|
loading...|
|
Te Toa Takitini 1921-1932: Number 30. 01 January 1924 |
|
|
1 1 |
▲back to top |
Registered at the G. P. O, as a Newspaper.
NAMA 29. HASTINGS. Hanuere 1, 1924.
TE TOA TAKITINI
TE KOHATU O CHAPLAIN-MAJOR HENARE WEPIHA TE WAINOH
Ko hurahia e Atirikona Hapata Wiremu, M. A., me nga Minita o '
Karauna, i te Wenerei, te 16 o Hanuere, 1924
He mea Panui e Rev. F. A. Bennett, he mea ta e Cliff Press,
Queen Street, Hastings, H. B.
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI
Registered at the G. P. O, as a Newspaper.
Te Utu mo te Pepa 6/6 i te tau.
Me penei nga reta " Te Toa Takitini. " Box 300, Hastings.
TE TOA TAKITINI. Hanuere 1. 1924.
TE MIHANA WHAKAORA KI ROTORUA.
No te 18 me te 19 o Tihema te Mihana Whakaora i tu ai ki
Rotorua. Kanui te whakamiharo ki te pai o nga whaka-
haere o te Mihana, mai ano i te timatanga tae
noa ki te mutunga. I te karangatanga tuatahitanga o
te Mihana kia tu ki Rotorua, i maharatia tena kea e tae ki
te 300 nga turoro. No te tatanga haeretanga atu ki nga ra e
tu ai te Mihana, ka heke mai te turoro i nga wahi katoa a no te
whakatoputanga o nga tikiti, kitea ana, kua eke ki te 760 katoa
nga tangata i whakapangia. I te Turei 118th): —
Ko nga pakeha i haere mai i tawhiti...... 170
Ko nga turoro (ko te hawhe he tamarikikopa)
i whakapangi i te Hohipera o Kingi Hori 88
Ko nga Maori o tawhiti............ 98
—— 356
I te Wenerei (19th): —
Ko nga pakeha o Rotorua.......... 123
Ko nga turoro i St. Luke's (chair cases).... 61
Ko nga Maori.................. 206
—— 390
Ko nga turoro taumaha i te ruma o te Minita.. 12
Ko nga turoro i nga kainga.......... 2
Hui katoa i nga ra e rua.......... 760
Ko te tokomaha o nga Maori i roto i tenei kaute: 304 Koinei
anake te Mihana i penei rawa ai te tokomaha o nga turoro
Maori
I whakahaeretia te Mihana ki te whare-karakia nui o Rotorua.
Tetahi pai o Ohinemutu ko te tata mai o te whare-karakia
tawhito, o te whare-kai, o Tamatekapua, o Te Aomarama.
I whai mahi katoa enei whare i roto i nga whakahaere o te Mi-
hana.
I te whare-karakia hou te Mihana e whakahaeretia ana. I te
whare-karakia tawhito nga tangata inoi (Intercessors). I
Whakaturia te whare kai mo nga turoro, i a Tamatekapua nga
manuhiri Maori e moe ana. i a Te Aomarama te whare-kai mo
nga manuhiri Maori. Ko te marae ko Te-papa-i-o-Uru. Koinei
te marae tapu o Te Arawa katoa, mai ano i nga tupuna a
tae noa i mai ki nga morehu o enei ra. Kaore pea he marae i
penei rawa te a ahua te pai, te rite o ona mea katoa. Kaore
|
|
3 3 |
▲back to top |
Hanuere 1, 1924. TE TOA TAKITINI. he ahi o tenei marae. Engari kei te mahana katoa nga wahi mahana, kei te wera nga wahi wera, kei te koropupu, kei te hu nga puia, nga ngawha. Ko nga wai inu kei te pai te matao, na nga paipa a te pakeha i tiki atu aua wai i runga i nga maunga, e 7 maero te tawhiti. Kei te rite tonu mai te ngawha hei tahu mai i nga kai, i nga haora katoa o te ra, o te po. Te Moana hoki o Rotorua, e whakataukitia ana, " he omu ka tonu. " Kei te hua tonu mai ona kai i nga marama katoa o te tau, te koura, te toitoi, te inanga, te kakahi, a inaianei he taraute (trout), te kai nui. Kaati, ka kite tonu iho koutou he tika te kupu i runga ake ra e ki nei ka mutu te marae ata- ahua, whaka-miharo hoki, ko Te-papa-i-o-Uru. Tenei ano hoki tetahi mea whakamiharo. Ka rima nga tau o Te Hikihana e huri haere ana i te ao, katoa, ki te kauwhau i te rangatiratanga o te Atua, me te whakaora i nga turoro. Kua tae ia ki Ingarangi, ki Wiwi, ki Amerika, ki nga moutere o nga Piripaino, ki Haina, ki Tiapana, ki Kariki, ki Itari. ki Ihipa, ki Awherika, ki te Tonga, ki Ahitereria. ki nga taone nunui o Nu Tireni. No te taenga rawatanga ki te marae tapu ou o Te Arawa, ara ki Te-papa-i-o-Uru, katahi ano ka kiia, kua tutuki te haere a Te Hikihana, kua rauna i a ia te ao, kua kopa tana haere i te mea kua rangona te reo Atua i roto i nga whakahaere o te Mihana Whakaora ki Te-papa-i-o-Uru. Kei reira a Te Hikihana o okioki ana i enei ra. Kei nga ra o Pepu- ere ka hoki ai ki Ingarangi. Kanui te whakamihi ki te kaha o to tatou koroua o Atirikona Tiatetana, me ona kai-awhina, pakeha, Maori, tae atu hoki ki nga wahine o te Whare-mihana i te Whakarewarewa. E rua wiki i mua atu o te Mihana, ka tae atu a Kenana Ata Wiremu me Peneti, hei hoa awhina i nga Minita o Rotorua. Ko Ata Wiremu i noho ki te Whakarewarewa i te tuatahi whakahaere ai i nga karakia akoako i nga turoro ki nga kaupapa o te Mi- hana Whakaora. No muri mai ka heke mai ki Ohinemutu. Ko Peneti i haere ki nga pariha o waho ara ki Tauranga, ki Te Puke, ki Maketu, ki Matata, ki Whakatane, ki Ruatoki. I te ata o te Turei (18th) ka timata te heke mai o te turoro. Tae rawa atu ki te 9 o nga haora kua ki te Whare-karakia i nga turoro pakeha. Ko nga Maori kei te karakia at ui a Tamate- kapua, ko Peneti kei te akoako i a ratou ki nga kaupapa o nga mahi o te Mihana Whakaora. Ka tata te pau mai o nga pakeha, ka whakaputa atu ko nga Maori, a ki tonu hoki te Whare-karakia i nga Maori anake. Ka pai te noho a te tangata, kaore he korikori, kaore he tamumu kaore he tahurihuri. Tapu ana, ihiihi ana te ahua o te tangata. Koinei te wahi o te kauwhau a T Hikihana i mau mai. (E mihi atu ana ki to tatou hoa ki a Rev. E. Eruini, mo tona kaha ki te tuhituhi i te kauwhau nei i etahi ra i muri iho o te kau- whautanga. )
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI. Hanuere 1, 1924.
NGA TOHUTOHU ME TE KAUWHAU WHAKAMUTUNGA
A HEMI M. HIKIHANA.
Ko taku hiahia kia mau i a koutou aku tohutohu, kia noho
marama i roto i o koutou ngakau te tino aronga o tenei Mihana
Whakaora. Kua mine mai koutou ki te aroaro o te Atua o
tana Tama ano hoki o Ihu Karaiti, ki te kawe mai i o koutou
mauiui. Na ehara i te mea kei ahau ake te ora mo koutou. Ko
te ora mo koutou kei a te Karaiti ake ko Ia te matapuna o
tenei manawhakaora. Tenei te kai-whakaora o te Karaiti te
tu-a-wairua nei i mua i a koutou. Ko ahau he mangai kau,
he kai-whakapuaki. Nana ahau i karanga hei whakahare i
tenei mana-whakaora, i te mea ke tekau mawha ano oku tau.
Na i roto i tenei rua tekau ma wha tau ka huri nei, kaore aku
mahi ke atu, ko te mahi-whakaora turoro anake. No te tau
1919 ka timata taku haere ki nga wahi whakamutunga mai o te
ao. Na e tata ana te rima tau i haeretia ai e ahau nga wahi
katoa o te ao, ko koutou te whakamutunga. Ko te karakia
whakamutunga tenei e wehe atu ai ahau i a koutou. Ko taku
tumanako kia mohio koutou ehara tenei i te mea he mutunga
no te mahi nei. Ehara tenei i te mutunga, engari he timatanga
tenei no koutou ki te hapai i tenei mana-whakaora. Kia toru
nga mea hei mau ma koutou: —(1) Ko te Ripeneta, (2) ko te
whakapono, (3) ko te Aroha; koinei nga kaupapa ma koutou,
ki te rite enei ia koutou, ka whiwhi koutou ki nga manaaki-
tanga maha a te Atua.
Kaore a te Atua whakatipu kino i te tangata ngakau ripeneta.
Kua rite noa mai i te Atua nga huarahi, me nga whakamarama
hei whainga ma te tangata hei mea e ora ai te Wairua, me te
Tinana.
He tautoko i aua huaraki ko te whakapono kia te Karaiti.
Kai te whakapono ranei koutou ko Ihu Karaiti te kai-homai
i te oranga Wairua, me te ora Tinana? Kei te whakapono ranei
koutou, kei konei a te Karaiti e tu-a-wairua ana? Na ko te
Karaiti kai konei, kei waenganui i a tatau. Kei te whanga
atu kia koutou, kia whakatata mai, kia pa ki te remu o tona
kakahu, i runga i te ngakau whakapono.
Pera me te wahine i te pakaruhanga toto, te paanga kau atu
ki te remu o te kakahu o te Karaiti, ora tonu ake te mate o taua
wahine. Kia mau koutou ki te kupu " He aroha te Atua. "
Na te aroha hoki o te Atua i homai ai e Ia tana tamaiti hei
hoko i a tatau. Ko te Karaiti to tatau kai-whakaora. " He
rite tonu Ia inanahi, i tenei ra, a ake tonu atu. " Ka tau-
whanga tonu a Ia, kaore ona rereketanga. Kei te karanga mai
a Ia: " Haere mai ki ahau * e koutou katoa '" nga mea e mate
ana. e pouri ana, e tangi ana, e rawakore ana, maku koutou
e whaka marie. Kia puta to koutou kaha, me whakapono kia
Ia, kia tapatahi te ngakau, no te mea ko Ia te putake mai o
tenei mana-whakaora. Ki te whakapono iti koutou, he iti ano
te mea e riro i a koutou; tena ko te hunga whakapono nui,
henui te wahi e hoatu kia ratou. Ko tenei kia kaha koutou
|
|
5 5 |
▲back to top |
Hanuere 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 5 ki te hopu i nga ahuatanga o te Karaiti, whaka-tinanatia tona ahua, me ana mahi hei tauira ma koutou, mo nga wa katoa. Ki te taea te hopu e koutou o tena, ka whiwhi koutou, ite kaha me te maramatanga nui, ka u ano hoki a Ia ki roto i a koutou, me koutou ki roto ki a ia; ka tahia katoatia atu i roto i a kou- tou, te ngakau ruarua, te whakapono-kore, me nga mea whaka- wehi katoa. He tokomaha te hunga i whai kia kite i nga tohu ka whaka- pono ai. Na henui nga tohu i whakaaturia e te Karaiti: he maha ana merekara i mahi ai. i whakaarahia nga tupapaku; ena tohu nunui e whaka atu ana mai i te mana o te Karaiti. No reira kia u koutou i runga i te whakapono ki a te Karaiti. He ahua mo koutou hei te tamaiti whanau hou kaore ona matauranga ki nga mea whakawehi, kaore ano hoki te ngakau ruarua i roto i a ia. E ma nga momo whakapono kei te ao: — (1) Te whakapono i pupu ake i roto i te hinengaro; (2) te whakapono i kutetetia mai e te matauranga o te upoko: ehara te mea tuarua engari te mea tuatahi, te mea i pupu ake i roto i te hinengaro. Hoatu o koutou hinengaro kia te Karaiti, hei kainga mona, kia noho tu-tata tonu Ia kia koutou, mo te puta whakarere rawa mai o etahi whakararu, mate ranei, e pai ana i te mea kei te noho tata tonu koutou, ki te kai-whakaora. ko Ia hei homai i te marama, i te ora. me te rangimarie. Kaore a te Karaiti whakahe ki nga mahi, e mahia ana. hei painga kia koutou; engari nga mahi huakore me whakaere atu. Kanui nga whiu kei te ao i tenei wa. Kei te piki haere te kino, te hara, me te tini o nga mate. Ko te putake mai a enei whiu na te nui o te hara e puta mai ana i roto i te tini o nga mahi hua-kore. kua riro te ao i nga mahi a te rewera, kua kore he wahi hei taunga iho mo te aroha o te Atua. Mehemea koutou ka whai kia whiwhi i te ora. me te rangimarie, me whakarere nga mahi pohehe, whakapuaretia mai o koutou hine- ngaro hei taunga iho mo te aroha o te Atua. " Kaore oti koutou i matau he whare koutou no te Atua, kei roto hoki i a koutou te wairua o te Atua e noho ana. " Na kia kaha koutou, kia kaua hei rite ki te hunga tumanako-kore, kei eke ia outou nga kupu e ki ra: " I haere mai Ia ki ona, a kihai ona i manako ki a Ia. " Na ko koutou te Hahi, ma koutou e hapai nga mahi i roto i te Hahi. Me awhina e koutou, o koutou minita, e kore e tipu nga mahi ki te kore e awhinatia nga minita. Ki te kore nga hoia e awhina i to ratou Tianara, me o ratou Apiha, ka hinga, e kore e tu. Pera ano hoki koutou; ko koutou he hoia, ko nga minita o koutou Apiha; ko te Karaiti te Tianara. Na kua oti te whakato o te purapura o te ora ki roto i o koutou hinengaro i tenei ra. ma koutou e whakamakuku ki te karakia pono, me te Inoi. Kia u ki te kaha o te Ariki: ko Ia hei hoa mo koutou i nga ra katoa, a te mutunga ra ano o te ao. Kaua hei titiro whakamuri, engari hei mua te titiro; titiro pu atu kia te Karaiti, ki te kai-timata me te kai-whakaoti o te Whakapono.
|
|
6 6 |
▲back to top |
6\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ TE TOA TAKITINI. Hanuere 1, 1924
I muri iho ka tohutohu mai a Te Hikihana ki te ahua mo te
haere atu ki te taiepa o te aata, ara ka haere pera atu me te
haere a nga tangata e tango ana i te Hapa a te Ariki. Ka
tuturi nga tangata, ka tuku atu i nga tikiti ki te Minita. Ka
whakahuatia e te Minita te ahua o te mate ki a Te Hikihana.
Ka pa nga ringaringa o Te Hikihana ki ia turoro me te inoi mo
tana turoro. Rereke te inoi mo ia turoro, mo ia turoro, kei te
ahua tonu o te mate ana inoi e haere ana. I muri i a ia ko
tetahi o nga Piriti hei tuku i te manaakitanga a te Hahi (he
eimana ke hoki a Te Hikihana). Ko Ata Wiremu raua ko
Peneti nga Minita i whakaritea. Koinei te inoi a nga Minita:
" Ma te Atua e manaaki tae noa ki tona tutukitanga, te Mahi
whakaora kua timatanga i tenei ra. hei painga mo tou tinana
mo tou wairua, i runga i te ingoa o to tatou Ariki o Ihu Karaiti.
Amine. "
ETAHI O NGA WHAKAORANGA.
ITE po o te Wenerei me te Taite nga karakia whakawhetai.
I aua karakia ka tu ake enei tangata ki te whakaoatu i nga
manaakitanga i homai ki a ratou.
Wiremu Duncan (o Te Teko) e mihi ana ahau ki te Atua
Matua. Tama, Wairua Tapu, mo ana manaakitanga ki ahau.
He maha nga tau o te mate o taku waewae, me te kaha hoki
o te mamae i nga wa katoa, me te iwikore hoki o taku tinana
katoa. I tenei wa kua kore katoa aku mamae, kua pai taku
waewae, kua whakahoutia hoki te kaha o taku tinana katoa.
He tino ora hou tenei kua homai ki taku tinana. Ko te taha
ki taku wairua, kei te marama kei te pai rawa atu.
(Taria etahi. )
WHARE-KARAKIA KI TANGOIO.
KUA karangatia nga tena (tender) mo te hanga i te Whare-
karakia ki Tangoio, takiwa o Haki Pei. Ko te tena nga-
wari tenei, ara £1200 mo te whare anake, kaore he tuuru
mo roto i te whare mo tenei moni. Ko te whare nei ka hanga
katoatia ki te pereki. Ko te raruraru mo te kaatatanga atu i
nga pereki me nga rakau i Nepia ki Tangoio kei nga Maori,
kei waho tera i te tena. Tera e oti te whare nei i roto i nga
ra o Mei.
ATIRIKONA WIREMU.
KEI te haere to tatou kaumatua a Atirikona Hapata ki Inga-
rangi. Kei nga ra o waenganui o Pepuere ka rere ai tona
tima. Kei te haere tahi i a ia tona hoa wahine, me ta
raua tamahine. He nui nga mahi ma Hapata i Ingarangi. Otira
Mo te Puru me kai i te WOODS' GREAT PEPPERMINT
CURE—-1/9, 2/9 patara.
|
|
7 7 |
▲back to top |
Hanuere 1, 1924. TE TOA TAKITINI.
o te mahi nui rawa e pa ana ki te iwi Maori, ko te perehitanga
outanga i ta tatou Paipera. Kaore he Paipere Maori i te toe
iaianei. Kaore hoki he tangata i runga atu tona mohio i a
Hapata mo te whakamaori i nga reo i orokohanganga ai ta
ratou Paipera.
Haere e koro, korua ko to hoa, me ta korua tamaiti. Haere
tikingia ena taumatua ikeike. Ma te Atua koutou e manaaki
hoki noa mai koutou ki o koutou whanaunga o te iwi pakeha,
e te iwi Maori.
WHARE-KARAKIA WHAKAMAHARA O
NGATI POROU.
KEI te 25 o nga ra o Aperira ( Anzac Day) ka tae te Pihopa
o Waiapu ki Tikitiki ki te whakatakoto i te kohatu o te
kokonga o te whare-karakia nui o Ngati Porou. Ko tenei
whare-karakia e whakaarahia ana e Ngati Porou hei pou whaka-
mahara ki a ratou tamariki i mate atu ki nga marae o te
pakanga. Ko te ahua o te whare he mea tango mai i te
tauira o te whare e tu mai ra i Ohinemutu, ara, ko waho ka
pera me nga whare-pakeha te ahua, ko roto ka hanga maoritia.
nga whakairo, nga tui, nga peita o nga heke nga taniko, me
era atu mahi whakamiharo a te Maori. Ka rahi ite atu tenei
whare i te Whare-karakia in Ohinemutu.
NGA MOANA O TE ARAWA.
KUA tae mai ki Te Toa Takitini te kape o " Nga Rekurei-
hana mo te whakatuunga i te Poari Kai-tiaki o te Takiwa
o te Arawa me era atu Tikanga e pa ana mo Reira. "
He mea hanga nga rekureihana e nga mema o te Komiti o
Te Arawa, me nga apiha o te Kawanatanga. Kua oti katoa
te whakamarama o te ahua mo te pooti i nga mema, nga
huihuinga, te Hiiri a te Poari, te whakahaere mo nga kaute.
te whakahaere mo nga moni, me era atu kupu whakamarama.
Kanui te pai o nga rekureihana, me te kaha o te whakatupato
kei he nga mahi a te Poari.
He mea paahi o te Kawana-Tianara i roto i te hui a tona
kaunihera i tu ki te Whare Kawana i Poneke i te 8 o nga ra
o Oketopa. 1923.
TE MARAMATAKA.
HE whakaatu tenei kua mutu te perehi i nga pukapuka
maramataka a te Hahi i te mea kua hokona te perehi
i Te Raukahikatea. Heoi ano te maramataka ma tatou
inaianei ko te maramataka e perehitia nei e Te Toa Takitini
i ia marama, i ia marama. Otira mehemea e kaha ana te
hiahia o te iwi Maori kia perehitia ano he maramataka wehe, ma
koutou e kohi mai te moni kia £12 ka rite ai te utu mo nga
kai perehi. E 500 ngu maramataka mo tenei moni.
|
|
8 8 |
▲back to top |
8 TE TOA TAKITINI. Hanuere 1, 1924.
TE POUWHARE, KUA MOE.
Ruatoki, Tihema 14th, 1923.
Ki te Etita.
Tena koe te kai-whakarapopoto i nga mahi me nga whakahaere ki
runga ki te motu katoa.
Tenei to iwi mokai ka tuku atu i nga tangi me nga whakautuutu i nga
mihi a Te Honore Minita mo te taha Maori me Ta Maui Pomare,
mo te takotoranga atu o Te Pouwhare. R. Rongokataia ki te moenga-
roa. He mihi mai na raua i runga i te ingoa o te Kawanatanga ki tenei
taniwha ka takoto nei i roto i a Matatua.
Kanui te tangihia o tenei tangata o Te Pouwhare. He tangata
rangatira, i awhina, i piri pono hoki ki nga mahi a te Kawanatanga.
He tangata whakapono ki te ingoa o Te Matua, Te Tama, me Te
Wairua Tapu. Ko ia te Tiamana o te Kaunihera Maori o Matatua i
te tau 1900. He tangata awhina i te pani me te rawakore. Kua mate
atu tona tuakana a Numia Kereru. Mahue iho ko ia te whakaruru
hau mo te iwi mokai o Tuhoe. I puta mai hoki tenei tangata i nga tu-
puna maha. ara i a Rongokarae, i a Tuhoe, i a Tamakaimoana, i a
Tawhaki, i a Potiki, i a Toroa, i a Kahungunu, i nga waka e maha, i a
Matatua, i a Te Arawa, i a Takitimu, i a Tainui, i a Kurahaupo.
He maha atu nga painga o tenei tangata ki tona iwi ki a Tuhoe.
Noreira kanui te pouri me te mamae mona kua tangohia atu nei e te
Atua te waahi ki a ia tae noa ki te waahi ki te oneone. Noreira he
nui te tumanako ki a kite a-tinana ano i a raua ko Numia Kereru a te
ra whakamutunga e hoki mai ai to tatou Ariki a Te Karaiti ki te whaka-
rite whakawa mo te hunga ora, mo te hunga mate.
Tena koutou nga Minita o te Kawanatanga. Tena koutou nga more-
hu rangatira o te motu. Tena koutou nga kanohi ora i tena wahi, i
tena wahi.
Heoi Hei kona koutou. Na enei morehu o koutou hoa. Na te Wiwi,
ara te hunga iti.
O TUHOE KATOA.
E HIA NGA MATATUA?
Ki te Etita.
E hoa, panuitia atu enei kupu torutoru kia rongo mai ai a Turei Heke,
ratau ko ona hoa, e kimi haere atu ra i to ratau waka i a Matatua,
kua tere. Au mahi ra e te waka i whanakotia atu i te riu o Whakatane.
Te unga atu ki tera wahi, mahuetia ake tenei waka, haere ana a Puhi
raua ko Rahiri, te tohutohu ake kinga mokopuna, "Ee! he tapatapa—-
hau maara kumara te take i oma mai ai maua i to maua tuakana i
a Toroa.
Mo te patai " Kowai te tangata kei te Kainga-a-ngaru o te waka,
ko wai kei te Tainga-riu, ko wai kei te pitau o te kei? Ko te whaka-
utu e penei aua, " I te hoenga mai o Matatua i Hawaiki, ko Toroa te
Kapene u noa mai ki Whakatane. " Koia katoa te mana o te Tau-rapa,
o te Hua, o te Tainga-riu, o te Tu-ihu, o te Punga, o nga Rawhara, o
te Tira-tu, o te takoto, mete waha.
Heoi. Meri Kirihimete, Hapi Nu Ia! Kia koe me ou hoa katoa.
TUTENGAEHE H. TE PARETITI.
Matata, 17th December, 1923.
Ki te Etita.
Whakatane. Tihema 28th. 1923.
E hoa! Tena koe! Ana taku moni kotahi pauna ka tukua atu na
e au mate " Toa Takitini. "
E hoa, te Etita! Tuhituhia atu e koe kite "Toa Takitini taku
whakautu monga patai a Turei Heke iroto i te pepa o te 1 o nga ra
o Tihema nei. I te wharangi 1 5 o te "Toa Takitini, " Nama 28. E ki
ana te patai a Turei Heke ratou ko ona hoa.
|
|
9 9 |
▲back to top |
Hanuere 1, 1924. TE TOA TAKITINI.
Tuatahi: —E hia nga Matatua waka?
Tuarua: ——Ko wai te tangata o te kei? Ko wai to te taingariu? Ko
wai hoki te tangata o te ihu o te waka. E whakautu ana ahau i enei
patai e rua.
Mo to patai tuatahi e Turei Heke: Kotahi tonu tenei waka a Mata-
tua i hoea mai nei e o taua tupuna i Hawaiki. Te rua o patai, ko taku
whakautu ko Toroa te Kapene, ko Puhi te paahi mete, ko Rahiri te
hekene mete.
Koinei ra taku whakautu mo o pata e Turei Heke.
Me whakamarama ano e ahau nga patai e rua nei.
I u mai te waka nei a Matatua ki Whakatane nei. Ka noho iho a
Toroa raua ko Muriwai i Whakatane nei me nga uri hoki o Toroa. Ka
heke atu kite tai Tokerau a Puhi-kai-ariki raua ko Rahiri. Ka
riro atu ia raua te waka na a Matatua ki Ngapuhi na. Kei Ngapuhi
na tenei waka a Matatua e takoto ana.
Kei Whakatane nei nga pa o Puhi rau ko Rahiri. Ko Taumata
Kahawai to Puhi pa ko Rahiri ko Rahiri pa.
E hoa, Turei Heke, kite hiahia koe kia tutaki taua kia korero taua
tatou ranei he kanohi kite kanohi he mangai kite mangai haere mai
kikonei taua, tatou ranei whakariterite ai inga korero oto taua waka o
Matatua kia kite hoki koe inga pa o tupuna o Puhi raua ko Rahiri.
Kia ora tonu koe iroto i te tau hou 1924. Heoi ano.
TIAKI REWIRI.
Box 46, Whakatane.
MATAATUA.
KEI te mihi Te Toa Takitini ki nga reta kua tukuna mai
nei e rapu nei i nga korero tawhito mo nga waka, tae
noa ki nga tipuna i heke mai nei i Hawaiki. Koinei etahi
o nga korero e tika ana mo nga wharangi e wha a te Poari mo
nga korero tawhito. Ko nga korero a taua Komiti, kaore ano
kia tae mai. Kei te takaro pea nga kai tuhituhi, kei te '" Hape
Nu Ia, " a ka wareware ki a ratou wharangi i whakarite ai.
Tenei etahi korero mo Mataatua na W. E. Gudgeon i tuhituhi.
a i perehitia i te tau 1894 (J. Pol. Soc. iii.. 49).
" E ki ana a Ngati-awa o Whakatane i haere mai a Puhi-
moana-ariki i runga i a Mataatua. me Toroa, me Muriwai, me
Te oungaroa, me etahi atu. I noho a Puhi i te pa rongonui,
ko Kapu-o-te-Rangi te ingoa, kei Whakatane. Koira te pa
kaha o Toi-Kairakau i mua. I tupu he raruraru i waenganui
i a Toroa raua ko Puhi. Haere atu ana a Puhi me tona ra-
hinga i runga i a Mataatua, a noho rawa atu i Ngapuhi.
Ko te whakapapa tenei: —
PUHI-MOANA-ARIKI.
Rahiri
Te Rapoutu
Kaharau
Kaharau-pukapuka
Kaharau-kotiti
Puhi-taniwharau
Taurapoho
Mahia
Poro
|
|
10 10 |
▲back to top |
10 TE TOA TAKITINI. Hanuere 1, 1924.
Ngahue
Tutu — Te Wairua — Te Waikainga
[ Pehirangi
Tupua Te Hotete
Matiretaka Hongi-hika Maru Pokaia
Huhana Hare Hongi I.
Hare Hongi II.
Ko te whakatohea e noho mai nei i nga takiwa ki Opotiki, he
uri no etahi o nga tipuna i haere mai i runga i a Mataatua. ara
na Muriwai ratou. He tuahine a Muriwai no Toroa. "
E ki ana a Hamutane ("Maori Art, " p. 33) ko etahi enei o
nga tangata i haere mai i runga i a Mataatua: —"Ko Toroa (te
Kapene). Ruaauru, Manu. Whakapoi, Te Mohiro. Weka, Mu.
Wairakewa (f), Taona, Muriwai (f), Wairaka (f), Nuake,
Nuiho, Taneatua. Hikaroa, Puhi, Rahiri. Ruaihonga. Akurama-
tapu. Tukapua. Waituhi. Kaki-piki-tua (f). Te Moungaroa,
Tioru.
" Na Ruaauru i mau mai te taro i runga i a Matatua. Ko te
ingoa tuatahi o Mataatua i Tahiti ko Tuamatua. Kotahi tonu te
rakau i tareitia mai ai a Mataatua. a Aotea, he mea wahi
tonu te rakau i waenganui. "
Ma koutou ma nga uri e whakatika, e whakahe ranei nga
korero a nga pakeha nei. Engari he tino tohunga matau aua
tangata, ki nga korero tawhito o Aotearoa, o Te Waipounamu,
tae atu ki whare-kauri. me nga moutere o Te-moana-nui-a-Kiwa.
—Na te Etita.
HUI RINGATU.
Ki te Etita.
Tikapa, Port Awanui, Noema 3oth, 1923.
Tena koe! Panui tia enei i korero e piki ake nei mo te hui a te
Ringatu e tu ana ki Kaiwaka wahi o Waiapu. Kia marama mai koutou
kua taitara taua wahi kia Maraea Te Iritawa me tona ropu katoa. He
wharenui to atiu kei reira he whare tunga mo ana hui no konei
kaore he painga o te whaka he. Mehemea i tu ki te whare nui o Tikitiki
ka pai te whakahe. Tetahi kaore i pera me te tu-piki-tanga a te Hou-
kamau ia Keeti Te Ahurangi ite mea kaore ano he Taitara o Keeti ki
Te Araroa i taua wa ite tau 1896. Inaianei kua Kooti katoa nga
whenua, e pa katoa nga tangata ki nga whenua. He Taitara ano to
Keeti kei Te Araroa mehemea kai te ora tonu aia. Kai te karakia tonu
aia i runga ite wahi iaia. Kaore e taea te whakahe. Ko te whaka-
paunga o nga whenua i naianei ko Pohooterangi kai te kooti tia i naia-
nei. Ka mutu te raruraru o nga whenua. Heoi na
TE HEREWINI TE MARO.
TE WHENUA O TE ATUA.
Na Ihaia Hutana, Waipawa.
HE whakatauki na tetahi tangata matau, pukainga whaka-
aro, titiro whanui, i te ahua o nga iwi me nga moutere
o te ao. I tetahi hui o te motu ka whakatauki a ia.
" TE WHENUA O TE ATUA, KO TO KOUTOU MOUTERE. "
I a au e whakaaro ana ki te nui o te honore i roto i tenei
|
|
11 11 |
▲back to top |
Hanuere 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 11
whakatauki, ka huaki ake tetahi patai kei te wharangi 4 o Te
Toa Takitini, Nama 25, e patai ana: " Ki te whaiti nga whenua,
ka pehea te ahua? "
He poto noa te patai, ki te kore e manaakitia e Whakawhanui-
tia. He hanga whakaaroha. Hei tohu ki nga uri whakatupu,
te horoinga atu i te rangatiratanga te ao Maori i runga i tenei
moutere. He poto te patai, he poto te taima, he poto ano hoki
te whakautu, ara, te whaititanga morehu tangata, me rauhi,
te whaititanga toenga whenua me ruru i te kete, roi rawa, kia
mau.
WHAKAMARAMA.
E aku rangatira, e nga uri whakatupu, he koha ra ma koutou!
Kotahi tonu to tatou aitua, ko te moumou whenua puta noa te
motu. Ko ta a koutou tupuna i whai ai, ko te whenua kia mau.
Ko koutou hei pupuri i te Maoritanga, te mana, me te ranga-
tiratanga. I mohio tonu ratou, kei te haere mai nga ra, e tohu-
tohu ai te rangatiratanga o tenei moutere, ki raro i nga wae-
wae o tetahi iwi ke. Kei roto tonu i o tatou taringa e wawara
ana a ratou whakahaere, ahakoa ano na te taupatupatu. Otira
kotahi ano te putake, he whakaaro ki nga uri whakatupu e piki
ake nei.
No te tau 1898 ki te 1900 e 5 miriona eka e toe ana. Ko te
whakahaere a a koutou Matua i reira, he tono kia rahuitia
tenei 5 miriona. Tona tukunga iho e rima tau. ki te 1905 i
kati ai te hoko. Otira i wiri te whenua, i ngaoko te moana,
i aue nga iwi e rua, Maori, pakeha. Na konei ka puare ano
te hoko, ka tere te whenua i konei. Ko Waimarama tena, ko
Porangahau tena, ko Otawhao tena, ko Te Waikopiro tena,
ko Tamaki-nui-a-rua tena, ko Tutira tena, ka tere i te moana.
No te tau 1900 ki 1922 e rua miriona eka kua tere, e toru
miriona eka e toe nei. Tena ranei tenei toru miriona eka e
rokohanga mai e nga tau e 44 e heke iho nei. Kaati ano pea
ma nga tamariki, i oke ake i roto i te puehu, mana e tatau nga
whika whaititanga toenga whenua. Kaore hoki e taea te ki, kei
te aroha ano tatou ki te whenua i enei ra, na te mea kei te kaha
te rere o nga kahiti o te motu, ia wiki, ia wiki.
Kaati ra te whakamatapo i nga mahara. Titiro, matakitaki,
ki te iwi e piki ake nei, no te Atua ranei, no tatou ranei? Ki
te mea no te Atua, kaati ra kua hoa ruri te Atua ki a tatou mo
tenei iwi. A ki te mea no tatou, kaati ra te moumou i te
whenua. Whaia te patai nei, kei werawera ana. Puritia te iti
oneone hei koha ki tenei iwi, hei maungarongo ki te hoa riri.
Tahuri ki te whakahaere i a koutou. Huihuia, kia whaiti nga
whakaaro totika ka whakatikatika i a koutou ki roto ki waho
ranei.
Kaore hoki he ture i Nui Tireni e hoa riri ana ki te tangata,
e kore e whawha ki te pene, ki tetahi ropu whakatuputupu
ranei, ki tetahi iwi, hunga ranei kua pangia e te mate. Kei
Kaore e hapa te ora o te rewharewha me te maremare i te
WOODS' GREAT PEPPERMINT CURE— 1/9, 2/9 patara.
|
|
12 12 |
▲back to top |
12 - TE TOA TAKITINI Hanuere 1, 1924.
te whakaatu tonu te Kawanatanga, kaore he hua, he koha ranei,
o te moumou whenua a te Maori i enei ra. Heoi te hua i kitea ko
te mate. Awhi atu ki te Kawanatanga, puritia kei tata ana.
Kaua e hoha ki te whakahaere i a koutou. Ko ta nga iwi o te
ao e whai ana, ko tona mana, tona rangatiratanga kei heke.
Koia hoki taku e whai nei, kei kitea mai e nga whakataetae o te
ao, kua mahue koutou ki muri o nga iwi kihai i manaakitia ki
te tohu o te mana rangatira e uhi nei i runga i a koutou: ara
koia ko Te Tiriti o Waitangi.
Kaati noa i konei taku whakamarama. Kumea iho te whaka-
tauaki hei patiti kakau poto; titia ki te hope, whakawiri rawa
ki roto i te tatua. Kia mau, ara, te whenua o te Atua.
HE POROPOROAKI NA TAWA (KAPENE MEA) I MUA
TATA O TONA MATENGA.
KI TOKU IWI WAI-U, KI TAKU MATA-A-WAKA
KI A TE ARAWA.
KIA KOUTOU RA.
Kia Tama-nunui.
Kia Tama-roroa.
Ki aku Kahurangi, ki nga Wehi, ki nga Matauranga, ki te
Waka Piri Pono.
HEI KONEI! HEI KONEI RA.
E toku Iwi Mata-mua tena ra koutou.
TE PUKEROA. — Tu mai, pupuri mai i ou mana, hei kororia
mo te Iwi Maori me te Iwi Pakeha ake tonu atu.
KAUE. —Takoto mai, Takoto mai ra e oku matua aroha.
Takoto mai.
ORANGIKAHUI, PUHIRUA. —Takoto mai! Takoto! Ta-
koto! Takoto! Hei konei ra, e Koro ma, e Whae ma. e Roa
ma, e Nui ma, Takoto! Takoto! Takoto!
ROTORUA-NUI-A-KAHU, TE ROTOITI, OKATAINA,
TRAWERA! Kiia whitingia ra koutou e te Mana nui. Kua
puta te marama, kua puta te Ora, nau na nga Moana i whaka-
kite. Riro noa te whenua, kua mahea i tenei ra, he iti nei nga
maramara toenga hei tirohanga iho. Ka pa ia ko nga Moana
kua tuturu i naianei he whaea monga mahi e tupu nui
tonu ai nga tikanga a te Arawa.
TE PAPA-I-OURU, TE PAKIRA, TARIMANO, MATAI KO-
TARE! Takoto! Takoto! Kua mau to koutou nui i tenei ra.
MATAWHAURA! TE TAHUNA! Tu Mai! Tumai! Kei
te pai kua ora te ngakau. Kua mau te Rangatiratanga, te Ata-
huatanga me te Tapu. Kua waiho hei oranga ngakau mo te
Arawa i roto i nga whakatupuranga e heke iho nei.
E Koro ma! E Kui ma! Tenei ka whai atu ia koutou. Na
Hei Kona! Hei Kona! Hei Kona!
koutou i kiia ai te tangata. Kua nui ra ahau ia koutou. Kaore
e taea te peehi o koutou mana ki raro. O koutou Kaha, O kou-
|
|
13 13 |
▲back to top |
Hanuere 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 13
tou Tika, me o koutou Ora i ahu mai i te rangi ki o koutou
Matua a i tupono ahau kito ratau wa, e hara ia koutou i nga
tamariki. Na ratou na Tama Nunui, na Tama Roroa ma, i kiia
ai he Waka Tapu he Waka Mana a te Arawa.
Ko Aotearoa te otu!
Ko Aotearoa te Motu!
Kua taka iho te mohiotanga ko te ra tenei e haere atu ai. Na
reira, " E te Atua, kia tapu tou ingoa, kia taemai tou Rangatira-
tanga. Kia metia tau e pai ai ki runga ki te whenua, kia rite
ano ki to te rangi. Homai ki a matou aianei he taro ma matou
mo tenei ra. Murua o matou hara, me matou hoki e murunei i
ote hunga e hara ana kia matou. Aua hoki matau e kawea kia
whakawaia; engari whakaorangia matou i te kino; nou hoki te
Rangatiratanga, te kaha me te kororia a Ake Ake Ake. Amine. "
E aku Tamariki.
Kei a koutou te wa i naianei, ma koutou e erahi te Iwi. He
ohaki noa ake tenei na to koutou Koroua kia mau nga kaupapa
a o koutou matua kaua e tapepa te haere kei te titiro puputu te
Motu kia koutou me a koutou whakahaere. Kia kaha, manaa-
kitia te ingoa pai o te Arawa kei te i a koutou.
Ko te hiahia kia riro ma taku reo tonu e whakapuaki aku
kupu kia koutou engari ra kaore i taea, kua tata mai te Po me
aku hoa ote Reinga. Kua rongo oku taringa i te karanga a
ratou. Haeremai! Haeremai! Haeremai! Na reira hei konei
ra e aku Tamariki.
Kua rupeke katoa o tatou Matua Maori, Matua Pakeha—tera
Huihuinga Rangatira Tapu me te Piri Pono. A Te Karaka,
a Meiha Mea, a Te Mete, a Nehepiti, a Te Makarini, a te Hoto-
rini a te Hapimana, kua riro katoa enei hoa tuturu ote Arawa,
ko ahau anake te morehu a ko taku ra tenei e haere atu ai. Ko
enei mihi me enei poroporoaki na matou katoa.
He wa iti kei muri ka mutu te manawa. Te Iwi hei konei.
Na o koutou Matua i waere te huarahi kia pai ta koutou haere.
Tenei ra ahau e te Iwi i tenei wa ka hoki whakamuri te
whakaaro. Kua kapi katoa ahau i a koutou manaakitanga kia
ora tonu koutou.
E aku Tamariki kia pakari, kia kaha i runga i te ngakau
humarie—ko te wa iau me o koutou matua he wa tena note
pakanga i heke ai te toto tangata—ko tenei wa he wa no nga
kaupapa ngawari, menga kaupapa marama, aroha, ki te tangata
me te Iwi. Kia toa koutou ite ra o te rangimarie, a ma te Atua
ite waahi ngaro koutou e manaaki e awhina.
Kohia e taku tamaiti tupu enei maramara korero hei whaka-
puaki mau ki taku Iwi Matamua.
Mehemea i tupono nui ahau ki o ratou aroaro kua hari te
ngakau—ko tenei kua tae ki te kore, ki te korekore, ki te he
noaiho.
Nga hapu katoa i roto i te Arawa huihui ki a kotahi. Ahakoa
kua morehu te whenua tiakitia nga toenga. Kia mau ki te
Kawanatanga hei matua mo koutou. Katahi ano ka huri mai
te Kawanatanga kia tatou—i mua mate whawhai, mate wera-
|
|
14 14 |
▲back to top |
14 TE TOA TAKITINI. Hanuere 1, 1924.
wera nui ka makere iti mai.
E ngari he nui te mamae i toku ngakau i te mea ko ahau
anake i rokohanga ki te hua o a ratou mahi a e taea koa te pe-
whea. E te Iwi kapohia to taonga makere noa mai, te koha ate
Kingi mo au mahi tika me ou whakaaro nunui e hora nei ite
Motu.
Te Pokiha. Te Kirikaramu.
Te Muera. Kiharoa.
Te Amohau. Te Mapu.
Matene te Huaki. Te Waiatua.
Hikairo. Korokai.
Haupapa. Te Poihipi.
Te Rangipuawhe. Tukairangi.
Rota Rangihoro. Hohepa Tamamutu.
Pukuatua. Te Rangikaheke.
Te Hareti.
me koutou me nga hoa pono e kore i naianei e taea te whakara-
popoto mai. Taku hiahia kia meni koutou ki roto i taku ka-
ranga—oti ia kaore e taea kua ngaro haere tehihikotanga, te
maramatanga o te ngakau ia Aitua. Ma koutou ra e kohi mai
nga ingoa o aku hoa rangatira huia e koutou ki roto i taku
poroporoaki. Kaati ake tenei waahi.
(Taria te roanga. )
NGA KIRIHIMETE AROHA.
PARIHA O TE WAIPATU.
ITE Ra Whanautanga o to tatou Ariki, ka whakatakotoria
te Hakarameta o te Hapa a te Ariki i te ata o te Turei,
Tihema 25, ki enei kainga ara, ki Te Kohupatiki i te 7. 30
a. m.. Te Waipatu 9 a. m., Pakipaki 11 a. m., Te Hauke 12. 30 p. m.
I whakaritea ko nga ohaoha o tenei ra me tapae, i runga i te
ngakau whakawhetai, mo te Mihana a Pihopa Ataria e tahu mai
nei i te maramatanga o te Rongopai ki te ono miriona Inia
o tona Pihopatanga. O tena ono miriona e rima miriona e
iwa rau mano kaore ano kia rongo noa i te Rongopai o to tatou
Ariki. Engari kanui te kaha o Pihopa Ataria me ana minita.
Kua eke inaianei ki te 10. 000 nga tangata e uru hou mai ana
ki te whakapono Karaitiana, i ia tau. Ko tona Pihopatanga
kei waenganui i nga iwi pohara o Inia. He uaua te kitea o te
moni hei whakapiki i nga mahi. Kei te tono mai taua Pihopa
kia kaua ia e warewaretia e te iwi Maori. Ko tona hiahia kia-
honoa te Hahi Maori ki te Hahi o Inia i runga i nga huarahi
awhina i nga inoi.
Ko nga awhina a te Pariha o Te Waipatu enei kua tae
ki te tari o to tatou Pihopatanga: —
£ s. d.
Kohupatiki...... 500
Waimarama...... 500
Pakipaki........ 690
Te Hauke........ 500
|
|
15 15 |
▲back to top |
Hanuere 1, 1924. TE TOA TAKITINI. 15
Waipatu........ 15 8
Hui katoa...... 22 4 8
MOTEO PARIHA.
Te Haroto........ 50
Te Waiohiki...... 15 O
£23 4 8
Kaore ano kia kapi. Kei te haere tonu mai nga aroha. Ko
te tumanako kia eke ta tatou moni aroha ki te £100 i te tau,
kia waiho ai ma te iwi maori te oranga o te Tumuaki o te Kura
Minita mo nga Inia tae noa ki tona whare.
Kei te whanga mai a Pihopa Ataria ki te kupu a te iwi Maori.
Na te Karaiti tonu tatou i whakahau: " Haere kauwhautia te
rongopai ki nga iwi katoa. " Kei whea tatou te iwi Maori e
kauwhau ana i taua Rongopai?
HE TAONGA I WAREWARETIA.
TERA tetahi taonga (jewellery) kei a Mihi Wiremu e tiaki
ana. I te wa ano e tu ana a Hukarere tawhito, ka
mahue te taonga nei ki te Kura. Kei te rapu a Mihi
Wiremu i te wahine nona tenei taonga. Mehemea kei te
mohio tetahi o nga wahine i puta atu i Hukarere ki taua taonga
i mahue atu i a ia ki te kura tawhito, me tuhituhi mai taua
wahine ki a Mihi Wiremu, me te ata whakamarama i te ahua
o taua mea. Ki te rite te whakamarama, ka tukuna atu tana
taonga. Ki te kore he whakaatu e tae mai, tae noa ki nga
ra o Maehe, ka hokona atu taua mea. a ko nga moni e puta mai,
ka tukuna ki te kaupapa o Hukarere, hei painga mo te kura.
HEI TU I TE MARAE KORERO.
(Na Moihi te Matorohanga. )
HE kupu tohutohu ano tenei na te Matorohanga: —
Kaua e waiho ma te ware e tu te marae korero, te papa
taua, te aroaro ope tuarangi, koi uia, ka ngaro i a ia, ka
he: mo Tu, koi tae ki roto i mura ahi, ka komutu tangata ware i
a ia, ka mutua koe ki runga i te mura o te ahi: koi tu ki te
korero, he tohungatanga ware, ka hapa nga kupu, ka tau te
whakahawea ki runga i te iwi, i te hapu ranei, Waiho tonu i nga
uri tuku o te matapihi he tangata kawe i te iwi ki te marae
tangata, kia whai manawa ai te kupu.
MANA WHAKAORA.
TE RA O TE RATAPU TUATAHI O IA MARAMA MO
TE TAU 1924.
6 HANUERE 6 APERIRA
3 PEPUERE 4 MEI
2 MAEHE 1 HUNE
|
|
16 16 |
▲back to top |
16 TE TOA TAKITINI. Hanuere 1, 1924.
6 HURAE 5 OKETOPA
3 AKUHATA 2 NOEMA
7 HEPETEMA 7 TIHEMA
RA NUNUI O TE TAU 1924.
RA WHAKAATURANGA—HANUERE 6.
RA TUATAHI O RENETI—MAEHE 5.
PARAIRE PAI—APERIRA 18.
RA ARANGA—APERIRA 20.
RA KAKENGA—MEI 29.
RA O TE PETEKOHA—HUNE 8.
RA O TE TOKOTORU TAPU—HUNE 15.
RATAPU O TE HAERENGA MAI—NOEMA 30.
RA WHANAUTANGA O TE KARAITI—TIHEMA 25.
NGA WAIATA I WHAKARITEA.
Ata. Ahiahi.
Whanautanga..... 19 45 85 89 110 132
Ra Tuatahi o Reneti.... 6 32 38 102 130 143
Parairei Pai... 22 40 54 69 88
Ra Aranga..... 2 57 11 1 113 114 118
Ra Kakenga...... 8 15 21 24 47 108
Ra Petekoha... 48 68 104 145
KA HINGA KI TE MOENGAROA.
No te 9 o nga ra o Tihema ka mate a Tuahine Renata. He moko-
puna no nga kawai Rangatira maha o Heretaunga. Koia tenei tetahi o
nga taitamariki hapai i nga mahi me nga karanga maha o te Hahi.
No te 22 ka moe a Te Aohinga Loffley tetahi o nga wahine rangatira
o Ngati Whakaue, i Ohinemutu.
No te 3 o nga ra o Hanuere ka mate a Te Otene Wirihana te morehu
kaumatua o Omahu.
" E nga whare pouri tenei ra te tangi atu nei ta koutou
mokai kia koutou. O koutou roimata me o koutou
mamae ma tatou tahi. "
—" Toa Takitini.
MARAMATAKA.
HANUERE 6. —WHAKAATURANGA.
Ihaia 60. Ruka 3, 15.. 23.
Ihaia 49. Hoani 2, 1.. 12.
HANUERE 13. —RATAPU 1 1 MURI I TE WHAKAATURANGA.
Ihaia 5 1. Mat. 8, 1.. 18. W.
Ihaia 52, 13 me 53. Mahi 8, 5.. 26.
HANUERE 20. —RATAPU 2 I MURI 1 TE WHAKAATURANGA. G.
Ihaia 55. Mat. 12, 1.. 22.
Ihaia 57. Mahi 12.
HANUERE 25 (PARAIRE). —WHAKATAHURITANGA O PAORA.
HANUERE 27. —RATAPU 3 1 MURI I TE WHAKAATURANGA. G.
Ihaia 62. Mat. 15, 1.. 21.
Ihaia 65. Mahi 16, 16.
PEPUERE 2 (HATAREI). —PURENGA O MERI.
PEPUERE 3. RATAPU 4 I MURI I TE WHAKAATURANGA.
Hopa 27. at. 19, 3.. 27. G.
Hopa 28. Mahi 20, 17.
PEPUERE 10. —RATAPU 5 1 MURI I TE WHAKAATURANGA.
Whakatauki 1. Mat 22, 4! ki 23. 13. G.
Whakatauki 3. Mahi 25.
PEPUERE I 7. —RATAPU 3 I MUA O RENETI.
Kenehi 1 and 2, 1. 4. Whkt 21, I.. 9. V.
Kenehi 2 4. Whkt. 2 1. 9 ki 22. 6