Te utu  " Te Puputanga ki te ora. Nui tangata e haere ana ki te po, iti tangata    
 Price                   i mahue ake ki te ao nei, rauhitia, manaakitia."                 
 Nama 5 o te tau 1   Carterton Wairarapa, Mane Oketopa 16, 1911
 
 

2.            Te Puke Ki Hikurangi, Mane Oketopa 16 1911, Nama 5 o te tau 1.
       
 re kia kaua e ekengia e nga kupu
 me nga  tikanga o Wahi II o te
 Ture Kowhiriwhiri i—Whakarite
 Penihana hoki mo—nga  Apiha
 Kawanatanga,  1908, a hei reira
 ka kore taua Wahi o taua Ture
 e pa atu ki  taua tangata kua
 kapea peratia atu mo te taha ki
 tona turanga  hei Perehitini mo
 tetahi Poari i raro i tenei Ture
 ahakoa i raro i taua whakaatura-
 nga kotahi i tetahi atu whakaa-
 turanga ranei o muri i tera.
   66.  Ka watea te turanga o ia
 mema   o tetahi Poari, haunga
 anake ia te Perehitini, mehemea
 ka pekerapu ia, ka tuku tikanga
 ka hanga  tikanga atu ranei ki
 nga tangata i tuku nama mai ki
 a ia, ka whakatauria  ranei ki
 runga  ki a ia tetahi hara e ahei
 ana kia whiua ia ki te wharehe-
 rehere mo  tetahi wa roa atu i te
 toru marama.
   67. Kaore  tetahi mahi i ma-
 hia e tetahi Poari e mana-kore i
 runga i tetahi wateatanga i runga
 i te mematanga o te Poari, i ru-
 nga ranei i te whakahaerenga a
 tetahi mema o te Poari i tona
 mana mema i muri o tona heke-
 tanga atu i tona turanga mema
 i raro i tetahi o nga tikanga o
 tenei Ture, i runga ranei i tetahi
 hapanga,  he-a-ture ranei, i te
 whakaturanga o tetahi mema o
 te Poari.
   68. (1.) Ka utua ki te Perehiti-
 ni o ia Poari, o roto i nga moni e
pootitia ana e te Paremata te utu-
a-tau, me era atu moni e whaka-
arohia ana e te Kawana i ia wa i
ia wa e tika ana.
   (2.) Ia mema o ia Poari, i tua
atu ra i tona Perehitini, ka utua,
i roto o nga moni e pootitia ana
e te Paremata, kia tekau ma rima
hereni mo ia ra e tino mahi ana
 ia i nga mahi a te Poari, apiti
atu hoki ki nga moni i tino utua
e ia mo ona raruraru haereere i a
ia e mahi pera ana.
  69.  I tua atu i nga mea kua
whakamanaia e te tekiona mu-
tunga i runga ake nei, mehemea
tetahi mema  o tetahi Poari ka
tango, ka tono ka whakaae ranei
ki te tango ki te tono ranei i te
tahi moni, ka whakamatau ranei
kia  riro mai  ki a ia i tetahi ta-
ngata  tetahi moni,  tetahi atu
mea  whai wariu ranei hei koha
hei whakawai hei utu hei tika-
nga ke atu ranei mo te mahinga
o tetahi take i mahia meake ra-
nei ka mahia e  te Poari, mo
tetahi mea ranei i mahia, meake
ranei ka  mahia  kaore ranei e
mahia e ia i runga i tona mema-
tanga o te Poari, kua whai hara
ia, a ki te whakauria tona hara
ki runga ki a ia i te aroaro o te-
tahi Kai Whakawa  Tuturu ka
tika ia kia whiua ki tetahi wha-
ina kia kotahi rau  pauna, kia
hereheretia ranei mo nga mara-
ma e toru, a ki te whakataua
tona hara  ki runga ki a ia ka
watea tona nohoanga i runga i te
Poari, a e kore ano hoki ia e ahei
kia whakaturia ano hei mema
mo  taua Poari mo   tetahi atu
Poari Whenua  Maori ranei.
  75. (1.) Ka ahei te Kawana ki
 te whakatu i nga Apiha e wha-
 kaarohia  ana e ia e tika ana kia
 taea e ia Poari te whakahaere i
 nga naana me  nga kaha  kua
 whakawhiwhia  atu ki te Poari
 e tenei Ture, e tetahi atu huara-
 hi ranei.
   (2.) Ko nga apiha i whakatu-
 ria peratia ka pupuri i o  ratou
 turanga mo  te wa e pai ana te
 Kawana, a i runga i tena wha-
 katuranga ka tu ratou hei Apiha
 no te. Kawanatanga, a ka whi-
 whi, i roto o nga moni e pootitia
 ana e te Paremata, ki nga utu-a-
 tau me  era atu moni  ranei e
 whakaarohia  e te  Kawana  e
 tika ana.
        (Taria te roanga.)


  Nga  Pitopito Korero.
   I te mane te 25 o nga ra o te
 marama nei, he ra nui ki Niu Ti-
 reni nei puta noa ona waahi ka-
 toa.  Ko  te ra tenei i Iriiritia ai
 a Niu Tireni nei ko te "Tominiana
 o Niu Tireni."

   I mea te Pihopa o Waiapu i te
 hui Hinota i tu ki Waiapu i tera
 wiki nei. "mehemea ki te marena
 tetahi tangata Mihingare ki teta-
 hi wahine o te Katorika, a ka ki-
 ia ma te mihingare e marena me
 tuku mai tetahi kupu ki au i mua
 atu o te marenatanga."

   Kei to hangaia he waea korero
 rere-takiwa ki runga i nga tima
 inaianei (Wireless Telegraphic)
mo  te tupono rawa ake te tima ki
 te aitua i te moana, kua tere te
 whakaatu   ki  etahi  atu   ti-
ma.

   I puta tetahi ru nui ki Valder,
Alaska, Niu Ioka. I te kaha o te
ru motu  ana te waea korero o te
moana.

  Kei te marama o Noema e he-
ke mai nei ka haere a Kingi Ho-
ri V. me te Kuini ki Inia, he haere
 he torotoro i nga whenua kei ra-
ro i te mana o Ingarangi.

  I wera te whare mahi paura o
Montechiaro Roma, i te 22 o nga
ra o Hepetema nei. E ono nga
tangata i mate, tekau ma ono nga
mea  i tu-a-kiri.

  Kua mau  ano a Panekara, e
mohiotia nei ko Piahi tetahi ona
ingoa, ki Waerengaokuri e 27 ma-
ero te pamamao atu i Turanga, i
 puta atu ia i roto i te whare here-
here hou o Turanga.

  Kei te tino kaha rawa te kau-
whau haere a nga kai whakaha-
ere a  te ropu turaki waipiro ki
roto i te takiwa o Wairarapa nei,
ki te whakaaro ake tera e hinga
nga papara-kauta.

  Kua hinga tetahi Kawanatanga
o Keneta, Merika, i te taha Apiti-
hana.  Kua  tu ko te Apitihana
hei Kawanatanga.

  Kei te hangaia he whare Kara-
 kia mo   te haahi Katorika ki Ti-
 maru  ko tetahi o nga whare ata-
 hua  atu kei te Tominiana nei.

   Ko nga moni katoa i kohia hei
 whakapiki i te • Kawanatanga o
 Kotarangi £9818,14,8.

   Kei te uiuia te take i puta ai
 nga herehere i roto i nga whare
 herehere e nga komihana i whaka-
 turia mo tera mahi.

   Kei nga ra timata o Noema ka
 timata te mahi hi ika ki te taki-
 wa o Akarana tae noa ki nga ra
 whakamutunga o Mei 1912.

   Kotahi rau e rima tekau putu
 te teitei o te pou (mahi) mo te
 waea korero reretakiwa ka hanga-
 ia ki Poneke.

   Kua  rite ia Tiamani e rima
 nga tima rere takiwa (aeropancs)
 me  nga mihini whakahua  hei
 whakahua i te whawhai a Takei
 me Itari-

   E  ki ana a Weera  (Wells)  ki
 te whakakorea ta raua kakari
 (Mekemeke)  ko Teonetini (ta-
 ngata toa o te ao), ka haere raua
 ki te whenua o Wiwi kakari ai-

   I puta te hukapapa ki te taki-
 wa  o Rangitikei i enei wiki ka
 hori ake nei, he tino nui nga
 taewa menga tomato o Pamu-
 tana i nga e te huka-

   Kua  panuitia ki roto i te Ka-
 hiti pakeha kaore e whakaaetia
 te hoko (Paraiwiti) ki te pakeha
 noaiho i te Poraka o Tahoraiti
 engari te Kawanatanga anake


RONGO  KORERO.
Whawhai  a Itari me Ta-
          kei.

KUA TIMATA TE PAKANGA-
   Ki te whakaatu  
tuku  korero  o Wiena  (Vienna).
ko te whakautu a Tairei mo te
kupu ' whakamutunga a  Itari
"Me Whawhai."
  Ko  nga Itariana katoa e noho
ana i roto i nga Takiwa o Takei
ka peia atu.
  E rua tekau ma wha nga hao-
ra i hoatu e Takei kia Itari hei
whakaotinga  i te Tiriti mo nga
Tima  harihari taonga.
  Me  te whakaatu ano a Takei
ko nga hoia katoa e whakaeke
ana ki  nga takiwa o Takei ka-
riro ma nga hoia mau pu e wha-
kahei.
 Ki te whakaatu a nga Ripoata he
tino maha nga Pu me nga Paura
kua tae ki Oropania, he mea tu-
ku  atu no  Itari, he wehi kei
whakatu  pakanga nga  Oropa-
niana.
  Ki te whakaatu a te Ranana
Taima kua whakaetia te pikauta-
 nga a te Teena Tima i nga pu e
 ruatekau  mano, (Mauser  rifles)
 me nga kariri e rua miriona.

   Ki te whakaaro kua rite nga pu
 me nga paura ma nga hoia katoa
 a Takei.
   Ki te whakaatu mai a nga kai
 tuku korero o Roma, ko te nui-
 nga o nga Itariana kua haere atu
 i te whenua  o Tiripori (Tripoli)
 (ko te whenua tenei e pakangatia
 nei e Takei raua  ko Itari,) toru-
 toru nei nga Itariana i noho iho
 me nga kai whakahaere,

   Kua hoatu e rua nga tima hei
 pikau i nga iwi pakeha katoa e
 noho ana  i Tiripori, kia watea i
 te whenua o te pakanga.


   TONO KI NGA MANA.
   Kua tono nga kai whakahaere
 i Konototainanopara Takei ki nga
 mana mehemea pehea te whaka-
 aro o nga mana ki to raua raru-
 raru, ko Itari.

  WHAKAUTU  A TIAMANI.
   Ko te whakautu a te Kingi o
 Tiamani kia Takei, e piripono ana
 ia kia Takei, ma tona kai whaka-
 haere i Konototainanopara e ko-
 rero tona whakaaro ki te kore eta-
 hi o nga mana e tautoko heoi ano
 kaore hoki ia e kaha.



Pooti Mema  mo te
    WAIPOUNAMU.
   E hoa tena koe,—
                I runga i nga
tono maha  a oku hoa o te Wai-
 pounamu, no reira kua whakaae
ahau kia whakatu i au hei mema
mo  nga iwi, me nga hapu o te
Waipounamu  i roto i te Parema-
  ta.

  E  pouri ana au ki te whakaatu
atu i te take i puta mai ai tenei
 putake ki mua ia tatau i tenei ra,
 koia tenei; na te whakaaro o to-

ho a tera pootitanga mema, i ru-
nga i tona ahua mate; ara Tame
Parata to tatou Mema tawhito, e
mohio nei tatou ki ana mahi tini
i mahi ai mo tatou, i roto i nga
tau inaha i tu ai ia hei mangai
mo  tatou, i roto i te whare.

 Nama 5 o te tau 1. Te Puke Ki Hikurangi, Mane Oketopa 16,1911.       3.




 Poneke.




              TAARE PARATA,
    30/6/11,          Ponene.

       POOTI MEMA.
   [Ki te Etita o «TE PUKE."]
     Tena  koe, e mahi mai-na i
 ena marae nunui o tena pito o te
 motu  nei. Heoi tena.
   He  Panui ki nga iwi, ki nga
 hapu, tena koutou, He whakaa-
 tu atu i taku mahara mo to tatou
. mate e pakanga nei nga mema o
 nga motu e rua o Aotearoa me te
 Waipounamu,  taku whakaaro kia
 kotahi te whakaaro a nga rohe e
 rua a Aotearoa me te Waipouna-
 mu,  me titiro atu e tatou ki o
 tatou hoa pakeha kotahi ano ta-
 na whakahaere me ana tikanga
 katoa, ko tatou he tikanga ano
 ta etahi iwi he  tikanga ano ta
 etahi iwi, no reira ko tatou ko te
 iwi maori kei te pokai kaha noa-
 iha. Kaati  tena, He whakaatu
 i te ahua o te Tiriti O Waitangi,
 e pakangatia nei e o tatou mema
 ki taku mahara  kua kore he tu-
 ranga waewae  mo  tatou i  te
 Tiriti, ko te take kua rite te rara-
. ngi o te Tiriti, ara, e kii ana te
 Kuini  me  hoko ki  a ia nga
 whenua mehemea ka hiahia nga
 maori  ki te hoko, otiia ma raua
 tahi e whakarite te utu. Kaati,
 i te wa i hokona ai nga whenua
e te Kawana hoatu ana tana utu
 i hoatu ai whakaaetia ana e nga
 maori.  Heoi, no reira au i ki ai
 kaore o tatau turanga waewae i
 te Tiriti. Taku whakaaro engari
 te pakanga ki te raupatu, ko te
 take kaore ano  tenei take kia
whawhangia e o tatou mema me
 titiro e tatou  ki  Waitara   me
 Waikato me   Tauranga.  Heoi
aku  whai korero.
       Na  to koutou hoa.
            TAI HAUAURU,
   23/9/11.          Oparau.
                     \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_
  TAKIWA POOTI MEMA-

   [Ki te Etita o "TE PUKE."]
  E  hoa panuitia atu aku kupu
kia  rongo mai nga Takiw Pooti
Mema  Maori o Niu Tireni.
  Me  timata taku korero i te Me-
ma  o te Tai-rawhiti, ia A. T. Nga-
ta.
  He  tangata tino marama ki
nga taha e rua, Maori Pakeha, e
kore e nui aku whakamarama
mona  no te mea koia tonu kai te
whakaatu   i ana paina ki te ao,
ka  toru tau e whakaatu ana.
  Ku  te tangata tena me Pooti
ano.
   Ko Te Rangihiroa, ka pena ano
taku kupu mo tena tangata, hu
tino mohio taua, tangata, i ake.ia
ki te mahi takuta, matau ana ia
ki tena matauranga, he moni nui
i puta mai ki a ia kaore ia i wha-
kaaro ki tena moni, aroha aua ia
ki tona iwi maori,  no reira pai
atu te whakahoki mai i a ia ki te
Whare.
  Kua rongo au kua whakatu a
Takuta Pomare hei mema, he ta-
maiti pai tena hei mema mo te
Paremata, no te mea ki te ora i a
ia te mate o to tinana oru, ki ta-
ku mohio ka ora hoki i a iu nga
mate o waho atu i te tinana.
  Me  titiro i te wa i timata mai
ai te mahi whakaora tae ki naia-
nei 43 mano te maori, i te nei wa
51 mano  te maori, na te pai o te
whakaha Te me te aroha ki tona
iwi maori.  Me  pooti ki tenei ta-
ngata, kai te pai ano etahi e wha-
.kaatu nei. engari, tirohia i nga
tamariki e aroha una ki tona iwi
ake.
  Ko Taare Parata i whakaingoa
hoki i a ia hei mema, e hoa ma he
tamaiti tenei kai te kaha tona ta-
ngi ki nga toto o ona tipuna ma-
ori, i heke mai ki roto i a  ia, i
mohio ai uu ko tona kaha ki te
whakahaere i te Ropu Maori o
Niu Tireni, koia te hekeretari, ko
tena mahi he aroha ki te maori
he mea kia kotahi te haere. Tua
raa ko tona kaha ki te whakaha-
ere i te kereme a Ngaitahu; tino
kaha atu ia, kaore aku kupu mo
etahi atu, ko enei nga tangata e
titiro ana au hei tu ki mua i te
pakanga, ko enei tokowha taku
whakatau mo te mau rakau o te-
nei takiwa, kai a koutou ano a
koutou nei mahara, engari ko ta-
ku tino mahara tonu tenei me
pooti ki enei tangata tokowha
         kia A.T.NGATA.
         „  TE RANGIHIROA
        „  MAUI POMARE
          „  TAAKE PARATA
     Heoi na to koutou hoa
           T. TE TAU
   1/10/11        MASTERTON

  TOHUNGA    MAORI.
     [Ki te Etita o "TE PUKE."]
  Tena koutou nga kai awhina
   O  te oha a o tatau matua kia
 ora.
     Tenei tetahi take hei tuku
 atu mau  ki te ringa ringa o te
 "Puke  Ki Hikurangi;' hei mihi
 iho manga  whanaunga o tenei
 Okeroa Hone, no te ata o te we-
 nerei i te 3O o nga ra o Hepetema
 i te 6 o nga-haora o te ata ka we-
 he atu toua tinana i tenei ao. I
 te taite ka haere a te Moananui
 ki to kawe i te tinana o te Okeroa
 ki to Ture, i te haterei 23 i a tae
 mai te kai-whakawa me te Taku-
 ta me te Pirihimana me te kai-
 whakamaori ki runga ki te tupa-
 paku, ko te kupu tenei a te Ta-
 kuta raua ko te kai-whakawa, i
 haere mai ratau ki te tapahi i te
 tupapaku nei, kia kitea he aha te
 mate, akunei pea he rongoa na,
 nga Tohunga  Maori, Heoi, kaore
 a matau noi kupu, heoi, ka tapa-
 hia, ka kitea a he wai i runga i
 te ate i runga hoki i te manawa
 heoi ko tona whakatau tenei "Me
 mutu  tenei mahi a koutou a te
 maori ki te mate tetahi tupapaku
 i muri atu i tenei me tiki he Ta-
 kuta i mua o te nehunga.
                        heoi ano.
           T. Orihau.
                      Waimarama.


 HUI KAWANGA.
    I TE POHO O KAHU-
        NGUNU.


    [Ki te Etita o "Te PUKE."]
   Tena koutou, ko o mokopuna.
 E koro  ma,  e kui ma, e tama
 ma, e hine ma, tena koutou me o
 tatou aitua maha.
   Heoi.  Tenei te ngakau tangi
 ka hoki whakamuri  ki o tatou
 tipuna me  o tatou inatua me o
 tatou tangata hautu haere i o ta-
 tou marae i nga motu nei, kua
 heke atu kaite kopu o te whe-
 nua.
       Tena koutou katoa.
  He Panui tanga tenei kia kou-
 tou katoa i tera wahi i tera wahi,
 kia haere mai ki te whakapuare-
 tanga ki te tainga o te kawa o te
 poho o to koutou tipuna o Kohu-
 ngunu kua  oti kai Porangahau
 e tu ana, tetahi whare whaka-
miharo ona  waahi katoa. Haere
mai, kai rongo korero noa kou-
tou.
  Haere mai ma ou konohi ano e
kite kia korero rawa ake ai koe i
kite  ou konohi ki te kore koe e
haere mai e hara koe i taputapu
hara mai haria mai nga aitua ki
ko nei tatou whakahaereere ai i te
pouri mo  b tatou kai hautu tua
kahore  atu nei i o tatou marae
 nei.
   Heoi.  Ko te ra hei tuherata-
nga hei te wenerei te 15 o Noema
1911.
     Me tae mai koutou i te ma-
ne te 13 tae atu ki te turei 14.
  He mea wkakahau mai na Nga-
ati-kere, Ngati-manuhiri, me Nga- .
ti-pihere, kia tuku atu  e au kia
panuitia e te "PUKE."
            Rupuha te Hianga.
  6/10/11.        Waipukurau.

  HE HOA NO TE MAORL
  I whakaatu tetahi pepa o Po-
neke i etahi mahi i mahia e He-
nare Paringa {Henry Burling) o
Waikanae, (i mate nei i enei wiki
ka hori ake nei, 104 ona tau) i
te wa e tamariki ana ia i Ingara-
ngi ko tana mahi he tangata wha-
kairo ki runga i nga kahu hira-
nga.  I a ia ka tae mai ki Ni u
Tireni nei ko tana mahi he pikau
i te meera a te Kawanatanga ki
nga waahi e tonoa ai ia.
  E ki ana a Henare, he maha
nga  takiwa e tutaki ana ia ki
nga maori kaore nga maori e ta-
huri  atu  ana  ki a ia. I a   ia
i Poneke ka rongo ia ki nga apiha
kei te tukua etahi hoia toko-ono
me nga pu ki te kawe i etahi pu-
kapuka km Te Rangihaeata raua
ko te Rauparaha, ka ki atu ia ki nga
apiha mehemea ki te tukua e kou-
tou enei hoia kia haere ana  ka
mate, e kore e hoki ora mai, ka-
tahi ka kiia mana e mau taua re-
ta ka ki atu ia mehemea ki te tu-
pono ia ki te mate ma te Kawanata-
nga e tiaki tana wahiue me ona
namariki. Katahi ia ka haere ki
kawe i te te pukapuka kia Te Ra-
ngihaeata raua ko Te Rauparaha
(ko te pu i a ia ko tona paipa)
ka tata atu ia ki Paremata ka tu-
taki i a ia etahi maori, katahi ka
tahuri ki te taka kino i a ia, otira
ka rongo a Te Rangihaeata ka ri-
ria nga maori. He nui te mana-
aki a Te Rangihaeata i a ia.
1 te mutunga  o te titiro a te Ra-
ngihaeata i te pukapuka katahi ka
ki atu kia ia me mau e koe tenei pu-
kapuka kia Te Rauparaha, ka ho-
atu e Te Rangihaeata te kete me
nga kumara i roto, mete ki atu ki
a ia, haere e tupono koe ki te tu-
taki i tetahi maori whakaatutia
atu ienei kete, e kore koe e taka
kinotia.   1 a ia e haere ana i te
taha tai ara ku tata atu ia ki O-
taki ka peka ia ma uta haere ai
ka timata tona kau haere i roto i
te wai, katahi ia ka mahara me
unu e ia tona tarau ka takai ki to-
na kete, kaore tonu ia i roa e ha-
ere ana ka kitea ia e etahi maori,
katahi ka murua ona tupeka, ka
tangohia tona paipa ka wehewe-
hea nga tupeka kia ratou. I ko
atu te hakui o Te Rangihaeata e
noho mai aua. I te wa e wehewe-
he ana nga maori i nga tupeka
ka karangatia atu te kuia ra kia
hura mai ki te wahanga mana.
  I te takiwa e haramai ana te
kuia ra katahi ka titiro iho ki te
pokai kahu ra, (me te whakaki-
no atu ano ki te pakeha ra) no te
takahanga atu o te waewae o te
kuia ra ki te pokai kahu ka taka
mai te kete me nga kumara, oho-

4.         Te Puke Ki Hikurangi Mane Oketopa 16,1911.  Nama 5 o te tau 1.
cere katoa ratau, ka karanga atu
te kuia" ra kia whakahokia, atu
nga taonga a te pakeha ra, na to-
na tamaiti te kete i te pakeha ra,
me haere nga tangata ki te kawe
i te pakeha ra ki te waahi e hia-
hia ana ia ki te haere. Heoi ano
i tae pai taua pakeha kia Te Rau-
paraha,  [he mea tango mai enei
korero i te Akarana Wikiri Niu.]




  NGA MAKETE.
   Ko te utu tenei inaianei mo e-
nei taonga i raro iho nei:—
   Paraoa, £10-0-0 mo te tana; Ti-
awhe hou, mea pai e £5-0-0 mo te
tana; Oti-mira £14-15-0 mo te ta-
na; Witi-mira £10-0-9 mo te ta-
na; Riki e £6-0-0 mo te tana; Ta-
ewa (Riwai) £4-10-0 mo te tana.

  Witi 8/9 mo te puhera; Oti 2/10
mo te puhera; Kaanga 3/6 mo te
puhera;

  Poaka tote (Ham)  mo te
pauna; Pata mea  pai (factory) 1/2
mo  te pauna; Pata ahua ke (dai-
ry) 8d mo te .pauna; Pekene 7£d
mo  te pauna; Tiihi (Cheese) GA-d
mo te pauna; Heeki Bd mo te ta-
tana.

 MAKETE  KARAREHE KI
      WAIRARAPA.

  I te makete kararehe a te Tara-
keti Kamupene i tu ki Eketahu-
na i tera wiki ka hori ake nei ko-
ia tenei:—
Nga  hipi:—  Hokete, mea  pai
14/11; Etahi atu ahua 12/8 ki te
18/10; Hipi uha me te kuao 14/3;
Weta  16/-; Nga Io kaore he kuao
13/6 ki te 15/-; Nga Io momona
15/- ki te 15/10; ki te 16/6.
  Kau:—  Mo nga Kau kotahi tau
£2-14-6  ki te £2-11-0; Kau mi-
raka mea pai £8-0-0; Kau miraka
ahua hiroki £4-7-6, ki te £6-15-0.

  MAKETE O AKARANA.
         TARAKETI ME  TE
           KAMUPENE.

   Kiri:— Kiri Okiha 7d ki te 8d;
Kiri kau mea pai 6f d; mea ahua
mama  6d; Kiri kuao mea pai 8fd;
ahua pai 6Jd, ki te 7£d; mo nga
Kiri i kino 4d ki te 5d; (he utu
pauna weti te utu.)
   Kiri hipi:—  Kiri pai e 5/6 ki te
6/10 mo te mea kotahi; mea ahua
pai 4/- ki te 5/4 mo te mea kota-
hi; kiri maroke e 9d ki te 1/6 mo
te pauna.




 NGA RETA MAI.
    [Ki te Etita o TE PUKE."]
   Tena koe me tou whare me nga
 tamariki mahi o "Te Puke" Kia
 ora koutou.
             He inoi atu tenei kia
 koutou na to koutou matua wha-
 kamutunga  o roto o nga tatai o.
 koutou Tipuna, ma koutou e uta
 atu kia "TE PUKE" mana e mau
 atu ki nga marae o te Aitanga-a-
 tiki kua whakahemo atu nei ratau
 ki te kopu o aitua.
   He rongo-rongo noku mo te Ki-
 rihimete ka tu nei ki Ngatauewa-
 ru me kohi rawa te tangata kota-
 hi i te pauna ka tika te haere ki
 taua Kirihimete; Kia mohio nga
 tangata e korero nei i tenei kore-
 ro kaore tenei take e mohiotia e
 nga morehu e ora nei o Wairara-
 pa nei na to koutou matua na Tu-
 nuiarangi te kupu ki nga morehu
 o Ngati-Mutuahi me Ngati-Paka-
 paka me Hamua  me  Ngati-Ra-
 kaiwhakairi, me hui ki Nga-tau-
 ewaru he Kirihimete me nga ta-
 ngi mate me  te kite i-o tatau ti-
 nana morehu o tena wahi o tena
 wahi.
      Ka tautokona o Kere Maa-
 ka me Ngarori Tamihana tenei
 take, tae mai kia Hamua ka tau-
 tokona tenei take kaore he kohi
 moni.
           Heoi ano.
      TAHIMARAE  TE KOROU,
   5/10/11.           Poneke.



   [Ki te Etita o TE PUKE."]
   Ana te panikena wai mo te ko-
 tiro nei mo "Te Puke" kia kaha
 ai ki te torotoro mai i ona matua
 i ona tipuna. Haere mai e hine
 haere mai i te ra e whiti nei.
   Tena koe, te wairua o te hu-
 nga mate o Tamahau o Tomoana
 o Te Uamairangi o Paora Ropiha
 otira o te mano noa iho.
         KIA ORA, KIA OKA.
         RETIMANA TE KAMA.
   27/9/11 '     Norsewood.

    [Kia ora, ko te hiahia tena o
 kai whakahaere o "TE PUKE" kia
 pena katoa nga kai tautoko o te
 pepa, ara kia tuku oranga mai,
 kia pai ai te haere atu a te pepa.
 Etita.]

  NGA TANGATA KUA UTU.
   Rangi Kaiwhiria'   ,  10/-
   Retimana Te Kama,   10/-
   Taituha  Waitere,       10/-
   Tioi Waaka,             10/-
   Iraia Te Hamaiwaho,  a/-
   Heerni Paikea,         10/-
   Haami Potangaroa,    10/-
  Hiria Raharuhi,       20/-
   Kuku Karaitiana,      10/-
   Kohea Tahana,        10/-

  
   HE  PANUI.

   Ki nga kai tautoko o te 'PUKE'
 He whakaatu atu tenei kia kou-
 tou, ko  te take i roa ai te puta
 atu o TE PUKE* kia koutou, i te
 hanga matou ko aku tamariki i
 tetahi whare hei tuunga mo te
 'PUKE' na  konei i roa ai te puta
 atu o te pepa, He  ahakoa kei
 pouri o koutou ngakau, kua pai
 te whare mo ta koutou mokai
 kia ora, e ora ana hoki te kai tu-
 hi me nga kai whakahaere.
         NA TE  ETITA.
 NGA  RONGO O MURI
         MAI.
  TUKU KI RARO I TE TU-
    RANGA TUMUAKI.

  Kua unu a Kiwhi i tona ingoa,
ara kua tuku ki raro i tona tura-
nga  Tumuaki  (Perehitini) o te
Poari Whenua  Maori o te Taira-
whiti.
     Ko te take i unu ai ia i a ia
he whakararuraru no te Piha, ra-
ro Hekeretari mo nga mahi Mao-
ri, i a ia ina whakahaere ia i nga
mano kua hoatu ki a ia. I mea
a Ta Heemi Kara, "E tika ana
kia whakaatu a Kiiwi i nga take
i unu ai ia i a ia, no te mea he
maha  nga tikanga me nga hua-
rahi whakamarama i nga rarangi
o te Ture, no reira e kore au e pa-
tai ki a ia mo ana tikanga me
ana whakamarama i nga rarangi
o te Ture, engari kanui toku po-
uri kua wehe atu tetahi tangata
pai."



  W. KEREKE"
      (W. CRAGG.)
HE TANGATA KATIKATI MA-
KAWE, HOKO TUPEKA HOKI,

  Kaore e ngaro tenei haapu i te
tauhou ko te
        "HAAPU KEI TE
KOKI,"
o KUINI TIKITI, MAHITAONE.



      (H. E. ETON.)
  KIMIHI HOKO RONGOA.
  HE KIMIHI TINOPAI TENEI KEI
   WAIRARAPA NEI MO
    NGA AHUA RONGOA KATOA.
            KEI
KUINI TIRITI         MAHITAONE.
Te nama o te   Te nama o te
WAEA  KORERO 81.    P.O.Box   61.

   D. T. KIINGI.
HE TANGATA HANGA WHA-
 RE, HANGA  KAWHENA
          HOKI.

He  wahi mahinga tawharau toa,
       mahinga toa hoki.
Poorootiwe Tiriti    Katataone.

Te hono rakau o nga ahua mahi
katoa  e mahia  ana  e tenei ta-
ngata i roto i te wa poto. Nga
ahua mahi whare katoa e mahia
ana.  He  Kai-whakahaere nehu-
nga  tupapaku hoki. Ka haria
nga tupapaku ki nga waahi katoa
o Wairarapa  nei.

  C. S. POORO.
      (C. S.  BALL.)
   TEERA TUI KAHU
Kuini tiriti  MAEITAONE.

  Kei au nga tino tawhe papai
mo  nga wahanga e wha o te tau,
ka mahia e au nga ahua mahi
 kahu katoa e hiahiatia ana e te
 tangata: mo te utu iti.
 PANUI WHAKATIKATIKA.

   He  whakaatu tenei, e he ana
 etahi waahi o nga whakapapa o
 Ani Ngapuke  i panuitia nei e
 "TE PUKE" o te 15  o nga ra o
 Hepetema nei, wharangi 6, e ki
 ra i moe a Korakotaiwaho ia Hi-
 neumu, engari koia tenei te ha-
 ngaitanga;—
   Korakotaiwaho—Umuroa,
   Rangiwhakaewa- Hinetarariki,
   Tamahau     —Hinerangi,
   Raetea     —Terangiiriwhare
   Tangatakau   —Tohi
 Tarewa, Tawhirimatea, Ngatuere,
 Ani Ngapuki.
          Na Te Etita.


 Whakamaramatanga
  I Nga Ture O Te Pepa.
   Kia whiwhi  ra ia koutou  ki
 nga Manaakitanga Papai, me nga
 Waimarietanga o te ngakau Ra-
 ngimarie, me te aroha noa, ko te
 mea nui tenei o nga mea e toru,
 o te Tumanako, o te Whakapono
 o te Aroha. Hei pa-tu-watawata
 mo nga mahi. Kia mau  ki te
 Whakapono,  na te Whakapono i
 tu ai nga mahi, na nga mahi i tu
 ai te Whakapono. Amene.

        TURE,  I.
   E rua putanga o "TE PUKE KI
 HIKURANGI" i te-marama.

        TURE,  II.
   Ko te utu o "TE PUKE KI HI-
 KURANGI" i te tau, IO/- ; Mo te
 ono marama' e  6/-; Kaore e
 whakaaetia te toru marama.
        TURE,   III
   Ki te tono mai  te tangata kia
 tukua atu te pepa ki a ia, me tu-
 ku mai e ia te moni, mo te tau,
 mo te ono marama ranei, kei tana
 i hiahia ai.

       TURE.  IV.
   Ki te tuku moni mai te tangata
 hei nga moni  Nooti Poutapeta
I anake.
        TURE.  V.
   Ki te tono te tangata i te pepa,
me penei te ahua o te tuhi mai i
 te ingoa ki waho o te kawa-—
 Ki te Etita o "Te Puke-Ki-Hiku-
 rangi."
        BOX 5
            Carterton.
       TURE   VI.
   Kei te Etita te tikanga ki te pa-
 nui i nga korero katoa e tukua mai
 ana kie panuitia. Engari kia tu-
 pa to ano kaua i nga korero kino
 kaore e perehitia ena korero.
       TURE   VII.
   Ko nga reta katoa e tukua mai
 ana kia panuitia, kaore te ingoa
 o te tangata na aua, te kainga me
 te poutapeta, kaore e paunitia.
      "NA TE ETITA."


   Printed &  Published by H. &
 A. Tuhokairangi (Andrew Bros,)
 under  the direction of Purakau
 Maika Editor at their Registered
 Printing Office.
 Belvedere Street, CARTERTON.
        October 16, 1911.