|
loading...|
|
Te Tiupiri 1898-1900: Volume 1, Number 30. 26 July 1898 |
|
|
1 cover |
▲back to top |
THE JUBILEE.
Maori Newspaper
No. 30 Vol 1
TE TIUPIRI
JULY 26, 1898. WHANGANUI. HURI 26, 1898.
SMITH & MILLWARD
FORWARDING SHIPPING & CUSTOMS
AGENTS.
COAL AND PRODUCE MERCHANTS
TAUPO QUAY, WANGANUI.
Telephone, No 96 P. O. Box 60
TE METE ME MIRIWATE,
HE kai tukutuku taonga i runga inga Kaipake
Tima ranei. He kai whakahaere Katimaute
Me te hoko nui i te waro, me era atua mea.
TAUPO KI TIRITI, WHANGANUI.
Nama o te Terewhono, No 96.
Namama o te Poake o te Poutapeta No. 60.
KARAITIANA ME NUMANA.
Kite hiahia koe kite hikoi ki a rite kite
haere o tenei wa, me tango koe i nga hu o
KARAITIANA ME NUMANA.
Awanui Tiriti o, Whanganui.
If you want to
march with the Times,
wear
CRICHTON & NEWMAN'S BOOTS.
Avenue, Wanganui.
|
|
2 contents |
▲back to top |
|
|
3 1 |
▲back to top |
Vol. 1. ] Tuesday, July 26, 1898. Huri 26, 1898. [No. 30
PATU KAI WAIPIRO.
KUA tino mohiotia e te whaka-
aro o ia tangata, o ia
wahine tenei mea te kai
Waipiro he kai e patu ana i
te tinana tangata, ara he whakapo-
auau i te whakaaro, e kore e anga
nui ki te mahi i nga tikanga nunui
e ora ai tona whanau he kukume ke
atu i te tokomaha tangata ki runga
ki taua mahi haere ai. Otira kua
matakitakitia tena e ia iwi, e ia iwi,
o nga iwi katoa o Nui Tireni, kei te
penei hoki nga whakaaro na te kai
Waipiro ka riro atu nga whenua nga
taonga, na inaianei kua hoki mai te
whakaaro, ki te ata titiro marire i te
mate raua ko te o ra kua ngawari
haere taua kai nei te Waipiro. A
kua whakamutua hoki te hoatu
Waipiro ki nga wahine, Otira kaore
i te ata tupatoria taua ture, ki te
haurangi hoki te wahine, kaore e
mohiotia te tangata na ana i whan-
gai ki te Waipiro, e tino pai ai taua
Ture, me tapu rawa taua kai ki
nga wahine ki te kitea e haurangi
ana me hamene e nga Pirihimana,
kia mohiotia ai te tangata na ana i
whangai kia rite ai ki ta te Ture arai
i taua kai i te Waipiro. Na inaianei
kei te penei hoki nga wahine heaha
i katia ai kia tatou i kore ai ki nga
tane. He tika hoki tenei patai hua
atu i hanga he Ture mo te Wahine
me pa hoki ki te tane kia tapu nga
tahi raua ki taua kai kia rite tahi
ai raua te ora, te mohio te pai; ko
tenei kaore he ture hei arai i nga
tane ki waho o nga paparakauta, me
te inu Waipiro, heoi ano te ture he
here i te tangata kai Waipiro mo
nga marama, me nga takiwa e mutu
mai ia te kai, he takiwa ka kai ano.
Na titiro tatou ki te kino o taua kai
nei o te Waipiro, ko te tahi Pakeha
he mema, i tutu i roto i te Whare
Paremata i runga i taua kai nei a te
Waipiro. Me tahuri nui tatou ki te
tautoko i te hunga turaki i taua kai
nei kia tahuri ai te wahine te tane
me nga tamariki ki te mahi oranga
mo ratou, ma konei e toe ai nga
whenua, me nga rawa. Kua tu te
whare patu i taua kai nei i te wai-
piro kei Whanganui nei, a kua maha
! nga Pakeha kua mahia e taua hunga
i ki te rongoa patu i te hiakai o te
tangata ki taua kai, tera pea nga
rangatira Maori kei te hiahia ki te
whakarere i tana kai, engari na te
puku i whakahoki kia kai ano i taua
taru kino, Heoi te mea tino pai, me
uru ki roto ki te hunga patu i te
Kai nei i te waipiro, " whakama-
tauria.
—KOTAHI PUTUNGA O TE PEPA I ROTO I TE WIKI. —
|
|
4 2 |
▲back to top |
Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [2] Te Tiupiri, Huri 26, 1898
Whakaaturanga.
(Ko nga korero ano o te hui ki Papawai).
Paraire, 10th Hune, 1898. 10 a. m.
Ka tuhera te Whare. I te aroaro o
TAMAHAU MAHUPUKU—Tiamana ½ haora
ahau e ngaro ana. Ka tae mai he rahi aua
whakamarama mo te Tiriti nei. Ka puta aua
korero mo te Kingi kaore i runga i tana
nohoanga o mua, ina hoki kua tuku mai ia
ki te Whare koia ahau i ki ai kei te kite ia kia
tatou no reira ahau ka ki me tahuri mai me
whakakotahi kia tatou. &c., &c. I puta taua
korero mo te kupu kia whakanekehia he
mema mo te Whare o runga i Poneke. E
tino tautoko ana ia i tenei kupu me he mea
ka tutuki. Tetahi o ana korero mo te whaka-
neke inga mema Maori mo te Paremete nui
o Nui Tireni e tautoko ana ia. Ka tae taua
korero ki tona take i tae mai ai ki konei ko
te Pire Poari. I runga i tana titiro kua piri
te kawanatanga Pakeha ki te kotahitanga i
runga i te mea kua homai e ia tenei Pire ma
tatau e whakatikatika. Ka korero ia mo
nga korero a te Pirimia i Whanganui i konei
hoki (Papawai) mo te Pire nei ara tana kiia-
nga koia nei ta te kawanatanga i mahi,
engari ma te Iwi Maori e whakatikatika i ta
, ratou i kite ai he tika, engari kia tere te
mahi i mua o te tuheratanga o te Paremata,
kia whai taima ai te kawanatanga. Koia
ahau ka ki mahia kia rite ki ta tatou i mohio
ai he tika, ma taku whakatikatikanga
(tuhaina aua). Ka korero ia mo nga painga
e puta i tenei Pire 1st, ka mutu nga tangata
e whakaturia ana e te Kawanatanga hei hoko
whenua e pau nei nga moni e £43, 000
£ 23, 000 ranei, ka mutu nga ateha era moni
ano ka kore, ka mutu nga Roia nga kai
whakahaere e tango nei i te moni nui &c., &c.,.
Neke aua i 12 a. m. ki te 1. 15 p. m.
1. 15 p. m.
Ka tuhera te Whare.
PARATENE NGATA—Whakaatu ana kua tae
mai te reta o tona Iwi whakaatu mai ko
ratou e mea ana kia wehea o ratou whenua
ki waho o te Poari, ko tetahi kia whakatika-
tikaia te Pire tenei ano ta ratou whakatika-
tika nga i te Pire. Ka mutu ka korero ia i
taua whakaaro i aua whakatikatika i mahara
ai ia hei pera mona. Ka korero ia mo nga
mate o te Iwi Maori. He mangere, moe
huihui, e atawhai a etahi i nga mangere, he
kore e tuku inga tamariki ki te kura, &c., &c.,
Ka anga kia Waikato taua korero, kia huihuia
ma tona whakaaro ki o enei katoa, a kia
tahuri hoki ki te whakatikatika me nga Iwi i
konei i te Pire nei. Me tana ki kaore ia e
mohio ki te take o te Tiriti, me te kotahita-
nga e pakaru ai me tautoko i te Pire nei.
Engari e tika ana ka pakaru tetahi wahi o te
Tiriti ana te wahi tuarua o te rarangi tuarua
ara ko te arai inga hoko, e whakatuheratia
nei e te Tiriti. Ki taku mahara ki te nga-
wari tatou ki o tatou hoa Pakeha tera e
taka noa mai etahi tikanga kia tatou a o tatou
hoa i runga i te whakaaro kotahi. Mo nga
tiwhikete anga Phrenologist mo te tangata e
toru oku pera. I whakaaturia nei e Manga-
kahia. He hoa he hanga noaiho taua mea
Kaore au e whakapono. Ka mutu taku
korero, engari ka tu ahau kia pataia ahau e
tenei whakaminenga.
RAWHITI—Patai ana.
R. REWETI—Patai ana.
E. TE KAHU—Patai ana.
KIPA TE WHATANUI—Patai ana.
R. REWETI—Patai ana. Kaore i ea i te
kai korero.
TARAUA UTIKU—Patai ana.
POROKURO AITUA—Patai ana.
MANGAKAHIA—Patai ana.
Neke ana te Whare i te 4 p. m. Ki te
5. 45 p. m.
Ka tuhera ano te korero ki te Whare.
He rahi nga patai kia ngata.
TE WHATAHORO—Taku patai, ki te pahi-
tia te Pire nei e tenei huinga tangata ka
pehea te mana Maori.
|
|
5 3 |
▲back to top |
The Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [3] Te Tiupiri, Huri 26, 1898. TAMAHAU—Kaore e mate te mana Maori. MANGAKAHIA—Ka mate te mana Maori. Me tana whakamarama ano. No te mea e takahi ana i te Tiriti o Waitangi. R. REWETI—Ki te waiho e tatou tenei Pire penei me ia e takoto nei, ka mate, engari ko te Pire nei i homai kia whakatika- tikaia e tatou kaati nei a tatou whakatikatika te tikanga e ora ai e mate te mana. He rahi atu nga tangata, i tu ki te utu i te patai a te Whatahoro. Ka mutu, ka korero ia i tana whakaaro mo tu Pire me tana. ki te whakaae ana ia i te Poari engari kia 4 Maori ko te Komihana a te Karauna tetahi, a kaua e utua taua Poari ki nga moni e puta mai ana i te Parameta engari whakahoki mai ki roto i te Poraka ia Poari ia Poari. 11 Hatarei, 1898, 10 a. m. Ra tuhera ano te Whare i te aroaro o Tamahau Mahupuku. RUWHITI—Taku korero he whakaatu i to ku ahua i to Waikato e noho nei i waenga ia koutou ko ahau ka noho noaiho kaore he korero ko te take e takoto nei taku korero kaore aku whakatikatika, i runga i te mea ki te pera ahau, he tino pana tena naku i tatu pire e takoto mai nei i te Paremete, kaati koa ko taku kupu tenei kaore i ko atu. HEUHEU TUKINO—Ku ahau e whakaae aua ahau ki te Pire i runga i te whakatikatika, me taku mahara ano kaua e waiho hei mate mo taku Kotahitanga. Engari whakaata ahau i uku whakaae i tenei Pire. Korerotia ana e i te taenga onga rangatira Maori i te tau nga rangatira i Poneke ra. Korerotia ana tana Pitihana. A i au e tu nei i tonoa mai au e toku Iwi kia uru ki te tirotiro i tenei Pire ki te i tenei whakaminenga taua i kite ai hei whakatikatika mo tenei Pire, ka whai mana ahau ki te whakatau i ta ratou whaka- aro i konei. Mo te Kirihipi a te kotahitanga kei a mahuta i tonoa ahau e te Tiamana o te Whare o Raro (Tikao) kia tikina, na Taitako i arai ka kore au o e tae. Me te haere ki Ingarangi kua oti te kupu me tono haere e tino mohio ana tatou nga tangata mo taua haere ko Taitoko ko Tikao ko Heko. Engari koia nei to tatou huihuinga e rite ai ra o te haere, me te kohinga hoki onga moni e rite ana mo taua haere. E tirohia ai hoki he riiwhi mo Taitoko mo taua haere. Panuitia ana hoki e ia te Kirihipi whakaae- tanga anga Iwi nei i te Kawanatanga a te I kotahitanga hei whakahaere inga whenua o aua Iwi Maori. Ka korero ia i etahi onga raruraru o te kotahitanga, kei nga whaka- ritenga onga tangata hei kawe atu i nga tikanga a te kotahitanga ki Poneke e noho i ana etahi ki te whakatutuki inga mahi ko etahi ka hoki ki o ratou kainga, ku Taitoko anake te mea e noho tonu ki te mahi a ko au te kai awhina i aia, ko Hoori Ropiha tetahi, etahi mate enei. Korerotia ana e ia nga mea i kite at ia i te mana o te kotahita- nga onga mahi i mahia ki Poneke. Ko te Pitihana a N. Awa, na te kotahitanga i tuku ki te Paramete pahitia mai ana &c., &c. Ka korero ia inga, tikanga o te Pire i tana i mohio ai. Me una korero inga korero a nga tangata kua tu ki to korero e pa ana ki nga take o te hui noi. Me nga korero anga tangata i pa te korero kia Pire nei aua tangata, ko te Rau hiti, ko Hamiona, ko Wi I Pero, ko Paratene Ngata, ko R. Rewiti, ko Taraua Marumaru, ko Te Kereama, ko Aitua (Porokoru) Patapu, ko Te Piwa, ko Te Hurinui, ko Tatana Whataupoko, Wiremu Ratana, ko Mangakahia, me tana whaka- marama inga tangata i tino tautoko i te Pire, a i tika te korero mo te Pire. Ko taku kupu mutunga me whiriwhiri he komiti onga Iwi katoa e noho nei kia kotahi o tern Iwi o tena Iwi, hei whakatau i atatau take i te Pire nei i ta Waikato, me ta te kotahitanga, no te
|
|
6 6 |
▲back to top |
The jubilee. Tuesday. July 26, 1898. [6] Te Tiupiri, Huri 26, 1898.
TE PIRE RAIHANA WAIPIRO.
I ROTO I TE PAREMATA.
TE MEMA I HAURANGI.
Poneke, Hurae 22.
Kote mahi i roto i te whare, he whaka-
haere i te Pire Raihana Waipiro. Ko te
Mirei te kai hapai i taua [lire. A i tae ma
ano nga kui hanga pia ki te korero ki te
pirimia kia tautoko ia ratou. I te ahi ahi nei,
katu ko Rourariki Makeneti mema o Motueka
he maha ona tunga, me te rereke o tana
whakahua kupu, me te karanga a te Tiamana
me noho koe ki raro, heiaha ma to tangata.
Kei runga ko Katene mema o Whanganui,
na titiro e kure rawa e ahei te ki ake inaianei
kaore i tika te hunga turaki i te kai nei i te
Waipiro. E tino tika ana e hiahiatia ana mo
Nui Tireni tere tonu te tu ake o Makeneti,
tata ano te raruraru. Ka tu ake a Te Teira
o Karaitiati ka kii tonu atu e hoa kei te
haurangi kue e tika ana te mohiotia o tona
haurangi. Na e hoa ma e mohio ana tatou
e kai kino tera mo nga tangata whakaaro nui
i roto i tera Wharo kia puta ai te marama-
tanga ki a ia, mo te manaaki a nga rangatira
o taua whare.
TE KOHURU I MOTU.
KIHIPANE, Hurae 22.
Tera te tahi Pakeha ko Koti (J. K. Scott;
! i mate ki Motu i te takiwa ki Kihipane. ko
te mahara i Kohurutia.
HE MITARA.
Kua pa tetahi mate Mitara ara ka pupuku
katoa te kanohi, nga ringaringa me te tinana.
kia tupato nga matua mo a ratou tamariki,
kia mahana me waiho tonu i roto i te whare, ka
tahu be ahi ka waiho, kaua e tukua ki waho te
whare haere ai a kawe ranei ki te waimatao, ki te
puta nga pukupuku katua o te tinana, kanui te pai,
na ka horoi ki te wai mahana, ka pani ki te hinu
|
|
7 7 |
▲back to top |
The Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [7] Te Tiupiri, Huri 26, 1898.
mehemea ka kore e putaputa katoa, kia pai rawa te
tiaki no te mea ko te Piwa kei roto ano e noho ana
te rongoa pai hei patu i nga Piwa katoa e pa ana ki
te tangata ki te wahine ki nga tamariki, ko tenei
rongoa Akanaiti (Homoepathic Aconite Ix) konga
turu mo te pahake e 5 turu ki te punui kii te wai
mo te tamaiti rawa kotahi turu ki te punui ki i te
wai, kotahi ti purutiti i te kainga.
TE HAERENGA O PEHIRA TE TEIRA.
He nui te mihi o nga tane me nga wahine, tae
noa ki a ratou tamariki o te kura o Putiki, ki te
haerenga atu o Pehira Te Teira (uri mokopuna a
Te Teira Minita o Putiki) hei kai whakaako mo te
kura Maori i te Parapara i te takiwa o Whanganui
he roa hoki taua tamaiti e mahi ana i nga mahi pai
i roto ia matou, me a matou tamariki, ki te kura
i nga ratapu, ki te whakatangi i te okena o te
Whare kurakia ki te ako i nga tamariki ki nga
Waiata Himene, ara ko tona koaeo Waiata, he pera
ano me nga kai hapai waiata o nga Whare Kurakia
Pakeha. I tu a Waata Hipango ki te whai kupu ki
taua tamaiti, kia haere i runga i nga hikoinga wae-
wae o tona tapuna o Te Teira. I muri iho ka hoatu
te Aroha o nga tamariki o te Kura kotahi te turu
whakopi whakahingahinga nei, kotahi te paaki
paraihe mahuinga na ka tokorua rawa a matou
tamariki ka riro atu, ko Peneti nei te tahi waihotia
ake e ia ko Pehira heoi tokorua riro nga tahi, ma te
Atua ko rua e Awhina, i runga i nga mahi nunui
ki runga ki nga Maori.
NO HANATAPERE.
Paraire, Hurae 22.
No te ahiahi i huihui ai nga Pakeha mahi paamu
o reira ki te whakahaere i te tahi Whare mahi Tiiti
mo reira ara me hanga ki Poukiore. I runga i te
ata whiriwhiri marire a te Kamana o Pamutana i
nga korero a te hunga tautoko ki ana ia ki te hanga
taua Whare ko te utu mo te Karani Miraka 23/4
hapa, a he Maha hoki nga kau kua oti te whakarite.
Tera e puta he painga ki reira mehemea ia he
Maori kei era takiwa na he mahi tika tena kia
koutou te whangai kau.
He maha nga matua o nga tamariki kura i whaina-
tia, mo runga i te kore e honohono tunu te tuku ia
ratou tamariki ki te kura.
HE PANUITANGA NO WAITANGI.
He panuitanga ka tukua atu ki nga Mema me
nga Rangatira Taane Wahine o te Kotahitanga i
nga motu e rua nei, tena koutou; he tono atu tena
kia tae atinana mai koutou, ki te Hai ka tu ki
Waitangi nei, ka Tuwhera te whare Paremata i te
13, o Oketopa 98, i te rua onga haora o taua ra.
Ehoa ma haere mai, he mea tuku atu tenei panui i
raro i te mana o Pene Taui Timuaki o te kotahi-
tanga, he mea tuku mai na Raniera te Wharerau
kia panuitia e TE TIUPIRI.
E whakapai ana matau mo tenei panui a ngapuhi,
a e tumanako ana matau era nga mema Taane
Wahine me nga Rangatira e whakarite i tenei tono,
a ngapuhi. Etita.
TOKAANUI, TAUPO.
Hurae 16, 1898.
Ki te Etita o TE TIUPIRI.
Me nga honore mema o te komiti. E
tama tena koutou te nohomaina inga marae
nunui o tatau tupuna. Tenei utaina atu nga
kupu a to koutou whanaunga koia ienei: —
Ehoa ma tenei kua tae mai to tatou kuia
atawhai ki te whaka kitekite ki e nei marae
nunui o ana mo kopuna heoi ano Tekaranga
mona a tenei iwi a N'Tuwharetoa, haere
mai! haere nui! e Kui me TE TIUPIRI o
o tou Kingi tanga kua waihonei ko tou
taonga honore kai manaki mate iwi. Maori o
Nui Tireni; mau ano e kawe haere kinga iwi
maha o Tou kingitanga. Na e oku
whanaunga tenei ra kanui te whakamoe
miti o te ngakau ki te kaha o to tatou
TIUPIRI ki te hari inga kupu maha. Na e
hoa ma tenei kua kite matou inga mahi a to
tatou Ko tahitanga i tu mai nei ki Papawai
Wairarapa; a henui a no te whaka moemiti
mo te kaha onga iwi noi ki te ata hurihuri
marire i te Pire a to tatou Kawanatanga ki a
tika ai ano te whaka tikatika; heoi te pouri
o toku nga kau "ko te pakaru o te tai
Rawhiti, " me te Tai Hauauru; " o tira heiaha
ma te pakaru ki te whare ko tahi e penei ana
toku whakaaro e nga iwi nei mehemea e
kotahi te whakaaro anga iwi nei penei kaata
whakaaro ano to tatou Pirimia, ki te ata
whaka ngawari me tu waaka tikatika. Na ko
tenei e nga rangatira kia kaha kia ngawari te
whakahaere kia marama ai te whaka rongo
atu a nga hi e noho atu nei inga marae o
koutou tupuna, kia tau ai te hari me te nga-
kau tatu ki te whaki moemiti atu kia koutou
Kaati enei kupu tena koutou. Te nei tetahi
whaka moemiti a toku ngakau ko te pai o
to tatu TIUPIRI me te Pukekihikurangi; mo
|
|
8 8 |
▲back to top |
The Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [8] Te Tiupiri, Huri 26, 1898.
to raua kaha ki te whakarongo haere ki o
raua marae mo nga rongo pakanga anga iwi
• nunui e patu mai nei ia ratou. Kauri te
manaki o N'Tuwharetoa ki o tatou taonga.
Heoi ano aku kupu. Na to koutou hoa pono
pono rawa,
M. Te Waaka Tamaira.
HUIHUINGA ONGA MEMA O TIUPIRI.
20 Hurae, 98.
Ka huihui nga mema o te Kamupene o TE
TIUPIRI ki te Tari o te TIUPIRI, nga mema i tae a
tinana mai ki te Tari.
Hori Pukehika kai tiakimoni.
Porokoru Patapu.
Paroto. Whakaheirangi.
Ropata Rangitahua.
Pera te Keunga.
Arama Tinirau.
Wiremu Waata Hipango.
Wiremu Makitonore.
Whatarangi Teka.
Ru Reweti.
Topia Turoa.
H. T. Whatahoro, Tiamana o te Komiti.
Take tuatahi i takoto ki te aroaro o te Komiti.
Ko te whakatuwhera i nga Hea o te Kamupene ki
etahi atu Mema, kia uru mai ki roto i te Kamupene
o te TIUPIRI Nupepa Maori o Aotearoa.
Nga take he nui no te hiahia onga tangata o waho
kia uru mai ki nga turanga Mema o te Kamupene
he mea tika kia whakatuwheratia tenei Kamupene,
ki nga tangata e hiahia ana ki te tango Hea mana,
aha koa taane Wahine ranei, ko te utu mo te Hea
kotahi o tenei Kamupene e £. 5 mutu. Na i konei ka
whakamaramatia atu ki te tangata e hiahia ana ki te
tango Hea mana, mana e tuku mai kia £2 10s te
moni hei taunaha, katukua atu te Rihiti mo to moni
me te pukapuka hei hainatanga ma te tangata mo
tona urunga ki roto. E toru marama i muri o to
utunga i te £2 I0s. Ka utu mai i te £1 5s e toru
marama i muri atu ka utu £1 5s. Ka kapi to rima
pauna mo to Hea. Kaore he karanga kia koe i
muri atu o tena. Na kei te tangata te whakaaro ki
te utu katoa i tona Hea i tono ai o tenei Kamupene
pai noatu, ara te £5, ki te pera te whakaaro o te
tangata o te Wahine ranei, kaore he karanga mo nga
Hea i utua katoatia mai ra te £5. Na kei te tangata
hoki te whakaaro ki te tango hea mana kia kotahi
maha atu ranei aha koa 10 Hea pai noatu ina tango
tetahi tangata kia pera mana.
Na e nga Taane e nga Wahine o Aotearoa o te
Waipounamu tenei ka tuwhera te Kamupene o
TE TIUPIRI me ona Hea 100 kia koutou ki nga mea
e hiahia ana kite tango Hea o tenei Kamupene.
Na ko nga Hea kua riro i naia nei e 24 nga Hea e
toe ana hei tango 76 kia tere te tuku mai ia koutou
moni £2 10 hei taunaha hea ma koutou i te pohi i
te taenga atu o tenei panui kia koutou kia takatu
mai te ngakau o nga tangata tango Hea. Na ko
tetahi whakaatu kia koutou ki nga tango Hea. ka
puta noa atu te pepa o TE TIUPIRI kia koutou kaore
koutou e utu i te pepa ina tango Hea koe koutou
ranei. Heoi te whakaatu kia koutou na te Tiamana
o te komiti o TE TIUPIRI.
Na he whakaatu hoki tena kia koutou kua tono
a Ru Reweti ki te Tiamana me te komiti kia.
whakaae te komiti kia tukua tona turanga Hekeretari,
Etita tuarua o te Pepa TIUPIRI me tona tunga
Kaitiaki moni kia Wiremu Waata Hipango, hei
Etita tuarua me te Hekeretari hei hoa mo Hori
Pukohika hei tiaki moni raua ko Pukehika, ma ta
raua tiaki anake e puta ai te moni ki waho i runga i
nga ruri kua oti te whakarite e te Komiti o Te
TIUPIRI pepa.
PANUITANGA INGA INGOA O NGA MEMA.
TONO TIUPIRI.
Ko tetahi tenei onga take i pahitia e te Komiti i
te 20 onga ra kia tukua ki te panui he whakamahara
ki nga tangata i tono pepa o te TIUPIRI ma ratau, kia
whakaaro ratau ki te tuku mai i nga moni i whaka-
ritea hei utu pepa, ara 7/6 mo te ono marama 12/6
mo te tau kotahi. Na ko etahi onga tangata i tango
pepa kua pahure i te ono marama ko etahi e rima
marama ko etahi e wha marama, na konei ka mea
atu to koutou Komiti me tuku mai e koutou nga
hereni ruarua nei mo tau pepa e ia tangata e ia
Wahine, hei tautoko ake i ta tatau taonga kia ora
ai te haere atu i nga takutai nei te Piki atu inga
maunga nei ki te torotoro haere ia koutou, tena
kia oho te ngakau takatu te whakaaro ki te tuwata-
wata i te Pa i te mea kei tawhiti te hoari ri e haereere
ana e kimi ana i ana e pahua ai, mo te whakaeke
rawa ake i to tatau pa kua oti te tuwatawata. Na
kia tatanga mai te taha kia koutou, ko te taha kia
matau kua rite, ara kua tae atu kia koutou te
TIUPIRI heoi tenei. Na he meatu hoki kia koutou
ki nga iwi ki nga Hapu ki nga taane ki nga wahine
rangatira kia kaha mai koutou ki te tango pepa ma
koutou, Hea hoki ma koutou o tenei taonga a
tatau. Heoi hei kona ra.
Tiamana o te
Komiti o Te TIUPIRI.
MO TE HOKO.
E RUA NGA PARAU.
Ko nga Maori e "hiahia ana ki te
hoko parau, me haere mai ki ahau
kia Tamihama, Parakumete.
|
|
9 9 |
▲back to top |
|
|
10 10 |
▲back to top |
THE JUBILEE Whanganui, Huri 26, 1898. TE TIUPIRI
E, KARINANA.
KAI HANGA ROHI, KEKE, &c., &c.
E mohio ana nga Maori ki toku Haapu
kei rawahi mai o nga puni Maori.
J. H. TENETINI,
KAI KATIKATI MAHUNGA.
E hoko ana ahau i nga paipa mo te utu iti rawa,
he pena ano hoki mo nga tupeka Tikareti, tae noa
atu ki era atu mea
HOHEPA PAORA.
KAMUPENE WHAKAMINE TAONGA KAKAHU
WAHINE TAANE.
Paraikete, Horo, nga Kakahu Katoa o te
tinana o te Tangata.
Awanui Tiriti o, Whanganui.
JOSEPH PAUL & CO.
DRAPERS. AND. CLOTHIERS.
Wanganui.
Blankets, Shawls and Clothing.
TEWI MAKIWHARANGI.
TANGATA Whakamine taonga Rino, me
era atu taonga maro, katoa e puritiana ki
konei, mo te Hoko. Waea taiepa, Rino uhi
whare, Tepara, Neera, Parau, Hapara, me
nga mea ngaki whenua katoa, omu, toki,
Perohuka, keena kohua kai, Paneke, Pureti
me era atu mea pera katoa tona tini noatu
onga taenga pera, e hokona ana i konei mo
te utu iti reawa.
Ritiwe Tiriti, Whanganui.
DAVID McFARLANE,
WHOLESALE & RETAIL IRONMONGER,
Ridgway Street, Wanganui,
Hold large stocks of—Fencing Wire, Corru-
gated Iron, Staples, Nails, Ploughs,
Spades and other garden tools; Camp
Ovens, Axes, Slashers, Enamelled and
Tin Billies, Pannicans, Plates, and
General Ironmongery.
All goods sold at lowest market rates.
KEI a matau nga tino pia patara nei Puata pia
he mea patara. Ko tenei whara be whare
tawhito note tai hau auru o tenei motu, ko nga pia
i roto I te Patara i riro i enei te Paraihe tuatahi o
te whare whakakitekite nui o Amarika i te ao
katoa.
RITIWE TIRITI WHARE MAHI PIA, WHANGANUI.
P. W. IUA,
ME ONA HOA
KAI WHAKAEMI TAONGA.
HE Hutu mo nga tane, me nga tamariki. He
nui te paraikete o ia ahua. Nga hooro papa
Nga piwhi, me nga hiraka, nga Kakahu mo nga
wahi wahine, me nga Kotiro o ia ahua nga potae o
ia ahua
Haere mai, he iti noa iho te utu.
Pataia, He- tino pono tenei korero ?
TE TINO TARI OTE MOTU TUARAKI.
E EKE ki runga i te whenua e eke ki runga
i te whenua e tama ma.
Nga whenua whare, me era atu mea e hokona
mai ana, Ehokona atu ana kite tangata.
Ko nga tono katoa, ka whakaotia paitia e
au P. RANANA,
Timuaki Whakahaere,
Awaniu Tiriti, Whanganui.
GET ON THE SOIL YONG MAX, GET ON THE
SOIL.
Great Northern Road Agency. Properties
Bought and Sold. Commissions of all kinds
executed.
P. LUNDON, Manager.
AROPETA KITINI,
— REWETI. —
Noku te whare Rongoa tuatahi e piki mai ai
ki te Awenu. He maha aku rongoa e kaha
ana mo nga mate me nga mamae epa ana kite
Iwi Maori.
He rongoa Homopatiki ano kei au.
IF YOU WANT PURE MALT LIQUOR
ASK FOR GIBBS & CO'S PRIZE ALE
AND STOUT. '
The oldest Brewing Establishment on the West
Coast of this Island.
First Prize for Bottled Ales at Centennial Exhibi-
tion against the World.
GIBBS & CO.,
RIDGWAY BREWERY, WANGANUI.