Te Toa Takitini
         Ehara  taku toa i te toa takitahi engari he toa takitini taku toa.
                                                  —Tuhoto   Ariki.
                Registered at the G. P. O, as a Newspaper.
Nama  7. HASTINGS. Hanuere 1st, 1932.
KO TE KAUWHAU   A HEREWINI KI TE HUI I PERIA,
                OKETOPA   26, 1862.

    'Na, ano te pai, ano te ahuareka, o te nohoanga o nga
teina o nga tuakana i runga i te whakaaro tahi. "
                                             —Waiata    133, 1.

     I te kimi ahau  i roto i te Karaipiture, e pai ranei te
Atua  ki te wehewehe. Kimihia noatia ake, i te timatanga
 taea noatia te mutunga, na, heoi ano taku e kite ai, e pai ana
 te Atua ki te whakakotahi. Na Hatana te wehewehe, na te
 Karaiti te whakakotahi, koia hoki a te Karaiti i haere mai ai
 ki tenei ao, he Hepara pai, hei huihui i nga hipi katoa kua
 whakamararatia, kia meinga hei kahui kotahi. Tera ke te
 mahi a Hatana, he whakamarara i nga hipi. (Hoani 10, 12,
 16).

     Kua kitea e koutou tenei tikanga. Kua korerotia e kou-
 tou tenei tikanga. Kua  korerotia nuitia e koutou  tenei
 waiata, —"Ano  te pai, ano te ahuareka o te nohoanga o nga
 teina o nga tuakana i runga i te whakaaro tati. "

     Na, te rerenga mai o nga tangata o ia iwi, o ia iwi, Wai-
 kato, Hauraki, Ngatihaua, Ngaiterangi. Ngatiwhakaue,
 Wakatohea, Ngatiporou, Ngatikahungunu, ki tenei Hui  i
 runga i te whakaaro tahi. Ano te pai, ano te ahuareka, o
 tenei tu noho, o te noho tahi.

     Kotahi te mea i hapa. Na, ko te pakeha hei noho tahi.
 Kahore ano kia ata rite te kupu a to tatau waiata. Te tua-
 kana kua tae mai, te Teina kua noho atu. Me  noho tahi te
 teina, raua ko te tuakana.

     Ko wai te Tuakana? na, ko koutou ko nga Tamariki a
 Hema. Kowai te Teina, na ko matou, ko nga tamariki a
 Tapeta. Me noho ke ranei matou? me noho tahi ranei? tena
 koa, hurihia mariretia taku patai.

86\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE   TOA TAKITINI  Hanuere 1st, 1932.

    Ehara  tenei i te pokanoa, i haere mai ai te pakeha ki
tenei whenua. Engari he kawenga na te Atua. Nga  Minita
Pakeha. Na te kupu whakamutunga a te Karaiti, a te Tama-
iti a te Atua, —"Haere koutou ki te ao katoa, kauwhautia te
rongo pai ki nga tangata katoa. ''—(Maka 16, 15. )
    Tenei ano te kupu a te Atua, mo matou katoa, mo nga
Tamariki a Tapeta.
    "Ka  meinga  a Tapeta e te Atua kia tohatoha noa atu,
ka noho ano hoki ia ki nga teneti o Hema. "—(Kenehi 9, 27. )
        Ko  te tino tikanga tenei o to tatou waiata; kaua ra
taua e whakatete  ki a taua, he teina he tuakana nei hoki
taua. (Kenehi  13, 8. )  Engari, kia pai, kia ahuareka, te
noho o nga teina o nga tuakana i runga i te whakaaro tahi.
    Kua  rongo koutou  ki ta te Atua i pai ai. Tenei ke te
mahi  a Hatana, me  waiho a Iharaira hei whakatupato mo
tatou. '

    He  tangata mohio rawa a Horomona, Tama a Rawiri.
Ka  koroheke, parori ke tona ngakau, ka  whaia te karakia
whakapakoko. Koia te Atua i mea ai, kia wahia tona kingi-
tanga  kia rua. He  whakaaro ki a Rawiri, ki tona papa, i
roa ai te wehewehenga. No Rehopoama, no  tana tamaiti,
 ka tahi ka tino wehea. Kotahi  tekau nga iwi ki te kingi-
tanga  o Iharaira. E ma  ki te kingitanga o Huria. Te take,
he pakeke no Rehopoama. He  taitamariki hikaka tena, ki-
hai i rongo ki nga matua. Ko taku mohiotanga tenei, ko te
tino tupuna o te kino, ko te pakeke. Korero mai, korero atu,
ngawari mai, ka kore te pakanga. Whakatika  ake, ko Iero-
 poama. Na  te Atua ia i tu pai ai, nana ano ia i tu kino ai.
 Me i pai ia ki te whakakotahi, kua tu pai. I tu kino ai ia,
 he wehewehe hoki. Kahore  ia i pai kia haere ana tangata ki
 Hiruharama  karakia ai. Ka  wahia e ia te temepara, kia rua,
 te karakia kia rua, te ture kia rua. Peratia te mahi me  ta
 Horomona, he karakia whakapakoko. Hanga  e ia nga kuao
 kau e rua tahi, hei rite ki te karakia o Ihipa. Tupu  ake,
 tupu ake, he  kingi kino, mo  Iharaira, taea noatia te ra, i
 riro herehere ai nga iwi kotahi te kau, a, ngaro noa.
     Koia i whakakaukia ai tona ingoa: —Ko leropoama tama
 a Nepata, nana a Iharaira i mea kia hara.

     Huri noa nga tau kotahi mano, na, ka tae mai a te Karaiti.
 Kua  hoki etahi o nga tamariki o Iharaira ki Hamaria, me  te
 mau  ano i to ratou pakanga. E mohio ana koutou te korero
 a te Karaiti raua ko  te wahine  o Hamaria. (Hoani 4, 9. )
 Heoi ano ta ratou i pai ai, he kati kau. Katia nga kai, katia
 nga  huarahi, katia nga wai, katia nga tangata: kahore i
 tatatata te Hurai ki te tangata o Hamaria. Kahore  i mana-
 kohia te tangata, i anga ona kanohi ki te haere ki Hiruha-
 rama. (Ruka 9, 53. )

     Na, te putanga mai o te Karaiti, oti rawa atu te tikanga
 wehewehe, te tikanga kati. Pakaru iho te taiepa wehewehe.

Hanuere 1st. 3932. TE TOA TAKITINI\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_87

Haehaea  te arai. Tahoroa  nga maunga. Wharikitia nga
repo. Whakatikaia  nga wahi kopikopiko. Whakamaene-
enetia nga wahi taratara. Whakamaroketia nga wai hohonu
hei huarahi ma tana i whiriwhiri ai. Karangatia nga manu
katoa  o te rangi kin rere mai ki  te rakau kotahi, maru  ai.
Huihuia  nga  hipi katoa, ki roto ki  te kahui kotahi. Haoa
nga  ika katoa lei roto ki te kupenga kotahi. Tamariki  a
Hema, a Hama, a Tapeta—Tamariki   a Aperahama, a Ihaka.
a Hakopa. —haere    katoa mai ki te Atua kotahi, ki te Ariki
kotahi, kia ora ai i te whakapono kotahi: —mau ai ki te aroha
kotahi—tu  ai i te ture kotahi.

     Tenei matou  te tu nei he teina, he tuakana, i runga i
te  whakaaro   tahi. He   Pihopa  pakeha te teina he Minita
maori, te tuakana   Ko te hiahia tenei o toku ngakau o mua
iho, kia whakapakia  te Minita maori, hei rite ki a matou.
Ahakoa   kiia e te pakeha "e hore e  rite. " kahore ahau i
whakaae atu. Ahakoa kua mea te tangata maori i mua. "Hei
aha  mawai te Minita maori, e kore matou e tahuri. '' kahore
ahau  i whakaae atu. Tone tonu ki te whakato i nga tau o
rua tekau, titiro mai, —na  te Atua tenei hua. Ka  titiro ahau
 ki aku tuakana, ki enei Minita maori, e noho  nei, na, ko
 tino kaha rawa taku whakahua  i to tatou waiata, —"Ano te
 pai, ano te ahuareke, o te nohoanga o nga teina o nga tuakana
 i runga i te whakaaro tahi. "

     Tenei ano taku ritenga maori hei whakamutunga.
     Kua kite ahau i tetahi manga i pipi mokemoke ki roto ki
 te repo. Heoi ano tona nuinga, he he nuinga paru kau. Ko
 toua otinga tenei, he ngaro noa. Ehara ia i te wai, ehara i
 te whenua. Kahore ia i inumia e te tangata, kahore i haerea
 e te hoiho, kahore i hoea e te waka: kahore i parautia e te
 parau: kahore i rerengia e te kaipuke. Kati noa iho i runga
 i tona nuinga poauau te manga kahore nei i pai kia rere ki
 roto ki te awa. Waiho, ma  te tuna e ngokingoki, ma te
 poaka e titakataka ki reira.

     Engari te manga ataahua, te manga pai, he mea whanau
 hou no roto no te kopu o te rangi: tirohia tona kaha ki te
 pekepeke ki nga  wairere: ki te rererere ki nga taheke: he
 tohe hoki nona ki te mahi i tana mahi, ara. he whakanui i te
 awa. Tae rawa mai ki te putahitanga, kua ngaro tona ingoa.
 Te ngaronga o Puniu, na, ko Waipa: te ngaronga o Waipa,
 na, ko Waikato: te ngaronga o Waikato, na, ko te moana nui.
 Ko  tona nuinga tenei, ko to te manga, kia ngaro pai ki roto
 ki te awa. Ko  tona nuinga tenei ko to te awa, kia ngaro
 pai ki roto ki te moana  Waihoki, ko toku nuinga tenei ko
 to te tangata kotahi, kia ngaro ki roto ki te Hahi: ko to te
 Hahi  nuinga, kia ngaro i roto i a te Karaiti: ko to te Karaiti
 nuinga, kia ngaro i roto i te Atua, "kia katoa ai te Atua i roto
 i nga mea  katoa. ''  (1 Korin. 15-28. )

88\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE       TOA  TAKITINI   Hanuere 1st. 1932.

           HE MIHI MO TE TAU HOU
    Tena koutou nga iwi o te Mota, tena koutou te Hahi a
te Atua i roto i te Tau Hou  o to tatou Ariki 1932. I tenei
wa kei te whakamamaetia  tatou me nga  iwi katoa o te Ao.
He  mahi  na te  Atua. Kei te kite iho  ia i te  aha o  to
tatou mararatanga, i to tatou wareware ki a ia. I te wa e
tika ana he  mea  pai tonu te whakamamae. Ea  tutu te
tamaiti ka kore e whakarongo, ka  whakamamaetia  kia haere
tika ai. Te  iwi kua tutu  ra tatou ki to tatou Matua. No
reira hoki mai, koki mai, hoki  mai. Hoki  mai ki to Matua,
hoki mai ki nga taonga a-wairua. Kia mama  te whawha ki
nga taonga o te taha tinana, he taonga pirau, he taonga mahue
hoki era. Ko te taonga pumau ko nga taonga wairua.

    I tena ra i tena ra o te Tau Hou, ko te patai a Paora hei
patai ma tatou: "E te Ariki kia aha ahau?"  Ka  oho ake i
te ata i tena ra i tena ra ka patai ano "E te Ariki kia aha
ahau i tenei ra?" Ma  to Matua to patai e whakahoki mai e
kore ai koe e whana ki nga koikoi.
    Heoi ra nga mihi mo  tenei wa. Kia kaha ki a tatou e
nga iwi o te motu. Kia aroha, kia ngawari, kia manawanui.
Ko  te mahi nui ma tatou ko te whakatipu haere i te Kingi-
tanga  o to tatou Ariki o  Ihu Karaiti. Ma  reira tatou ka
manaakitia.
                    Na  to koutou matua i roto i te Ariki
                              Pererika A. Aotearoa.

              TE WAIPOUNAMU
      NGA MAHI A TE PIHOPA O AOTEAROA.

    No te 20 o nga ra o Noema ka hoki mai te Pihopa i tana
rauna haere i nga marae o nga  morehu o te Waipounamu.
Kua  tae ia ki nga marae ki nga kainga o te Pihopatanga o
Nelson, o Christchurch me nga marae o Otakou. Kanui te
mihi o te Pihopa ki nga manaaki a nga iwi o Te Waipounamu
i a  ia.
    E  ki ana te Pihopa tera e uaua te pupuri a nga iwi o te
Waipounamu   i te ahuatanga o te Maori. He torutoru rawa
nga  mea kei te mau tonu ki te reo Maori. Ko  te nuinga o
ana  karakia ki te taha Maori he mea reo pakeha kia mohio
ai te nuinga o te whakaminenga. Ko nga tino kaumatua ano
 nga mea  mohio ki te korero Maori, engari kua tokoiti rawa
 nga kaumatua, kei te ora  Ko nga  tamariki tae noa ki nga
kaumatua  kua  eke nei ki te 30 ki te 40 tau kua uaua te
 whakarongo ki te reo Maori. He nui nga kupu whakahau a
 te Pihopa kia tainui ano ratou ki te akoako i a ratou tamariki
 ki te reo tae noa ki nga tikanga a te iwi Maori. He pai te
 reo pakeha hei arawhata atu ki nga matauranga o te ao hou,
 engari puritia ta te Atua reo i homai nei e ia hei reo mo te
 iwi Maori.

Hanuere  1st, 1932. Hanuere 1st, 1932. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_89

    Ko tetahi mea i whakamiharo ai te Pihopa ko te mau o
etahi o nga tikanga, Maori. Ahakoa  kua  makere te reo, ko
te powhiri me nga 'waiata aroha rangi ahua pakeha nei kei
te mau  tonu i a ratou. Kanui hoki te mau  o te whakaaro
rangatira i a ratou ara te manaaki tangata, te ngawari, me
te aroha.
    Ko  nga  marae o te iwi Maori e noho mai  nei i te Wai-
paunamu i tae ai te Pihopa, ko Motueka, Takaka, Okoha.
Wairau, Tuahiwi, Kaiapoi, Hokitika me  Arahura, te Kareti
Ahuwhenua   i Lincoln, Moeraki, Puketeraki, Waikouaiti, Te
Borstal Institute i Invercargill, Bluff, Colac Bay, Riverton,
Wyndham, Kaka Point. Te Kaik.
    Huihui  katoa nga Maori  e te Waipounamu   ueke iti atu
i te kotahi mano. Ko Temuka  te kainga tokonui o te Maori.
I whakatakotoria  e te Pihopa te kohatu  o te kokanga mo
tetahi whare-karakia hou ki reira. Kua  maha nga  tau o te
whare-karakia tawhito e tu ana, a ko te kohatu o tera o nga
whare, na Ta  Hori Kerei i whakatakoto i te 11 o nga ra o
Hurae  1865, i a ia e tu ana hei Kawana mo Nu Tireni. Ka
66 nga tau o tenei whare-karakia e tu ana. Ko te rahi o te
whare tuatahi e 25 putu te roa, 15 putu te whanui. No muri
noa mai  ka honoa atu tetahi 20 putu ki tona roa. Ko nga
rakau he  mea kani katoa e o ratou ringaringa tonu i nga
ngaherehere o tera wahi. Kua  tata te hinga o te koroheke
whare  nei. Kaati, ka maha  nga tau e kohi  moni ana nga
Maori  o Temuka  hei hanga  whare-karakia hou mo  ratou.
Kua  tata ki te £800 ta ratou moni kua takoto. Kei te hanga
te whare-karakia  nei inaianei. He mea  hanga  ki te raima
kaha i runga i te whakaaro tupato mo te ru, kei tupono ki
reira he ru-whenua  penei me tenei i pa nei ki Nepia. Tera
e whakapuaretia te whare nei i nga ra whakapaunga o Pepuere,
i a Maehe  ranei.
    Kia  ora nga morehu  o Ngaitahu me  era atu hapu o te
iwi Maori e noho mai nei i te Waipounamu. Kia u te whaka-
aro ki te Matua i te Wahi Ngaro  hei awhina hei arataki, hei
tiaki hoki i a koutou tae noa ki a koutou tamariki.
TAHA  MAORI  PIHOPATANGA  AKARANA   ETAHI  O
                   NGA     TAKE      I  WHAKAHAEREA
       Tahua  Oranga o te Pihopatanga o Aotearoa.
    Ko te moni kei te ringa o Te Komiti e pupuri aua i tenei
ra nei mo tenei putake, e £344/6/1. Ko nga  Kai-tiaki o tenei
Tahua  i roto i te Peeke o Niu Tireni ko te Tumuaki me te
Hekeretari.
     Tera tetahi tikanga hou kei te whakahaerea kahatia inai-
anei mo runga ano i tenei Tahua. Kua hoatu taua putake ki
a W. Cooper, Tumuaki o nga Apiha Whakatopu, a kua whaka-
 ae ia ki taua whakatakoto: ara, kia riro mana e tango i roto i
nga  wariu o nga paanga whenua o nga tangata o te Hahi,
tetahi moni i ata whakaaetia e ratou, a ko taua moni katoa ka
tukua mo  tenei Tahua.

90\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE     TOA  TAKITINI   Hanuere  1st, 1932.

       Tahua Whakamaharatanga Ki a Ruatara Ma.
    He  putake  tenei i korerotia ai whakaaetia e  nga iwi
katoa i tae mai ki te hui o te Rau Tau o Te Waimate, ara, kia
whakaarohia a tetahi wa he tohu whakamaharatanga mo nga
kaumatua  tuatahi na ratou i hopu te taonga nei te Whaka -
pono. Ko te toenga moni o nga raruraru katoa o taua hui e
£6/10/-, a kua panga taua moni ki te poutapeta o Kaikohe hei
timata i taua whakaaro. Ko nga Kai-tiaki o tenei Tahua ko
te Tumuaki me  te Hekeretari.

               "TATAU  TATAU. "
Nga  Etita,
    Tena  korua nga kai Hautu  o te Toa Takitini te karere
mau  korero ki nga marae me te Iwi. He nui nga mihi.
     E hara itemea he korero i tuhi atu ai, engari na nga
 tuhituhi kei te wharangi 51 o te Toa nama 4-5 i mau penei
ai, me  kore korua e whakaae kia ata whakamaramatia  te
tikanga i puta ai tena reo hou "Tatau Tatau. "
     Me tuatahi ake au ki te ki, kore rawa tetahi tangata i
•rongo i a Timi i tetahi atu tangata ranei e whakahuahua ana
 i taua reo "Tatau Tatau" i mua atu i te tau 1916. Kei te
 whakaae te katoa na te kaumatua nei na Timi taua reo hou.
     No te 1916 ka haere a Timi ki Ingarangi ko ia tetahi
 o te Ropu Paremata o Niu Tireni i haere ki te whakatutuki
 i te powhiri a te Matua ara a te Paremata o Ingarangi. Tae
 atu a Timi ki Ingarangi ko a tatou tamariki kei te pae o te
 riri i Paranihi. Whakawhiti atu a Timi kia kite i ona tama-
 riki i roto i nga parepare katahi ano ka hoki ki Ingarangi.
    Ka  tu tetahi hakari nui ki Ranana, ko Timi tetahi o nga
 manuhiri i kowhiritia kia whai kupu. I reira nga mana nga
 nunui o ia wahi o ia wahi o te Emepaea tae atu ki nga Iwi
awhina mo runga mo te whawhai ki a Tiamani, ara te Wiwi,
 Tiapanihi, Itari, Amerika ona huhua atu. E  kore e taea e
 au te whakaaro nga kupu ake a Timi engari pea te aronga.
     Ka tu a Timi ki te korero ka puta i a ia te ahua mo tona
 iwi maori. Kaore ano kia eke te kotahi rau tau mai i te wa
 e whawhai  ana te Ingarihi ki te Maori, he iwi mohoao noa.
 Na te Tiriti o Waitangi ka hohou te rongo, a, mai i taua wa,
 mau  tonu te piripono o te Maori  ki te Kiingitanga me  te
 Emepaea. I te wa o te whawhai ki te Poa (Boer War) ka
 tono te Maori kia tukua ia kia mau pu kia whawhai  ia mo
 te Kuini me te Emepaea. Na nga mohio me nga matauranga
 o Ingarangi i whakakore, engari, ahakoa taua arai, haere
 tonu nga tamariki kamakama o te iwi maori i roto i nga ropu
 Pakeha. Tae mai nei ki tenei pakanga ka tono ano te iwi
 Maori kia whakaaetia kia mau pu, aminetia ana e nga mara-
 matanga. Ka  tika hoki. Katahi  ka tuturu te mohio  o te
 Maori he wahanga  ia no te Emepaia a he Kiingitanga tona:
 ka eke ano hoki ki te tino aronga o te Tiriti, kua whakahoutia

Hanuere 1st, 1932. TE TOA TAKITINI\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_91

 i tenei ra, kua hainatia, kua hiiritia ki nga toto o a tatou
 tamariki, Pakeha Maori, i heke tahi nei, i rere tahi nei i te
 pae o te pakanga, i Karipori, i Ihipa, i Paretaina, i Paranihi.
 Kua whanaunga-tata. Haunga ia te nuinga atu o nga korero
 e eke ana ki nga Iwi Awhina i puta i aia i roto i taua whai-
 korero. (Tino mild hoki nga mana me nga nunui o aua Iwi
 ki te whai korero a te tatou kaumatua. ) Ka mutu  haere ana
 korero ka ki a Timi "Hei whakamahara mo tenei ahuatanga
 ko te kupu mihi i waenganui i a tatou he reo maori, "Tatau
 Tatau"... "We are one. "
     Ka hoki mai a Timi ki te kainga, ka karanga atu ona
 tamariki "Kia Ora"  ka mea  te Kaumatua, ina ke "Tatau
 Tatau. '' Katahi  ano te iwi kainga ka rongo i taua reo, i
 titongia e to tatou kaumatua e Timi i te aroaro o nga mana
 me  nga nunui o te Ao, i te marae rongonui, miharo hoki i
 Ranana.
     No  reira e hoa ma, kaua e kopekatia. E  ki ana te Toa
 he reo hou?  Ae?  Engari he kupu rahi, he kupu whanui,
 he kupu aronga nui, ara noa atu tona hohonutanga. Mana-
 akitia ? Tatau ?  Tatau ?
                             Na Tutepuaki,
                                 Turanganui-a-Kiwa.
                                             IT/11/31.

                   HE MIHI
     Ki te Toa Takitini: Tena koe. Ko  te wehi ki a Ihowa
 te timatanga  o te matauranga. Honore  ki te kingi, me te
  kahui ariki: i raro ano i te atawhai a te Atua Matua, Tama,
 Wairua   Tapu: kotahi Atua, kotahi Iriiringa, kotahi whaka-
• pono i meinga ai mo te ao katoa, ake, ake. ake, ae, Amine.
      E te whakatauki a Tuhoto-Ariki—e te Toa Takitini: Tena
  koe. E koro haere atu koe hei aorere ki te kaokao-roa a Maui
  e takoto nei, whawhe noa, huri noa te Motu, me ona mata-
  awaawa katoa: Kia rongo ai nga ruruhi, me nga koroheke i
  aku inihi. Ka tukua e au i raro i tou ringa kaha e koro ki
  te mau atu i aku mihi nui ki te 4166 tangata i haina nei i o
  ratou ingoa i raro i ta te kahui ariki kupu; i tohu ai i au hei
  mangai mo  te Rohe Pooti o te Tai-Hauauru.
      Me tuku honore ano hoki au ki a Ta Apirana Ngata, Te
  Minita Maori, mona  i tautoko i te matohu a te kahui ariki i
  au hei mema. No reira ko taku nei pepeha, kua tata tonu
  mai te ra e puta  ai te ora ki te Iwi Maori. Tena  koe, Te
  Minita Maori. He  hari mou mo  nga ra katoa e te hoa. Heoi
  ano tutukitanga o nga hiahia katoa o Iwi o te Motu, i te wa
  tino kei a koe te ringa kaha. Na reira haerea ano i tau haka
  i ta Ngati-Porou, e mea ra: "Hoatu karia ona kauae, purari
  paka, kaura mokai, i aue'' E te Atua, tohungia te kingi o te
  ao katoa. Aroha-nui, kia ora roa.
                           Taite Te Tomo, Kakariki, 6 12 31.

92\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE     TOA  TAKITINI   Hanuere 1st, 1932.

                   TE WA  NEI
    Kua  huri te tau tawhito. Tetahi tau uaua. He  toko-
maha  tonu i ngaro tahi atu me te tau tawhito. I nui te pouri.
te awangawanga, me te mate. Ko te Taruu tera, ko te Ru.
ko te tau-raki, ko te kore utu o nga taonga hoko atu, ko te
nui o te utu o nga mea hoko mai, ko te puputi tonu mai o
te hunga  kore-mahi. Anuanu  katoa  te tangata ki te titiro
whakamuri  ake ki te tau ka huri.
    Tera ano ia nga painga  o te tau tawhito e kore nei e
kite te ngakau kuare. Ko te mea nui pea ko te whakataurite-
rite i te tangata, ko te awhina o tetahi i tetahi. Katahi ano
hoki ka penei te awhina o te hunga whai-taonga i te hunga
rawa-kore. Kei  te tipu te wairua awhina o tetahi i tetahi i
kutia nei e te wa o te pukahu. He  tokomaha te hunga  i
pangia e nga raruraru o te wa engari uaua tonu ki te awhina
i era atu. Heoi ano hoki kei te tinei i nga mahi awhina ko
te hiahia tonu o te tangata me awhina tonu ia. He rawe tonu
pea, he kore hoki maana nei e kereu ake ki te naahi.

    Tena, ka pewhea  ra te Tau Hou?  He  tokomaha  tonu
kei te whanga marie ki te pikinga ano o te utu o nga taonga
hoko atu, me te korenga atu o te hunga kore-mahi. Ko etahi
ano ia kua  rere ke te wairua kua potatu. Na, kaua tenei.
No  te ngakau rahirahi tenei ahua. Ko te tumako kia kaua
tatou e potatu noaiho. Ko te rongo noa o te Taruu whanui o
te ao, ka potatu noa atu etahi. Kei te ora tonu nei hoki te
tinana, te hinengaro, me te wairua; a, kei te homai tonu te
whenua  i ona hua. Mo  te aha tatou kia turaha noaiho i te
ahuatanga, o te wa. Ki te mehuatia ia e tatou te oranga ki te
porotiti o te herenga kei te tika te turaha, kua korekore hoki
taua mea. Kei te nui tonu ke engari kei te hunga tokoiti e
pupuri ana.

     Kaore he  tangata kei te ao nei e mohio ana he aha i
uaua ai te wa nei. Kua pau tetahi wa roa i nga matauranga
o te ao e huuri ana, e rapu ana i tetahi rongoa mo tenei raru
kaore e kitea. Kei te pukahu  tonu, te moni, nga hua o te
whenua, me te tangata. Ki te whakaarohia ko nga kaha o
te ao  kei te hiahia ki te tu ki te hararei. I kaha rawa te
whakamahinga  i nga tau tata ka huri nei, kaati me okioki
hoki. Kaore  te tangata e tino hiahia kia nui rawa tona mahi.
 Ki te taea kia nuku noaatu te utu i te mahi i mahia. Tata
 tonu etahi ki te tono me utu ratou mo te nohanga noatanga.

     Ehara te Wa  Mate-kai i te mea hou ki te ao. He 31/2 ki
 te 7 tau e hora ana tenei ahuatanga ki tetahi, ki etahi wahi
 ranei o te ao ka mutu. Ko  tenei e uhi nei i runga i a tatou
 i naianei ka 21/2 tau. I hou ai tenei ko te tohanga ki te ao
 katoa. Kaore he iwi i mawheto. Ki etahi wahi katahi ano
 ka timata atu: ki etahi tangata kaore noaiho i te raruraru
 ake, i te nui tonu ra kei a ia. Otira kei te haere  te wa e
 koi ai tenei ahuatanga. Kaore  e kitea atu te wa e mutu ai.

Hanuere 1st. 1932. TE TOA TAKITINI \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ 93

    Ki te Karaipiture: Ki te wareware i te tangata te Atua,
ki te haere i te tokonga ake o ona whakaaro, ki te poaia e te
whakahi  i te nui o te matauranga, ka tukua iho e te Atua
he hemo-kai, he uruta, he whakapawera. Ka  taea te ki i pera
te ao i nga ra i muri iho o te Whawhai Nui. I te pukahu o
nga  mea katoa ka  wareware i te tangata te Atua. Ko  te
taonga me te matauranga te mea nui. He karakia ano engari
ko te ana  kau.

    Kei nga iwi matau, nunui o te ao te kaupapuhaoro o tenei
tamu. E kore pea nga iwi ririki mohoao nei e nui te whara
ka  mutu. Ko  te tikanga kia kaua noa taua te iwi Maori e
rarua. Kia taua na hoki ko te kai te mea nui.. Ka ora te
puku  ka mutu te awangawanga. No naiatata i aru ai etahi i
 ta te Pakeha whakatipu moni, hei poa i te ngakau. He toko-
 iti o taua kei tenei. Ko te tokomaha kei to taua ahua iho
 ano o nga matua ra ano. I mea ai a Ngata: ka ora noa atu
 taua i a taua kai maori nei ano: kia kaha ki te ono parareka:
 kei te pukahu tonu nga kinaki o nehe.

           TE WHAKAARO  KOTAHI
     E mihi aua te Pariha o Tokomaru ki te whakaaro ranga-
 tira o nga Ratana, o nga Momona, me nga Ringatu o konei.
     I tu he po ahuareka ma nga Ratana, puta ake nga moni
 o ta ratou po £17 (5 -. I runga i to ratou whakaaro rangatira
 ka tukua taua moni e ratou ki te Hahi Matua hei awhina i
 nga mahi  o te Pariha, he mea miharo tenei. Kia ora a Te
 Haua  Whakataka  me  tou katoatanga i raro i a koe.
     Kua  tae mai te reta whakaneke  i to matou minita ki te
 Pariha o Waipawa, a i te rongonga o nga hahi o konei nui atu
 to matou pouri. No  te ratapu te 10 o Hanuere ka tu he hui
 ma nga iwi katoa o Tokomaru nei, Ratana, Momona, Ringatu.
 I rapua he tikanga e mau tonu ai to matou minita. Kotahi
 tonu te reo o te katoa, "Waiho to tatou minita. "  I whaka-
 hau te hui kia hanga pitihana matou.
      Ko nga Ratana i mea: kaore matou i tiaki kia tu he hui.
 Kua  haere ke ta matou na pitihana. Ki te kore e manakohia
 mai e te Pihopa, kei te pai: i te hanga kua whakaaturia to
 matou  na whakaaro. Ko  te Hahi Momona, ko Hirini Waiti
 tona  kai korero, i mea ia: kua oti ke ta matou pitihana, e
 mahi  koe te Hahi Matua i tau. Ko Wiremu  Potae no te Hahi
 Ringatu, i whakaatu  ia i toua aroha ki te minita. Ko Peta
  Maukau  o  te Ringatu  i mea  nae tino pitihana. Na tenei
  minita tatou nga tangata o tenei wahi i noho pai ai. Ko te
  Komiti  Weteri  o te Hahi  Matua  i hikitia ta ratou kia noho
  ko ratou anake.
      E nga Etita he tohu atahua tenei, he tohu no te whaka-
  aio kotahi o nga hahi o konei.
                          Te Uranga Potae, Tokomaru Bay.

94\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE     TOA  TAKITINI   Hanuere 1st, 1932.

            NGA RETA O TE MOTU
Ki nga Etita o te Toa,
  Tena Korua,
    No  te toru o nga ra o Hanuere nei 1932 i te iwa o nga
haora i te ata, i tae mai ai a Ta A. T. Ngata, a Tai Perutu
ratou ko nga mema o te Poari o nga moana o te Arawa, ko
te Kairehita hoki o te Poari  o Waiariki, ko Tiweka  Anaru
tetahi.
    Ko  etahi o matou  e noho  nei i runga i tenei Moutere
katahi ano ka  kite tinana i a Ta A. T. Ngata. He  tika e
ronga ana matou i tona ingoa, e pooti ana hoki, engari kaore
ano i kite, a, me to matou mina tonu hoki i tera wa kia kite
tinana atu matou i a ia.
    Ko  tenei wa, kua rite ra, kua tika nga moemoea, kua
tae tinana mai ia ki mua i o matou  aroaro.
    Koinei, nui atu nga mihi kia Ta A. T. Ngata  a ki nga
iwi hoki o te rohe pooti katoa o te Tairawhiti, ki te hunga
irana i kowhiri a Ta Apirana hei mema mo tatou mo te iwi
Maori. Katahi ano tenei moutere a Motiti ka takahia e nga
waewae   rangatira otira e te Minita  Maori, tangata nui  i
waenganui  i a tatou katoa.
    Nui  atu to matou whakamihi, a whakahi hoki mo  te
taenga  mai o Ta A. T. Ngata ratou, ko nga rangatira o te
arawa  ki runga ki to matou Motiti. Katahi ano matou tenei
wahanga  o te Patu-wai hapu o Ngatiawa ka mohio ka marama
ki etahi ahuatanga nunui kaore nei matou e mohio ana  a e
rongorongo ana ranei mai i o matou matua.
     He hapu  matou i roto  tonu te pouritanga e noho ana i
nga tau ka huri no tenei wa no te whitinga mai o te Ra o te
rawhiti ki runga ki to matou moutere hari ana te ngakau.
 Te tahi mea miharo i kitea e matou ite taenga mai o te minita
 ki to matou marae ko te tunga atu o nga rangatira o te Patu-
 wai ki te mihi, ite wa tonu e haere ana nga kupu mihimihi,
 ko te timatanga o te pupuhi a te tupuhi kaore nei e taea i te
 ringa tangata te peehi. Kaati kaore rawa te wa i whakaae,
 note toru rawa i tetahi atu o nga ata ka whakaae te wa ka
 mutu hoki te pupuhi a te tupuhi.
     Ko enei nga take i hoatu ki te Minita: ko to matou wai
 kia arohatia mai e te kawanatanga (whakaaetia ana).
     Ta Te Umuhuri  Kerekeha tono ki te minita ki tetahi haki
 (flag) hei tohu, whakamaharatanga mo tona taenga mai  ki
 Motiti nei (whakakaaetia  ana). Tuarua  o nga  take a te
 Umuhuri, he tono mo tona wharekai (dining room) a Hinewai
 kia whakaotia. Whakaaetia  ana e te Minita raua ko te Tia-
 mana  o te Poari o nga moana o te Arawa, e Tai Porutu.
     E nga iwi e nga mana kua mau o matou ringaringa ki te
 parau a te Minita. Taria mai te roanga atu.
                           Tena koutou katoa,
                                 Henare  Kereitana,
                                        Petera Matehaere.

Hanuere 1st. 1932. TE TOA TAKITINI\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_95

     NGA MAHI  A TE PIHOPA O AOTEAROA.
                          1931.
          CONFIRMATIONS. WHAKAU.
                     Diocese of Waiapu.
March   29. —Te  Kaha............... 14
,, 30. —Raukokore............ 9
,, 31. —Omaio............... 2
,, 31. —Torere............... 9
May     13. —Whakarewarewa............ 1
July     19. —Kohupatiki............ 5
Sept. 15. —Manutuke............... 4
,, 17. —Uawa............... 16
,, 17. —Tologa   Bay............ 2
,, 18. —Kaharau............... 11
         20. —Tikitiki............... 11
,, 20. ——Tiktiki............... 
          22. —Tikitiki............... 1
,, 22. —Te    Araroa............... 7
        24. —Wharekahika, Hick's  Bay...... 10
         25. —Mangahanea............ 7
,, 25. —Kaharau............... 2
           27. —Waipiro............... 9
         27. —Waipiro     (Adults)............ 4
        27. —Tokomaru    Bay............ 22
 Oct. 9. —Te  Aute  College............ 17
,, 11. —Nuhaka............... 11
                    Diocese of Auckland.
 April   12. —Ohaeawai............... 16
., 13. —Utakura.............. o
         14. —Whangapae............ 3
          15. —Ahipara............... 11
,, 16. —Kariponia............... 13
,, 17. —Te   Kao............... 3
         18. —Waimanoni............ 25
., 19. —Pukepoto.............. 11
          20. —P-imapuria............... 19
,, 21. —Peria............... 15
           23. —Otiria.............. 38
,, 28. —Mangak-ihia............ 40
         29 Taita... 27
         30. —Waimamaku............ 10
 May      3. —Te  Iringa. Kaikohe......... 26
,, 10. -—Manaia. Hauraki............ 8
                      Diocese of Waikato.
 May      12. —Te   Aroha............. 1
                     Diocese of Wellington.
. July    12. —Wellington............ 12
,, 14. —Aorangi. Feilding........ 12
                   Diocese of Christchurch.
 Nov. 1. —Arowhenua. Temuka......... O
                       Taria te roanga.

96\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE      TOA  TAKITINI   Hanuere  1st, 1932.

                               MARAMATAKA
\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_HANUERE, 1932. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_
      Te  Ea. Ata. Ahiahi.

 1. Ra  Whanautg. Ken 17, 1-13. Tiu 30.
        Te Kotinga Rom  2, 17. Rom  13.

 6. Te Whakaaturg.
  Wai—Ata   72; Iha 60. Iha 61.
\_\_\_\_\_Ahi   96, 97. Rk 3, 15-22. Hoa 2, 1-11.

10. Rtp  1 muri
       Wliakaaturg. Iha 44, 6 mutu noa. Iha 45.
  Wai—               Hoa 1, 19-34. Hoa 4, 1-42: W
     Ata 46, 47, 67. Epeha 2. Korohe 1, 21-2, 7.
   Ahi 18. \_\_\_\_\_\_\_   \_\_\_\_\_       \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_

 17. Rtp 2 muri                           Iha 50, 4-10.
       Whakaaturg. Iha 49, 1-13. Hoa  12, 20
   Wai—Ata   27, 36: Rk  4, 16-30: mutu noa.
 \_\_\_\_\_Ahi  68. \_\_\_\_\_Hemi 1. \_\_\_\_\_\_\_1   Telia 1, 1-2, 12.

. 24. 11 tp 3 muri                         Ken 2, 4 mutu noa
        Whakaaturg. Ken  1, 1-2, 3. Mk  10. 1-16: V
   Wai—Ata: 104; Hoa 1, 1-18: Whkkiteg- 21, 15-
       Ati 147, 148. Whkkiteg  21, 1-14\_\_\_\_\_\_\_\_\_22, 5.

                      Iha 49, 1-13. Iha 45, 18 mutu
 25. Paora Apotoro    Krtia 1, 11 mutu                 noa.
                                      noa. Piripai 3, 1-14.

 31. Rtp 4 muri      Ken 3. Ken 6, 5 mutu noa
        Whakaaturg. Mk  9, 33 mutu    Rk  17, 20 mutu
   Wai—Ata   139: noa; noa. V
        Ahi 25, 26. 1 Kori 6. 1 Kori 10, 1-24.

                  HE PANUI
     He  panui tenei: Ka tu he Hui  e karangatia ana ko te
 "Aranga"  ki Nuhaka. He  whakaohooho  i nga mahi o te
 Hahi  o Ingarangi. Timata  i te 24 mutu ki te 28 o nga ra o
 Maehe  1932. Taria te roanga atu o nga whakamarama  o te
 panui. Mauria  mai nga Koea  (Choirs) o Heretaunga.
                                                   Wi  Mataira.

           WHAKANEKENEKE    MINITA
      Ko  Rev. Ngatai Wanoa   kua hikitia atu i te Pariha o te
  Waipatu  ki te Pariha o Tokomaru: ka mahi tahi me  Rev.
  Tamahori. Ko Rev. Wiremu  Moana o te Pariha o Tokomaru
  ki te Pariha o Waipawa. Ko  Rev. Rangiahe  o Poranga-
  hau ki te Pariha o Waipatu. Ko Raniera Kaa  o Waiapu  ka
  whakarikonatia a Maehe. Ko te Kawakawa  he taunga atu
  mona; ka mahi tahi me Rev. Poihipi Kohere.