|
loading...|
|
Te Toa Takitini 1921-1932: Number 31. 01 February 1924 |
|
|
1 1 |
▲back to top |
Registered at the G. P. O, as a Newspaper.
NAMA 30. HASTINGS. Pepuere 8, 1924.
TE TOA TAKITINI
Koinei te mihini whakamiharo a te Cliff Press, e perehi atu nei
i ta tatou pepa. Ko te utu o tenei mihini e £2000.
He mea Panui e Rev. F. A. Bennett, he mea ta e Cliff Press,
Queen Street, Hastings, H. B.
|
|
2 2 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI
Registered at the G. P. O, as a Newspaper.
Te Utu mo te Pepa 6/6 i te tau.
Me penei nga reta " Te Toa Takitini, " Box 300, Hastings.
2 TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
HE INOI MA NGA WHAEA.
ETE ATUA, e to matou Matua i te rangi, he inoi atu tenei
naku ki a koe. kia manaakitia tenei kotahitanga o matou
hei huarahi e toro haere ai tou Kingitanga, a hei painga
ano hoki mo a matou tamariki. Meinga ahau hei wahine pono,
hei whaea aroha. Whakaakona ahau kia tika ai taku tohutohu i
aku tamariki ki te ara ki te rangi. Tiakina ratou i nga wa
katoa e whakawaia ai.
Meinga kia tau te rangimarie me te aroha ki waenganui i a
matou. Aratakina ano hoki matou e tou Wairau Tapu, kia
noho tonu ai matou a muri ake nei. ki a koe i te rangi. Ko Ihu
Karaiti hoki to matou Ariki. —Amine.
NA WAI I MAU TUATAHI MAI TE WHAKA-
PONO KI ROTORUA ?
I ROTORUA te Etita o ta tatou pepa, me te Hekeretari o te
Pihopatanga o Waiapu e hararei ana i te marama o
Hanuere. He nui nga take i tupono mai ki a raua i reira.
ara he marena, he nehu tupapaku, he huaranga mai i nga ko-
rero tawhito o te timatanga mai o te whakapono ki a Te Arawa.
he whakahaere karakia whakatapu i nga haki a etahi o nga
hapu o Te Arawa i mauria ai i roto i nga pakanga o nga tau
1864 ki 1872.
Mo te taha ki te whakapono tera tetahi ingoa kaumatua na
Te Wiremu tonu i whakahua tona ingoa, ara ko Pango, nana
i tono te whakapono kia mauria mai. Kaati he whakamarama
tenei, e rua nga Pango i taua wa i roto i a Te Arawa, engari
kaore e tino tuturu ana te mohiotia ko tehea o aua Pango te
tangata nana i tono ki a Te Wiremu kia mauria mai te whaka-
pono ki a Te Arawa. Ki te whakaatu a Te Wiremu Karuwha.
ko taua tangata ko Pango Ngawai, Ngaihi ranei. Kei te he pea
nga reta o te ingoa nei, kaore hoki ra i te mohiotia a Pango
Ngawai, Ngaihi ranei. Ko nga Pango e mohiotia ana. ko Nga-
huruhuru, ara Ngakai tetahi, ko Ngawene tetahi. Tokorua raua
he rangatira anake. Ko taua tangata na Te Wiremu i ora ai i a
Ngapuhi te patu, na Te Wiremu i whaka hoki mai ki Maketu.
Tenei nga reta whakamarama mo tetahi mo tetahi.
|
|
3 3 |
▲back to top |
Pepuere 8, 1924. TE TOA TAKITINI. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_3
WHAKAMARAMATANGA MO NGA REO KORERO O NGA
RA KA WEHE.
No 12th Mei. 1822, ka " horo, " a Mokoia i a Ngapuhi, a he
wa i muri mai ka noho a Hongi ki Otumoetai wahi o Tauranga.
Ka rongo a Ngati Whakaue, ka tahi ka haere ki Tauranga kite
hohou-i te Rongo-pai ki a Hongi a houhia ana e Hongi te Rongo-
pai kia N. Whakaue.
Ko te haere tuatahi tonu tenei o taua waa a N. Whakaue ki
Ngapuhi.
Nga tangata i tena haere: —Te Tipitipi. Ahuahu. Ngamarama,
Te Wharewhiti, Manurau; 6 wahine i tena haere.
WHAKAMARAMA POTO. —Nga korerorero e rangona ana
ko te ope tenei i hoki mai ai a Maora me etahi atu.
Te rua o nga haerenga o N. Whakaue ki Ngapuhi.
No muri tonu iho ka haere ano a N. Whakaue ki Ngapuhi.
Nga tangata i tena haere: —(1) Ngahuruhuru. Tohi Te Uru-
rangi, Te Haupapa, Te Ngahuru. Nohomatarae. Hingakiraro.
WHAKAMARAMA POTO. —Nga korerorero e rangona ana
kote ope tenei i hoki mai ai a Parewahaika me era atu, na Nga-
huruhuri i hari mai.
Tuarua te " Take, '" o tenei haere a Ngahuruhuru he kimi i te
tamahine ia Mangamangaiatua.
WHAKAMARAMA MO TE INGOA NEI NGAHURUHURU.
—Koinei te Ngahuruhuru Pango.
Te tuatoru o nga haerenga o N. Whakaue ki Ngapuhi.
3rd. Pepuere. 1826. ka haere ano a N. Whakaue ki Ngapuhi.
Nga tangata o tena haere: —(1) Ngahihi. Te Pukuatua, Te
Haupapa. Taiapo. Rangirehua. Wharetutu.
No taua wa hoki i whakaaetia mai ai a Te Tapihana e Te
Wharepoaka kia Ngahihi ma.
WHAKAMARAMA POTO. —Kaore rawa e kitea te tahi ingoa
e karangatia ana ko Pango i roto i te ope o Wharetutu ma i 3
o Pepuere, 1826.
Te tuawha o nga haerenga o N. Whakaue ki Ngapuhi.
No te 2nd Maehe, 1830. ka haere ano a N. Whakaue ki
Ngapuhi. Nga tangata o tena haere: —(1) Ngahuruhuru, Ti-
tore. Te Hokari.
WHAKAMARAMA POTO. —Te "take. " o tenei haere a
Ngahuruhuru ki Ngapuhi he hari koiwi ara i nga pahopaho o
nga tangata o Ngapuhi. Tuarua he hahu mai i te tamahine
ia Mangamangaiatua. E ai te korero ko te haere tenei a Nga-
huruhuru i oraiti ai ia ia Ngapuhi a na te Wiremu kaora. A
ka hoki mai hoki kite au kainga kite iwi hoki.
NGA RONGO KORERO. —Kaore kau ana he ope a N. Wha-
kaue i mua atu i enei ope. a kaore kau hoki he ope a N. Wha-
kaue i muri mai ranei o enei ope. I muri tonu o enei ope ara
o te tuatahi, tuarua me te ope tuatoru ka haere ko te ope
|
|
4 4 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
tuawha, te " take, " o tenei haere, he ope no Ngapuhi i haere mai
kia Ngahuruhuru Pango ki Maketu, nga ingoa o nga tangata a
taua ope ko Titore raua ko te Hokari. He rangatira tonu hoki
enei tangata no Ngapuhi. Koi nei tonu hoki e tahi o nga taunga
atu o nga ope kua korerotia i runga ake nei.
TE OPE TUAWHA. —Ko te Kaipuke o Titore raua ko te
Hokari te Kaipuke i haere ai a Ngahuruhuru Pango i te ope
tuawha. Te take o Titore raua ko te Hokari i haere mai ai
he hahu tupapaku no ratau i mate iho ki ko nei, i roto i nga
tuateatanga o nga ra kataha ki muri. No te wa ka hoki a
Titore raua ko Te Hokari ki Ngapuhi ka haere a Ngahuruhuru
Pango i taua ope ki te hari i nga pahopaho (ara i nga koiwi)
i haeretia mai ai e Titore ma. Ko te tino take o Ngahuruhuru
i haere ai he hahu mai i te tamahine ia Mangamangaiatua a no
te wa i hahua ai e ia tana tamahine ka paa he raruraru nui rawa
kia Ngapuhi. Ka whakahokia mai e Te Wiremu a Ngahuru-
huru he wehi kai mate i a Ngapuhi mo te hahunga mai i te
tamahine ia Mangamangaiatua i te Urupa o Ngapuhi, ko te
tino urupa tapu whaimana hoki o Ngapuhi e kore e taea e wai
tangata te hahu ake o te tupapaku i na tanumia ki taua urupa,
ko te ingoa o taua urupa ko Oihi.
Ko te " Take " tena i whakahokia mai ai a Ngahuruhuru e ka-
rangatia ana ko Pango.
Te Kaipuke o Ngahuruhuru i haere ai i te ope tuarua no Te
Haupapa ko " Irihana " te ingoa ko te Kapene ko Peeke he
pakeha.
No muri noa mai ka tae mai ko Te Wiremu karuwha ki
Rotorua, a ko Ngahuruhuru Pango anake te rangatira i Tu,
kite whaikorero ara kite whakamanuhiri i a Te Wiremu Ka-
ruawha a kaore rawa he rangatira ke atu o N. Whakaue i tuu i
muri iho ia ia.
I muri iho i tenei ko te Hapimana ka tae mai ki Rotorua
nei ano. Ka whakaaro a N. Whakaue ki te whiriwhiri i te tahi
kainga mo te Hapimana ka rite ko Owhatiura kei te taha ra-
whiti o te moana o Rotorua a kaore i pai a Te Hapimana ki
reira heoi whakaarohia ana e N. Whakaue a, whakaotia
ana ko Te Koutu. Te tangata nana i whakanoho ki reira
ko Wharetutu e ai te korero. Koi nei ano te tangata nana i
Whakaae a Owhatiura. Tera e kitea te ingoa o Wharetutu kei
te mutunga ake o nga ingoa o te ope tuatoru i te 3rd Pepuere,
1826.
No Wharetutu tonu tona kaipuke ko " Otunoa '" te ingoa koia
tonu ano te kapene.
Mo te hikinga atu o Te Hapimana i te Koutu ki Mokoia na
Wharetutu raua ko Ngahuruhuru Pango me. Paora Te Amohau.
Te take o te whakaheke i a Te Hapimana ki Mokoia a N.
Whakaue he wehi ki te ope a Waikato i hinga ai a N. Whakaue
i Mataipuku ko te Koutu te pa o tena parekura.
|
|
5 5 |
▲back to top |
Pepuere 8, 1924. TE TOA TAKITINI.
OPE NA NGAPUHI. —Ka whakatika mai a Taiwhanga i Nga-
puhi ratau ko ana Minita pakeha, ka u ki Maketu ka noho ki a
Ngahuruhuru Pango, a na Ngahuruhuru Pango ano i hari mai
ki Rotorua ki a N. Whakaue me era atu hapu.
OPE KITE TAIRAWHITI. —I te haringa o te whakapono ki
te Tairawhiti na Ngahuruhuru ano i hari ki era takiwa.
WHAKAMAUNGA RAHIRI. —Kia ata titiro, kia ata whaka-
aro marama kite whakaaro o te hunga e ora nei i tenei waa mo
nga mahi me nga tikanga i waiho ake e te hunga kua ngaro
ki te po.
(1) Ko te whenua e tuu nei te whare karakia o te Hahi
Mihingare i Ohinemutu no te Iramutu o Ngahuruhuru Pango e
karangatia ana ko Ngahuruhuru ara i runga i te whakaarotoitu
a ona hapu ki te taonga a to ratau na rangatira i waiho ake
ki te ao marama. Kia ora. —Na to pononga mokai,
—Pirika te Mimi.
TE MIHANA WHAKAORA.
MO ta tatou Mihana i Rotorua kei te kii tonu ahau i te
Hari me te whaka whetai ki te Atua mo nga manaaki-
tanga ki toku wairua me toku tinana. I te wa tonu i pa
ai nga ringa o te Hikihana ki aku taringa ka tuwhera taku
taringa katau. Te tuwheratanga i penei me te tangata e Ruku
whakataetae nei a ka hemanawa ka puea ka puha te hau ma te
Ihu, ma te waha ranei kaputa te hau ki waho ka haere ka
tuwhera taku taringa maui. Ka mohio ake ahau kua tuwhera.
Ka mohio ake au he taringa ano he mahunga ano. I roto i
tenei (25) tau irite tonu taku mahunga e riiwatia ana ki te rope.
Tuarua ahua rite ki nga pauna weeti o te Peeke Paraoa te tau-
maha o taku mahunga i nga whaka mahinga a te Turi i tau-
maha ai. Engari ko enei ahua kua whiwhi au ko te takoto pai
o te rongo tawhiti, me te reka o te reo pera imua kei te haere
mai ano te wa. Kei te takoto hoki nga kaupapa marama e toru
ara: te Ripeneta te whakapono me te inoi. Kei te hokihoki tonu
te whakaaro ki te ra o ta tatou Mihana I whaka kiitia ai toku
ngakau ki te Wairua Tapu. Na reira hoki i koi ai te rere o te
kupu ki taku whanau i roto i a Te Kaiwhakaora.
Kia ora. aku rangatira.
—Hori Atarea.
NGA MOANA O TE ARAWA.
KANUI nga tau e korerotia ana e Te Toa Takitini nga moana
o te Arawa me te £6000 i tena tau i tena tau. Me te
whakahokinga a Te Karauna i nga ruihi o te Arawa i te
mahinga i tana keehi e £2000. Kua whakaaetia e te karauna
te £1000 i tenei tau. a i wehea e te Arawa £100 pauna hei aroha
kite toenga kaumatua o te Arawa ara ma Kapene Mea kua
moe nei. Na reira i te mea kua timata te haehae i Te Tohora
|
|
6 6 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
kia mahara ki te tupapaku me te hunga nana te tono " uiui "
i nga moana mehemea he tika no Te Karauna no nga Maori
ranei.
Noema 1st, 1907, ka whainatia a Te Manihera Manahi Tuma-
tahi e Te Karauna £4/16/- mo te hiinga Taraute i tona kainga
ake i Mourea he kore Raihana te lake. Ko te tangata i uru
te pouri nana hoki i timata tenei keehi ko Rev. F. A. Bennett.
Ko te hunga nana i tautoko ko Tai Mitere, no reira kei ohorere
e te Arawa engari kia haka te patapatai. Mehemea ka tika
arohatia nga hunga nana i timata tenei keehi. Heoi ano. Kia
ora katoa tatou.
—Na Manihera Tumatahi...
WHAKATAPU HAKI.
I te Ratapu, Pepuere 3, ka tu tetahi hui whakamiharo ki
Ohinemutu, ara he tuatahitanga no te karakia whakatapu haki
ki nga takiwa Maori. Ko nga haki nei e ono. He oha na te
koroua nei na Kapene Mea, he mea tuku e ia, me tana whanau,
kia Taiporutu Te Mapu Mitere. ara mana e whakatakoto ki
tetahi wahi tika takoto ai. Ko enei haki no roto i nga ra o nga
pakanga Maori i te tau 1864 ki 1872. Ko nga ingoa enei
o aua haki—(1) Te Puhikehukehu; (2) Te Hina; (3) Te
Aroha: (4) Uenukurauiri: (5) Hinekura; (6) Kaore te ingoa.
Ko te wahi tuatahi o te karakia i te Papa-i-Ouru. Ko te wahi
whakamutunga i roto i te Whare-karakia ataahua o Ngati Wha-
kaue. Na etahi tonu o nga kaumatua i tu hoia i era ra i mau
haere nga haki nei. Ko nga kai-pupuri enei i aua haki: Rangi-
teaorere. Mita Taupopoki. Rangiriri, Keepa Wharere. Te
Mango, Reweti Rewiri.
Ko nga minita i whai wahi ki te karakia, ko Atirikona Himi-
kini (i a ia hoki te kauwhau), ko Mohi E. Eruini, ko Te Waaka,
ko Paora Temuera, ko Gordon-Bell o Akarana, ko Peneti.
Kei roto i te Whare-karakia aua haki e tare ana inaianei.
He nui te whakamiharo ki te karakia katoa, tae atu hoki ki
te kauwhau a te Atirikona. Tera e perehitia taua kauwhau a
te pepa o Maehe. Heke ana te roimata o te koroua o te kuia i
te kitenga atu i nga haki nei. Hoki a wairua mai ana nga
koeke i te kitenga atu i a ratou haki ka tata nei ki te 50 nga
tau e ngaro atu ana.
HE HUI WHAKAPAPA.
"Ko te Atua to tatou Piringa me to tatou kaha hei
kai awhina i a tatau i runga i a tatau mahi"
HEI whakamahara kia Te Arawa no Maketu ki Tongariro.
Mo te Oha-a-kii a o koutou matua, a o koutou koroua.
me o koutou hoa hoki kua ngaro atu nei i te ao-turoa.
i mahue tohukihuki iho nei i a ratau, a e tika nei ma tatau i
muri i a ratau e whakatutuki nga hapa o a ratau taonga i
|
|
7 7 |
▲back to top |
Pepuere 8, 1924. TE TOA TAKITINI.
whakairo ake ai hai pou whakamaharatanga tuturu mo nga uri
o nga tupuna i eke mai nei i runga ia Te Arawa mo nga wha-
katupuranga e heke iho nei i muri ia tatau ara: —
Tuatahi. —Ko te tauhu o tou Kawai Whakapapa i ahu iho nei
i te Heketanga-a-Rangi ki ou tupuna na ratau nei a Te
Arawa i whakawhiti mai i te Moana-nui-a-Kiwa.
Tuarua. —Ko nga tatai korero o tou waka o Te Arawa mai o
Hawaiki tae mai ki tenei ra.
Ko te hui whakahaerenga mo enei take ka tu ki " Te Kongu-
tuawa i Ohau. " Mourea, Rotoiti a te 8 o nga ra o Aperira
1924. me tae mai i te 7 o nga ra.
Ki te kore e tae atu he reta i ko atu i tenei, kaati tonu hai
reo karanga ko te pohiri a Te Toa Takitini.
—Na Hemana Te Pokiha,
Mo nga hapu katoa i raro i tenei take.
PITOPITO KORERO.
Ki nga rangatira e tuhi mai nei ki Te Toa Takitini he kupu
whakatupato. Kia hangai nga korero, kia potopoto te kakau
o te paipa, kia pai kia marama nga whakairo. Tuhia mai ki te
mamangu, kaua te pene rakau.
Kei pouri nga rangatira o Te Toa Takitini mo te tureiti o te
putanga atu o tenei nama o te pepa. I te hararei te Etita i te
wa kainga. Ko nga kape a muri nei hei te ra tuatahi o te
marama ka poohitia atu.
E rua nga hui nui o te motu kua tu. Ko te Hui Kirihimete
i Ratana, ko te Hui hura i te kohatu o Henare Wepiha i Te
Wairoa. Mo te tupono patai a te tangata, he aha i kore ai he
ripoata a Te Toa Takitini mo enei hui? Te whakahoki: He
koro tangata whaiwhakaaro i mahara ki te tuku ripoata mai ki
ta tatou pepa.
Kua puta te kupu a etahi tohunga o te iwi pakeha, e rua rau
tau e tu mai nei ka pokia te ao e te hukapapa, ka pera i nga
pokinga a te huka i nga tau mano tuauriuri kua pahure ake ra.
E ki ana tetahi o aua tohunga, tera e tae mai te kokiri a te
hukapapa ki te pito whakatetonga o te Waipounamu: a, tera
e ngaromia te pito tuaraki o Amerika, o Kanata, nga takiwa o
Ahia, o Oropi. Ehara i te mea hou tenei: engari kua tupono
ano i nga whakatipuranga maha o nehera. Ae pea: ko wai e
hua?
NGA RA E RAKAUNUI AI TE MARAMA MO TE TAU
1924.
(Dates of Full Moon during 1924. )
HANUERE 22. HURAE 16.
PEPUERE 22. AKUHATA 14.
MAEHE 21. HEPTEMA 13.
APERIRA 19. OKETOPA 12.
MEI 18. NOEMA 11.
HUNE 17. TIHEMA 11.
|
|
8 8 |
▲back to top |
TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
HAANA NGAKII TE KAPAIWAHO O NGATI
RANGIWEWEHI O TE ARAWA.
E te Etita, Te Toa Takitini.
I TE 27 o Hanuere nei kamutu te manawa ora i roto ia ia i
Tarimano nei. He kuia i heke mai i roto i nga kawai nunui
o nga tupuna rangatira o runga i a te Arawa me etahi atu
o nga waka huhua i whitikia mai nei a Aotearoa. No te 29
rawa ka eke mai nga iwi ki te tangi. I konei hoki a Atirikona
Himikini me toona ropu Minita. Ka mutu te tangi, ka haere
nga whai-korero nga mihimihi nga poroporoaki ki te aitua.
Katahi ka rangona, ka mohiotia hoki, ko te kuia nei e
whaawhai ana ona tau ki te 100 mate nei. Ara kai tua o te 96
tau. Ko ana uri i waiho ora ake i te Ao e 6 nga Tama: 5 nga
Tamahine; 92 nga Mokopuna tuatahi; 64 nga Mokopuna tua-
rua; 1 te Mokopuna tuatoru; huihui ai 168. A ko taana mihi
whakamutunga ake ki ana tamariki i tona taha i taua wa.
" Kai te pai koutou he tokomaha kia aroha kia koutou. " No
tenei takiwa te marae katoa, ka rereke nga whakaaro. Ka
takoto ko nga mihi nga poroporoaki. Kamea etahi: '" Kai te
pai to haerenga itemea kua ki te Ao i ou uri. " Ko etahi i mea
" Kapai, whakatupuria ekoe kia hua kia tini o uri ki runga ite
whenua haere ana koe. " Kamea etahi: "Nau rawa i rite ai te
Kupu a to tupuna aTunohopu. " " Haiaha ahau te mate noake
ai itemea kua tupu taaku Pa Rito. " Tera atu tera atu nga
kupu.
Otira, ka titaha te ra (2. 30 p. m. ) ka haria ki te urupa, na te
Atirikona Himikini nga kupu Kauwhau i tukua atu ai ia ki te
kopu o te whenua ki te reo hoki o te Ariki i mea iho ra
" Kauaka ahau e tangihia engari me tangi kia koutou, kia kou-
tou tamariki. " (Ruka 23: 28).
E nga iwi. " Nga mate hoki okona me tangi noatu i konei. "
—Na Wi Maihi Ereatara.
HE HINGANGA TANIWHA.
NO te 31 o nga ra o Tihema, 1923. ka hemo a ArapetaRangi-
uia i to ona kainga i Uwawa (Tologa Bay). Nga tau
o tenei kaumatua 89 he nui te aroha ki taana pouaru ki
ana tamariki, e 4 ana tamariki kei te ora 1 te mea taane e 3 nga
mea wahine he nui ana mokopuna.
He mokopuna a Arapeta Rangiuia a tetahi o nga rangatira o
te Tairawhiti (Ngatiporou) na Rangiuia. Tena kai te kite etahi o
koutou i taana hainatanga i toona ingoa i roto i te Tiriti o
Waitangi ko ia hoki tetahi o nga rangatira i haina i taua tiriti.
Te korero a etahi o nga kaumatua ko Rangiuia te kaumatua
whakamutunga ki te noho i roto i nga whare wananga. Ko te
ingoa o toona whare wananga ko Te Rawheoro i tu i Paremata
Uwawa. Ko tenei kaumatua hui hui katoa te matauranga ki
|
|
9 9 |
▲back to top |
Pepuere 8, 1924. TE TOA TAKITINI. aia mo te waihanga waiata, whakapapa me era ahua- tanga o nga mahi a nehera. Tena kai te rongo koutou i ana tangi mo taana tama mo Rangiwhaitiri he nui aua tangi he tino taonga whakamiharo ki nga whaka- tipuranga o naianei e waiata tia ana aua tangi i nga hinganga taniwha (rangatira) o te Tairawhiti i ana uri hoki. Kua whai kupu te Hon. Ngata ki nga kaumatua kia hui hui tia aua tangi a kia perehi tia ai ka waiho i roto i etahi whare tika kia kore ai e makere tonu atuhei mau maharatanga ma nga whakatipu- ranga e heke iho nei. Ho nui te aroha ki tenei kaumatua kia Arapeta Rangiuia he mokopuna na nehera nga mahi katoa a nehera i mahia ki runga ki toona tinana i te wa e tai tauia ana. I te maa ka kaha rawa tona kaumatua kua kore e kitea inga huihuinga kua kore hoki te kaha mo te haere. He roa ano te takiwa i whawhai ai aia ki to ona mate a tino riro i te mate. He maha nga take i aroha tia ai tenei kaumatua he tangata aroha ki te iwi, he humarie, he kaumatua whakaiti a aia me era atu painga. Ko te nuinga ona hoa Pakeha Maori hoki kua hemo noa ake ra, ko Mr. Williams. Bishop of Waiapu, Rev. Mr. Baker, Meiha Ropata Wahawaha. Kanara Poata. Kapene Taka. Kapene Wherehi, Anaru Riiwhi. Houkamau. H. Potae, Wi Pere. Te Uamairangi (Heretaunga), Tamahau (Waira- rapa). Tomoana (Heretaunga), me era atu kaore nei e taea te tatau katoa. I nga ra e noho ana te tuunga o te taone o I wawa nei e tungia ana e te harakeke e te manuka e 4 nga wherepapa ka tae mai a Kanara Poata me ona hoa ki te titiro tu unga Poutapu me era ahua tanga whare ka hoatu e te kau- matua nei he whenua hei tu nga whare kura mo nga tamariki Maori ka tu taua whare, ka kiia he kura mo nga tamariki Maori. I timatatia atu ana tamariki ki taua kura whaka mutu atu ki Te Aute me Hukarere Kareti. Ina tata ake nei ka huri hia hei Public School te rongonga o te kaumatua nei kua huri- hia hei kura mo te Pakeha ka ki aia pakeha pakeha. I naia nei tetahi whare kura nei he mea whaka hou te whare ko nga tamariki o taua kura tata ki te 200. He pakeha te nuinga toru- toru nei nga Maori. I te taenga mai o te Kiingi me te Kuini o Ingarangi ki Nui Tireni nei e noho tonu ana o raua ingoa i taua wa ko te Tiuka me te Tati o Ioka no muri nei i noho Kingi Kuini ai. Ka tae a Rangiuia ki Rotorua ratou ko era atu rangatira o Niu Tireni ki te whaka nui i tera Kiingi raua ko toona hoa. Ka ru ratau kia raua ka homai e raua he whaka maharatanga ki to ratou Iwi Maori he metara. No te 2 o Hanuere ka mauria a Rangiuia ki te tanu i te toma ona tipuna ki (Tepoki. ) he nui nga tangata i tae i te tanumanga. Ko toina tuahine ko Hikihiki Hei tetahi i haere mai i te ope o Turanga. Kei te haere tonu nga tangi ko nga ope nui hei tenei wiki tera e roa te wa e tangihia ana aia. Haere ra te hiku o te tangata.
|
|
10 10 |
▲back to top |
10\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
NGA WHEUA O TE KOOTI.
Ki te Etita.
EHOA! Tena koe! I roto inga manaaki tanga maha a te
Ariki heoi te mihi, he nui hoki tenei no te Tumanako o
te ngakau, kia Taia atu e koe nga whakamarama e whai
ake i raro nei ki roto i Te Toa Takitini, hei mataki ma nga
tamariki, a inenga mea hoki kaore e tino marama ana kite
ahua o te takoto onga karaipiture, e anga ana mo te mau-
ranga mai o nga wheua o Hohepa i Ihipa ki Kanana. Koi nei
te tauira a nga tamariki e whakaririka nei kite whakaara i nga
wheua o Te Kooti Rikirangi, a kite mau atu ki Turanga. Kaati
e nga hoa aroha e panui nei ienei korero kia tau tonu te aroha
noa o te ariki kia koutou ko te taha hoki kite wairua tenei
ka rapua ake nei. Take (1) E hara i te mea na nga wheua
o Hohepa i haere atu ai a Iharaira i Ihipa. (2) Engari na te
kupu whakaari a te Atua kia Aperama. Na: "A ka mea ia
kia Aperama, kia mohio koe ka noho manene tou uri kite tahi
whenua e hara nei ia ratau (Ihipa) a kamahi kia ratou; a e
wharau (400) nga tau e whakatupu kino tia ai ratou; kawhaka-
wakia ano e ahau te iwi e whakamahia ai ratou; a, muri iho
ka puta mai ratou me nga taonga maha" Na titiro ki tenei
kaore ano a Hohepa i tenei wa, kaore ano hoki a Iharaira, note
wa rawa ka Hokona atu a Hohepa e ona tuakana; ka mauria
atu ia ki Ihipa (Kenehi 37: 38) he mahi ano na te Atua, kia
whai tangata ai hei whakaora i tona whanau ite wa o te hemo
kai. No muri mai i tenei wa ka tipu haere te whanau o
Iharaira i to ratou nukuhanga atu ki Ihipa (Kenehi 46: 6).
Na ka tae ki te wa hei matenga mo Hohepa, ka whai kupu iho
ia ki nga Tama a. Iharaira, te aronga o taana korero mo te
kupu whakaari a te Atua kia Aperama ra, na ka whaiki a
Hohepa kia ratou ka mea. " Na ka whaka-oatitia nga Tama
a Iharaira e Hohepa, a kamea ia, ka tikina mai koutou ka ata
tirohia e te Atua, a me kawe atu e koutou oku iwi i konei ki
runga'' (Kenehi 50: 25). Na titiro kua takoto ke noatu te
haere a Iharaia i te Atua, e noho mohio katoa ana ratou, na
hemea rawaho kau te take a Hohepa i hoatu nei kia ratou. Na.
Pau ana nga tau o te oati a Te Atua kia Aperama. ara e 30 nga
tau te nuku atu ito te oati e (430) ka whakaputa tia mai ratou
iraro ia Mohi. E Ekoruhe 12: 40-41. ) Ka mauria e Mohi nga
wheua o Hohepa. (Ekoruhe 13: 19) ara e nga tama a Iharaira
i raro ia Mohi, na kihai i tae ia Mohi ki te whenua o Kanana.
No te wa ke ia Hohua ka tae nga wheua o Hohepa ka tanumia
e nga tama a Iharaira ki Hekeme: " A, ko nga wheua o Hohepa,
i maua e nga Tama a Iharaira i Ihipa i tanumia ki Hekeme. "
(Hohua 24: 32). Na ka matau ai tatou e nga hoa, kaore i
hangai te tauwira nei, hei hapai i nga wheua o to tatou koroua
o Te Kooti Rikirangi, a kariro ma te tangata maana e whaka-
ara, e homai nga ritenga menga tikanga, mete mana Atua ki
runga i nga iwi i nga hapu e pupuri ana i te whakapono o
|
|
11 11 |
▲back to top |
Pepuere 8, 1924. TE TOA TAKITINI. 11
Te Kooti, ara i te Ringatu. Na kaati tena, me Tahuri hoki
tatou kite rapu i roto inga Karaipiture Tapu, mehemea ranei
ka puta mai ano he Atuatanga, he mea whakamiharo, i te nei
waahi kua korero tia ake nei e tatou, ara. ka whai Tikanga ano
tatou inga wheua o to tatou koroua ki te taha Atua. Pewhea i te
wa ia Aperahama, ia Ihaka, ia Hakopa, tae mai kia Mohi. I
puta ranei he merekara hemea whakamiharo i roto i o ratou
wheua, a i whai tikanga ano ranei o ratou tinana mate, kinga
whakahaere o te ao i muri mai? Na maku tatou e mau kinga
waiata, ka riro atu ai ta tatou patai mate kupu a Te Atua e
patai tonu, maana tonu hoki e whakautu kia tatou. (1) Tera
ranei koe e mahi merekara kinga tupapaku? (2) Ka kauwhau
tia ranei tou aroha i roto i te Urupa? (2) E matautia koia au
mea whakamiharo i roto i te pouri? (4) Tou Tika i te whenua
o te warewaretanga.. I Nga Waiata 88: 10-12). Na kei whea te
whakautu mo to tatou patai kua riro nei mate Paipera tonu e
patai? Na kaati kia rua no nga whakautu maana kia tatou.
Whakautu tuatahi: (1) "E kore nga tupapaku e whakamoe-
miti kia Ihowa, mete hunga katoa e heke ana ki te wahangu-
tanga" (Nga Waiata 115: 17. ) Whakautu Tuarua: (2) Na
te tangata ihoatu e te Atua te matauranga kia ia, ara na Horo-
mona: "E mohio ana hoki te hunga ora tera ratou e mate, nga
Tupapaku ia, kahore o ratou mohio, ki te tahi mea. KAHORE
HOKI HE UTU ia ratou; ka warewaretia hoki te maharatanga
kia ratou, to ratou aroha ano hoki, ta ratou riri, to ratou hae.
kua kore noa ake; KAHORE HOKI HE WAAHI IA RATOU, A
AKE, AKE, AKE, onga mea katoa e mea tia ana i raro o te
ra. " Na e nga hoa. e tu manako ana ki nga kupu a te Atua,
ara inga Karaipiture Tapu katoa, hei whakaako, hei hopu i te
he, hei whakatikatika hei whakaako ki te tika. (2 Timoti 3:
16). Kamatau ai tatou kaore he he Atuatanga, kaore he oranga
mo te taha ki te wairua e puta mai i roto i nga wheua o to
tatou koroua. Ki taaku nei whakaaro kaua e huia mai te
whakaaratanga o te koroua nei kinga mea whaka-atua, kaua
tatou e noho i roto i nga Tumanako pohehe ma enei mahi
tatou e hapai, engari i te mea na tona whanau tonu nga iwi o
Hohepa i mau ki Hekeme, a Hakopa i whaka hoki tia ano ki te
whenua o Kanana tapuke ai. (Kenehi 50: 7-8. ) E tika ana mate
iwi ake o Te Kooti Rikirangi enoho maira i roto o Turanga te
hiahia tanga me te whakaaro ki te whakaara inga wheua o te
korou nei. kite kore ranei, i te wa ano e rite ana, i te wa
ano e mahea ai te rangi i te kapua mangu, e mahea ai hoki nga
whakaaro nunui o te kawanatanga, tae atu hoki kinga morehu
kaumatua, kaore ano nei i weto nga ngarahu o te ahi i mura
ai inga wa kua pahure. Engari me whakaara i runga i nga
tikanga a nga tupuna, kaua e pa kite taha Atua. Heoi ano.
—R. P. (Wainui, Ohiwa. )
Mo te Paru me kai i te WOODS' GREAT PEPPERMINT
CURE—1/9, 2/9 patara.
|
|
12 12 |
▲back to top |
12\_\_\_\_\_\_\_\_\_ TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
HE MARENA.
Tarimano, Ngongotaha,
Hanuere 22, 1924.
E te Etita.
WHAKAPEKEA atu hoki nga korero nei ki tetahi kaokao
o Te Toa Takitini hai kata. He kainga-ariri no nga wa
o mua ka kiia " Tera e titiro ka ngaro Rotorua i te
kauri" (moko o te tangata). No te 8 o Hanuere nei. i te
marena o Karauria Anaru kia Hana te Riripotaka i Te Papa-
i-Ouru, ngaro ana tera i te tangata, " te puta te ra ki te whenua. "
E kiia ana, nui atu nga mihi totika i puta i a Te Amohau.
i a Mita Taupopoki, i a Tumatahi, i a Te Wirihana, me era atu
ki runga i taua hononga tangata. Tenei hoki tetahi korero mau
e tiri haere.
Tena to hanga e Te Arawa! Haerea mai e te tahae nei e
Tiweka Anaru, ka noho i roto i a Te Arawa, he whakairo te
mahi, he pene te whao, he ingiki te takou. Nawai a, ko te
tama tenei ko Karauria, ka mau te ringa ki tetahi o nga whao
(pene) a Tiweka. Ka tangatanga noa ano te ringa ki te mau
Te Arawa flaw office). Ka kitea i konei he tohunga Tino
rerenga o te wahine Ka tae a Te Arawa he kahurangi, ko Hana.
whao, noho rawa ake kei roto i tetahi o nga whare-maire o
Ka oti nga tikanga marenatia nei.
E korero ana a Tu, " e noho ana te Matua, e kori ana a
Tahu. " Kai tenei ahuatanga, kai waho a Tahu e whakatau
ana mai: —"Tane moe i te whare, kurua te takataka, tane
rou kakahi, etc. " Ara ra. ki Mokoia ra! Ki te Umu-ta-hanga-
nui, kia kinakia ai ki te Kumara! A rara! Kareka ra!
He hono marama tenei ki te titiro iho. ina hoki: —Ka haere
atu toku tupuna i Rangiuru a Tu-ariki ka tae ki te Tai-rawhiti.
Rokohanga atu nga iwi o Horouta, e tarei rakau ana, hai hanga
whare. Ka titiro a Tu-ariki i te mahi a te iwi ra. A he roa.
ka huri te iwi ki te kai i muri. Ka mau ia ki te toki ka whaka-
tangatanga. Ka rite katahi ka timata e ono rakau ki raro i
te waewae. Kotahi atu te toki i tetahi pito ki tetahi pito.
Tae rawa mai te iwi ra, kua taita te rakau. Ka miharotia, ka
hau te rongo o te tohunga ra. Katahi ka reia e te wahine. Ka
tae te iwi. ko Tane-pawhero. Ka moe i a Tu-ariki. He to-
hungatanga ki te tarei rakau, ka whiwhi i tona "manawa-tu-a-
whiti. "
Ko Karauria tenei he uri no Tu-ariki. he tohunga ki te
whakairoiro, ka whiwhi i tona '" Manawa-tu-a-whiti. "
Ma te Rungarawa ano korua e tiaki e manaaki kia tupu tika
ai te "Pa Karito. "
—Wi Maihi Ereatara.
Kaore e hapa te ora o te rewharewha me te maremare i te
WOODS' GREAT PEPPERMINT CURE— 1/9, 2/9 patara.
|
|
13 13 |
▲back to top |
Pepuere 8, 1924. TE TOA TAKITINI. 13
" THE OLD FRONTIER. "
HE PUKAPUKA HOU.
TENEI tetahi pukapuka hou katahi ano ka oti te perehi.
he mea tuhituhi e to tatou hoa e Hemi Kawana (James
Cowan. F. R. G. S. ). Ko te taitara tenei o taua pukapuka
" The old Frontier. " Ko te kaupapa o taua pukapuka he
whakaatu i nga korero tawhito o te wa i noho ai te pakeha
ki te takiwa ki Te Awamutu. ki Waipa. Hoki ai ana korero
ki te po ra no, ara ki nga wa kai-tangata. a ka tae mai ki te
wa i tae atu ai a Te Ahiwera (Rev. B. Y. Ashwell). te minita
tuatahi ki era takiwa. No muri mai ko nga raruraru i tu ai nga
pakanga i waenganui i te pakeha i te Maori. Kanui te marama
o nga korero mo nga whawhai i Rangiaowhia. i Hairini. i Kihi-
kihi, i Orakau.
Ko te pukapuka nei kei te reo Ingarihi, engari kaore i uaua
rawa nga kupu. Mehemea he hiahia to koutou kia mohio ki
nga korero o te timatanga mai o te whakapono tae noa ki te
noho tuatahi a te pakeha, me nga whakamarama o nga pakanga.
tukuna atu he ota ma koutou ki a J. Cowan. Lyall Bay, Wel-
lington. Tena ranei kei a koutou pakeha hokohoko pukapuka
etahi kape. Kanui nga whakaahua kei taua pukapuka, ara a
Rewi Maniapoto a Te Rohu, te pouaru a Rewi, a Hitiri Te
Paerata, a Winitana Tupotahi, a Meiha Mea, a Taonui Hikaka,
me nga pakeha rongonui o era wa, tae noa ki nga mapi o nga
wahi i tu ai nga pakanga
He tino tohunga a Te Kawana mo te tuhituhi pukapuka, he
pai tana whakatakoto korero. Kua maha ana pukapuka i tuhi-
tuhi ai. He tangata mohio ki te iwi Maori, mohio hoki ki te
reo Maori. Ko te nuinga o ana pukapuka i perehi ai e pa ana
ki te iwi Maori. Koinei nga tauira pukapuka e tika ana kia
tangohia e nga Maori mohio ki te korero pukapuka i te reo
Ingarihi. Kia ora e hoa e Te Kawana, mo tenei taonga whaka-
miharo, kua oti nei i a koe te whakairo, hei taonga tuku iho
ki nga whakapaparanga e haere mai nei i muri i a tatou.
—Na te Etita.
POROPOROAKI A KAPENE MEA.
E aku Tamariki. Mo nga take e rua kua timata tia e te
Arawa engari kaore ano kia tutuki. Whakahohorongia te Haki-
rara ake a te Arawa mo ana Whakapapa me nga Karakia me
nga Waiata me nga Korero katoa o te Waka. Kei te matao i
naianei tenei take, whakamahanatia kia teretere kia rite i roto
i te wa poto. Otiia ra kua oti ano he maro kau no etahi tai
tamariki i roa ai. Kua whakarerea iho e au ki ta koutou Ta-
maiti kia Taiporutu te Mapu nga pukapuka katoa e pa ana kia
te Arawa i te wa o te Pakeha a ma raua ko taku iramutu e
|
|
14 14 |
▲back to top |
14 TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
whakakaupapa aua pukapuka e rarangi ai nga mahi a o koutou
Koroua i ki ai au i tenei ra ko
Aotearoa te Moutere!
Ko te Arawa te Iwi.
Tenei take e aku tamariki, me nga morehu o te Arawa whaka-
otia—kia mama. Kei penei me ahau ena Morehu koroua haere
noatu kaore i kite a kanohi i te taonga.
Tuarua. Te Kohatu whakamaharatanga o te waka me a
tatou tamariki e takoto mai ra i Tawhiti i roto o te kopu o te
whenua mete wai. Whakaarangia te mahara o te Arawa i te reo
Kohatu. He tohu tuturu tenei o te wa tawhito me te wa hou
hoki. Ma tenei whakamaharatanga e rohe atu nga mahi ona-
mata ka titiro te nui te iti he taonga atahua. A ma tenei Kohatu
ano hoki e tohu te timatanga onga mahi o te Ao hou e piki tonu
ai te ingoa o te Arawa hei pou tokomanawa i roto i nga toto
o te tangata i waimarie ki te whiwhi i te huarahi whakapapa ki
nga Tupuna Rangatira o te Arawa.
Ka mutu i konei nga korero kia koutou. Kei te koa te ngakau
i puta ano aku mihi ki te Iwi me te Waka i mua o te rerenga
o te wairua o to koutou Koroua aroha ki ana hoa maha i te Po.
Kaati ake te taha kia koutou me a tatou mahi.
Ka huri i naianei te mahara ki waho o te rohe o te Arawa ki
taku tamaiti aroha kia Apirana Turupa Ngata. Tena koe! Tena
koe! Te Tamaiti matamua a te tino Tupuna o te Ao a Matau-
ranga.
Tou marama, tou kaha, me tou aroha he mea whakamiharo
ki te ngakau o nga tangata whai whakaaro. E taku tamaiti titiro
hohonu, ko koe anake te tirohanga atu a te Iwi Maori i naianei
hei whakataanga i o ratou mauiui. Kia kaha e Tama ma te.
Atua koe e awhina i nga wa katoa. I tu kino tia ra koe e au e te
Arawa a i utua e koe te kino ki te pai me te aroha. He ohaki
tenei na to Koroua. Ahakoa a nga rangi e heke iho nei ka
korikori nga pu manawa e waru o te Arawa kia marama tonu
to ngakau—pena e he ana mau e tohutohu pena e tika ana mau
e awhina ratou.
Tena koe! Te Toka tu moana o te Iwi Maori. "Kamate!
Kamate! Kaora! Kaora! Tenei te tangata Puhuruhuru. Na-
nai tiki mai whakawhiti te Ra. Hupane! Kaupane! Hupane!
Kaupane! Whiti te ra. "
Hei Konei ra e taku tamaiti, para ai i te maara kia ngawari
ai te mahi a ratou e haere mai i muri. Tena koe! Taku aroha
kia koe me o Koroua, kia Paratene raua ko te Kairakau. Hei
Konei! Hei Konei! Hei Konei!
E Koro ma—he kupu whakamutunga hei manaaki hei aha
noaiho ranei ma koutou. Ko te tikanga ra ia me takoto ahau ki
Whangarei ki te taha o aku Koeke me te whanau katoa engari
irunga i te aroha ki aku Rangatira o te Arawa—Maketu ki
Taupo ka hiahia te ngakau kia takoto i tetahi waahi o te one-
one o te Arawa kia rongo tonu ai to koutou Koroua inga mana-
wa o te Arawa e kori ana i runga i tana Waka. Otiia kua ki ta
|
|
15 15 |
▲back to top |
Pepuere 8, 1924. TE TOA TAKITINI. 15
koutou tamaiti me takoto ahau ki te Papa I Ouru. Ka nui te
koa me te hari mo tenei whakaotinga. I au e ora ana na koutou
ahau i manaaki. A i au ka mate whakahonore tia ano taku
tinana e koutou ara ka nehua ki runga i taku Waka e arohatia
nei e au i te Ao i te Po.
Hei Konei e te Iwi! Ka kite ano ia koutou i tera Ao. Ma
te Atua te Waka e tohu ake tonu atu.
He Kupu kinga Hoa Morehu i mau pu inga ra Pupuri a te
Arawa i te Tiriti o Waitangi, a e mau nei ratou i te Tohu Mera
Whawhai a te Kuini.
Rangiteaorere. Mita Taupopoki.
Tumatahi. Tokoihi.,
Tahoka. Rangiriri.
Tieri.. Ngramahirau.
Taru. Ehau Anaha.
Arama Karaka. Te Popoki.
Te Wairama. Kepa To Mahia.
Eruera Karaka. Te Ah~rr»iro.
Taranaki. Haukiwahe.
Wharerere. Matuha.
Pirika Hohepa. Rewei Rewiri
Hehe Hakopa.. Te Matehaere.
Tena koutou! E hokihoki tonu ana te mahara ki nga ra
o te kino me te ururua a kei te koa te ngakau ko nga kaupapa i
u ai koutou kite Kuini kei te mau tonu i enei ra. E hora nei te
marino i runga o te Motu me nga whakahaere. Na koutou ra me
ratou ma kua riro, i runga i te awhina a te Po i kiia ai he
kainga ano a Niu Tireni e tupu tahi ai te Iwi nui o te Ao a
Ingarangi me te Iwi iti o te Ao te Maori i raro i te Ture kotahi
me te aroha tetahi ki tetahi. Tena koutou te Manawanui.
Kua haere tenei Hoia ki era Hoia whakaatu ai kei te pai a muri.
Hei konei nga Morehu a te Hokowhitu a Tu. Mate Atua koutou
e manaaki. Tena koutou! Tena koutou!
Hei Konei! Hei Konei! E te Iwi
Na to koutou Koroua, aroha.
NA KAPENE MEA.
Tauranga, Noema, 1923.
MO NGA PORA KIEKIE, 1923.
1923. Kareti Paputene. 6 6
£ s. d. Renata Tamepo.. 66
Hemi Nuku..... 6 6 Karauria Ruatara. 6 6
Paku Whati.... 1 IO O Wi Hunia...... 6 6
Pare Takuira.... 66 Tauke Hikitapua. 6 6
Peeti Manuariki. 100 Geo. Niania..... 6 6
H. T. Parata.... 66 Wi Kirena...... 6 6
Paki Ahuka.... 66 Wiki Tupu..... 7 O
Haukiwaho Piwiki 66 J Ilott (Woods'
W. Whatanui Peppermt Cure) 16 10
(Awhina).. 10 O Rewi Tamihana.. 12 6
R. T. Houia..... 10 O Mana Tamihana. 126
Morehu Manihera 6 6 Eru Reid...... 6 6
Per P. H. Tomoana 700 Te Hau Mataira. 6 6
M,. P k"\_; k. > £ e. IT n i f n
|
|
16 16 |
▲back to top |
16 TE TOA TAKITINI. Pepuere 8, 1924.
Kawhena Wiremu 66 £ s. d
Waake Matenga. 6 6 Muru Paenga Wi-
Hare Werohia.. 66 niana........ 6 6
Kaipara Te Aranui 6 6 Rawiri Tatana.. 60
Rihitoto Nikora.. 66 Hanita Tatana.. 60'
Florence E. Heron 6 6 Manihera Kauwha
Eru Titi....... 66 ta.......... 76
Miss E. W. Doull 1 6 Tamati Nehu... 66
Pita Mohi...... 6 6 Matekino Hauraki 10 O
Hariata Arihana. 1 O Hori Ngarae.... 66
W. R. Pestell... 70 From P. Ngata——
Rangiteaorere Te Tamati Kaiwai,
Awakotumea.. 100 Piniha Tamana-
Hera Kaiwahie.. 66 hi, Tikuku Utu 1 O O
Peta Nepia..... 66 v Miss Euphemia W.
Hekera Ponga.. 66.. Doull...... 5 O
Eriapa Hemara.. 6 ½ Wikiriwhi Te Tu-
Raimona Heretau- aha........ 6 6
Mary McPhee (Pa- Rangi Taone.... 66
moa)....... 6 6 Tei Ruawai.... 6 6
Materoa Reedy.. 130 Rameka Hapa... 66
Geo. Awa, Huntly 60 Te Rau Kaanga
Poihipi Te Kume. 6 O Matiaha..... 6 6
Heuheu Poutawa. 7 O Peta Pakuku.... 66
Rev. J. McWilliam 1 O O Hemi Taniwe... 60
Waikura Tautuki. 6 6 Pererika H. Peneha 6
Reihana Moari.. 66 Pererika H. Peneha 6 6
Ihaka Whaanga.. 66 H. K. Te Ahuru.. 6 6
Hoani Huriwai.. 66 Ropitini Tio.... IO O
Riwai Teka..... 6 6 Paku Whati..... 1 O O
J. llott, Ltd..... 16 9 Elsdon Best.... 76
Nutana Te Kawe. 130 Hone Ngata.... 14 O
Putu Anganga.. 100 Te Kahui Foley. 100
Monika Ruke... 66 Paratene Waiti.. 66
Heni Scott...... 6 6 Wharewhiti Mateng 13 O
Mangu Tahana.. 66.,,. A A
Matenga Kahu.. 6 6
Piri Raihania... 6 6
Hemi Tohu..... 66 Te Hau H. Te
Kipa Anaru.... 1 O O „ Wake...... 6 O
Mohi T Atahikoia 100 Te Rihi Tamati.. 6 6
MARAMATAKA.
PEPUERE 17. —RATAPU 3 I MUA O RENETI.
Kenehi i. and ii.: 1.. 4. Whkt. 2 I: 1.. 9. V.
Kenehi 2: 4. Whkt. 21: 9 ki 226: 6.
24. —RATAPU 2 1 MUA O RENETI.
Ra o Matiaha.
Kenehi iii. Maka 1: 21.
Kenehi 6. Roma 8: 1 ——18. V.
MAEHE 2. —RATAPU I MUA O RENETI.
Kenehi 9: 1.. 20. Mkaa 5: 21.
Kenehi 12. Roma 11: 25. V.
(Panuitia nga karakia mo te Wenerei, te ra tua-
tahi o Reneti. He ra nohopuku, enei ra e 40 tae
noa kite ra o te Aranga. Whakahuatia te
inoi mo tenei ra i nga katoa o Reneti, i muri tata
i te inoi mo te Ratapu. )
5 (Wenerei). —RA TUATAHI O RENETI. V.
Ihaia 58: 1 —13. Maka 2: 13—23.
Hona 3. Hiparu 12: 3—18. V.
9. —RATAPU 1 O RENETI. Whakahuatia te inoi
mo nga ra Emipa.
Kenehi 19: 12——30. Maka 9: 2——30. V.
Kenehi 22. 1—20 1 Kori 1 26 2