoki te
Tiriti i waenganui i nga Hamoa
me te Tiamana whakamutu i nga
raruraru katoa.
HE KURUMAHITA I KOHU-
RUTIA.
E waru nga tamariki taane o
te kura onga tamariki pohara, na
ratau i kohuru to ratau kurama-
hita a Te One Kere i Ranana.
Na tetahi onga tamariki nei i
whiu atu te Paraihe horoi whare
ka pa ki te upoko, no te hinganga
ki raro katahi ano, ka oma atu
etahi ka titoki na ki te rakau ka
pakaru te mahunga mate tonu
atu.
Ko te ki a te nupepa ko te take
i riri ai nga tamariki nei mo te
riringa a to ratau mahita kia
kaua e kiki haere i te pooro Makuu
i to ratau waahi takarotanga.
HE TIMA TUTUKI.
\_\_
E rua nga Tima ko Rorei Maru
e (757 tana) me Mori Maru (1788
tana) no Tiapani i tutuku ki waho
moana, e 46 nga pahihi me nga
Heramana i matemate ki roto i te
moana.
TE TIUKA O WHAIWHI.
Kua tae mai te rongo kua mate
te Tiuka o Whaiwhi (Fife) ki
Wata Hawha he taokete no Kiingi
Hori V.
Kua tae hoki a Pirinihehe
Roera taana wahine ki te mau
mai i te tinana o tona taane ma
runga i te Manuao ia te Paoawha-
ra (H. M. S. Powerful).
TE NUI ONGA TANGATA OTE
TOMINIONA O NIU TIRENI.
Ko te nui onga tangata o Niu
Tireni me nga Maori hoki le 81
onga ra o Tihema ka hoki nei i
roto i te Kahiti a te Kawanatanga.
Kotahi miriona e rua tekau ma
rima mano e wha rau e ono,
1,026,406). Eo te nui onga
taane a rima rau e tora tekau ma
wa mano e whita raa e raa tekau
na iwi, (589,729) ko te nui onga
wahine e wha rau e waru tekau
ma rima mano, e ono ran e whitu
tekau ma whitu.
Ko te tokomaha o te Iwi Maori
e wha tekau ma iwa mano, e waru
rara e wha tekau ma wha 49,844.
Ko te tokomaha onga taane e
rua tekau ma ono mano e wha
rau e whitu tekau ma rima, 26,475.
Ko nga wahine e rua tekau ma
toru mano e toru ran e ono tekau
raa iwi.
Ko te tokomaha onga tangata
kei rungs i te moutere o Kuki
tekau ma rua mano e rima rau e
iwa tekau ma waru.
Ka huihui katoa ki te kaute o
Niu Tireni nei, kotahi miriona e
waru tekau ma whitu mano, e
waru rau e wha tekau ma waru.
HE AITUA.
E rua nga tangata tai-tamariki
Ko Hapeta Tekiu (H. Skews) me
Paraki Mekara (Frank Mc Grath)
i haere ki te pupuhi Parera i runga
i tetahi Moutere e patata ana ki
Marepena, a he Moutere pai nao
te pupuhi Parera me era atu
manu.
I te ata tu tonu ka haere nga
tangata nei ki te pupuhi, ka haere
tetahi a Te Kiu ma roto i nga
manuka, ata (scrub) ka maunu
tona Akitiwha hei powhiriwhiri
atu i nga Waeroa e rere ana ki
ranga i tona kanohi.
Kaati i te kore e aata kitea atu
katahi ka mahara a Mekara he
Parera ka puhia atu te waahi i
kite atu ra i te Akitiwha e powhiri-
whiri ana, ko te tuunga tenei o
tona hoa i tona pu, no te rongo-
nga o Mekara i tetahi mea e
ngunguru ana, katahi ka oma atu
ko te kitenga ko tona hoa tonu
tera i puhia ra e ia, katahi ka
amohia e ia ki te kainga o Takuta
Rangi (Lang), a, ka kiia atu e te
Takuta kia mauria ki te Ohipera
nui o Marepena, ka tirohia hoki i
tu katoa nga hoota ki te kanohi,
a, kitea iho ana etahi i raro i te
kiri, ko te Arero kua toihi me nga
ngatu hoki, ko nga niho kua
whatiwhati, ko nga kanohi anake
te waahi i kore i tua i te Hoota.
Ko te hoa o Te Kiu ko Mekara
kua ahua porangi i naianei.
TE TIMUAKI O HAINA.
Kua pootitia e nga mangai onga
porowini tekau ma whitu o Haina
A Ueha Hai Kai hei Timuaki mo
te whakakotahitanga o Haina.
|
|
4 4 |
▲back to top |
• . -.
4. Te Puke Ki Hikurangi, Taite Pepueri, 15 1912 Nama 13 o te tau 1
KAI-PAHUA MAIA.
E £3000 taonga i
whanakotia.
I PUTA NGA WHANA-
KO MA RUNGA KEEPA
MOTU-KA.
[WAIRARAPA AGE.]
E raa nga tangata i rere mai i
runga Keepa Motu-Ka, a, uru
tonu atu ki roto i tetahi Toa
Waatimeka i Watene Reihi, Niu
looka, a, i muri mai ka tahuri k4
te Waatimeka patu ai, katahi ka,
kahakina nga taonga utu nui, e
rite ana ki te moni e £3000 torn
mano pauna.
Kaati i te kaha o tenei mahi ki
reira, katahi ka tono nga tangata
whai mahi o reira kia whakaaetia
ratau kia mau pu-hurihuri; -
AITUA KI TE TEREINA
E wha nga tangata i mate.
HE NUI I TU AKIRI.
[WAIRARAPA AGE.]
E wha nga tangata i mate,
|
|
5 5 |
▲back to top |
Nama 13 o te tau 1. Te Puke Ki Hikurangi, Taite Pepueri, 15,1912, 5.
tekau matahi i tu-akiri, i Whoota
Weini (Fort Wayne) i te tutu-
kitanga o te Ekeperehi o Penehiri-
wania me tetahi tereina i tahuri.
Ko nga tangata o runga i tenei
tereina i mate, katoa, ko nga
tangata o runga i te Ekeperehi i
uta katoa.
I puritia tetahi Tereina,
E TE KAI-PAHUA.
Kotahi tetahi kai-pahua, he
arai i runga i te kanohi, i tu te
tereina o Wanaria (Vandalia) ki
Terehooti (Terrehaute) i Iniana,
a, pahuatia ana te kareti o te
Meera, puta ana taua tangata me
nga moni tino nai.
TE MATENGA O MA-
TAAWHA.
Kii ngi Tuarua o Hamoa.
[AKARANA NU.]
POIHAKENA.
Kua mate a Mataawha, Kiingi
Tuarua o Hamoa, i mate ki Apia.
REWUKA.
He rangatira a Mataawha, e 85
ona tau, i mate i te 6 o nga ra o
Pepueri nei, he mate kaumatua
te putake o te mate.
I tae katoa nga rangatira, ara,
a Tamahehi (Tamasese,) a Tana
te tama a Kiingi Marietoa, me
nga Apiha Hoia o te iwi Pakeha
me te iwi Maori o reira, ki te
Kawenga i aia ki te Whare kara-
kia, a, ki te nehunga hoki i a ia
ki te Urupa.
TE WHAWHAI A MATA-
AWHA.
I te whawhai i Hamoa i te taa
, ko Mataawha me tona hoa
ano e mohiotia ana he tino toa ki
te whawhai, a, ko raua hoki nga
tino toa i taua whawhai. I te taa
1889 ko ia te Kiingi o Hamoa,
kaati kaore tonu i roa ka hingaia
ia Marietoa, i te matenga o Marie-
toa i te tau 1898, ka riro ano te
torona i a ia, a kitea ana tetahi
hapa ona, kaati i runga i te mahi
whakiki a Tiamani, kia whawhai-
tia e ia, no raira ka whawhaitia
nei e ia.
Nga Inia o Merika.
(TE N.Z. TAIMA.]
Ngapeka Waaka
Matiu Waaka
Akarana
Taakawira [Dargaville)
Rerewe Hou kua oti
OHAKUNE KI RAE-
TIHI.
TE WHAKATUHERATANGA
A TE HON. R. MEKENEHI,
(MINITA MO NGA MAHI MO
TE KATOA.) I TE MANE 19,
1912.
E wha nga kohuru i tare-
waitia.
MERIKA.
Tokowha nga kohuru, i whakaae
na ratau i kohuru a Kueretau
(Guelzows,) i tarewatia ki te
Whare-herehere nui 6 Merika.
Kaati ko taua tokowha, i te po
e ao ake ai, ko te ra tarewa ia
ratau, he nui te tangi ia ratau, me
JO ratou kaha hoki ki te whawhai
s| nga kai-tiaki ia ratau, kia puta
ratau, kaati kaore rawa ratau i
pata.
•
Eo te Wahine a tetahi o ana
kohuru i hemo i te rongonga ka
tarewatia tona taane.
Kaati he nui te kaha o te iwi o
reira ki te tono kia whakarauoratia
atia tangata, kaati kaore i whaka-
aetia.
I te mauranga i ana tangata
ki ;te- waahi hei tarewatanga,
kaore ratau i mohio ake ki tenei
ao.
HE TIMA I TOTOHU.
I te urunga ki te Ngutuawa o
Patea Awa,
I mate te Tima a te Kamupene
Tima o Patea, a te Kapuni, no te
whakaurunga atu i te ngutuawa
o Patea awa ka tutuki tetahi taha
o te Tima ki te taha rawhiti o te
pakitara Tereinanga, a, pakaru
bona ata tera taha o tana Tima,
kaore hoki i te roa te waahi i
haere atu ai ka timata te totohu
haere, a, kaati no te mohiotanga
o te Kapene ka mate tona Tima,
matohi ano ia ka whakamatau kia
u i a ia ki uta.
Kaati i haere mai taua Tima i
Poneke ka whiwhi nei ki te aitua.
Ko 188 tana taumaha, ku tona
roa 190 putu, ko te whanui 19
putu, ko te hohonu 10 putu.
Tangata nanakia.
E PIRANGITIA ANA E NGA
PIRIHI.
Kei te kimi nga Pirihi o Okira-
ana, Karewhonia, i tetahi tangata
nanakia, e ki ana ia ko ia a Ta
Hare Wehiwutu Kapa, a, e takahi
ana ia i te ture mona, i mua mai
i ona maunga ki te herehere mo
te tono moni i runga i te ingoa o
tetahi tangata ke noa atu, a, i
moea hoki e ia tetahi wahine
rangatira hei wahine marena
tuaono maana.
NGA RETA MAI.
Ki te ETITA o te "PUKE KI
HlKURANGI."
E hoa tena koe me tou Ropu
whakahaere i te "Pura." te oha a
nga tangata Matua, kua ngaro
ake nei ki te po, a, waiho ake nei
ko ta ratou taonga hei taumata
okiokinga mo o tatau aroha kia
ratou ki te hunga mate, ara, ko
te "PUKE KI HlKURANGl".
Heoi ra te mihi.
E "PUKE," he kupu hei whaka-
marama kia koe, ara, penei,— Ko
ahau nei ko tenei tangata kei
runga itenei whakatauki e ki nei,
"e mate ana kainga tahi, e ora ana
kainga rua," koia ka tono atu nei
na koe kia tukua mai te "PUKE'
kia au, ki Mokai nei, mo nga
marama e ono.
Heoi ki te hoki au ki Oruanui,
maku ano e whakaatu atu kia koe.
Na Aperahama Te Kaperakau.
Mokai, 19/2/12.
Te whai-korero a te
Kawana.
MO NGA WHENUA MAORI.
[AKARANA WIKIRI.]
I roto i te whai korero a te
Kawana i te whakatuheratang i
te Paremata, i Poneke, ka ki ia
mo te taha ki nga whenua Maori;—
Kia tere wawe ai te whakanoho-
noho i nga whenua Maori kei te
takoto noaiho, e ki ana ona Kai-
awhina kia whakakahangia atu
ano nga Ropu o te Kooti Whenua
Maori me te R turi Whenua Maori
ko nga tikanga kia ahua penei, ara,
da ahei ai te hoko, te riihi ranei
i nga whenua Maori ki te Karauna,
mo te moni tika. Kaati mo nga
whenua motuhake hei mahinga
ma te Maori, ma ratau ano e
whakanohonoho, me hanga ano
he tikanga, i raro ano i nga
whakahaere tino pai, tika hoki,
hei awhina ia ratau, hei tohutohu
hoki ki nga tikanga o te mahi
Paamu.
HE PATAI, HE WHA-
KAUTU.
E patai ana a Arapata Te
Hiwi o Kuku Ohau. "Heaha te
take i kaha ai nga Minita o te
Mihingare ki te nehu i nga Pikapo?
Te putanga tuatahi o tenei
patai i te "Puke Ki Hikurangi,"
te putanga tuarua i te "Mareikura.'
Tenei patai e toru ona takoto-
! ranga.
1. He aha te take i kaha ai nga
Minita o tetahi haahi ki te
nehu i nga tupapaku o tetahi
haahi?
2. He aha i kaha ai nga Minita
o Ietahi haahi ki te iriiri i te
tangata o tetahi haahi ki roto i
tona haahi?
8 He aha i kaha ai nga Minita
b tetahi haahi ki te Marena i te
tangata o tetahi haahi ki te
tangata o tona haahi?
Na, enei patai e pa ana ki nga
haahi katoa. Tena e hoa e Ara-
pata Te Hiwi o Kuku, whakautua
o patai e koe ano, kia kite atu koa
matau ko etahi haahi i to
whakautu, a, ko reira hoki matau
whakautu ai i o patai.
NA "TE PUKE."
|
|
6 6 |
▲back to top |
6. Te Puke Ki Hikurangi, Taite Pepueri , 15.1912, Nama 13 o te tau 1
TE KAUNIHERA-MAORI O
RONGOKAKO.
No te 19 o nga ra o Pepueri
1912 ka hui nga tangata o Wai-
rarapa ki Mahitaone, ki te pooti i
nga mema mo te Kaunihera o
Rongokako, i raro i te Ture Kau-
nihera Maori 1000, a, tu ana te
pooti i roto i te Whare Kooti Wha-
kawa Hara i Mahitaone, I timata
te pooti i te 10 o nga haora i te
ata o te Mane tae. atu ki te i o
nga haora ka panuitia mai nga
ingoa o nga mema i tu, koia te-
nei;—
Ko Taiawhio Te Taa, o Tuhi-
rangi Mahitaone.
„ Purakau Maika o Kaatataone.
„ Te Amaoterangi o Ranana,
Pirinoa.
Tutu Te Whaiti o Te Kohunui.
„ Ngapu Iraia o Kereitaone.
„ Rahiri Hare o Tahoraiti.
„ Haeata Henare o Hiona,
Mahitaone.
„ Haora Te Tatere o Mangari
noka.
„ Te Aomataura Maaka o Teoro-
ore.
„ Haami Potangaroa o Whaka-
taki.
„ Tutemiha Turei o Papawai
„ Ngairo Honehiinu o Te Whiti.
Ko nga tangata enei kua tu hoi
mema mo te Kaunihera o Rongo-
kako, kua mutu te oati i etahi o
nga mema, ko etahi kaore ano i
oatitia, heoi nga whakamarama.
Kaati he nui te koa o te kiu.
ripoata mo te hihiko ki te hapai
i Le taonga a nga kaumatua;
A, Tamahau Mahupuku,
" Henare Tomoana,
" Teuamairangi,
" Te Hetana,
" Taitoko,
" Tiakitai,
" Hoani Tetoru,
" Te Manihera Maaka,
" Nireaha Tamaki,
" Te Kakakura,
" Ropata Teao,
" Te Rangihenea,
" Utu Marumaru,
Taraua Marumaru,
" Te Ratana Ngahina.
Na, kia kaha ki te hapai, otira,
mate Apitihana poa, e tuka ki raro,
i runga i nga mahi e turaki mai
nei i te Kawanatanga.
Hara Whakapati.
HUINGA TUATAHI O TE
KOMITI WHIRIWHIRI.
"Kaore he titahatanga, kaore
he hokinga whakamuritanga," ko
te korero-tenei a te kai-hapai o te
Apitihana i roto i te Whare i te
ahiahi o te Haterei te 24, mo
tetahi hara whakapati, "kua kite
au i tetahi waahi b te reta, kaore '
au i whakaaroaro, a, kia au ano
te mutunga o taku mahi.
••-• Ko-tenei korero-na Maahi o te
Apitihana, mo tetahi reta, e ki
ana, i utua a J. Peini (Payne)
mema mo Kerei Riini (Grey Lynn,)
ki te moni £1000 kotahi mano
pauna, kia .whakarereketia e ia
tana pooti, mo runga i te take
whakamanawa-kore, me te ki ano
I hoki a Maahi, ka kaha ia ki te
! tiki kai-whakatika mona, i Akara-
| na, a, mehemea ki te hiahiatia,
ka hoatu e ia tona Rihainatanga,
! a. ka tuku hoki ia i a ia ki raro,
ma ona kai-whakapiki ia e titiro.
Kaati i hui te Komiti i whaka-
turia mo tenei take, a, kaore i
whakaaturia mai nga mahi o taua
i hui, kiia ana he Paraiwiti taua
hui, kaati ka mutu nga mea e
mohiotia ana, ka karangatia nga
i kai-whakatika i Akarana, tae atu
hoki ki te kai-tuhi o taua reta.
NGA MAKETE O NIU
TIRENI.
! KARAREHE, MAU,
HUA RAKAU HOKI
|
|
7 7 |
▲back to top |
No nga Toa Hokohoko Taonga me era atu Panui tenei Wharangi. No nga Toa Hokohoko Taonga me era atu Panui tenei Wharangi. H. E. ITANA. (H. E. ETON.) KIMIHI HOKO RONGOA HE KIMIHI TINOPAI TENEI KEI WAIRARAPA NEI MO NGA AHUA RONGOA KATOA KEI KUINI TIRITI MAHITAONE Te nama o te WAEA KORERO 31. Te nama o te P.O. Box. 61 C. S. POORO. (C. S. BALL.) TEERA TUI KAHU Kuini tiriti MAHITAONE Kei au nga tino tawhe papai rao nga wahanga e wha o te tau, ka mahia e au nga ahua mahi kahu katoa e hiahiatia ana e te tangata mo te utu iti. W. KEREKE. (W. CRAGG.) HE TANGATA KATIKATI MA- KAWE, HOKO TUPEKA HOKI, Kaore e ngaro tenei haapu i te tauhou ko te "HAAPU KEI TE KOKI." o KUINI TIRITI, MAHITAONE. WHAKARONGO? KA MAHIA E MATOU NGA MEA E HIAHIA- TIA ANA E KOUTOU I roto i te mahi PEREHI PUKAPUKA NA TE "PUKE" TITIRO KI TE KATOA Ta matau e kii atu nei. Aata titiro ki nga Puutu me nga Hu o roto i to matau Toa. Kei maharahara, koianei nga Puutu huatau kua tae mai kei a matau. A, mo te ahua hoki o te utu. NGA PUUTU HOU A TEEWE me tona KAMUPENE MO NGA TAANE ME NGA WAHINE Kei tawhiti te pai o enei mo te utu iti, e rite ana ki nga utu nui. Titiro ki enei na: Puutu taane, tino pai ko te utu 13 9. Puutu taane, whero, mahi hou 17 6 Puutu wahine whero, pango ranei 9 6 Ka piki whakarunga. Kaati, haere mai kia mahia atu e matau tetahi o enei pea puutu mou. TEEWE & KAMUPENE. KAATATAONE. TE RANANA PUKAPUKA TU-TOHU. (Kotahi putanga i te tau.) He pukapuka hei whakahangai i te tuhituhi a nga tangata whai-mahi, ki nga Ingarihi. Kamupene Mahi, Hokohoko hoki, i roto i ia wahanga o te taonga. A, hei tu-tohu hoki ki nga tangata e haere ana ki Ingarangi i Ranana me ona rohe katoa Kei roto ano hoki i tenei pukapuka te rarangi ingoa o nga Tangata tango taonga me nga taonga e tukutukua ana e ratau, me nga taonga makete o nga Koroni, me o era atu motu hoki. Nga raina Tima Hei whakaatu ki nga tangata e haere ana ki runga tima, i nga wahapu hei rerenga mona, a, hei whakaatu hoki i nga taima e rere ai nga tima i tena wahapu, i tena wahapu. Hei panui hoki i nga mahi o ia takiwa, a nga tino tangata mahi, tangata tango taonga hoki, me era atu tu tangata whai-mahi, i roto i nga tino taone nunui, a, i waenganui ano hoki o nga Takiwa Mahi-ahu-whenua, o te Kiingitanga Kotahi. Ka tukua atu he kape o tenei pukapuka ka utua hoki te tukunga atu, mehemea ki te tukua mai he poutapeta oota mo te moni £1. The London Directory Co. Ltd. 25 Abchurch Lane, London E. C. D. T. KIINGI HE TANGATA HANGA WHA- RE, HANGA KAWHENA HOKI. He wahi mahinga tawharau toa, mahinga toa hoki. Porootiwe Tiriti Katataone. Te hono rakau o nga ahua mahi katoa e mahia ana e tenei ta- ngata i roto i te wa poto. Nga ahua mahi whare katoa e mahia ana. He Kai-whakahaere nehua nga tupapaku hoki. Ka haria nga tupapaku ki nga waahi katoa o Wairarapa nei. Niho Pai Mehemea he niho pai ou, haere kia ti- rohia kia rongoatia Mehemea koe e hiahia ana kia pai o niho haere kia: Makiwera Takana Makahana Tangata unu iho. (Kei tawahi o te Maku- ihi Hoteera.) CARTERTON Kei nga Mane o nga wiki katoa ka haere ki